'De belangen van de kleine mensen voorop'
'Rijkspostspaarbank is
met goede zaak bezig'
Den Uyl over arbeid, solidariteit en een stap terug
het weer
Wisselvallig
weerrapporten
Sneeuwberichten
i
MANDAG 5 JANUARI 1976
BINNENLAND/WEER FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW KWARTET P8-RH9
DEN HAAG 'Dan kijken we dus eerst even naar die sector van de sociale uitkeringen. Ik geef
daar nog geen eindoordeel over, maar ik duidt een paar mogelijkheden aan die in overweging zijn'.
Deze bewoordingen koos premier Den Uyl, toen hij voor de radio geïnterviewd werd over het rege
ringsbeleid in de naaste toekomst. Drs. Den Uyl vervolgde:
Als men denkt aan de sector van
de sociale voorzieningen kan men
denken, b.v. aan kinderbijslag voor
mensen met een inkomen boven de
modale werknemer. Het aantal kin
deren is sterk teruggelopen in ons
land. We hebben een welvaartspeil
bereikt waarop je moet zeggen:
nou. een gezin mag best zelf ver
antwoordelij held dragen voor de
opvoeding van de kinderen als het
een beetje inkomen heeft. Waarom
rou je niet de kinderbijslag, zeg
maar boven de 23 tot 24 duizend
gulden vandaag de dag: waarom
zou je die daar niet afschaffen. En
vooral de kinderaftrek. Het is dus
technisch ingewikkeld, maar op
zichzelf vind ik de gedachte zeer
wel verdedigbaar dat boven, zeg het
inkomen van de zogeheten modale
werknemer, dat er geen kinderbij
slag en kinderaftrek gegeven zal
worden in de inkomstenbelasting.
Dat alleen al betekent een bespa
ring van vele honderden miljoenen.
Dat is één ding.
Br zijn vele andere dingen te noe
men.
Noemt u nog eens een paar waar
schijnlijkheden.
Men kan bijvoorbeeld ook denken
aan een sterkere, wat men noemt,
vertikale herverdeling. Een inge
wikkeld woord. Maar dat de hogere
inkomens meer gaan dragen van de
sociale lasten dan de lage inko
mens en dat kan bijvoorbeeld door
de premie voor de volksverzekerin
gen het belangrijkste is die voor
de Algemene Ouderdomswet niet
meer aftrekbaar te stellen voor de
belasting.
Als je denkt aan beperking van
sociale uitkeringen, zou je ook eens
moeten kijken naar een plafonne
ring.
We hebben een maximum in ver
schillende wetten. Dat loopt uiteen.
Maar Je mag je afvragen: is het nu
wel verantwoord dat uitkeringen
die men krijgt als men niet meer
werkt tijdelijk ofwel als men blij
vend niet meer werkt, dat die altijd
gekoppeld zijn aan wat men vroe
ger verdiend heeft. Zou dan Juist
niet mogen gelden dat je meer
moet gaan ln de richting van een
voor ieder gelijke minimum voorzie
ning. En in die richting zou je
stappen kunnen zetten om te ko
men tot een beperking van het
totaal van het geld dat met die
sociale uitkering ls gemoeid.
Ja. daar moet u bijvoorbeeld ook
denken aan de kosten van de ge
zondheidszorg. Staatssecretaris
Hendriks doet daar wel het een en
ander aan. Maar we besteden ver
schrikkelijk veel geld aan de ge
zondheidszorg. Aan de ene kant zeg
je, dat is prachtig. We besteden on-
gevear 8.5 procent van ons nationale
inkomen voor onze gezondheid.
Zeer de moeite waard. Maar het
betekent ook weer 16 tot 17 miljard
volgend Jaar. Je kunt ook zeggen:
is dat allemaal zo nodig. Draagt dat
nu allemaal bij tot het menselijk
geluk? Je kunt bijvoorbeeld kijken
naar Engeland, waar men een mas
sa aan gezondheidszorg heeft en
naar het percentage van het natio
nale inkomen dat besteed wordt
voor de gezondheidszorg, wat veel
en veel lager ligt. En je kunt je dus
afvragen: zijn we niet door allerlei
grenzen heen geschoten? En je
kunt denken aan de ligduur in
ziekenhuizen. Je kunt ook denken
aan de uitrusting van ziekenhuizen.
Je kunt denken uiteraard aan het
feit van specialisten en huisartsen
in ons land en de tarieven die
berekend kunnen worden en die
zijn heel fors. Kortom, er is op het
Van onze weerkundige medewerker
Wanneer, zoals vrijdag jl. een oce
aandepressie de Britse Eilanden op
een ongeveer west-oost koers bin
nenvalt met luchtdrukdalingen tot
15 mb in 3 uur tijd. staat er wat
bijzonders te gebeuren in de
Btormsfeer. We hebben dat zaterdag
kunnen horen en voelen. Midden
boven de Noordzee was de depressie
uitgediept tot 965 mb. Daar tegelij
kertijd de luchtdruk in Spanje tus
sen 1035 en 1030 mb bleef, kon de
storm zich tot een orkaan ontwik
kelen. eerst vanuit zuidwest met
uitschieters van 130 tot 140 km per
uur (langs de noord-Duitse kust
170 km per uur) later uit west tot
noordwest. Op Vlieland was de
wind gemiddeld over 10 minuten
enige tijd kracht 12. Dat de wnd
ook uit de noordwesthoek zaterdag
zo aanhaalde kwam door een kleine
randstoring uit IJsland, die over de
rug van de moederdepressie, toen
boven Denemarken, naar de Oost
zee omlaagkroop. Zondagmiddag
was de stormdepressie al boven
west Rusland aangekomen, toen
met 995 mb in de kern sterk opvul
lend. Het Engelse kuststation Cro
mer in Norfolk (zes meter boven de
zeespiegel) kwam in het nieuws
door een windstoot van 240 km per
uur. Het betekende een absoluut
record voor de Britse Eilanden, ho
ger dan het 'low level' record (laag
bij de grondse) van Kirkwall op de
Orkaden. 212 km per uur op 7
februari 1969 en zelfs hoger dan
het bergrecord van Cairngorms
(1074 m) in de Schootse hooglan
den te weten 223 km per uur op 6
maart 1967.
Deze derde zware storm in ruim
drie jaar betekent niet. dat wij nu
winterkou krijgen. Daar lijkt de
algemene luchtdrukverdeling vol
strekt niet op. Deze blijft sterk op
de oceaan georiënteerd en het weer
blijft dus zeer wisselvallig. Ten wes
ten van de Br. eilanden kwam giste
ren alweer een volgende uitdlepen-
hele terrein van de gezondheids
zorg, dunkt me. heel erg veel te
doen aan kostenbeheersing, zoals ln
die hele sociale sector.
Werkomstandigheden
Nu is het meest waarschijnlijke,
kinderbijslag uitsluitend voor de
gemiddelde werknemer en minder.
Goedkopere gezondheidszorg en
niet automatisch sociale uitkerin
gen gekoppeld aan een inkomen
Ik noem een paar dingen die men
kan overwegen. Er zijn natuurlijk
bepaald veel meer zaken die men
onder ogen moet zien. Ik mag nog
weer een hele belangrijke zaak
noemen. In 1967 is ingevoerd de
Wet op de Arbeidsongeschiktheid.
Daar zijn, ik meen nu 350.000 uit
keringsgerechtigden. Dat zijn dus
mensen die geheel of ten dele ar
beidsongeschikt zijn verklaard. Die
nog niet pensioengerechtigd zijn,
maar die niet meer werken. Men
kan zich de vraag stellen: waarom
werken zoveel honderden duizenden
mensen niet meer? Is het wel strikt
noodzakelijk? Is het niet zo dat het
bedrijfsleven mensen die niet meer
100 procent valide zijn, ook pro
beert af te stoten naar de WAO.
Dan betaalt de gemeenschap er im
mers voor. Je kunt het ook omge
keerd zeggen: is het niet zo dat de
mentaliteit, de sfeer, de organisatie
van de produktieve werkzaamheden
in bedrijven, fabrieken e.d. en kan
toren van dien aard is, dat er erg
veel mensen daardoor met zichzelf
in de knoop raken of met hun
medewerkers en daardoor uit het
produktieproces uitstappen. Maar ik
geef toe, dat kun je niet op zo
korte termijn veranderen. Ik denk
wel dat een van de belangrijkste
dingen is...
Dus ook verbetering van de werkom
standigheden?
Buitengewoon belangrijk. Wat we
noemen humanisering van de ar
beid. Verbetering van de kwaliteit
van de arbeidsplaatsen. Allemaal
dure woorden. We bedoelen er ge
woon mee dat het werk aantrekke
lijker blijft. Dat de mensen met
meer plezier zullen werken en
daardoor ook langer zullen blijven
werken en daardoor ook minder
ziek zullen worden, beter opgewas
sen zullen zijn tegen moeilijkheden
in hun werk. Nou, dat verbeteren
vind ik een van de allerbelangrijk
ste opgaven.
Dat zegt u al jaren hè?
Kijk, ik vind dus ik ben wat dat
betreft dwars tegen een bepaalde
mentaliteit in de samenleving in
gaand. het is ook gebaseerd op een
misverstand en we raken misschien
een van de kemzaken waar we mee
te kampen hebben in de maat
schappij en dat is dit: kijk, in de
vijftiger jaren maakte de automati
sering erg veel indruk. Ik herinner
me dat ik denk aan het boek
van prof. F. A. Polak idee van:
je gaat naar de twintigurlge werk
week toe, alle werk neemt de
machine over, de computer. Ik her
inner me in 1956 op het jubileum
congres van het NVV. toen vijftig
jaar, er toen over gesproken te
hebben. Het is ongetwijfeld een
hele belangrijke factor. Maar daar
door is de gedachte ontstaan dat
eigenlijk de produktie met name
van goederen ln de maatschappij,
wel een zaak zou worden van steeds
minder mensen, steeds meer van
machines. Eigenlijk zou je daarvoor
nauwelijks je hand hoeven om te
keren. Een soort zichzelf regelend
mechanisme. De dingen komen zo
uit de fabrieken rollen. En bij de
dienstverlening krijg je dat ook al.
De computers, de boekhoudmachi
nes, ln het bedrijf, afstandbedie
ning. ook in de dienstverlening, de
dokter die je per huistelevisie wel
vertelt wat je doen moet. Wel daar
zit ontzettend veel onzin ln. Maar
we zitten nu opgescheept met het
idee van: het werk is eigenlijk voor
de dommen en je kunt toch best
een inkomen krijgen zonder dat er
gewerkt wordt. En ergens draaien
de machines wel op voor je inko
men.
Het grootste probleem was hoe je
nog je tijd kon zoek brengen, al
spelende. Dat wordt natuurlijk
weieens Ingewikkeld ten dele
ook weer gevoed door de werkloos
heid op dit ogenblik. Maar die
werkloosheid ls van heel andere
orde en heel andere aard. In feite
moeten vooral laat ik zeggen pro
gressieve mensen begrijpen dat als
je de arbeid wilt vermenselijken,
dat betekent dat je dan minder
machines zult gebruiken ln veel
opzichten. Dat Je als je rekening
wilt houden met de fundamentele
schaarste, dat proces van voortdu
rende technologische vernieuwing
zal moeten afremmen. Dat betekent
dat je meer bereid moet zijn om
gewoon te werken. En het is een
beetje waar dat het werken, de
arbeid, betaalde beroepsarbeid, daar
is een beetje de doem op komen te
liggen van: wie staat er eigenlijk
nog vroeg op om naar zijn werk te
gaan? Dat doe Je toch alleen.dat
is uit het verleden. Dat ls rampzalig
gewoon.
Dat ls rampzalig.
Machine
De ondernemers zullen wat dat be
treft niet aan uw kant staan. Die
zullen eerder neigen tot technologi
sche vernieuwing.
Ondernemers die hebben ook een
tik van de molen te pakken gekre
gen. En die vinden het ook veel
mooier dat de machine het doet
dan al het lastige gedoe van werk
nemers die niet op tijd komen, die
ziek zijn. die klachten hebben, hoge
arbeidskosten. Dus ook daar is de
filosofie ingeslopen: wat je met de
machtine kan laten doen moet je
vooral niet door een mens laten
doen. En die trachten hun perso
neelsbestand te beperken zoveel
mogelijk. En ja, daar is dezelfde
mentaliteit gegroeid als bij een
groot deel van de bevolking. En
daar zie ik ook een wezenlijk ge
vaar in.
II wordt er nu een keer echt goed
wanhopig van?
Wanhopig? Wat mij laatst trof
dat moet ik nog even kwijt de
oude heer Drees is nogal aan bod
geweest op de media o.a. over de
Zuid-Molukken maar ook ()k zag
in een weekblad een interviewtje
van hem) dat hij somber aanzag
tegen de toestand in de wereld.
Maar wat Nederland betrof niet zó
somber, want hier kwam het wel op
zijn pootjes terecht. Dat denk ik
ook. Het i s natuurlijk altijd een
beetje flauw om dat zo te zeggen,
maar het blijkt een beetje waar als
Ik de situatie zo in ons eigen land
vergelijk met heel veel andere lan
den. Dan denk ik dat het hier nog
niet zo beroerd loopt, ondanks de
moeilijkheden, die we dit jaar zui
len hebben.
De lonen. De gemiddelde arbei
der gaat er het komende half jaar
In elk geval al niet op vooruit,
ongeveer een half procent of an
derhalf procent op achteruit. De
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het interview met minister-president Den Uyl,
vrijdagavond door de VPRO uitgezonden, heeft al vele reac
ties en commentaren uitgelokt. Er zal de komende tijd onge
twijfeld nog veel aandacht aan worden besteed.
Wie de beschouwingen van de premier dan bij de hand wil
hebben, zal er goed aan doen, de letterlijke tekst van het voor
de microfoon gezegde zoals wij die hier grotendeels publi
ceren te bewaren.
meeste deskundigen zeggen dat de
zogeheten nullijn voor de gemid
delde arbeider of voor minder dan
de gemiddelde arbeider langer moet
duren dan een half jaar of een
jaar. De ineesten hebben het over
een periode van vijf jaar. Vindt u
dat ook?
Over die zaak gaan we met de
vakbeweging en ook met de werk
gevers in het voorjaar opnieuw
praten.
En wat is uw eigen mening?
Zoals ik er op het ogenblik tegen
aan kijk denk ik dat in elk geval
voor een langere periode er maar
zeer geringe mogelijkheden zullen
zijn tot stijging van het vrij be
steedbaar inkomen van de gemid
delde werknemer.
Hoe lang gaat het duren denkt u?
De nullijn voor de gemiddelde ar
beider?
Nu vraagt u mij de profeet te
spelen. Ik denk dus. ik spreek niet
over die nullijn, dat is mij veel te
rekentechnisch. dat is dat Unealen-
•vverk, waar ik niet zo erg in geloof.
Maar een zeer geringe stijging
en dat zal dan wel eens het ene
jaar wat heen en weer gaan. dat
kun je ook niet met een lïneaal
berekenen maar die zie ik inder
daad voor de eerstkomende vijf
Jaar zeker. Maar als u dan zegt:
gaat dat veel langer duren Dan
denk ik inderdaad dat er een
soort politieke keuze ook dat er
in de hele verhouding tot de derde
wereld, dat het levenspeil dat nu is
bereikt voor de mensen die boven
het gemiddelde zitten, dat dat niet
verdier zal gaan toenemen. Ook niet
naar het jaar tweeduizend toe.
Vakbeweging
Bent u bang voor reacties? Het
vertrouwen tussen de vakbeweging
en u lijkt te slinken.
U zegt terecht 'lijkt*. Dat lijken is
niet zijn. En ik begrijp best dat er
op het ogenblik in de vakbeweging,
zoals in de hele Nederlandse bevol
king een enorme beroering is en
twijfel van: waar staan we nu ei
genlijk? En wat ik voel met de
vakbeweging op het ogenblik ls
niet een vertrouwensbreuk, in het
geheel niet, maar wel ik zou
haast willen zeggen een infor-
matiekloof. En ook: we hebben het
dringend nodig om gegevens uit te
wisselen. Kijk, dat de vakbeweging
zegt: wat heb ik nu aan mijn pet
hangen, dat begrijp ik ontzettend
goed. En dat ze fel gereageerd heb
ben op voorstellen van onze kant.
heb ik ook geen enkele moeite mee
Maar we zijn ook bezig en gedwon
gen dat geldt voor de regering,
dat geldt voor de .Nederlandse be
volking om ons te heroriënteren
omtrent de feitelijke gegevens waar
we mee te kampen hebben. Als ik
bedenk dat b.v. Groenevelt nog
amper een jaar geleden betwijfelde
of er wel sprake was van een crisis
en als ik dan kijk hoe dit jaar de
industriële produktie met negen
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
geheel bewolkt
geheel bewolkt
zwaar bewolkt
zwaar bewolkt
zwaar bewolkt
geheel bewolkt
Luchth. R'ciam goh. bewolkt
Twente
Vllsslngen
Zd -Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Frankfort
Genève
Helsinki
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Nice
Oslo
Parijs
Rome
Suilt
Stockholm
Wenen
Casablanca
Istanboel
Las Palmas
New York
zwaarbewolkt 4
geheel bewolkt 5
geheel bewolkt 5
zwaar bewolkt 2
half bewolkt 17
zwaar bewol kt 13
zwaar bewolkt O
licht bewolkt 12
onbewolkt 5
onbewolkt 5
geheel bewolkt 13
licht bewolkt 1
onbewolkt 17
onbewolkt 1
regen 7
zwaar bewolkt 3
onbewolkt 18
half bewolkt 16
onbewolkt 16
zwaarbewolkt 17
zwaarbewolkt 2
geheel bewolkt 5
zwaarbewolkt 16
onbewolkt 12
onbewolkt —5
sneeuwbui 4
licht bewolkt 18
geheel bewolkt —1
licht bewo"'» 20
half bewolkt
de depressie aan. waarvan de fron
ten met sneeuw, later regen en een
toenemende wind over de Britse
Eilanden op ons af kwamen. Gis
termiddag tekende zich een kring
om de zon af gevormd in verse
ijskristallen. Zeer ruig was het gis
teren bij de zuidpunt van Groen
land met stormvlagen van 133 km
per uur uit noord tot noordoost,
zware sneeuwstormen van kracht.
10 of 11 gemiddeld bij matige vorst
Laagste temperatuur was -38 gra
den in Stromfjord op 67 graden
noorderbreedte aan de westkust. De
luchtdruk boven Groenland, tijde
lijk 1040 mb. was afgenomen tot
1034 mb in Thule In het uite.-s'P
noordwesten. Boven Len'ntrrad is
de wind ook tot op grote hongjp
westelijk en van die kant is er dus
ook geen winterse dreiging.
In de Harz is zaterdag verse sneeuw
gevallen. De sneeuwhoogten lopen
daar nu uiteen van 10 tot 35 cm en
de condities voor de wintersport
zijn daar vooral ln de middelste en
hogere lagen goed. Braunlage meldt
15 cm oude -neeuw en 4 cm verse
sneeuw. In het Zwarte Woud kan
men bevredigend skiën terwijl de
omstandigheden voor de wlnter-
spor tpas in de Alpen boven 1000 m
goed tot zeer goed zijn. Arosa
meldde gisteren 65 cm sneeuw. An-
dermalt 48. Sankt Morltz 43 en En
gelberg 79 cm.
procent terug is gelopen, hoe ons
nationale inkomen weer terug is
ongeveer per hoofd op het peil van
1972. van vier jaar terug, dan zeg
ik: het is voor iedereen duidelijk
dat er echt wel iets gebeurd is. Iets
unieks van na de oorlog. En dat de
vakbeweging tijd nodig heeft om
zich daarop in te stellen en boven
dien waarborgen eist. dat vind ik
een vanzelfsprekende zaak. En ik
ben dus helemaal niet pessimistisch
omtrent de relatie tot de vakbewe
ging.
U denkt wel dat u ze meekrijgt In
uw politiek voor de komende jaren?
Ach. ik denk dat ik ze meekrijg,
zo zou ik het helemaal niet willen
stellen.
U bent voorzichtig, op uw hoede.
Altijd. Dat brengt het vak mee.
Altijd. Zo zou ik het ook stellen.
Het is niet zo dat zij moeten ver
trouwen hebben in Den Uyl of zo.
Dat is niet mijn stijl. Ik vind dat
de vakbeweging de plicht heeft en
het recht om zich op alle economi
sche gegevens en er zijn tal vaD
nieuwe en verontrustende bij
om die te bekijken, een eigen
oordeel erover te vormen. En dan
natuurlijk, als u zegt: heb Je ver
trouwen dat de Nederlandse vakbe
weging tot een realistisch oordeel
en een realistische opstelling zal
komen, dan zeg ik zonder meer Ja.
Die vakbeweging is terecht altijd
dicht bij de aarde geweest, down to
earth. Altijd met twee benen op de
grond gestaan. Dat zal ze vandaag
de dag ook doen. Ondanks allerlei
theorieën en ideologieën die er om
heen spelen. Daar heb ik alle ver
trouwen In.
Loskoppelen
zieningen bijvoorbeeld.
Ook vla de sociale voorzieningen
heel nadrukkelijk. En het is ook zo.
als ik spreek over sociale uitkerin
gen. dan spreek ik over pensioenen
van 50 A 60 duizend gulden én Ik
spreek over uitkeringen van 11 A 12
duizend gulden en minder. En het
gaat dus niet alleen om sociale
uitkeringen en om niet-actieven
versus actieven. het gaat om weer
baarheid. weerstandsvermogen,
draagkracht binnen actieven en
binnen niet-actieven. En ik laat me
dus niet opsluiten in dat soort ge
vaarlijke tegenstellingen van die
tussen actieven en niet-actieven.
Tegenstellingen
Maar misschien wordt het een te
genstelling die u wel binnenkort
wordt opgedrongen.
Dan zal Ik hem afwijzen en de
tegenstellingen leggen waar ze
thuishoren. Het zijn nog altijd te
genstellingen tussen rijken en ar
men en die niet alleen, er is onge
twijfeld ook sprake, dat wil ik niet
ontkennen, we hebben er straks al
over gesproken, van tegenstellingen
tussen actieven en niet-actieven in
die zin, (zoals ik straks al heb
aangeduid) dat het draagvlak van
de actieven als geheel, te smal
dreigt te worden. En het percenta
ge van de totale bevolking dat be
taalde beroepsarbeid verricht wordt
te klein. Het zakt beneden 1/3. En
daardoor dreigt ons totaal van soci
ale voorzLenlngen en gemeen
schapsvoorzieningen in gevaar te
komen. Dat moet verbreed worden.
En in die zin dienen er meer actie
ven te komen. Er dienen meer ar
beidsplaatsen te komen. En het to
tale beleid dient daarop gericht te
zijn.
HOI Mi WATER
6 Jan. 1976 Vllsslngen 4.46-17.07. Ha-
ringvlletRlulzen 6-17.14. Rotterdam 6.40-
19 17. Schevenlngcn 6-18.13. IJmulden 6 38
-18 51. Den Helder 10 09-22 14. Hnrllngen
0 34 12 47. Delfv.ljl 228 1501
Even terug naar de bezuinigingen
van de overheidsuitgaven. Een van
de ideeën die de laatste weken
opkomen en niet onder de uitgespro
ken meest rechtse economen in het
land is om een aant&l sociale uit
keringen, de AOW, de AWW en
meer van dat soort zaken, ten gun
ste van bejaarden, bijstandstrek
kers en zo, los te koppelen van het
minimumloon. En dus uitkeringsge
rechtigden niet automatisch de
hoogte van het minimumloon te
geven. Wat vindt het kabinet-Den
Uyl daarvan? Voor of tegen ont
koppeling?
Dat er een koppeling moet zijn ls
steeds de opvatting van het kabinet
geweest en ik denk ook wel dat dat
de opvatting zal blijven.
Maar honderd procent?
Ik vind het beslist te vroeg het
kabinet heeft dat ook niet gedaan
om daarover absolute uitspraken
te doen.
Maar u zou er ontzettend veel op
kunnen bezuinigen. Er zijn honderd
duizend minimumloontrekkers, maar
twee miljoen uitkeringsgerechtigden.
Dat zou dus uitsluitend gelden in
dien er nieuwe structurele verho
gingen van het minimumloon in
aantocht waren. Maar daar ls
eigenlijk iedereen het over eens
daar is voorlopig geen aanleiding
toe. En daarom denk ik dat het
probleem zoals het zich de afgelo
pen jaren heeft gesteld zijn scherp
te verloren heeft.
Maar bent u nu een principiële
tegenstander van loskoppeling van
die uitkeringen van het minimum
loon ja of nee?
Ik geloof dat je in het algemeen,
ook op het sociale vlak. er niet
komt met het pistool op de borst:
ben je voor of tegen ontkoppelen.
Zo ligt het vraagstuk.
Ais het wel tot een conflict komt
in de besluitvorming. Want u moet
of op de lonen of op de uitkeringen
bezuinigen. Ais bet nu komt tot een
conflict tussen de actieven en de
niet-actieven. want dat soort keuze
moet u maken de komende jaren
en de komende maanden ai. waar
kiest u dan voor? Voor beide? Min
der loon en minder uitkeringen?
Ik heb al gezegd dat ik dus voorzie
dat de komende jaren er weinig
ruimte zal zijn voor groei van het
vrij besteedbaar inkomen van de
gemiddelde werknemer. Nou. als u
vraagt... u hebt recht op een dui
delijk antwoord.naar de priori
teit m deze. Dat is als volgt. 1) Be
vriezing. respectievelijk teruggaan
van de inkomens die nu liggen
boven het gemiddelde, zeg maar
boven de 25 A 30 duizend gulden en
meer teruggaan naarmate ze hoger
zijn. Dat is de eerste prioriteit.
2 Bevriezen indien noodzakelijk
van het inkomen van de gemiddel
de werknemer. 3) Minder groei van
de gerechtigden op sociale uitkerin
gen.
Dat zijn mijn prioriteiten, die volg
orde. En ik geloof dat als dit
aanhoudt en dat ls dus duidelijk
niet het alleen maar werken met
een tegenstelling actieven niet-ac
tieven. want dat vind ik een valse
tegenstelling dat is duidelijk
uitgaan van de weerbaarheid, het
Incasseringsvermogen van verschil
lende maatschappelijke groepen die
ik dan concreet voor ogen haal. En
dan zeg ik. dan geef ik die volgorde
aan en dat is mijn richtsnoer.
Dus inkomenspolitiek als eerste
prioriteit. Ook vla de sociale voor-
Maar ik zeg van: u krijgt misschien
toch die tegenstelling in het con
flict opgedrongen, want Wiegel
heeft een heel eenvoudige bood
schap: prestatie moet beloond wor
den. Geen inkomensnivelleringen
in de middengroepen. IJ praat over
inkomens van 25 A 30 duizend die
al het maximum zijn. Er is ook nog
de vraag of de vakbeweging een
hoge prioriteit geeft aan de niet- V6rkl6Zing6n
actie ven. Tenslotte organiseren zij
de actieven in dit land.
dwingt vooral tot een grotere ge
meenschappelijke arbeidsinspan
ning. Dat is iets waar niemand aan
ontkomt. En ik kan me razend ma
ken als ik zie hoe ongelooflijk klei
ne groepsbelangen en hoe moeilijk
of men er afstand van doet.
Dat ls natuurlijk ook een beetje de
organisatie van onze samenleving
met zijn honderden organisaties
voor belangenbehartiging, die alle
maal aan de deur komen, de één
na de ander, en weigeren te zien
dat we met elkaar in het schip
zitten, en weigeren te hozen. Maar
goed. nog eens. wat dat betreft, ik
heb straks al gezegd, er zijn ontzet
tend aardige dingen ook in ons
land en ik ben helemaal niet pessi
mistisch daarover. Ik heb nog niet
meegemaakt dat men ln dit land.
als Je de mensen vertelt waar het
op staat, niet bereid is om ouder
wets de handen ln elkaar te slaan.
Het is me n.l. geweldig opgevallen
dat rondom dat ingrijpen in de
inkomensvorming, waaronder de
lonen en de prijzen, hoe uit elk
opinie-onderzoek bleek dat zeker
tachtig procent van de mensen het
daarmee eens was. Ook de leden
van de vakcentrales. Ook van het
NW een overgrote meerderheid. De
mensen voelen dat aan hun water,
dat het geen zin heeft de ontwikke
lingen op zijn beloop te laten. En
goed. dat heb ik ook altijd gezegd,
dit kabinet staat voor de gewone
man en als zijn positie ln het
geding is en zijn positie ls in
het geding omdat als we niet
ingrijpen hij bedreigd wordt met
het niet meer solide zijn van zijn
sociale uitkeringen, nou. dan ben ik
ervan overtuigd..
Maar Wiegel adverteert nu net met
de gewone man. Hij is niet voor de
nullijn voor de gemiddelde arbei
der.
Precies. Hij maakt de mensen wijs
dat je gewoon door kunt gaan met
inkomensvergroting en halen wat
er te halen valt. Ach. ik heb daar
niet al te veel waardering voor. De
werkelijkheid is dat vanuit de soli
dariteit tussen actieven en niet-
actieven en solidariteit zal er
moeten blijven en over de vormen
waarin die gegoten wordt kun je
van mening verschillen, maar die
wezenlijke solidariteit zal er moe
ten blijven staat het vast dat er
voor de werkenden maar geringe
mogelijkheden zijn tot Inkomens-
vergroting. Dat geldt uiteraard ook
voor de niet meer werkenden en
niet werkenden. Wat dat betreft
moeten we inderdaad een stap te
rug doen. Ik weet wel dat Wiegel
daar tussendoor loopt en luidkeels
roept: kom bij mij, dan kun je toch
vooruitgaan. Dan kun Je straks
toch weer een duurdere auto kopen.
Nou, daar heb ik maling aan. Zo is
het nift. En ik ben diep overtuigd
dat de mensen dat ook niet bedoe
len.
Dat ls juist. Ja, aan die boodschap
van meneer Wiegel heb ik weer
geen boodschap. We hebben een
totaal andere kijk op de samenle
ving. Hij is er op uit om inderdaad
prestatie te belonen en wie niet
werkt zal niet eten. Nu vertaal ik
het erg vrij. Maar dat is de onder
toon die je opsnuift. Wel, dat is
een totaal andere maatschappelijke
filosofie dan de mijne. Dat staat
frontaal tegenover elkaar en dat zal
het ook de komende periode doen.
Daar bestaat geen twijfel over. Dat
er vanuit de kring van de actieven
op het ogenblik meer weerwerk
komt en dat de vakbeweging dat
ook wel weerspiegelt, dat ls op
zichzelf begrijpelijk. En wat ge
vaarlijk is is dit: Je ziet in tijden
dat het moeilijk gaat en we
hébben minder economische groei,
we hébben werkloosheid. Die min
dere groei hebben we ten dele ge
wild. En we moetan opkomen voor
de consequenties van ons beleid
Welnu, wat gevaarlijk is: als elke
groep alleen het eigen belang ziet.
De welzijnswerkers daar kan ik
me dood aan ergeren proteste
ren op het Binnenhof, terwijl de
CRM-begrotlng met honderden
miljoenen stijgt. De leraren, het
onderwijs. Goed. we hebben eerder
de ondernemers gehad van allerlei
aard. de ambtenaren, de hogere
ambtenaren, de groepen die daar
hun schietgebedje komen doen. De
autobezitters. En men moet goed
zien dat wat er aan de hand ls
raakt ons allemaal. Er is een smal
ler draagvlak ontstaan voor onze
gemeenschapsvoorzieningen. En dat
dwingt tot kostenbeheersing, dat
dwingt tot aanpassingen, dat
Maar hoc afficheert u zichzelf aan
het eind van dit jaar als u aan de
vooravond van de verkiezingen
staat? Anderen zullen u afficheren
als de bezuiniger op lonen en uit
keringen.
Nou, daar zal ik niet van omvallen.
Ik zal herkenbaar zijn. herkenbaar
willen zijn als iemand die ook wan
neer we als volk als geheel, wer
kenden en niet meer werkenden,
een stap terug moeten doen. daar
bij opkomt consequent voor de be
langen van de zwaksten. de gewone
mensen, zoals we de afgelopen Ja
ren hebben gedaan. We hebben de
laagste inkomens nog iets laten
groeien en we hebben de hoge In
komens proberen af te remmen
Dat is niet altijd gelukt. In veel
opzichten wel. Daar gaan we onver
biddelijk mee door. Dat betekent
dat we de verkiezingen zullen in
gaan. als u dat zo wilt horen, als
en dat geldt voor het hele kabinet
het kabinet dat niet aarzelt om
Impopulaire maatregelen te nemen.
Dat er niet voor uit de weg gaat
om te zeggen: mensen, de wel-
vaartskoek groeit niet eindeloos en
wat dat betreft is een punt bereikt
waarop Je niet moet verwachten
dat er veel meer te versieren valt
voorlopig. Hier en daar bij de rij
ken een stap terug, maar daarbij
consequent de belangen van de
kleine mensen voorop. Die het eerst
ln het oog houden. Daarom ook
voeren we die arbeidsongeschikt
heidswet voor zelfstandigen en
vroeg-gehandicapten in op 1 okto
ber. Een enorme extra last. Maar
het is voor een kwetsbare groep. Zo
zal dit kabinet herkenbaar zijn. Zo
gaat het de verkiezingen ln en zo
wint het die verkiezingen.
Kritiek op grote spaarneiging te onbezonnen
AMSTERDAM Het toeschrijven van de terugval van onze econo
mische activiteit aan een te grote spaarneiging is vooralsnog te
onbezonnen. Het leggen van duidelijke verbanden zal nog veel
studie vereisen.
Aldus drs. J. P. Matthljsse. direc
teur van de Rijkspostspaarbank, ln
zijn nieuwjaarsrede. Hij meende,
dat de RPS nog steeds met een
goede zaak bezig ls. waarvoor bet
waard is zich volledig in te zetten.
Van het in 1975 bij de gezamenlij
ke spaarlnstellingen in ons land
geboekte voordelig spaarverschll
van ruim 7 miljard gulden (ln 1974
vond een ontsparlng plaats van
meer dan 700 miljoen gulden), nam
de RPS ongeveer 900 miljoen voor
haar rekening. Een absoluut record
Er traden 150.000 nieuwe spaarders
tot de RPS toe. Het totale tegoed
van spaarders overschreed eind de
cember de grens van 10 miljard
gulden Ca 15 procent hiervan
staat op de zgn. rente- en plusreke
ningen.
In de hypotheeksector werd ln 1975
voor 700 miljoen aan hypotheken
uitgezet. Het aantal afgesloten con
tracten verdubbelde zo ten opzichte
van 1974 ruimschoots en benadert
de 10000. In 1976 wordt gemikt op
een omzet van 1 miljard gulden
aan hypotheken.
Sprekende over de beleggingsactivi
teiten van de RPS stelde drs. Mat
thljsse vast. dat de afdeling onroe
rend goed zo'n 7500 woningen en
flats ln exploitatie heeft. Het resul
taat van de bedrijfsvoering ln het
afgelopen Jaar zal de 80 miljoen
overschrijden.
