'ord zou rapport over jinmenging van VS iri ngola geheim houden Verleiding sterker dan verstand: de beklimming van de Annapurna Israël blijft bij boycot debat in Veiligheidsraad _Generaals in Chili eisen aftreden van president Pinochet Bloedig weekeinde in Noord-Ierland jjCBS: regeling met commissie uit Huis ritse Sunday Times China vergelijkt Sowjet-regering met Hitler-regime IRA dreigt bestand te beëindigen Spinola noemt leger Portugal zeer verzwakt Naar oom Ulbe en tante Marie in Australië (8) TET HAANDAG 5 JANUARI 1976 iVASHINGTON, LOEANDA (UPI, Reuter, AP) President Ford probeert openbaarmaking van een rapport over de Amerikaanse betrokkenheid in Angola tegen te houden. Deze beschuldiging heeft jhet Amerikaanse televisiestation CBS dit weekeinde geuit. president is van plan de voor zitter van de commissie voor de inlicihtingendiiensten in het Huis van Afgevaardigden Otis Pike te wijzen op het presidentiële recht open baarmaMng van een rapport te verbieden om reden van nationale veiligheid. Ford heeft over dit soort zaJken een speciale regeling met de commissie. De commissie heeft het vdjf pagina's tellende rapport in middels afgehandeld. Volgens CBS staat er onder meer in dat het steunen met een bedrag van 300.000 dollars van de twee anti-communistische bevrijdingsbe wegingen FNLA en UNITA door de CIA de Sowjets heeft kutnnep uit dagen tot het ondersteunen van de beweging MPLA. Hiermee wordt dan minister Kissinger van buiten landse zaken afgevallen, die steeds heeft verklaard dat de Sowjets met Angola een bruggehoofd In Afrika willen krijgen. Huurlingen BUITENLAND TROUW/KWARTET 5 PEKING (Reuter. AFP) China heeft het afgelopen weekeinde een felle aanval op de Sowjet-Unie ge daan. Het persbureau Nieuw China haalde zaterdag een uitspraak van Mao Tse-toeng aan, dat 'de Sowj et- Unie momenteel onderworpen ls aan een bourgeois - dictatuur van het Hitler-soort'. Waarnemers zijn enigszins ver baasd over de felheid van de aan val. nadat de Chinezen enkele da gen geleden de bemanning van een Russische helikopter had vrijgela ten. wat door sommigen werd opge vat als een gebaar van goede wil tegenover de Sowjet-Unie. Nieuw China zegt onder meer dat onder het huidige Sowjet- bewind de bevolking tweemaal zo erg wordt uitgebuit en door de politie wordt onderdrukt dan tijdens de tsaren. Het persbureau vervalt weer als vanouds in het jargon waarmee de Sowjet-ledders te Lijf wordt gegaan: De kliek overweldigers bestaande uit 'Ohroestjew. Breznjew en hun volgelingen' is in hart en nieren reactionair en toont een ziekelijke vrees voor het volk en kan zijn reactionaire macht slechte handha ven door een fascistische dictatuur van de wreedste soort. De commen tator herhaalt de Chinese stelling dat het voornaamste oorlogsgevaar afkomstig ls van de Sowjet-Unie, die wanhopig probeert de Verenigde Staten wat betreft militaire kracht voorbij te streven. Over Helsinki zegt het persbureau dat 'dit precies hetzelfde slaapliedje van vrede, veiligheid en ontwape ning' is dat Hitier gebruikte om brutaal een bliksemoorlog te ontke tenen. In een ander bericht van zaterdag geeft Nieuw China af op partijlei der Breznjew en spreekt ironisch over diens talloze onderscheidin gen. 'Naarmate er meer schitteren de medailles op de borst van Breznjew komen te hangen, wordt de graanopbrengst van het land minder en krijgt het Sowjet-volk minder brood, als een soort omge keerde vergelijking'. JERUZALEM (Reuter, UPI, AP) Israël is tegen elke poging de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties te maken tot de plaats van toekomstige vredesonderhandelingen over het Midden-Oosten.' Israël houdt tevens vast aan zijn besluit het debat van de raad op 12 januari te boycotten omdat de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO. die door Israël gezien wordt als terroristenorganisatie, daar voor is uitgenodigd. den-Oosten ln een Impasse zal brengen, wanneer zij probeert de leiding ervan over te nemen. Hij drong er bij de Verenigde Staten op aan een dergelijke ontwikkeling tegen te gaan. In een communiqué dat gisteren in Jeruzalem werd uit gegeven stond dat Washington Is raël hierover beloften had gedaan Dit heeft het Israëlische kabinet meegedeeld na zijn wekelijkse bij eenkomst aan de vooravond van het vertrek van de minister van buitenlandse zaken Jigal Allon. naar Washington. Premier Jitzal Rabin waarschuwde gisteren dat de Veiligheidsraad de vredesbesprekingen voor het Mid- BELFAST (Reuter, UPI) Vijf katholieke jongemannen zijn gisteravond in het zuidelijke deel van Noord-Ierland vermoord. Tijdens het bloedigste weekeinde sinds maanden werden meer dan veertig mensen gewond. reageerde hier ongewoon scherp op. 'De zogenaamde Bel fast-brigade van misdadigers en gangsters heeft een record in het moorden en vernietigen op haar naam staan dat moeilijk is te breken', aldus de woordvoerder De ruim veertig gewonden vielen dit weekeinde hoofdzakelijk bij bom aanslagen op twee café's. In de door katholieken bezochte bar Lough Inn in Cam-lough raakten veertien mensen gewond en bij een aanslag op de 'protestantse' Gold Hin Bar in Portadown 23. Andere gewonden vielen bij enkele kleine re aanslagen en bij een schietpartij vanuit een auto. De doden vielen op twee verschil lende plaatsen ln het graafschap Armagh. In het ene geval betrof het drie broers, die in hun ouder lijk huis in Ballydugan door gemas kerde mannen werden doodgescho ten. De twee anderen, eveneens broers werden ln hun woning in Whitecross omgebracht, toen zij naar de tv zaten te kijken. De moorden werden gepleegd nadat het verboden Ierse Republikeinse Leger de IRA had gedreigd het stilzwijgend in stand gehouden staakt-het-vuren met het Britse le ger te zullen beëindigen. Een Noordlerse regeringswoordvoerder tijdens de onderhandelingen met de Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken Henry Kissinger over het Israëlisch-Egyptische inte rim-akkoord. Ra bin liet gisteren doorschemeren dat de uitkomst van het debat ln de Veiligheidsraad wel eens tot nieuw geweld zou kunnen leiden. 'Wij zijn militair sterk genoeg om ons politieke streven te ondersteu nen', aldus Rabin. Het kabinet werd het gisteren ver der eens over de volgende punten: Israël wil hervatting van de Ge- neefse vredesconferentie, maar dan zonder de PLO. Deelneming moet beperkt worden tot Israël en de Arabische landen die in 1973 wer den uitgenodigd. Israël zou geen enkele wijziging aanvaarden van de resoluties 242 en 382 die de Veiligheidsraad na de oorlogen van respectievelijk 1967 en 1973 aannam. Deze zijn de enige basis waarop vredesonderhandelin gen zouden kunnen worden gehou den. Deze resoluties roepen op tot direc te vredesbesprekingen en de terug trekking van Israël uit de bezette Arabische gebieden. In de resoluties worden de Palestijnen 'vluchtelin gen' genoemd, wier problemen een 'humanitaire' kwestie ls. Israël ls er bang voor dat de veiligheidsraad zal proberen de Palestijnen de sta tus van natie te geven. Israëlische functionarissen verwachten dat de Verenigde Staten hun veto in de raad zullen gebruiken om dit tegen te houden. Gisteren heeft een woordvoerder van het Israëlische ministerie van buitenlandse zaken een bericht in het Egyptische blad Rose Al Joe- soef, als zou minister Allon in Zwitserland met een Russische functionaris over herstel van de diplomatieke betrekkingen hebben gesproken, 'absolute onzin' genoemd. Israël heeft gisteren zijn pond voor de vijfde maal gedevalueerd sinds de regering ln juni van het vorige jaar een politiek van versobering aanving. LONDEN, SANTIAGO (Reuter, AFP, AP) De tien invloedrijkste generaals in het Chileense leger hebben de leider van de junta, generaal Augusto Pinochet, een ultimatum overhandigd, waarin ze 'onmiddellijke radicale politieke veranderingen' en het aftreden van president Pinochet eisen, zo heeft gisteren de Londense Sunday JTimes geschreven. De Chileense regering heefit het be- w^iicht nog niet ontkend. Wel heeft zij een verbod afgekondigd op de publikatie ervan. Volgens Arturo Lane, hoofd van de persafdeling van de regering, is een publikatie- verbod afgekondigd omdat 'dit dingen altijd beroering ver oorzaken. Dit leent zich toit specu latie'. Over de inhoud van de be richten wiilde hij niets zeggen. 'De autoriteiten zullen dé berichten maandag (vandaag) onderzoeken.' |De Sunday Times, die het nieuws uit "betrouwbare kringen in Santia- go' zegt te hebben, meldde dat het 'ultimatum is vervat in een brief die Pinochet twee weken geleden heeft gekregen. Het ultimatum zal in maart verstrijken en as volgens de Sunday Times de 'eerste ernstige breuk' dn de Chileense leiding. In het ultimatum wordt van gene raal Pinochet geëist dat hij de Chi leense geheime politie zal ontbin den, dat hij noodmaatregelen zal nemen om de economie van de ondergang te redden en dat hij een diplomatiek offensief in het buiten land zal ontketenen om het slechte j aanzien van de junta te verbeteren. Volgens het blad is generaal Gustav Leigh commandant van de lucht- macht, de 'werkelijke machtsfiguur achter het ultimatum', en wordt hij in het algemeen ook erkend als het brein achter de militaire coup van 1 1973, iwaarbij wijlen Salvador Al- lende werd afgezet en vermoord. Ook zou minstens een lid van Pi nochets kabinet de brief met het ultimatum hebben ondertekend en verder zouden ook de handtekendn- gen van oppenofficieren van de drie I krijgsmachtonderdelen eronder staan. Intelligenter treden zou kunnen overhalen, er een nieuw regime zou komen met medewerking van bepaalde vroege re politici. 'Dat zou echter niet betekenen dat men zou terugkeren naar de oude democratie van Chili, maar dat er meer aandacht zou komen voor economische hervor mingen ten gunste van de armen en dat men over zou gaan tot minder willekeurige martelingen dan die welke het regime van Pino chet kenmerken', aldus de Sunday Times. 'Het zou slechts een wat intelligentere vorm van fascisme kunnen worden.' President Pinochet heeft zaterdag het ontslag aanvaard van de chef staf van de landmacht, generaal Sergio Arellano Stark. Er werden geen redenen opgegeven voor het heengaan van deze op twee na hoogste landmachtofficier in Chili. Volgens een leger-communiqué was de generaal, die ook bij de organi satie van de staatsgreep tegen Al- lende was betrokken, vrijwillig af getreden. Engeland De krant achtte het mogelijk dat als men generaal Pinochet tot af- Op het moment dat de Britse arts Sheila Cassiidy in een gevangenis in Santiago werd vastgehouden, waren er twee Chileense militairen in En geland die daar een militaire oplei ding ondergingen. Robin Corbett, voor Labour lid van het Lagerhuis, die dit gisteren bekendmaakte noemde het een schande. De Britse regering heeft toegegeven dat er in Engeland een aantal Chileense mi litairen worden opgeleid en linkse leden van Labour hebben geëist dat daar een eind aan moet komen als represaille op de marteling van me vrouw Cassidy.* Mevrouw Cassidy is gisteren begonnen met het publice ren in dej Sunday Mirror van een gedetailleerd verslag over haar ge vangenschap in Chili. Ford heeft afgelopen zaterdag in een vraaggesprek voor de televisie gezegd dat de Verenigde Staten geen vreemde huurlingen voor An gola opleiden. Hij ging echter een vraag uit de weg over het financie ren door de VS van dergelijke op leidingen. 'Wij werken samen met andere landen, die vinden dat zij er belang bij hebben de Angolezen de kans te geven zelf uit te maken wat ze willen, aldus de president. De Cubaanse balling Pedro Marti nez Castro heeft in de Amerikaanse stad Miami verklaard een kantoor te hebben geopend om tegenstan ders van de Cubaanse leider Fidel Castro te werven voor de strijd in Angola 'en later op Cuba'. Hij zegt te worden gesteund door de UNITA. De FBI heeft aangekondigd een on derzoek te zullen instellen naar de wettigheid van de wervingsacties. UNITA-voorman Jorge Sangumba heeft ontkend dat er de afgelopen weken schermutselingen zijn ge weest tussen de elkaar steunende FNLA en de UNITA. Een medewer ker van het Britse zondagsblad The Observer had hiervan melding ge maakt. De leiders van beide groe pen, Savimbi (UNITA) en Roberto (FNLA) hebben onlangs nog be sprekingen gevoerd, aldus Sangum ba, die de berichten een poging van de MPLA noemde om verdeeldheid in het andere kamp te zaaien Sowjets De Sowjet-Unie heeft zaterdag in een hoofdartikel in het partijblad Prawda opgeroepen tot beëindiging van de buitenlandse inmengingen ln Angola en ontkent dat het door steun aan de MPLA tract vaste voet aan de grond te krijgen in Afrika Volgens de Prawda is het geen ge heim dat Moskou de MPLA moreel en materieel steunt maar dit ge beurt niet uit een oogpunt van economische, militaire of andere winst. De Britse Liberale partijleider Thorpe heeft Moskou ervan be schuldigd een Westafrikaanse leider met 50 miljoen roebel te hebben omgekocht om de MPLA als enige legale partij in Angola te erkennen. De Angolese bevrijdingsbewegingen FNLA en UNITA hebben dit weekeinde de foto vrijgegeven, waarop drie Cubanen zouden voorkomen, die in de strijd tegen de MPLA gevangen zijn genomen. De anti-communistische FNLA en UNITA zeggen 16 Cubanen vast te houden. LISSABON (UPI, Reuter) De Portugese strijdkrachten zijn zeer verzwakt als gevolg van gebrek aan discipline. Dit heeft de voormlaige president van Portugal Antonio de Spinola in een vraaggesprek met het noordelijke dagblad Comercio do Porto verklaard. Het was het eerste gesprek van Spinola met een Portugese krant sdnds hij na een poging tot een staatsgreep in maart van het vorig jaar naar Brazilië vluchtte. De ex-president werd in Bavonne in het Zuiden van Frank rijk geïnterviewd. Spinola zei dat de miliaire leiders momenteel bezig zijn de troepen weer in het gareel te brengen. Hij zei dat de verzwakking van de strijdkrachten vooral uitgebuit wordt door de communistische par tij in Portugal. De ex-president zei ook een groot gevaar te zien in de gewapende burgermilities en de re volutionaire brigades in Portugal. 'Ze zijn goed georganiseerd en goed bewapend'. Gezeten in een uitgeholde boomstam laten we ons drijven op het meer van Pokhare. Aan de noordelijke horizon rijzen achter de banane- palmen die het leemhuttendorp verbergen groene en rode bergen op en daarboven verheft zich de met sneeuw bedekte keten van de Hima laya's. De zon gaat onder; het wit verandert in rose, in violet en ten slotte, wanneer de hemel al zwart is, een kortstondig, lichtend blauw. De volgende dag pakken we onze rugzakken, parkeren de moter in het stalletje van een kleermaker, en ver trekken voor een driedaagse voet tocht naar het dorp Ghandrung (300 meter) dat direkt aan de voet van de Annapurna ligt, om aan de weet te komen hoe men zich moet voorbereiden op een langere tocht. Hebben we daar echt, zoals men ons wil doen geloven, een Sherpa (gids) en dragers voor nodig? Via wiebelige bruggen van bamboe stokken en ijzerdraad steken we ri vieren over en lopen enkele uren sa- men met een twintigtal mannen en vrouwen uit Mustang, een plaatsje dat 200 kilometer verder ligt aan de Tibetaanse grens. Ze hebben in kopen gedaan op de markt in Pok hara en keren nu met volle manden terug naar huis. Zo'n op de rug ge dragen mand hangt met een band om het voorhoofd; om de nek steun te geven worden de handen tegen het achterhoofd gevouwen. De vrouwen dragen een extra last: oorhangers van goud zo groot als theeschotels. Giechelige gemeenschap "Van dorp naar dorp trekkend, rijst, linzen en buffelmelk nuttigend en "slapend op de zoldervloeren van ..theehuizen, bereiken we Ghandrung. -Het wordt bewoond door kippen en een giechelige gemeenschap van weefsters, met een hakmes oogsten de boeren en boerinnen, en naakte kinderen die zingend om zoetigheid vragen. 'Sap mitaj, sap mitaj'. De rustdag hier tussen de rhododendron wordt een onrustige, want de 8000 meter hoge muur die ons thans van zo nabij voor de ogen schittert lokt nog sterker dan op het meer van Pokhara. Bovendien vernemen we dat het Annapurna basiskamp van hier slechts drie a vier dagen gaans is. De verleiding blijkt sterker dan het gezonde verstand. We besluiten het er op te wagen. Zonder tent, zonder Sherpa en zonder dragers. Vroeg naar bed, half acht, en nog vroeger er weer uit, zes uur. Chomrung, het laatste bewoonde oord, wordt binnen vijf uur bereikt. We slaan er voed sel in voor een week, minimaal want zelfs biscuits wegen op den duur als lood, en doorkruisen daarna een ne velwoud; bemost geboomte, arm dikke lianen, schemer en een onheil spellende stilte. Er gebeurt niets. In de meer open jungle swingt het van de apen die ons krijsend aanmoedi gen, terwijl in de modder bloedzui gers het tegenovergestelde doen. Het geweld van watervallen en kol kende stromen is overigens zeker zo beangstigend. We koken op bamboe en slapen in de wolken onder over hellende rotsen. Hoofdpijn en misselijkheid Aan de boomgrens voegen we zoveel mogelijk hout aan onze bagage toe om hogerop nog te kunnen stoken en kort hierna, op ongeveer 3500 meter, krijgen we beide, zoals voor speld, last van hoofdpijn en misse lijkheid, de zogenaamde 'acute mountain sickness'. Onze gezichten worden pafferig. Kalmaan verder, stap voor stap. Midden op de dag komen we aan bij het basiskamp van de Machapuch- hare (vissestaart), een heilige piek die nog nooit werd beklommen. Hier, slechts enkele uren van ons doel ver wijderd, worden we opgehouden door een sneeuwstorm en samen met drie dragers houthalers van een Japanse expeditie die bezig is de Annapurna Zuid te bedwingen schuilen we onder de rotsen. Twee Japanners lenen ons donzen jassen wat voorkomt dat we de nacht klap pertandend doorbrengen.De dragers houden voortdurend het vuur gaande om dezelfde reden. Ze kruipen dicht tegen elkaar aan op een stuk plastic. Over hen ligt een deken waaronder blote voeten steken. Een expeditie van dertig klimmers bestaat uit ongeveer 10 man, waar van minstens dertig gidsen één op iedere klimmer en zo'n zestig dragers. De laatsten kunnen in prin cipe alleen worden verkregen wan neer men een gids in dienst neepit. Deze trommelt de nodige dragers bijeen en is verantwoordelijk voor het welslagen van de onderneming voorzover het transport, voeding en slaapgelegenheid betreft. Hij be hoort doorgaans tot de stam der Sherpa's welke onder de Mount Everest leeft. Het zware werk, men kan zonder overdrijving van slaven arbeid spreken, is voorbehouden aan de laag van kaste geboren dragers die vaak op onbeschofte wijze wor den gecommandeerd door de Sher pa's. Ze torsen veertig tot tachtig kilo aan klim- en kampeeruitrusting en stappen met deze vracht bloots voets over de scherpe stenen en door de sneeuw. De dragers met wie wij de nacht doorbrengen zullen 36 uur me him lading door de sneeuw moe ten om een hooggelegen kamp tc be reiken. Deze wezens verdienen 18 ru pees ƒ4,00) per dag waarvan ze De kop spreekt voor zich zelf: onze motorrijders Paul en Mirjam Roelofsen laten zich verleiden de Annapur na op te gaan. Ze hebben er geen spijt van. hun eigen pot moeten koken (rijst, rijst en nog eens rijst). Ook hun slaapplaats verzorgen ze zelf. Het grootste deel van hun loon gaat op aan voedsel, de rest aan een paar sigaretten en aan roxy, de rijstwijn, waarvan de Sherpa overigens de per dag te consumeren hoeveelheid be paalt. Verschrikkelijke sneeuwman De oudere dragers zijn meestal murw gesjouwde automaten die hij gend en of ze tuberculose hebben of niet rochelend van de ene rust plek naar de andere strompelen. Wie dit lot is beschoren hecht niet aan het leven, zou je denken, en wanneer je ziet hoe ze over richels balance ren begin je daar helemaal in te ge loven. Praat echter niet over de Ye ti, dat half aap, half beer monster dat wij de Verschrikkelijke Sneeuw man noemen, want dan beginnen hun ogen to rollen. Ze zijn er als de dood voor. Er zijn ook dragers die voor zich zelf werken. Zij brengen potten en pannen, coca-cola en rum, en siga retten en lucifers van de vallei naar de bergdorpen en verdienen hiermee 1 rupee per kg over 5 mijl, een af stand die ze in anderhalve dag af leggen. Met zestig kilo op je nek levert dat veertig rupees per dag op, wat niet onverdienstelijk lijkt in een land waar je vier rupees voor een warme maaltijd betaalt. Maar de kans is niet denkbeeldig dat een Boeddhistische bedelmonnik of een Hindu Saddhu (heilige) het pad van de zelfstandige kruist en belangstel ling voor zijn waar toont. Hij heeft deze dan eerbiedig af te staan. Bo vendien moet hij terug naar het dal en er is geen export vanuit de ber gen. Ben drager die geluk heeft kan wel eens een zieke treffen die naar de kliniek in Pokhara wil, maar hier blijft het bij. Men vlecht voor deze gelegenheden speciale manden waarin de te ver voeren patiënt halfliggend kan zit ten. (Toen wij in Ghandrung arri veerden had een inwoner daarvan juist getracht zijn zwangere vrouw naar Pokhara te dragen. Wat laat, zij beviel onderweg. Een dag later keerden ze met z'n drieën terug). Witte giganten Na op onze manier een nacht soli dair te zijn geweest met de dragers is het de volgende ochtend helder weer en klimmen we binnen twee uur naar het Annapurna basiskamp. De ellende blijkt niet vergeefs geleden. We bevinden ons midden in een cir cus van witte giganten waarvan van de toppen in brede waaiers sneeuw opstuift. Gletsjer:. scheuren en met «laverend geraas storten ijs- en rots blokken naar beneden. Door de kloof waarlangs ook wij ons toegang heb- ben verschaft, worden, als bij een goede schoorsteen, wolken omhoog gezogen die wirwarrend opgaan in de blauwe lucht. Wij staan perplex. Tegen een hel ling zijn oranje vlekjes zichtbaar: de kampementen van de Japanse expeditie. Kortgeleden zijn twee le den van een andere expeditie ook "Kinderen die zingend om zoetigheid vragen"... Op de achter grond de uitlopers van de Himalaya. bestaand uit Japanners op de hel lingen ernaast (van de Annapurna I) verongelukt. De angstaanjagende dramatiek ls geen schijn. 's Middags, wanneer de hemel dicht trekt, dalen wij af en merken hoe uitgehongerd we zijn. Oh heimwee, om de moed er ln te houden maken we elkaar lekker met Nederlandse kerstmaaltijden en wanneer we uit eindelijk ln Chomrung aankomen overeten we ons aan pap.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5