Besdragende heesters buit van veel vogels Weekend-puzzel Het nieuwe jaar „breekt aan" Zege van Wiersma is indrukwekkend Voorbereiding voor wereldkampioenschap Niet piekeren maar puzzelen Oostenrijk is weer geliefd vakantie-oord Uit brieven van lezers 1 ZATERDAG 3 JANUAR11976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 15 De vrolijkste aanblik in de tuin in deze tijd van korte en kleurloze dagen zijn de vruchten van verscheidene heesters. Bessen noemen we die doorgaans, hoewel dat botanisch voor maar enke lesoorten juist is. Door het aanplanten van 'besdra gende' heesters kunnen we veel aan het winteraspect van de tuin bijdragen en meteen iets voor de vogels doen. Want al die aantrek kelijke kleuren en de sappigheid van het vruchtvlees hebben maar één doel. of we het leuk vinden of niet: vogels aan te lokken die ze moeten eten en zo voor de ver spreiding van het zaad zorgen. Met de vruchten slikken de vo gels de pitjes in. die onbescha digd het darmkanaal passeren en overal worden gedeponeerd, waar vogels komen. Juist in de duinen groeien zo veel struiken met sappige vruchten, omdat daarlangs de trekroute van noor- delijk broedende zangvogels ligt. Nu zijn lang niet alle bessen eyen favoriet bij vogels. Lijsterbes, ap pelbes, krent, vogelkers en vlier zijn hun vruchten al lang kwijt, .voordat de bladeren zijn geval- len. Vooral spreeuwen en merels storten zich erop, zodra de vruch ten rijp zijn. En ze demonstreren' meteen hoe de verspreiding van de zaden plaatsvindt. In de tijd van de vlierbessen vind je op de tegels, op planten, ramen en was goed de bekende paarsblauwe klodders vol pitjes, die de vogels laten vallen na een- dagenlang vlierbessenfesti j n. Ook de duindoorns, die in okto ber en november hele duinhellin gen oranje kleuren met hun vita mine c rijke schijnbessen, zijn van die pracht beroofd als de winter begint. Doortrekkende zanglijsters, koperwieken. kramsvogels, grote lijsters en me rels laten van al die miljarden bessen in de duinen niets over. In het binnenland, waar ze hier en daar wel worden geplant en waar veel minder lijsters overtrekken, blijven de bessen langer, tot diep in de winter, en vormen dan een voedselbron voor hongerlijdende troepjes overwinterende krams vogels en koperwieken. Datzelfde is ook het geval met bessen die de vogels duidelijk niet lekker vinden. Honger maakt blijkbaar rauwe bonen zoet. Co- tone-aster en vuurdoorn zijn wel de i meest om hun vruchten ge kweekte struiken. Ze behouden niet alleen hun groen in de win ter, maar ook hun rode en oranje steenvruchten. Merels en lijsters beginnen pas echt aan de cotone- aster als de vorst invalt en de vuurdoorn wordt het meest door mussen belaagd in de donkere dagen voor en na Kerstmis. Heel weinig bij de vogels in trek zijn de doorschijnende bessen van bitterzoet en kamperfoelie en de" dieprode steenvruchten van de Gelderse roos. De laatste zijn daardoor de hele winter aan de kale takken te zien. een prachtig gezicht als de zon erdoorheen schijnt, net trossen van glazen kralen. Er is één vogel die er juist een voorkeur voor heeft, de pest vogel. een wintergast uit Zweden en Lapland die alleen naar onze streken afzakt als de bessen- dracht in het hoge noorden ma ger is. Na zachte winters hangen de vruchten van de Gelderse roos soms nog in de lente verschrom peld tussen het ontluikende blad. De Gelderse roos is niet de enige soort die zijn speciale liefhebbers heeft. Zo worden de zaden van de kardinaalsmuts. die gehuld in een lichtoranje zaadmantel uit het merkwaardig gevormde, scharlakenrode vruchtje benge len, vooral gegeten door rood borstjes. De groenling schijnt gek te zijn op de oranje bessen van het peperboompje, die bekend staan om hun grote giftigheid en waarvoor kinderen dus gewaar schuwd moeten worden. Dol zijn groenlingen ook op rozebottels en waar maar ergens in plantsoenen rozen zijn aangeplant die veel bottels dragen, zullen deze mus- grote.- bruingroene, wat mollig aandoende vinken in deze tijd zel den ontbreken. De mannetjes hebben een brede gele baan over de vleugels, die nogal opvalt als ze vliegen. De pernettya is een lage, groen- blijvende heester, -waarvan de De doorschijnende bessen van de Gelderse roos bloei weinig om het lijf heeft, maar de bessen de sierwaarde uitmaken. Die kunnen wit, roze of rood zijn. Er zijn mannelijke en vrouwelijke struiken, waar van de eerste vanzelfsprekend nooit bessen krijgef». Een enkele mannelijke struik moet u wel hebben, want anders worden de stamperbloemen niet bestoven en komen er geen vruchten aan de vrouwelijke struiken. Meestal la ten de vogels de bessen met rust, maar hier en daar hebben de me rels ontdekt dat ze best te eten zijn. De bessen van de zeer giftige taxus die heet niet voor niets in goed Nederlands venijnboom zijn geen echte bessen. Het zijn vlezige kegels want de taxus is een naaldboom. Lijsters slikken ze in hun geheel in, maar mezen en vinken is het niet om de slijme rige zaadmantel te doen, die als enige onderdeel van de boom niet giftig is. Ze halen het ene zaadje eruit en hakken of bijten het open om de inhoud op te eten. Voor mensen is het zaadje giftig. Maandag is het internationale Suikerdamtoernooi weer beëin digd met een overwinning voor de Nederlandse kampioen Harm Wiersma. Hij heeft nogmaals aangetoond, dat de Russische grootmeester Isser Koeperman, die onlangs in Moskou tot we reldkampioen is uitgeroepen, beslist niet de sterkste opvolger van Ton Sijbrands is. Met groot machtsvertoon heeft Wiersma de buitenwacht laten ge nieten-van een aantal op zeer hoog niveau staande en fraai uitgevoer de partijen, die de moeite van het analyseren meer dan waard zijn. Overigens moeten wij nog maar een maand of acht wachten, want in Amsterdam zal tijdens het Else- viertoernooi in augustus wel dui delijk worden, dat de titel in Ne derlandse handen behoort, omdat wij nu eenmaal over twee spelers beschikken, die op het ogenblik een stuk boven de rest van de we reldtop uitsteken. Natuurlijk zijn niet alleen de par tijen van Wiersma de moeite van het analyseren waard, ook de Mali- nees Mamina N'Diaye heeft tijdens zijn debuut in een internationaal toernooi verbluffende staaltjes van zijn kunnen laten zien. Deze sympathieke van talent barstende jongeman uit het buurland van Se negal, Mali, is door Baba Sy vorig jaar als deelnemer aanbevolen, Wat mij betreft mag Baba wel eens vaker op onderzoek uitgaan. De prestaties van Baba Sy zelf zijn helaas onder het gebruikelijke grootmeesterlijke niveau geble ven. wat overigens ook geldt voor de Rus Agafonow. De overige Ne derlandse deelnemers hebben al len aan de verwachtingen beant woord. De enige speler die niet in deze groep thuishoorde was de Haïtiaan Michel die troosteloos on deraan de ranglijst prijkte met een schamele verzameling van 3 pun ten. Dan nu enige woorden over de alom bekende Jannes van der Wal. Horizontaal. 1. onbeperkt. 11. Eu ropeaan, 12. plaats in Limburg, 13. water in Utrecht, 14. hoon, 17. meisjesnaam, 18. Royal Navy (afk.), 19. heraut voor Troje, 21. voorzetsel. 22. gesloten, 23. kraak been vis, 25. jong schaap, 26. eiken schors, 28. vrouw van Jacob, 30. telwoord, 31. aanhouding,1(32. onbe lemmerd, 33. gehoororgaan, 35. vreemde munt, 37. vaarwel, 39. hoofddeksel, 41. rondhout, 43. stut- paal, 46. prima (afk.), 47. lied, 49. wapen, 50. behoeftig, 51. plaats in Zeeland, 53. glijvoertuig, 54. voor beschikking. Verticaal. 1. lasten, 2. deel van de dag, 3. kleefstof, 4. voorvoegsel, 5. f honingbij. 6. handweefwerk, 7. voegwoord, 8. lof, 9. proper, 10. on dier, 14. societé (afk.), 15. jongens naam, 16 droog, 19 nu en dan, 20. aileron. 22. verschil tussen bruto en netto, 24. jongensnaam, 25. vreemde munt, 26. ik (Lat.), 27. voertuig. 29. Noorse god, 34. depar tement in Frankrijk, 36. bende. 38. wandversiering, 39. door, 40. leger, 42. bloedbuis, 44. heilige stier. 45 half, 46. groente, 48 plaats in Gel derland. 50. zangstem, 52. editie (afk.), 53 welaan. Oplossing tot en met woensdag a.s. per briefkaart zenden aan Trouw/Kwartet, Postbus 859, Am sterdam. Linksboven vermelden: weekendpuzzel. Oplossing: Hor. 1. kornak, 4. elegie, 7. Oeral, 9. idee. 10. idem, 12. rage, 13. roest, 14. Neer, 15. lelie, 18. méé, 20. ma lie, 23. kalis, 25. knopen. 26. gan der, 27. ieder, 29. arend, 31. nar, 32. krats, 37. ieme, 39. kaper, 40 aria, 41 sela, 42. aard, 43 noria, 44. ta lent, 45. nestel. Vert. 1. korrel, 2. node, 3. koers, 4. elite, 5. eden, 6. entree, 8. roebel, 9. Igel, 11. meel, 16. erker, 17 ikoon, 18 manen. 19. Eiger. 21. adder, 22. inrit, 23. kei. 24. sar. 28. dapper, 29 amiant, 30. Eems, 33. aard. 34. spa tel, 35. akant, 36. traan, 38. Eede, 40. Ares. De prijswinnaars zijn: M. Troost Kleer, Leeuwerikplein 14, 's Gra- venhage; A. M. Dekker. Zuidsingel 38, Amersfoort; K. M. Godlieb, Es- weg 13, Beilen. Nu de meeste zonetoernooien beëindigd zijn, is de lijst van deel nemers aan de twee interzonale toernooien in 1976 bijna com pleet. Hier volgen de reeds bekende namen. De vet gedrukte na men zijn van de grootmeesters met een ELO-getal van 2600 of daarboven. De twee toernooien zullen gehouden worden in Bien- ne, Zwitserland en Bagja, Filippijnen. (585 opgave voor de ladderwedstrijd) Nog onder de blijde indruk van de wintersportvakantie kwamen de meiskes terug op het laboratorium. Maar de concentratie was nog bepaald „je dat" en de vele ongelukjes brachten de opleider van de cursus, de heer Zuurbaas tot wanhoop: „Welja, jullie bre ken maar wat aan; 't lijkt wel of je wraak neemt omdat het jaar van de vrouw voorbij is Het was dan ook té gek. De nieuwe dag was begonnen met de gebrui kelijke inventaris, waarbij elk meisje een rekje met twintig rea-, geerbuisjes had ontvangen. Maar aan het einde van de dag waren er in totaal honderd gesneuveld en had geen der schonen meer twintig hele. Merkwaardig was, dat geen twee of meer meisjes eenzelfde aantal hadden gebroken. En toen de lijst was opgesteld bleek verder, dat het verschil tussen het aantal buisjes dat nog heel was bij ver schillende meisjes nooit vijf was (toelichting: als een meisje dus 5 buisjes over had. dan was er geen meisje dat er nog tien of nul had; had een meisje er nog 13 over, dan had geen der andere meisjes er nog 18 of 8; dit zijn maar voorbeel den). De heer Zuurbaas maakte als gezegd een lijst, die er als volgt zou hebben kunnen uitzien (weer een voorbeeld): nog heel gebroken meisje 1 0 20 meisje 2 16 4 meisje 3 12 8 meisje 4 1 19 enz. Als in elke scheikundige school ér in hem een puzzelaar en hij merkte op, dat men verscheidene malen een getal uit de linkerkolom met een getal uit de rechterkolom tot een kwadraat kon samenvoegen. In- bovenstaand voorbeeld gaat dit vier maal: 0+4 =4; 16+20 =36; 12-4 16; 1+8 9. Ter toelichting: de mogelijke kwa draten zijn 1, 4. 9. 16. 25 en 36. Toen hij op deze wijze de gehele lijst was nagegaan zuchtte hij: „Ik had het kunnen weten; ik kan het dertien maal doen, natuurlijk het ongeluksgetal!" En nu de vraag: hoeveel meisjes werkten op het laboratorium en hoeveel buisjes had elk der be koorlijken gebroken? Voor de juiste oplossing uiteraard 13 punten voor onze doorlopende ladderwedstrijd, waaraan ieder op elk gewenst moment kan gaan deelnemen, abonnee of niet-abon nee. De punten worden op uw per soonlijke kaart genoteerd en zij blijven onbeperkt geldig. Zendt u min of meer regelmatig in, dan zal uw puntentotaal steeds stijgen tot dat geen der andere ladderklim mers een hoger totaal heeft dan u en u de ladderprijs wint en weer met nul punten start. Wilt u voor dit probleem een waar deringscijfer geven (10 als hoogste en 1 als laagste waardering)? De oplossingen dienen uiterlijk 31 januari binnen te zijn bij mr. G. van Vorden, postbus 58 te Eer beek. Op briefkaart of briefomslag dient „Niet Piekeren maar Puzze len 584" te staan terwijl in uw schrijven uw volledige naam (alle voorletters, meisjesnaam gehuwde vrouw, geen afkortingen als v.d., enz) en adres in blokletters ge schreven of getikt moeten voorko men. Indien zich wijzigingen in naam en/of adres voordoen dit uit drukkelijk vermelden om verwis selingen te voorkomen Niet slechts uw blote oplossingen maar ook uw kritiek, uw snedige opmerkingen, eigen puzzelvond- Argentinië: Quinteros. Bondsrepu bliek: Huebner. Denemarken: Lar- sen. Iran: Harandi. Italië: Mariotti. Joegoslavië: Ljubosevic, Matano- vic. Filippijnen: Torre. Canada: Byassas. Hongarije: Portisch, Czom, Ribli. Singapore: Tan. Ne- derland: Sosonko. Rusland Petrosjan, Spasski, Tal, Gelier, Kusmin, Polugajewski, Balachow, Gulko, Tscheschkows- ki. Colombia: Castro. Cuba: Diaz. Roemenië: Gheorghiu. Spanje: Diez del Corral. Tsjechoslowakije: Hort. Verenigde Staten: Browne, Byrne, Rogoff. Er ontbreken nog enkele namen van de 38 deelne mers. o.a. de winnaar van de mat ches Andersson (Zweden) Padews- ki (Bulgarije) en Liberson (Israël) Parma (Joegoslavië). De drie winnaars van de twee toer nooien vormen met Kortschnoi en Fischer het kandidatentoer nooi, waarvan de winnaar met Karpow zal spelen. In de dubbelrondige vierkamp tus sen de winnaars van het zonetoer- nooi in Sotschi eindigden slechts vier partijen van de twaalf met een beslissing. Het siert Tschesch- kowski, dat hij daarbij betrokken was, met twee overwinningen en twee nederlagen. Daarom geven wij van hem hier twee partijen uit Sotschi. Siciliaans. SAWONTSCHESCHKOWSKI. Sotschi, 1975. I. e4 c5 2. Pf3 Pc6. d4 cd4 4. Pd4: Pf6 5. Pc3 e5!? 6. Pdb5 d6 7. a4! a6 8. Pa3 Le6 9. Lg5 Tc8 10. Pc4 Pd4 II. Lf6: D1'6: 12. Pe3 d5!? Dez^ nieuwe, zeer scherpe zet werd aan het bord gevonden, zonder vooraf gaande analyse. Zwart gebruikte voor de eerste 15 zetten echter 2 uur en 25 minuten! Voor de overige 25 zetten had hij maar vijf minu ten. cd6. Opgegeven wegens het beslis sende 33. d7! Een interessant eindspel. BISCHARD Onze nationale jeugdkampioen, die wegens leeftijdsoverschrijding niet mocht deelnemen aan het jeugdwereldkampioenschap, heeft in de meestergroep nog eens dui delijk gemaakt, dat hij erg veel ta lent heeft, al moet gezegd worden dat na een begin van drie remises Vrouwe Fortuna hem wel weer gunstig gezind bleek te zijn. Hoe wel hij zelf zijn overwinning ver van te voren voorspeld heeft, iets waar ik persoonlijk niet zo van houd. had ik voor mijzelf zijn over winning ook voorspeld, gewoon omdat de meestergroep dit jaar wel enige kwaliteit miste. Dat doet echter niets af aan zijn prestatie, omdat hij dit klasseverschil duide lijk heeft onderstreept met een flinke voorsprong. Bij de dames stond de wereldtitel op het spel en de Russische hege monie op dit front is jammer ge noeg ook dit jaar niet doorbroken. In de eerste ronde legde de Russin Mikhailovskaia de basis voor haar derde overwinning in successie door een overwinning op haar landgenote Trawina. Omdat de an dere deelneemsters de klasse van de Russische dames misten, is het een oninteressante strijd -gewor den, daar de kans dat een van bei den uit zou glijden tegen een van de andere dames zeer gering was. Dit is dan ook niet gebeurd. De Ne derlandse dames ontlopen elkaar weinig in kracht. Barbara Graas. Mieke Heitmeier en Lenie Geurts voerden gedrieën strijd om de plaatsen 3. 4 en 5 en hadden van andere zijde weinig tegenstand te dulden. Ten slotte nog een kleine nabe schouwing over het jeugdwereld kampioenschap, ook weer een strijd tussen de Russen en Neder landers. Geert van Aalten won de wereldtitel, met invaller Antoine Brouwers op de tweede plaats. Rob Schippers is na zijn goede prestatie in het nationaal kam pioenschap (vat teruggevallen. Tot zover deze nabeschouwing van het Internationale Suikerdamtoer nooi! Ik ben u nog een oplossing ver schuldigd van het volgende pro bleem: Wit 8 schijven op: 17.18,21,31.32,38.48 en 50. Zwart 8 schijven op: 2, 6,8,9,20,30,39 en 40. Oplossing: 1. 48-43 39x48, 2. 38-33 48x26, 3. 17-11 26x27 (over 21, 18,33 en 32), 4. 50-45 6x17, 5.45x32! en wit wint door oppositie. De volgende keer volgt weer een technische ru briek. FRANK DROST. KRJUKOWSKI Wit speelt en wint. Als zwart aan zet zou zijn, zou hij zelfs na 1.g4 2. hg hg 3. gf Kg4: 4. Kgl nog winnen. Wit besliste de partij echter op een elegante ma nier. Konings-Indisch. BALASCHOW—TSCHESCH KOWSKI Sotschi, 1975. 1. d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. Lg5 Lg7 4. Pbd2 d6 5. e4 h6 6. Lh4 (6. Lf4 e5! 7. de Ph5) g5 7. Lg3 Ph5 8. c3 Pd7 9. Pc4 e6! 10. Pfd2 Pg3: 11. hg3 De7 12. Pe3 Pf6 13. f4 gf4 14. gf4 Ld7 15. Ld3 0—0—0 16. Df3 Kb8 17. 0—0— 0 e5 18. fe5 de5 19. d5 h5 20. Tdfl? Wit had met 10. Pf5 op afruil en ge lijk spel moeten aansturen. 20. c6! 21. Lc4 Lg4: 22. Df2. Met 22. Pg4: hg 23.De2 cd had wit een pion verloren. 22.cd5 23. Ld5: Pd5: 24. Pd5: Dg5 25. Df7: LH6. Voor de pion heeft zwart een sterke druk op de stel ling gekregen. Nu volgt spoedig het tweede en beslissende offer! 26. Tf2 Td5:ü 27. ed5 e4. Plotseling is de pion niet meer tegen te hou den. Ook dameruil helpt wit niet. 28. Df6 Td8 29. Tf4 Td5: 30. Dg5: Lg5: 31. g3 Lf4: 32. gf4 e3 33. Pc4 e2 34. Pd2 Tf5 35. Pe4 Tf4: 36. Pg3 h4! Opgegeven. OPLOSSING EINDSPEL: Wit speelde 1. g3+! fg3:+ 2. Kg2 g4 3. hg4 hg4 4. f4. De pionnen g3 en g4 gaan verloren. LUDEK PACHMAN. INNSBRUCK Het lijkt er op dat de Nederlandse toerist Tirol op nieuw ontdekt heeft als vakantie land. Afgelopen jaar nam het aan tal overnachtingen van Nederland se toeristen in vergelijking met 197Ïtoe met 30 procent. Voor Tirol betekent dat, dat niet langer de En gelse toeristen de boventoon voer den, van alle buitenlandse toeris ten de Nederlanders het best zijn vertegen woo rd igd Dr. Walter Müller, direkteur van het Oostenrijkse Verkeersbureau in Amsterdam, heeft de indruk dat hiermee sprake is van een omme keer. Oostenrijk was na de Tweede Wereldoorlog lange tijd erg in trek bij de Nederlandse toeristen, maar die belangstelling was de laatste jaren sterk teruggelopen. Door de ontdekking van Spanje en Italië als vakantieland en door de invoe ring van het 16-procent BTW-tarief in Oostenrijk, weken veel toeristen uit naar de aanzienlijk goedkopere landen. Maar de laatste jaren is in Oosten rijk geen sprake meer geweest van prijsverhogingen. De Nederlandse toerist heeft dat blijkbaar opge merkt. De Oostenrijkers specule ren er op dat de Nederlanders zo langzamerhand genoeg hebben van de Spaanse zon en weer ver langen naar de ouderwetse Oos tenrijkse gastvrijheid. Vandaar ook dat de VW-bureaus in Oos tenrijk druk doende zijn om de aantrekkingskracht van nieuwe toeristengebieden voor de Neder landers te vergroten. Liselot Adelien verrichten baan-„brekend" werk sten. enz. zijn van harte welkom. En mocht u vragen hebben (bij voorbeeld de onbreidelbare wens om uw puntentotaal te weten te ko men). dan zal een ingesloten lik- kertje van 50 cent deze wens bevre digen. Voor 1976 mijn beste wensen voor uw persoon en puzzelgenot! mr. G. van Vorden 13. ed5 Lb4 14. Lc4! Op 14. de? volgt Tc3:! 14. Lf5 15. 0-0 Lg6 16. Pg4? Een slechte zet, die alleen maar toevallig niets bederft! 16. Df4 17. Pe3 Lc2:. Beter was de kor te rokade geweest. 18. Pc2: Lc3: 19. bc3 Pc2: 20. La6:! ba6. Na Pal: zou 21. Lb7: Tc3: 22. Lc6+ met 23. Dalvolgen. 21. Dc2: 0-0 22. Tfdl Dc4 23. Tacl Tfd8 24. Df5 Da4:25. De5: h6 26. g3 a5 27. d6 Td7 28. c4! Dc6 Op Tc4: 29. De8+ Kh7 wint wit met 30. Dd7:! 29.c5 a4 30. Tc3 a3 31. Tal! Td6: 32. Gedenkboek De Schelde Het gedenkboek van het honderd jarige bestaan van De Schelde, be sproken in Trouw van 24-12-75, verdient aanvulling. Zoals de leve ring van drie korvetten aan de ma rine van Indonesië om de eilanden met de 100.000 politieke gevange nen doeltreffend* af te grendelen en om het volk van Oost-Timor op brutale wijze te overrompelen. Ook hier blijkt weer dat een kolo niaal verleden welhaast vanzelf sprekend leidt tot het aangaan van neo-koloniale handelsbetrekkin gen, ook al gaat dat. in dit geval, over de ruggen van de volkeren van Indonesië en Oost-Timor. Hengelo Werkgroep Signaal Hennie Kokkeler

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 15