Levensstandaard Noord-Oost
Brazilië stijgt nauwelijks
55 de Schakel
FAMILIEBERICHTEN
Helder Camaramultinationals maken het nog erger
DE SCHAKEL,
JAMMER,
Voor inlich
tingen
omtrent het
adverteren
op de elke
zaterdag
verschij
nende
pagina's
WELZIJNS
EN
V0RMINGS
WERK
gelieve U te
bellen
020 - 913456
toestel 783
Rotterdam
sluit vier
scholen
VRIJDAG 2 JANUARI 1976
TROUW/KWARTET P 11 - RH 15
Kunnen telefonisch worden opgegeven van
9.00-16.30 uur 020-913456; van 16.30-20.00
uur 020-220383.
„Ruwe stormen mogen woeden,
alles om mij heen zij nacht,
God, mijn God zal mij behoeden.
God houdt voor mijn heil de wacht."
In zijn ondoorgrondelijke wijsheid nam de
Here plotseling tot Zich mijn innig geliefde
Man, onze lieve zorgzame Vader, onze Schoon
zoon, Broer, Zwager en Oom
Arend Alexander van der Weiden
echtgenoot van Maria Klazlna Hofman,
op de leeftijd van 51 jaar.
M. K. van der Weiden-Hofman
Wouter
Pieter
Frans
Sandra
Fam. Van der Weiden
Fam. Hofman
's-Gravenzande, 31 dec. 1975
Van Gochstraat 2
Aan het woonhuis geen bezoek.
Onze Man en Vader is opgebaard in de Ned.
Herv. dorpskerk. Langestraat te 's-Graven-
zande. Gelegenheid tot condoleren in de
kerkeraadskamer op vrijdag 2 jan. van 79
uur n.m. en na de begrafenis in de aula van de
begraafplaats.
De rouwdienst zal worden gehouden op zater
dag 3 jan. 1976 om 2.30 uur n.m. in boven
genoemde dorpskerk, waarna de begrafenis zal
plaatsvinden op de Algemene Begraafplaats te
's-Gravenzande omstreeks 3.30 uur n.m.
Plotseling is ln de nacht van 30 op 31 decem
ber overleden onze Medewerker en Collega,
de heer
A. A. van der Weiden
in zijn woning te 's-Gravenzande.
Hij is slechts 51 jaar geworden.
De heer Van der Welden Is meer dan 22 Jaar
werkzaam geweest in het kader van de Natio
nale Reclasserings Aktie als hoofd fondsen
werving. Aanvankelijk in Den Haag en de
laatste jaren in Den Bosch.
Hij heeft met dit werk, waaraan hij zeer ver
knocht was, zowel via financiële als de daar
aan gekoppelde publicitaire akties veel voor
het reclasseringswerk in Nederland betekend.
De begrafenis zal geschieden te 's-Graven
zande op zaterdag 3 januari.
De rouwdienst in de Ned. Herv. Kerk aan de
Langestraat 34 te 's-Gravenzande begint om
14.30 uur.
De teraardebestelling geschiedt om 15.30 uur
op de algemene begraafplaats aan de Naald-
wijkseweg, eveneens te 's-Gravenzande.
Onze gedachten gaan uit naar zijn vrouw en
kinderen.
Mogen zij kracht vinden het grote verdriet
te dragen.
Namens het bestuur en de mede
werkers van de vereniging van
Reclasseringsinstellingen
Mr. H. Kuyper, voorzitter
Mr. A. Kalthoff, secretaris
Zuiderparkweg 280, Den Bosch.
Met diepe verslagenheid geven wij kennis van
met overlijden van de heer
Arend A. van der Weiden
op de leeftijd van 51 jaar.
In leven cantor van de Herv. Cantorij, de Herv.
Jeugd Cantorij, het Herv. nieuwe kerkkoor
„Heenweg", het jeugdkoor „De Zingende Dlj-
kertjes", het bejaardenkoor „Sonnevanck", al
len te 's-Gravenzande en het gereformeerd
kerkkoor te Hoek van Holland.
Jezus Christus, gisteren, heden,
komt voor eens en komt voor goed!
(Gezang 300 uit Liedboek voor de kerken).
Wij bidden Gods trouw en liefde toe aan zijn
gezin en familie.
's-Gravenzande-Hoek van Holland, 31 dec. '75.
„Wat de toekomst brengen moge, mij ge
leidt des Heren hand."
Dankbaar voor alles wat hij voor ons geweest ls,
bedroefd omdat wij hem nu moeten missen
delen wij u mede dat de Heer tot Zich geno
men heeft, onze lieve Man, Vader en Opa
Jacobus van Daalen
6 januari 1886 31 december 1975.
D. van Daalen-van der Hout
A. van Daalen
J. C. van Daalen-de Wltt
J. van Daalen
G. M. van Daalen-Looye
D. van Daalen
M. U. van Daalen-van Delft
Klein- en achterkleinkinderen
Huize Sonnevanck.
Naaldwijkseweg 34, 's-Gravenzande.
Gelegenheid tot condoleren ln Huize Sonne
vanck op vrijdag 2 januari 1976 van 5 uur tot
6 uur n.m. en na afloop van de begrafenis
plechtigheid in de aula van de begraafplaats.
De rouwdienst zal worden gehouden in voor
noemde aula op zaterdag 3 januari 1976, om
1.30 uur njn., waarna de begrafenis zal plaats
vinden.
Heden nam de Heer plotseling tot Zich mijn
lieve Man, onze Vader en Grootvader
Hendrik van der Goot
echtgenoot van Cornelia Martin
eerder weduwnaar van
Maria Wilhelmina Bems
op de gezegende leeftijd van 84 jaar.
Nijkerk: C. van der Goot-Martin
Schamegoutum: H. J. Lemstra-
van der Goot
W. E. A. Lemstra
Nijkerk: G. van der Goot
R. van der Goot-
van der Velde
E. H. M. van de Klok-
van der Goot
W. van de Klok
Putten: E. van der Goot
H. M. van der Goot-
Bruinekool
en kleinkinderen
Nijkerk, 31 december 1975.
Van Rhenenpark 9.
De teraardebestelling zal D.V. plaatsvinden
maandag 5 Januari op de Algemene Begraaf
plaats te Nijkerk om 11.30 uur.
Na een rouwdienst in de Goede Herderkerk
aanvang 10.30 uur.
Gelegenheid tot condoleren maandag na af
loop van de teraardebestelling in de Goede
Herderkerk.
Heden is plotseling overleden onze beste Zwa
ger en Oom
Hendrik van der Goot
Melbourne,
Ontario (Can.): A. J. Bos-Martin
Neven en nichten
Bloemendal
Nijkerk, 31 december 1975. Van Rhenenpark 9.
Van ons is weggenomen onze beste Broer en
Zwager
Cornells Zeillemaker
echtgenoot van W. H. van 't Hag
ln de leeftijd van 72 Jaar.
„De Heer is Uw bewaarder".
Almelo: A. Zeillemaker-Israëls
Deventer: T. Zeillemaker-de Weert
Mook: J. Zeillemaker
T. Zeillemaker-Müller
Almelo: M. I. Broek Roe lof s-
Zeillemaker
Z. O. Broek Roelofs
Bovenbroek: H. A. Zeillemaker
J. Zeillemaker-
Klein Kouwenberg
Weesp, 26 december 1975.
Jacob Marisstraat 8.
In verpleeghuis St. Bernardus te Sassenheim
is zacht en kalm heengegaan, de heer
Pieter Daniel van Zeist
op de leeftijd van 74 jaar.
Sassenheim, 31 december 1975.
Correspondentie-adres
Jacoba van Beierenlaan 4, Sassenheim.
De teraardebestelling is bepaald op zaterdag
3 Januari 1976 11.00 uur vun. op de begraaf
plaats van de Hervormde Kerk, Hoofdstraat
215 te Sassenheim.
De overledene is opgebaard ln het rouwcen-
trum „Vliem", Jacoba van Beierenlaan 4,
Sassenheim.
Vertrek aula naar begraafplaats 10.50 uur vjn.
IN PLAATS VAN KAARTEN
Na een zorgvuldige verpleging in Duin en
Bosch te Castricum is op 31 december nog
onverwacht overleden mijn Zuster
Grietje Jacoba van Zanten
op de leeftijd van bijna 84 jaar.
Amsterdam: E. van Zanten
Castricum. december 1975.
Correspondentie-adres
Stadionkade 82, Amsterdam-Zuid.
De begrafenis zal plaatsvinden op vrijdag 2
Januari a.s. om 14.00 uur op de begraafplaats
Onderlangs te Castricum.
Na de plechtigheid is er gelegenheid tot con
doleren in hotel Komman, Mint 1 te Castricum.
Enige en algemene kennisgeving.
Na een moedig gedragen lijden is van ons
heengegaan, mijn dierbare Man, onze goede
Vader, Schoonvader en Grootvader
Dr. Adriaan van der Willigen
Ridder in de Orde van Oranje Nassau
op de leeftijd van 82 jaar.
J. H. van der Willigen-
Dronsberg van der Linden
T. Keijser
J. Keijser-van de Weerdt
Hans en Marijke
Velp (Gld.), 28 december 1975.
Den Bruyl 33 A.
De crematie heeft in stilte op 31 december te
Dieren plaatsgevonden.
Met veel verdriet geven wij u kennis van het
plotseling overlijden van onze broeder in
Christus
P. Lambooij
Met grote dankbaarheid denken wij terug aan
het geloof, de hartelijkheid en de stijl waar
mee hij ruim achtentwintig jaar lang als kos
ter van de Opgangkerk met ons heeft meege
werkt.
Moge God zijn vrouw en kinderen verder hel
pen.
Voorburg, 30 december 1975.
Namens de kerkeraad
Algemene Zaken
Ds. P. van den Beukei, praeses;
D. Streefkerk, scriba.
Heden overleed tot mijn diepe droefheid, toch
nog onverwachts ln de ouderdom van 80 Jaar,
mijn lieve Man
Euft Laban Laban
H. M. C. Laban-Vanger
Rijswijk, 30 december 1975.
Wilhelminalaan 13.
Thuis geen bezoek.
De overledene is opgebaard in de rouwkamer
van het Dlaconessenhuis „Voorburg". Fon-
teijnenburglaan 5. Voorburg, bezoek vrijdag
van 15.30-16.30 uur.
De begrafenis zal plaatshebben zaterdag 3
Januari '76 om 11.3Q uur op „Nieuw Eyken-
duynen". Kamperfoellestraat 2A, Den Haag.
Vertrek van de rouwkamer om 11.00 uur.
RECIFE (AP) Het zal nog geruime tijd duren voordat de levensstandaard van de 32 miljoen men
sen die in Noord-Oost Brazilië wonen, belangrijk verbeterd zal zijn. Hoewel de militaire regering van
Brazilië zegt dat men goede vooruitgang heeft geboekt bij het opvijzelen van de levensstandaard, wordt
het door droogte geteisterde gebied nog steeds geplaagd door massale honger en armoede.
Infecties en ziekten, veroorzaakt
door parasieten, zijn nog steeds de
belangrijkste doodsoorzaken. Zij zijn
verantwoordelijk voor 23,3 procent
van alle sterfgevallen in het gebied.
Zeventig procent van alle kinderen
in de staat Ceara lijdt aan ondervoe
ding terwijl de gemiddelde levens
duur in het gebied 54 jaar is. In de
Verenigde Staten is deze bijvoor-
beled 68 jaar.
Ruben Marino, 38 jaar, behoort tot
de velen die zeggen nog niets ge
merkt te hebben van de door de re
gering beweerde vooruitgang. Mari
no is visser en woont met zijn vrouw
en vijf kinderen in een krot in een
buitenwijk van Recife, een stad met
1,2 miljoen inwoners.
De Marinos houden zich in leven
door het eten en verkopen van de vis
en krab die Ruben vangt.
'Gisteren heb ik 10 cruzeiros (bijna
3 gulden) verdiend, maar de vier da
gen daarvoor heb ik niets verdiend,'
zei Marino. Om het eentonige vis-
dieet wat aan te vullen, koopt hij
af en toe bonen en cassava meel.
Marino vist in een ondiepe inham
van de Atlantische Oceaan. Hij zou
graag zyn houten roeiboot vervangen
door een boot met motor zodat hij
op zee zou kunnen vissen, maar hij
ziet geen kans om het daarvoor be
nodigde geld bij elkaar te krijgen.
'Mensen die niet genoeg te eten heb
ben, kunnen weinig doen', verklaar
de hij.
Terwijl hij sprak, wandelde een big
getje de hut binnen, gevolgd door
twee naakte jongetjes. De jongetjes,
Marinos jongste kinderen, hadden
gezwollen buikjes die vaak wijzen op
een gebrek aan proteïne of de aan
wezigheid van inwendige parasieten.
'Ik kan niet lezen of schrijven,' zei
Marino. 'Ik ben nooit naar school ge
weest. Dat kon mijn vader niet be
talen. Hij was visser, net als ik.'
Krottenwijk
Marino's huis is gemaakt van krom
me en ongeverfde planken. Het heeft
een keuken, een slaapkamer en een
voorkamer. Twee kinderen slapen
buiten in een kleine schuur.
Helder Camara
Net als aangrenzende krotten in het
slop genaamd Ilha en Maroin, wordt
Marino's huis soms overspoeld als er
Enige algemene kennisgeving
De God en Vader van onze Here Jezus Chris
tus heeft in Zijn barmhartigheid na veel pijn
en lijden tot Zich genomen onze geliefde Zus
ter, Schoonzuster en Tante
Jo Ketting
Zij mocht 69 jaar worden.
„Zalig de armen van geest, want hunner
is het Koninkrijk der hemelen."
Uit aller naam: A. Ketting
Rotterdam, 31 december 1975.
Portlandstraat 31a.
Corr.-adres: Westersingel 26a, Rotterdam-3003.
Verzoeke geen bloemen
Gelegenheid tot condoleren uitsluitend vrijdag
avond van 7.007.30 uur in de rouwkamer aan
de Goereesestraat 10.
De begrafenis zal plaatsvinden D.V. zaterdag 3
januari om 10 uur op de begraafplaats „Char
iots", aan de Charloisse Lagedijk.
Vertrek vanaf Nagtegaalplein 12c ca. 9.40 uur.
Ermelo, 30 december 1975.
Vandaag heeft de Heere tot
Zich genomen onze lieve
Broer en Zwager
Albert Gerber
op de leeftijd van 69 Jaar.
de
Katwijk:
D. Mledema-Gerber
A. Miedema
Ermelo:
H. Gerber
P. R. Gerber
Rotterdam
B. v. Nleuwkoop-
Gerber
Jac. v. Nieuwkoop
Lutten:
K. D. Gerber
G. E. Gerber-de Vries
Vancouver. B.C.:
8. A. Gerber
M. Gerber-Leene
nitonMAionisCH wff«ai«o
reformatorisch weekblad.
dat u het kerstnummer van "De Schakel" niet hebt aangevraagd of niet ont
vangen hebt, omdat we totaal "uitverkocht" waren.
Het eerstkomende nummer verschijnt d.v. op 8 januari en telt 40 pagina's.
Dit kunt U er onder andere in lezen:
- Christenen in militaire en civiele rijksdienst,
- Scholing en omscholing voor volwassenen.
Forum: actuele zaken op principiële wijze belicht.
- Wel of geen tweede nationale luchthaven,
-Overpeinzingen vanuit een pastorie: een predikantsvrouw vertelt haar
ervaringen,
- Jan Luykens: dichter, schilder en etser,
- Huilen over de Wadden: zeehonden wel en wee,
- Rubrieken voor de vrouw,
- Rubrieken voor de jeugd,
- Autonieuws,
De wereld (raad)bank: Hoe kerken steun verlenen aan bevrijdingsbewegingen.
Enfin, leest U zelf!
Vraag snel een proefnummer aan of wordt direct abonnee van dit christelijke weekblad
door onderstaande bon in te vullen.
Iedere nieuwe abonnee ontvangt een prachtige surprise.
Stuur onderstaande bon in een open envelop naar:
"De Schakel", Antwoordnummer69 Goes.
0 Ik abonneer mij meteen en wacht Uw
acceptgirokaart af. Ik betaal
Naam: per kwartaal 19.--
0 per halfjaar f 36.50
0 per jaar f 71.50
Plaats:
Ik ontvang graag als surprise:
sleutel-etui
combi-beurs
Straat: o zakkam in etui met vijl
0 hangkoord ballpoint
Giro: Ik ontvang gaarne eerst het
nummer van 8 januari
een storm woedt op de oceaan.
Ilha de Maroin is een van de vele
krottenwijken rondom Recife. Vol
gens de 'bank van het Noord Oosten',
een rijksinstelling, wordt 40 procent
van de huizen in het Noordoosten
van Brazilië aangemerkt als 'gevaar
lijke woonplaatsen', vaak door de be
woner zelf gebouwd met niet toerij
kend materiaal, onvoldoende ruimte
en volgens slechte elementaire bouw
methoden.
In de staat Ceara, hebben 69 procent
van de huizen in de steden en dor
pen geen stromend water.
Volgens de statistieken is de armoe
de op het platteland in het Noord-
Oosten erger dan in de sloppen rond
de steden. Het gemiddelde inkomen
op het platteland is 190 dollar per
jaar, wat iets meer dan de helft is
van het gemiddelde in het hele
Noord-Oosten. Vergeleken met het
gemiddelde inkomen, gemeten over
heel Brazilië, komt het op minder
dan een kwart.
55 procent van de mensen in het
Noord-Oosten woont op het platte
land. Het gebied wordt vaak geteis
terd door droogten die jaren duren.
Recente berichten uit de streek ten
westen van Recife, wijzen erop dat
een nieuwe droogte begonnen is.
Dom Helder Camara, de rooms ka-
tholieke aartsbisschop van Recife,
beoogt dat de armoede het gevolg is
van de uitbuiting door een overheer
sende minderheid.
In een interview zei Dom Helder:
'Wat hier gebeurt is precies hetzelf
de als wat in verscheidene andere
Latijns-Amerikaanse landen plaats
vindt.'
'De situatie is verergerd door de
komst van verscheidene multinatio
nals die in de plaatselijke bezitters
natuurlijke bondgenoten vonden.
De aartsbisschop voegde eraan toe:
'Wat men hier ziet is het contrast
tussen rijk en arm, naast elkaar
ik geloof niet dat er binnen Bra
zilië een oplossing te viden is. Deze
problemen hebben een wereldomvat
tende dimensie.'
Dom Helder is een uitgesproken te
genstander van het militaire Brazili
aanse regiem, dat sinds een coup in
1964 aan de macht is. Volgens Dom
Helder steunt het beleid van het re
giem sociale en economische onge
rechtigheid.
De regering zegt dat haar programma
de economische ontwikkeling in het
Noord-Oosten heeft versneld. In een
onlangs gehouden toespraak, somde
minister van ontwikkeling Joao Pau
lo dos Reis Velloso een aantal posi
tieve ontwikkelingen op:
in het Noord-Oosten nam tussen
1960 en 1974 het inkomen per hoofd
van de bevolking toe met 4,6 procent,
terwijl het over heel Brazilië steeg
met 4,2 procent.
Van 1971 tot en met 1974 is de om
vang van de elektriciteitsvoorziening
gestegen van 980.000 kilowatt naar 2
miljoen kilowatt.
In dezelfde vier jaar, nam het aan
tal telefoons toe met 41 procent ter
wijl het percentage geplaveide wegen
steeg met 71.
Planbureau
In 1959 werd het toeziend bureau
voor ontwikkeling van 't Noord-Oos
ten opgericht. Het bureau is bedoeld
om de economische groei in het ge
bied te bevorderen. Een van de be
langrijkste taken van het bureau is
toezicht houden op investeringen in
particuliere bedrijven, die gefinan
cierd worden uit fondsen, gecreëerd
door belastingbetalers.
Toen het fonds werd opgericht, werd
het alleen gebruikt voor de ontwik
keling van de industrie in het Noord-
Oosten. Tegenwoordig krijgt het ge
bied minder dan de helft van het
totale bedrag, terwijl de rest gebruikt
wordt voor ontwikkeling van het
Amazone gebied, de toeristen- en vis-
industrie en andere programma's.
'Daardoor zijn de voor het Noord-
Oosten aanwezige bronnen afgeno
men', zegt Jose ins Albuquerque, top
functionaris van het bureau. Hij voeg
de er aan toe dat de regering in 1975
haar bijdragen voor particuliere fond
sen voor industrie in het Noord-Oos
ten scherp heeft verhoogd tot onge
veer 30 miljoen dollar. Volgens een
plaatselijke bankier is het noodzake
lijk de inkomens te verhogen om zo
de plaatselijke afzetmarkt te vergro
ten en minder afhankelijk te zijn van
de export.
Vele belangrijke agrarische produk-
ten uit het Noord-Oosten worden
voornamelijk verbouwd voor de ex
port. Boerenknechten ontvangen 10
gulden of minder per dag, als er al
werk is.
President Geisel
President Ernesto Geisel, het vierde
achtereenvolgende militaire staats
hoofd, zei tijdens een recent bezoek
aan Recife: 'Het verschil tussen arm
en rijk is vandaag de dag groot. Ik
heb mijzelf ten doel gesteld dat ver
schil te verkleinen, omdat het nood
zakelijk is dat de armen een beter le
ven krijgen.'
Geisel's regering, die in maart 1974
aan het bewind kwam, benadrukt de
noodzaak om achtergebleven gebie
den te ontwikkelen en met name het
Noord-Oosten.
Voor 1976 staat een te investeren be
drag op het program van 12 miljard
dollar. Dit bedrag, is nu geheel be
stemd voor het Noord-Oosten, is bij
na tweemaal zo groot als in 1974.
ROTTERDAM Het gemiddeld
aantal leerlingen over 1975 van de
openbare school voor gewoon lager
onderwijs De Fakkel aan de Fhe-
tersdijk 27 en de openbare Karei de
Stouteschool voor gewoon lager on
derwijs aan de Clemensstraat 55
bedraagt slechts respectievelijk 94
en 32. Het gemiddeld aantal leer
lingen van de school De Fakkel aan
de Pietersdijk is van 180 in 1974
teruggelopen naar 94 ln 1975. Ge
zien dit geringe aantal leerlingen
stellen b. en w. de raad voor om
deze belde scholen te sluiten. De
sterke daling van het aantal leer
lingen ls veroorzaakt door verschil
lende factoren. Zo ls er de vergrij
zing van de wijk, waardoor geen
behoefte meer bestaat aan een
school, welke Indertijd bij de tot
standkoming van de wijk de func
tie had de overloop aan leerlingen
op te vangen. Een andere factor ls
het ontbreken van een kleuterklas
of kleuterschool in de naaste omge
ving. Alle andere openbare en bij
zondere basisscholen ln deze wijk
hebben een kleuterschool naast
zich. Enige Jaren geleden ls nog
gepoogd om een dependance te
vormen, maar dat is onmogelijk
ge bi een. B. en w. stelden verder de
raad voor om de D. Köhlerschool.
openbare school voor moeilijk le
rende kinderen, aan de Duijststraat
28 en eenzelfde school Zon Rondom
aan de Zwarte waalstraat 28 te slui
ten. Het gemiddelde aantal leerlin
gen over 1975 van de D. Köhler
school bedraagt dertig. Ook voor de
school Zon Rondom bedraagt dat
gemiddelde dertig leerlingen.
