Jaar van de Vrouw was méér dan Emancipade
ratis hulp bij
inden van werk
Waar
bleven de
subsidies?
Een feministische
boekhandel
:en therapie voor
in door vrouwen
Positie vrouw in
kerk moet beter
Voor 'n bloemetje
en een zoen
Vragen komen ook van mannen
Hanifestatie in Utrecht mislukt maar los daarvan is er heel wat gebeurd
Eindbalans valt
positief uit
ISDAG 30 DECEMBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 11
jt Jaar van de Vrouw is bijna voorbij en een zucht van verlichting vaart door het Neder!atn1" volk.
ezo, die onzin is over, we kunnen gelukkig weer gewoon doen. De moppentappers en zwartkijkers
bben daarnaast ook nog een tevreden gevoel omdat zij immers vorig jaar al voorspelden dat dit hele
ireen grandioze mislukking zou worden. En is dat dan uitgekomen of niet soms?
het eerste gezicht lijkt het jaar
n de vrouw, deze goedbedoelde uit-
oding van de Verenigde Naties, in-
rdaad een volkomen zinloze en be-
Dttelijke aangelegenheid geweest te
n met als treurig dieptepunt de
ïancipade, de grote informatie-
irkt in de Utrechtse Jaarbeurs. Dat
daarnaast meer gebeurd is (de
nferentie in Mexico, de buiten-
ojecten) verzinkt bij die in het
glopende mislukking in het niet.
it ligt er maar helemaal aan met
tlke verwachtingen je zo'n VN-jaar
pat. De moppentappers (meestal
innelijk) en de zwartkijkers (ge-
Bngd) verwachtten niets en zulke,
orspellingen komen vaak uit, als
maar vaak en luid genoeg geuit
irden. Daarnaast was er een groep
jnsen die tamelijk overspannen
rwachtingen van 1975 had: als bij
verslag zouden alle problemen in
jaar verdwijnen, zodat de mens-
id fris en geëmancipeerd 1976 zou
;aan. Rolproblemen, achterstelling
n de vrouw, ongelijke betaling, on-
Ijjke kansen op school en in de
latschappij, gezins- en huwelijks-
oblemen, dat alles zou met ingang
n 1 januari 1976 tot het verleden
horen, nu de Verenigde Naties een
eciaal jaar ter oplossing van deze
teilijkheden hadden uitgeroepen.
deze hoop niet in vervulling is
gaan, laat het jaar bij deze mensen
n bittere nasmaak achter.
mensen die niet veel verwachtten
n dit jaar, maar al tevreden waren
et een beetje subsidie, en de mo-
lijkehid wat informatie te krijgen
te verspreiden over emancipatie,
n betrekkelijk tevreden over het
ir. Er is onmiskenbaar veel gepu-
ceerd over de emancipatie, er zijn
loze projekten op touw gezet, uit-
voerd of bediscussieerd die zonder
jaar nooit of veel later uitgevoerd
uden zijn. Of het alles bij elkaar
noeg is om dit jaar uiteindelijk po-
ief te beoordelen, moet ieder voor
h maar uitmaken.
Deze pagina werd
samengesteld door
Cisca Dresselhuys
en Aukje Holtrop
Drie onderdelen
Tran de drie onderdelen, waaruit het
jaar in Nederland (voor andere lan
den en met name voor de ontwikke
lingslanden ligt een beoordeling van
de resultaten van dit jaar heel an
ders) bestond, kregen de buitenpro
jecten de minste en de Emancipade
de meeste aandacht. De VN-confe-
rentie in Mexico over de pisitie van
de vrouw nam een middenpositie in:
de buitenwereld had weinig belang
stelling voor het vergaderen van die
dames overzee, totdat in Mexico een
declaratie werd aangenomen waarin
het zionisme een onderdrukkende
factor genoemd werd. Op dat mo
ment werd 'Mexico' weer gewoon in
teressant nieuws en stortten journa
listen en commentatoren zich erop.
Dat er in Mexico over heel wat meer
gepraat is, kwam nauwelijks of niet
uit de verf.
Ook de Emancipade lag niet lekker in
de publiciteit. Van te voren al was
herhaaldelijk gewaarschuwd dat
deze manifestatie tot mislukken ge
doemd was en afgezien daarvan veel
te veel geld zou kosten. Toen al die
sombei*e voorspellingen nog uitkwa
men ook, was de boot aan.
Er zijn nog steeds leden van het Na-
tionael Comité die ervan overtuigd
zijn dat de Emancipade mislukt is
door toedoen van de (slechte) pers.
Maar uit een onderzoek van het so
ciologisch instituut van de Utrechtse
universiteit blijkt dat de enkele be
zoekers die de immens lege Jaar
beurshallen nog bezocht hebben voor
een belangrijk deel via de pers op de
hoogte gekomen waren van deze
prestige-manifestatie. Uit dat onder
zoek zijn nog meer gegevens vermel
denswaard. Zo bleek dat vrouwelijke
bezoekers van de Emancipade eigen
lijk helemaal niet representatief wa
ren vopr de gemiddelde Nederlandse
vrouw. Het waren merendeels hoger
opgeleide, werkende vrouwen die
sterk gemotiveerd waren voor de
emancipatie en al heel wat afwisten
van doel en streven van de emanci
patiebeweging.
Weinig fiducie
Opvallend was het geringe aantal
leden van vrouwenorganisaties, ter
wijl er altijd van was uitgegaan dat
de Emancipade juist voor deze groep
aantrekkelijk zou zijn. De vrouwen
verenigingen hebben zelf kennelijk
weinig fiducie in het geheel gehad en
weinig reclame gemaakt. Reden voor
mevrouw Verwey-Jonker (onder
wier supervisie het rapport gemaakt
werd) om te stellen dat de vrouwen
verenigingen in ons land absoluut fa
len als het erom gaat hun achterban
bij zo'n manifestatie te betrekken.
Vrouwenorganisaties zijn overbodig,
aldus mevrouw Verwey, vrouwen
kunnen hun energie beter aan nut
tiger zaken besteden.
Niet de stukken in de krant, maar de
vrouwenverenigingen en vooral de
organisatrices van de Emancipade
hebben schuld aan deze dure misluk
king. Kil, ongezellig, chatotisch, te
intellectueel, vond tachtig procent
van de bezoekers en de meesten von
den dat het geld beter aan ander,e
emanciratiedoelen besteed had kun
nen word ei
En dat argument was al maanden
voor de 7mancipaüe van vel«- kanten
Koningin Juliana opende op 20 mei de grootste manifestatie in het Jaar van de Vrouw: de Emancipade,
die helaas nogal teleurstellend verliep.
onder meer door DcJe Mina) her
haaldelijk naar voren gebracht.
Eén van deze organisatrices is Mar-
greet Kolkman, sinds februari lid van
de Emancipiatiecunimissie (een ad
viesorgaan voor de regering) en vóór
die tijd enkele maanden druk doen
de met het opzetten van de Eman
cipade. De Emancipade had beter
niet georganiseerd kunnen zijn? 'Dat
moet je niet vragen aan iemand die
er veel energie en tijd in gestopt
heeft. Maar ik ben het er wel mèe
eens dat de Emancipade mislukt is.
Te weinig speels
Het produkt Emancipade was niet
goed, te weinig speels, te weinig pro
bleemloos. Het was veel te zwaar, te
ongezellig, te informatief. Bij de ope
ning heb ik me optimistisch gehou
den, maar ik stelde wel bedroefd
vast, dat er van alle leuke plannen
niks terecht gekomen was. Tijdge
brek was een belangrijke oorzaak er
van, maar erger waren de ideologi
sche tegenstellingen tussen de ver
schillende groepen. Die hebben ver
lammend gewerkt'.
Er is van te voren te weinig ge
praat, er werd geen duidelijke lijn
afgesproken, de leiding was het on
derling oneens, er ging van niemand
een zelfbewust enthousiasme uit,
vindt Margreet. Dat tijdens de Eman
cipade veel contracten tussen ver
schillende groeperingen tot stand zijn
gekomen en nieuwe samenwerkings
vormen zijn ontstaan, is dan wel
mooi meegenomen, maar erg duur
betaald'. Het effect van discussie
heeft het gehad, er is. wat om afge-
lachen door de buitenwereld, en dat
vind ik een positief resultaat'.
Maar aan dè andere kant heeft de
Emancipade een domper gezet op het
hele jaar en wordt het jaar een mis-
lukkig genoemd omdat de Emanci
pade een mislukking was. 'Dat is zo,
al kan en wil ik niet geloven dat
het allemaal heel ernstig was. De
Emancipade is niet het zwaarte- en
het dieptepunt van dit jaar geweest'.
Margreet Kolkman vindt het terecht
dat de vrouwenverenigingen hun le
den niet hebben opgepept voor de
Emancipade. 'Neem het ze maar eens
kwalijk dat ze dit slechte produkt
niet kwijt konden. Al vind ik ook wel
dat de verenigingen te weinig crea
tiviteit en eigen inbreng, te weinig
emancipatiegezindheid hebben gehad
bij de opzet van de Emancpade. Maar
dat is een algemener probleem.
Er is over emancipatie gewoon geen
eenstemmigheid en dat heeft de
Emancipade parten gespeeld.'
Leuke projecten
Het jaar mag niet beoordeeld wor
den op de Emancipade, er is los daar
van erg veel gebeurd. 'Er zijn hele
leuke projecten uitgevoerd, al weet
je natuurlijk nooit wat de doorwer
king is van die honderden kleine en
grotere projekten. En ik vind het
ook jammer dat er gebieden verge
ten zijn. Er is bij al die pjrojecten
nauwelijks of egen aandacht aan jon
geren, schoolgaande en werkende
jongeren besteed en op het gebied
van het werken, parttime-werken, de
mogelijkheden van vrouwen in hun
werk, personeelsfunctionarissen etc.
is er ook eigenlijk niets gedaan. Dat
is jammer'.
De eindbalans valt positief uit voor
Margreet. 'Ja, er is zoveel aange
zwengeld in dit ellendige Jaar, zo-
vee inspirerends, zelfs op die ellen
dige Emancipade, er zijn zoveel con
tacten gelegd, de tegenkrachten heb
ben zich gebundeld, wat ik ook een
groot voordeel vind. Kortom: ik ben
toch blij dat we het gehad hebben,
inclusief alle ellende'.
mdat de vrouwe? erg vaak wat bekaaid afkomen op de officiële
beidsbemiddelingsbureau's, is in Amsterdam het Kollektief Vrouw
Werk opgericht. Hieraan verlenen verschillende beroepskeuze-
Iviseuzes gratio medewerking, evenals iemand van het Amster-
tmse arbeidsbureau.
en verstrekt hier gratis hulp aan
ouwen, die werk zoeken of vrou-
m, die in een arbeidsconflict zitten,
in het comité vroeg en kreeg deze
oep een subsidie van vijfduizend
lden. waarvan men onder meer in
Amsterdamse Vrouwenhuis een
arte kamer kon inrichten, waai de
enten ontvangen kunnen worden
zijn erg zuinig geweest met het
ld en hebben nu nog ruim twee-
izend gulden over', vertelt Corrie
n Dijk, de initiatiefneemster tot het
llektief. 'We zijn altijd gewend
edkoop te werken: een tweede-
inds tafel hier, een gebruikte, maar
ig goede typemachine daar en zo
ak je goedkoop ingericht. We ho-
m dat we het geld, dat over is,
ogen gebruiken om in 1976 even-
eel noodzakelijke dingen aan te
laffen, zoals misschien een
ede test, waarmee we de voorkeu-
n van de vrouwen voor bepaalde
orten werk kunnen toetsen.
e doen ons werk allemaal met vrij-
ligsters, waardoor het jammer ge-
ieg geen grote omvang heeft kun-
in krijgen. Daarom zijn we eigen-
k ook een beetje bang voor grotere
bekendheid; een grote toeloop van
vrouwen kunnen we eigenlijk niet
verwerken, daarvoor zijn we veel te
bescheiden ingericht. We hebben onze
vaste contacten met het Amsterdam
se arbeidsbureau en de Gemeentelij
ke Sociale Dieiibi, die ons bepaalde,
voor hen moeilijke gevallen, door
spelen. Het is namelijk zo dat vrou
wen, die niet zo precies weten, wat
ze willen, lastige klanten zijn op een
arbeidsbureau. Daar moet je echt
wel weten, wat je wilt. Ze hebben
daar eigenlijk nooit tijd om eens wat
dieper met zulke vrouwen door te
praten. Nou, daar zijn wij dan voor;
wij proberen samen met de vrouw tot
een soort conclusie te komen, over
wat voor werk of welke opleiding
voor haar het beste zouden zijn.
Ook helpen we vrouwen bij arbeids
conflicten. Het blijkt namelijk dat
vrouwen het nog wel eens moeilijk
krijgen in hun werk, wanneer ze
niet langer het onderdanige schep
seltje zijn, maar een persoonlijkheid,
die weet wat ze wil'. Het Kollektief
voor Vrouw en Werk hoopt zijn werk
voort te kunnen zetten, mede dank
zij een aanvullende subsidie, die men
aan CRM gaat vragen.
Het Nationaal Comité Jaar van
de Vrouw had aan net begin
van 1975 een miljoen gulden
beschikbaar ter ondersteuning
van alle mogelijke projecten in
het land, die zich bezighielden
met de emancipate van de
vrouw. Men ging uit v*.n het
'gietereffect', dat wil zeggen:
hier een beetje geld ei, daar
een beetje; juist voor die pro
jecten die eloers niet aan hun
tiekken kwamen. In de «erste
nelft van 1975 had men echter
al aanvragen ter waarde van
twee en een half miljoen gul
den binnen, zodat er toen
streng geselecteerd moest
worden. En dat is niet altijd
even gelukkig uitgevallen. Zo
viel bijvoorbeeld het Vrouwen
archief in Amsterdam 'buiten
de prijzen' wegens een of an
dere formele reden, terwijl an
dere bibliotheken wel bijdra
gen kregen.
In ne geheel zijn er ruim twee-
honde J projecten gesubsi-
diëeto. Dit waren zeer veel
soortige projecten: van lezin
gen-avonden voor traditionele
vrouwenbonden tot de onder
steuning van feministische
boekhandels of vrouwenhui
zen. Er ging geld naar vor
mingsweekenden, cabaret,
film, tentoonstellingen, con
gressen, sprekersmarkten, vor
mingstoneel, praatgroepen, het
helpen van buitenlandse vrou
wen in Nederland etc. Feminis
tische groeperingen kregen sa
men zo'n 175.000 gulden, aan
de kerk verbonden groeperin
gen 19.000 gulden, media (to
neel en film) meer dan 100.000
gulden, plattelandsvrouwenver
enigingen 41.000 gulden en po
litieke vrouwenbewegingen
50.000 gulden
Uit al deze projecten hebben
wij er zes gekozen, waarvan
wij zijn nagegaan hoe het geld
besteed is.
Dorelies Kraakman", Sylvia Bodnar en Marieke Griffijn ddrijven se
ders een paar weken een feministische boekhandel, annex café in
Utrecht. Hiervoor hebben ze een subsidie van 30.000 gulden gekre
gen van het nationaal comité, waarmee ze vooral de verbouwing en
inrichting van het pand hebben kunnen betalen.
Zowel de boekhandel als het café
dragen de naam 'de Heksenlcelder'.
'We hebben, zowel in de winkel als
in de zaak, gewone winkel- en café
tijden, zodat we normaal meedraaien
met de andere Utrechtse zaken. In
onze winkel verkopen we vooral fe
ministische romans, (autobiogra
fieën van vrouwen, studiemateriaal,
e Werkgroep Vrouwentherapie, die nu ruim een jaar bestaat, heeft
>t doel als vrouwen samen te werken aan de oplossing van de
•sychische) problemen, waarmee vrouwen te maken kunnen heb-
!n. Men gaat ervan uit, dat vrouwen het best door elkaar geholpen
innen worden omdat andere vrouwen de problemen beter begrij-
ïn dan mannen.
Er moet nodig wat gebeuren aan de verbetering van de positie van
de vrouw in de kerk. Het is nog steeds zo, dat de kerkelijke leiders
(de mannen dus) de vrouw in de kerk hoogstens accepteren, maar
haar in ieder geval niet erg nodig lijken te hebben.
Een van de scènes uit 'Voor een bloemetje en 'n zoen'.
Een hele grote hap van het miljoen, dat het nationaal comité te ver
delen had, ging naar de aktiegroep Man Vrouw Maatschappij en de
Nieuwe Komedie in Den Haag: namelijk ruim 106.000 gulden. Dit
geld is gebruikt om het toneelstuk 'Voor een bloemetje en 'n zoen'
geschreven door Anja Meulenbelt, overal in het land te laten opvoe
ren door leden van het werk- en vormingstheater De Nieuwe Ko
medie.
Het Oecumenisch Vrouwen Contact
in Haarlem, dat tot deze conclusie is
gekomen, wil graag iets veranderen
aan deze situatie. Daarom had men
aan het comité een subsidie gevraagd
1.800,om een studieconferen
tie te beleggen, die zou moeten be
vorderen dat de vrouw meer opgeno
men zou worden in de beleidsfunc
ties van de kerk.
In november is deze conferentie ge
houden. Er werd aan deelgenomen
door een aantal vrouwelijke theolo
gen, een paar vrouwelijke ouderlin
gen, verschillende kerkelijkè vor
mingswerksters en vertegenwoordig
sters van confessionele vrouwenorga
nisaties. Besloten is, dat aan de' Raad
van Kerken zal worden gevraagd of
er een onderzoek in de gemeenten en
parochies kan worden ingesteld naar
het functioneren van de samenwer
king tussen de mannen en de vrou
wen, die voor de kerk werkzaam zijn.
Dit onderzoek zal, hoopt men, in
1976 gedaan kunnen worden.
In een nota, die eveneens aan de
Raad van Kerken is gestuurd, wordt
geconstateerd, dat er nog heel wat
verbeterd dient te worden aan de
positie van de vrouw in de kerk, met
name aan het opnemen van meer
vrouwen in belcidsfunkties.
Mevrouw C. M. Smithuijsen, be
stuurslid van het Oecumenisch Vrou
wen Contact: 'Het fundamentele
probleem, dat zowel in de protes
tantse als de rooms-katholieke ker
ken bestaat, is, dat het traditionele
rolpatroon van mannen en vrouwen,
ook in de kerk, nog op geen enkele
manier doorbroken is. Zowel de
mannen als de vrouwen denken nog
in stereotypen over de vrouw: dit
mag en kan ze wel, maar dat beslist
niet. Verder moet er ook heel nodig
wat veranderen aan de taal, die de
kerk spreekt. Deze taal, een soort
vakjargon, is vaak totaal onbegrijpe
lijk voor de gewone mensen. Dat is
natuurlijk helemaal fout'.
MVM-literatuur en kinderliteratuur.
In het begin zijn we een beetje voor
zichtig geweest met het aankopen
van boeken; we hebben tenslotte
maar een beperkt budget, dus je bent
bang met bepaalde dingen te blijven
zitten. We merken nu dat we ons wel
wat meer kunnen permitteren. Bo
vendien kun je boeken op krediet
kopen, zodat je ze pas na een tijdje
hoeft af te rekenen met de uitgever.
De zaak loopt goed, tot nu toe, zowel
de boekwinkel als het café. In het
begin krijg je natuurlijk wat nieuws
gierige mensen, die gewoon eens
willen zien of er hier nu iets bijzon
ders gebeurt (wat niet zo is). Ook
krijg je dan wat lastige figuren, die
vervelende discussies gaan uitlokken
over de emancipatie, waar ze hele
maal tegen zijn. Maar nu krijgen we
eigenlijk alleen nog maar echt ge-
interesseerde mensen, zowel mannen
als vrouwen. En hoewel de vrouwe
lijke bezoekers in' de meerderheid
zijn, komen er toch ook heel wat
mannen', vertelt Dorelies Kraakman.
De zaak loopt op het ogenblik bevre
digend, maar meer geld is uiteraard
altijd welkom. Vandaar dat men
overweegt subsidies aan te vragen bij
gemeente en provincie Utrecht.
Het is de bedoeling, dat er binnen
kort 's middags boekbesprekingen ge
houden zullen worden in de winkeL
Verder heeft De Heksenkelder een
tentoonstellingsruimte, waar vrou
welijke kunstenaars gratis een maand
mogen exposeren. Er is een aparte
ruimte, waar de kinderen kunnen
verblijven, wanneer hun ouders in
de zaak zijn. Ook heeft men een ver
gaderruimte beschikbaar, die voor
groeperingen tegen een zeer schap
pelijke prijs te huur is.
oor dit doel: een therapie door en
lor vrouwen, heeft de werkgroep
'n het comité een subsidie van
•940 gulden gekregen. Van dit geld
«ft men een ruimte ingericht in
t Vrouwenhuis in Amsterdam,
eft men nieuwe groepen opgericht,
er literatuur aangeschaft en heeft
en twee Amerikaanse vrouwelijke
erapeuten drie weken lang door
herland laten reizen om voorlich-
'g te geven over hun manier van
:rken.
in van de vrouwen van de werk-
oep is Marian van Keuk. 'Wij heb-
n een bepaald idee over hulpver-
ning aan vrouwen. Wij vinden the-
pie en hulpverlening niet een neu-
|le zaak, maar een politieke bezig-
id. omdat wy nu eenmaal leven in
o bepaalde maatschappij met be-
atde machtsverhoudingen. Dat uit
ih ook in verreweg het grootste
«1 van de bestaande therapieën: de
erapeut is bijna altijd een man,
e geen of nauwelijks begrip heeft
'or het emancipatieproces van de
ouw. Wanneer hij een vrouw 'be-
'ndelt' zal hij meestal proberen
ar weer aan te passen aan de be-
aande verhoudingen ,in plaats van
'ar een vrijheid te geven, waarin
zelf kan beslissen.
Er zijn maar heel weinig therapeu
ten, die hun werk beschouwen als
een verandering, meestal zien ze het
als een aanpassing. En dat vinden
wij volledig fout. De mens moet niet
aangepast worden aan bepaalde, fou
te, verhoudingen, die verhoudingen
moeten juist worden aangepast aan
de mens. Wij werkeu in groepen van
zo'n tien personen, umdai wij vin
den, dat je als vrouwen samen veel
meer voor elkaar kunt betekenen: we
kennen en herkennen eikaars pro
blemen, waardoor we elkaar steun
kunnen geven. We gaan samen in
therapie en werken samen aan het
oplossen van onze moeilijkheden. Op
het ogenblik zitten we in het Vrou
wenhuis in Amsterdam. In januari
beginnen we met open avonden, waar
alle vrouwen, die geïnteresseerd zijn,
welkom zijn.
Vanaf 8 januari wordt elke donder
dagavond zo'n open avond. Van onze
subsidie hebben we nog geld over
om tot mei te kunnen doordraaien
met onze groepen. Daarna hopen we
op andere bijdragen, misschien van
een ministerie. Maar we gaan door,
want het is nodig en we hebben goe
de resultaten, want vrouwen kunnen
veel meer aan, dan ze denken, ook
zichzelf en anderen helpen.'
Met dit toneelgezelschap reisde een
informatiebus mee, waar men, in de
pauze of na afloop van de uitvoering,
allerlei inlichtingen en voorlichtings
materiaal kon krijgen op het gebied
van emancipatie en feminisme. Het
toneelstuk was geen gewoon stuk,
maar viel uiteen in een aantal scè
nes (zoals een kantoorscène, een sol
licitatiescène, een lopende-band-
scène, huwelijk, abortus, verjaardag
van een alleenstaande vrouw gezins
scène enz.) die stuk vo«>i stuk ge
volgd werden door een diskussie met
het publiek.
In het geheel werden ruim 140 voor
stellingen gegeven, die door zo'n
25.000 mensen bezocht zijn.
Greet Quist, als MVM-ster sterk be
trokken bij dit projekt, vertelt er
over: 'We hebben met ons toneel zeer
verschillende soorten mensen bereikt:
meestal vrouwen, maar toch ook nog
een kwart mannen. Van de bezoe
kers en bezoeksters was 25 procent
lid van een vrouwenvereniging, 20
procent lid van een gemengde vere
niging zoals MVM of Dolle Mina,
15 procent studenten, 14 proien»
scholieren, 10 procent werkende jru,
geren en 16 procent van de bezoe
kers waren 'gewone' theaterbezoe
kers, die de vrije voorstellingen be
zochten. Er werd tussen de twaalf
losse scènes door in de zaal erg veel
gediscussieerd, maar van de bus
(kosten 50.000 gulden) werd niet
veel gebruik gemaakt. Gebleken is,
dat er veel meer gratis voorlichtings
materiaal nodig is, want het beschik
bare materiaal is nu óf te moeilijk,
óf te saai óf te duur. Wij hebben ge
merkt, dat het al te gauw te duur is,
omdat weer eens duidelijk bleek, dat
huisvrouwen geen geld voor zichzelf
durven uit te geven.
Tijdens de discussies kwamen ook
heel intieme vragen los, maar dat ge
beurde meestal als er alleen maar
vrouwen in de zaal zaten. Vragen,
die vaak gesteld werden: 'hoe kom
je als jong meisje aan de pil, als je
liever niet naar je huisdokter toe
wil' gaan' en 'hoe komt het dat kin
deren nadat ze uit huis zijn gegaan,
zo weinig meer van zich laten ho
ren'. Opvallend vond ik het, dat
vooral vi Muwen tussen de veertig en
vijftig jan' veel begrip hebben voor
de emancipatie; de jongere vrouwen
en meisjes ienken vaak nog erg con-
'ief en romantisch. Wat ook op-
vie: was. dat men weinig begrip
heeft vooi vrouwen, die in andere
situaties verkeren'.
Voor het oprichten van een informatiecentrum heeft de afdeling
Twente van Man Vrouw Maatschappij een subsidie van vijfduizend
gulden gekregen.
latieproblemen: met de echtgenoot,
met familie, ouders, kinderen en bu
ren. Meestal net niet ernstig genoeg
om deskundige hulp te zoeken, maar
wel net zo vervelend, dat het leven
er door verzuurd wordt. Soms ook
wél ernstig, soms zelfs zo ernstig
dat er bijna geen oplossing meer
voor te vinden is.
Dingen, die erg belangrijk bleken
voor de vrouwen, die bij ons kwa
men, bleken te zijn: leren voor jezelf
op te komen, je eigen gevoelens,
angst, woede, verdriet en onzeker-
heid serieus te nemen. Leren, die ge
voelens ook te laten zien, je er niet
voor te schamen, ze ook bij een an
der te herkennen en er respect voor
te krijgen en rekening mee te hou
den. Toen kregen we een subsidie en
moesten dus onze ervaringen met te
lefonische hulpverlening gaan omzet
Elly Bakker uit Boekelo vertelt over
dit projekt. 'Moest er nu zo nodig
weer een informatiecentrum voor
vrouwen komen? Nou, wij moeten
niet zo nodig, maar het blijkt ge
woon in een behoefte te voorzien.
Vanaf het ogenblik, dat wij een
adres en een telefoonnummer had
den, kwamen de vragen, vooral van
vrouwen, maar ook meer en meer
van mannen. Over gezin, over kinde
ren, emancipatie, vrijetijdsbesteding,
ernstige problemen en zakelijke in
formatie. alles door elkaar. Het
meest werd er wat vaag gepraat over
een zeker gevoel van onbehagen: al
les hebben en toch niet tevreden zijn.
Dat vage schuldige gevoel: ik heb
toch alles, waarom zeur ik dan nog
zo? Heel veel vrouwen kennen dat
gevoel.
Er kwamen ook veel vragen over re
ten in werkelijkheid: een centrum.
We hebben daar verschrikkelijk te
gen aan gehangen, want we waren
erg onzeker over hoe we dat nu pre
cies zouden moeten doen. We wacht
ten in het begin maar steeds op
iemand die de leiding zou nemen,
maar die kwam niet, we moesten het
echt zelf doen. We waren erg stunte
lig bezig, amateuristisch en we ver
loren daardoor veel tijd.
Achteraf geloof ik, dat deze voorbe
reiding, juist door de stunteligheid,
erg goed is geweest. Het is, voor ons
althans, een goede start geweest voor
zo'n pretentieus plan als een infor
matiecentrum oprichten. We hebben
nu in vijf wijken van Enschede vijf
praatpalen (zo hebben we onze cen
tra genoemd) en het gaat goed. We
hebben hard gewerkt en dat doen
we nog steeds'.
Ook in 1976 zal dit initiatief van
MVM doorgang kunnen vinden om
dat ze dit jaar gesubsidieerd worden
door het ministerie van CRM.
