/enezuela kan van geld alleen niet leven
merikaan Moynihan deed VN geen goed
esident Pérez volgt nationalistische koers
Irote verdeeldheid in volkerenorganisatie
1NDAG 29 DECEMBER 1975
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
jr Herman Amelink
J maakt niet gelukkig. Deze uitspraak gaat in elk geval op
r Venezuela. Dit land krijgt het overgrote deel van zijn in-
isten uit de export van olie. Die olie is nu zo duur geworden
svert zoveel op dat Venezuela haast geen raad weet met de i n-
tNS isten, die het krijgt. Het is veel meer dan het kan gebruiken.
jes al
8r0" tveer 8 gulden voor een vat
n be
foul
ksels
edin-
pro
nwe-
ndio
1 januari 1073 kreeg Venezuela
een jaar later was dit opgelo-
tot zo'n 35 gulden. Een vervier-
ligine van de inkomsten zon-
lende (jat daarvoor veel inspanning
!an!« ig was. Deze toeneming van de
f Jf lhoeveelheid heeft het land niet
men verwerken. De prijzen zijn
lc gestegen en de inflatie, die al-
ongeveer 1 procent per jaar be-
lelijt lg,
liep n 1974 op tot 12,3 pro-
met t. Het armste deel van de bevol-
K>rtie g heeft de zwaarste klappen
wai deze economische verandering
on»- ten ondergaan. Terwijl het
tref" d rijker werd, werden de armen
ft to jer.
regering van Venezuela ziet
genoodzaakt een groot deel
de extra financiële middelen
n we jt buitenland 'té besteden, om-
er in eigen land onvoldoende
ledingsmogelijkheden zijn. Dat
heil- chrijnend als men bedenkt dat
zou- procent van de bevolking in
Mijn tenwijken woont,
twikkelingshulp
ïezuela besteedt door de nood
wongen maar liefst 8 procent
het bruto nationaal produkt
ontwikkelingshulp, een per-
itage om rode oortjes van te
gen.
1 bedrag van 275 miljoen gulden
d overgemaakt naar het nood-
ds van de Verenigde Naties. De
!dbank die aan ontwikke-
planden leningen verstrekt
r ontwikkelingsprojecten
Eg 1375 miljoen gulden. Verder
dt uitgebreide steun gegeven
tal van staten in Centraal
lerika in de vorm van een tege-
etkoming op de hoge olieprij-
huidige president Carlos An-
s Pèrez verraste begin vorig
r vriend en vijand met de natio-
isatie van de ijzer- en staalin-
trie. Voorts bepaalde hij dat de
enlandse ondernemingen die
Venezuela werken binnen drie
80 procent van hun kapitaal
Venezolanen moeten verko-
1. Ook de olie-industrie wordt
lationaliseerd, hoewel velen de
nnen voor deze nationalisatie
halfslachtig vinden wegens
blijvende invloed van de multi-
ionals bij de olie-exploitatie,
arnaast is de staatscontrole op
banken, elektriciteitsmaatschap
pijen, radio, televisie en grootwin
kelbedrijven toegenomen. -
De moeilijkheid is echter dat deze
maatregelen allemaal wel omgezet
kunnen worden in besluiten, maar
dat die besluiten zo zelden uitge
voerd worden. Het ambtelijk appa
raat is eindeloos corrupt en het be
stuur daardoor ineffectief. De
kloof tussen de rijken en de armen
wordt er geen millimeter smaller
door.
Nationalisatie
Betwijfeld moet worden of de be
volking uiteindelijk met dit alles
•genoegen neemt. De rijkdommen
van het land zullen het hele volk
ten goede moeten komen. Nationa
lisatie van de industrieën is daar
voor onvoldoende garantie. Zolang
de bevolking armoede lijdt en de
alom aanwezige televisie haar con
fronteert met alle produkten van
de consumptiemaatschappij moet
een massaal verzet niet uitgesloten
worden geacht. De maatregelen
die de regering genomen heeft lij
ken onvoldoende tegemoet te ko
men aan de bestaande wanverhou
dingen.
Er worden wel enorme bedragen
in de economie gepompt, maar re
sultaat blijft tot nog toe uit. Op dit
moment bedraagt de inflatie al 20
procent. De woningbouw blijft
achter. De importen, vooral van
landbouwprodukten nemen toe.
Het regeringsbeleid heeft nauwe
lijks aandacht voor de jeugd, en
dat in een land waar 60 procent
van de bevolking jonger dan 20
jaar is.
Pérez probeert hieraan van alles te
doen. Hij verhoogde het minimum
loon en kondigde maatregelen af
die het belang van de consumenten
moeten dienen. In de deelstaat Bo
livar, die grenst aan de republiek
Guyana, waar veel ijzererts in de
bodem zit en men over een groot
hydro-elektrisch potentieel be
schikt, worden grote industriële
complexen aangelegd.
Toch komen deze maatregelen on
voldoende tegemoet aan de noden
van het land. De loonsverhogingen
zijn meer dan volledig opgeslokt
door de inflatie en de prijsstijgin
gen. Er-zijn 600.000 werklozen op
een beroepsbevolking van 3,5 mil
Een gezin uit èèn van de armere wijken kijkt uit over de Venezolaanse hoofdstad Caracas waar de wolken
krabbers als paddestoelen uit de grond schieten.
joen en nog eens 'jOO.OOO mensen
hebben wel een baan maar zijn ei
genlijk overvolledig. Met inbegrip
van de verborgen werkloosheid be
draagt de gehele arbeidsreserve
wel zo'n 30 procent.
Elk jaar komen er bovendien
100.000 mensen bij die ook een
baan willen hebben, terwijl de
nieuwe industrie slechts plaats
biedt aan jaarlijks 15.000 mensen
meer. Velen zijn dan ook werk
zaam in de economisch onvoordeli
ge dienstensector, waar niet min
der dan 45 procent enige bezigheid
vindt. 65 procent vön de kinderen
in de leerplichtige leeftijd gaat niet
naar' school en de helft van alle
.kinderen lijdt aan ondervoeding.
Democratie
Tot op heden heeft de sociale ellen
de zich .niet in politieke radicalise
ring uitgedrukt. Venezuela is een
democratie en de gi-ootste twee
^partijen, de Accion Democratica
én de christen-democratische CO-
PEI haalden bij de laatste verkie-
zingen samen niet minder dan 85
procent van alle stemmen. Links
kwam,er nauwelijks aan te pas. De OD6n bHöf
Nueva Fuerza, de Venezolaanse
variant van de Chileense Unidad
Popular kwam niet verder dan 5
procent. De communisten haalden
1 procent. Links heeft onder de
voorganger van Pérez, de christen
democraat Caldera, volledige vrij
heid van handelen gekregen dank
zij diens amnestie en liberalise
ringsmaatregelen, maar is ver
deeld over de te volgen tactiek.
Het leger wordt door de regering
nogal in de watten gelegd en houdt
zich van de politiek afzijdig..
Tijdens zijn verkiezingscampagne
in 19.73 verklaarde Pérez dat gedu
rende dit mandaat de liberale de
mocratie in Venezuela zijn laatste
kans zou krijgen. Na bijna twee
jaar Pérez-bewind schijnt iedereen
het daarover wel eens. Maar het
pessimisme over het slagen van
deze kans groeit. Ondanks alle her
vormingsmaatregelen blijft de eco
nomische en politieke macht in
handen van een kleine elite. Door
de enorme geldmiddelen groeit de
almacht van de staat enorm. Maar
de regering ziet geen kans die
macht op een effectieve wijze aan
te wenden. Particuliere onderne
mers proberen hun vingers achter
liet staatskapitalisme te krijgen en
er hun winst mee te doen.
De onmacht van de regering om
werkelijke hervormingsmaatrege
len tot stand te brengen die tege
moet komen aan de noden van het
land noodzaakt de regering van
een democratie de kiezers op een
andere wijze aan zich te binden
dan wel voor zich te winnen. Het
belangrijkste middel daarvoor is
liet nationalisme. Zo schreef presi
dent Pérez enige tijd geleden een
open brief aan zijn Amerikaanse
collega, toen deze de olieproduce
rende landen verantwoordelijk
had gesteld voor de energiecrisis
en de inflatie in de Westerse lan
den. In zijn weerwoord aan Ford
wijst Pérez erop dat 'de rijke lan
den tot nu toe misbruik hebben ge
maakt van de fundamentele le
vensbehoeften van de Latiinsame-
rikaanse, de Afrikaanse^en de
Aziatische mens. De OPEC is
slechts een uitvloeisel van het feit
dat de rijke landen de veel te lage
grondstoffenprijzen hebben ge
bruikt als een economisch pressie
middel. De OPEC was de enige
weg die nog overbleef om het eco
nomisch totalitarisme dat zich
meester heeft gemaakt van de in
ternationale handel en economie,
het hoofd te bieden', aldus presi
dent Pérez.
De kritische houding die Pérez in
neemt ten opzichte van de econo
mische orde en de daarmee gelijk
opgaande aandacht van Venezo-
De huidige Venezolaanse
president Carlos Andrés Pé
rez kwam in maart 1974 aan
het bewind. Pérez is de lei
der van de Accion Democra
tica, een sociaal-democrati
sche beweging die als cen
trum-rechts beschouwd
werd. Toen hij na de verkie
zingen in december 1973 de
macht overnam van de
christen-democratische CO-
PEI, waren links en ultra-
links danig teleurgesteld.
Omdat de Accion Democra
tica aanzienlijke steun had
gekregen van de Amerikaan
se oliemaatschappijen, werd
deze partij met argusogen
bekeken.
Bovendien verklaarde Pérez
in die tijd over zijn AD: „Wij
zijn geen marxistische par
tij. Evenmin zijn wij popu
listisch. Het populisme heeft
als stroming en oplossing
voor de Latijnsamerikaanse
problemen schipbreuk gele
den. Wij zijn een sociaal-de
mocratische partij". Daar
kwam nog bij dat Perez als
minister van binnenlandse
zaken onder het bewind van
Betancourt zich sterk ge
maakt had voor de onder
drukking van alles wat zich
als links aandiende.
buitenland
Pérez zoekt een deel van zijn
politieke heil in een actief
buitenlands beleid. Zijn
land ligt daarvoor in een
gunstige positie tussen Zuid-
Amerika en het Caraibisch
gebied. Ook historisch is Ve
nezuela van belang voor
Zuid-Amerika, omdat dit het
geboorteland is van de grote
Zuidamerikaanse bevrijder
Simon Bolivar.
Bij zijn bezoek in augustus
aan Bolivia, het land dat aan
de grote bevrijder zijn naam
ontleent, werd Pérez dan
ook bijzonder enthousiast
President Pèrez
ontvangen. Verder werpt Pé
rez zich op als de voortrek
ker van de Latijnsameri
kaanse solidariteit tegen de
Verenigde Staten. Toch is
deze kritiek in de praktijk
nogal gematigd en lijkt ze
vooral bestemd voor Latijns
amerikaans en binnenlands
gebruik, (zo steunt het na
drukkelijk Panama in zijn
kanaalstrijd).
Met enkele Latijnsameri
kaanse landen ligt Venezue
la overhoop. Het heeft one
nigheid met de westelijke
buur Colombia over de Golf
van Venezuela waar olie
gevonden is en het maakt
aanspraak op een groot deel
van buurland Guyana. Voor
de Golf is ondanks onder
handelingen sinds 1967 nog
steeds geen bevredigende
grensafbakening gevonden';
van het conflict met Guyana
lijkt de scherpe kant af se
dert eerste minister Forbes
Burnham is uitgenodigd
voor een bezoek aan Vene
zuela.
laanse regering voor de buiten
landse politiek leidt de aandacht af
van de problematieken van het
land zelf. De binnenlandse proble
men worden er echter niet door op
gelost.
Van grotere betekenis zijn de plan
nen van de Venezolaanse regering
om de technologische kennis bin
nen te halen die noodzakelijk is om
de industriële ontwikkeling verder
op gang te helpen. Zo worden op
ruime schaal beurzen ter beschik
king gesteld aan Venezolaanse stu
denten die zich daartoe in Europa
of de Verenigde Staten willen be
kwamen. Ook zouden er plannen
zijn om duizenden technici uit Eu
ropa aan te trekken om de extra
olieopbrengsten sociaal en econo
misch nuttig te maken. Wellicht
kan er op deze manier een bodem
gelegd worden onder het bestaan
van Venezuela die ook stand houdt
als de oliebronnen opgedroogd
zijn.
vat e dertigste Algemene Vergadering van de Verenigde Naties is
iur Drige week bepaald niet in een sfeer van verbroedering uiteen
jor >gaan. Na dertien weken van hevige botsingen tussen ideeën en
Jjk- slangen en vaak bittere woordenwisselingen is de stemming
ondig bedorven. In zijn afscheidswoord kon voorzitter Gaston
lom uit Luxemburg nog met enige opluchting vaststellen: ..De
ssemblee heeft de.belangrijkste klippen kunnen omzeilen. Het
van belang dat zij overleefde." Met andere woorden: de Ver-
ligde Naties bestaan nog en dat is al meegenomen.
oor Rimmer Mulder
'anfcafgevaardigden bij de dertigste
tting hebben meer ruzie gemaakt
n goed is voor een club die
de reeft naar eenheid in de wereld,
zil- ndertussen konden zij nog vast-
ellen dat bij de meeste internatio-
ile conflicten de VN nauwelijks
idtlnrol spelen. Zo begon in Afrika
Marokkaanse koning Hassan
Vij et de inlijving van de Spaanse
ge ihara, tegen de uitspraken van
st Internationaal Gerechtshof en
VN zelf in. In het Verre Oosten
de ste Indonesië de kwestie-Timor
ïn. i eigen houtje op zonder zich iets
En in de VN aan te trekken. En ih
•n* idelijk Afrika kon de volkeren-
ganisatie ook al niet verhinde-
de n dat de burgeroorlog in Angola
11e Eer en meer een internationaal
ite inflict werd.
|j° idden-Oosten
Et conflict in het Midden-Oosten
ei erd er door de afgelopen VN-As-
u imblee zelfs nog een stuk inge-
ikkelder op. Met haar resolutie
in gen het zionisme heeft de Assem-
te ee alleen maar het wantrouwen
'n de kant van Israël kunnen ver-
oten zodat alle onderhandelin-
ar n voorlopig nog moeizamer zul-
ld "verlopen.
?n ie volkomen overbodige actie te-
dt in het zionisme heeft de VN zelf
in einig goeds gedaan. Voor de
eeste westerse regeringen bete
rde het een bittere tleurstelling.
i- e nog lange tijd funest zal zijn
>r )or de stemming binnen de volke-
i- "organisatie. De Amerikaanse
gevaardigde Daniel Patrick
oynihan doelde daarop toen hij
'rige week in zijn slotrede zei:
„Voor de Verenigde Staten is de
dertigste Algemene Vergadering
er één geweest van diepe, zelfs
alarmerende teleurstellingen. Deze
prachtige zaal is bij herhaling het
toneel geweest van handelingen,
die wij als gruweldaden beschou
wen." In diezelfde rede haalde hij
vervolgens nog eens flink uit naar
al die landen, die een grote mond
hebben over de VS. maar thuis een
loopje nemen met de rechten van
de mens.
Scherpe tong
Het was niet de eerste keer dat
Moynihan zo van zich af beet. Hij
is bij de nu afgelopen zitting zon
der twijfel de meest geruchtma
kende woordvoerder geweest.
Moynihan is nog maar een maand
of acht de Amerikaanse vertegen
woordiger bij de VN, maar hij is
nu al een wereldberoemdheid. Dat
heeft hij te danken aan zijn scher
pe tong en zijn harde aanpak. Al
voordat hij door president Ford
naar New York was afgevaardigd
had hij Amerika's tegenstanders
gewaarschuwd. In een tijdschrift
artikel schreef professor Moyni
han begin dit jaar: ..Het wordt tijd
dat de Amerikaanse woordvoerder
bij internationale forums gevreesd
wordt om de waarheid die hij komt
vertellen." De tactiek waarvoor hij
pleitte kwam heel eenvoudig hier
op neer: de Verenigde Staten moe
ten zich niet voortdurend op de
kop laten zitten door een anti-
Amerikaanse meerderheid, maar
gewoon even hard terugslaan. Een
maal in de VN gezeten is hij van
meet af aan in de aanval gegaan
hier serieus voor een publiek dat al
weet dat het alleen maar schijn is.'
bitste hij eens. 'Ik krijg het gevoel
dat de groeiende minachting in de
wereld (voor de VN) steeds meer
verdiend is.' Met dergelijke aanval
len op de onwaarachtigheid van
veel wat de VN doet, spreekt hij
naar het hart van veel Amerika
nen. De volkerenorganisatie zelf
komt er natuurlijk geen stap ver
der mee. Met een klein beetje meer
diplomatieke takt en mooie woor
den had Moynihan waarschijnlijk
meer kunnen bereiken.
Zo zijn westerse en Afrikaanse di
plomaten ervan overtuigd dat het
met de resolutie tegen het zionisme
zo'n vaart niet had gelopen als
Moynihan zich wat had gematigd.
Voor deze resolutie hadden de
Arabische staten de steun nodig
van voldoende Afrikaanse landen.
Hun eerste bedoeling was Israël
uit de Verenigde Naties te stoten.
Voor dat plannetje was veel te wei
nig steun binnen het Afrikaanse
blok en bovendien schrokken som
mige Arabische landen er zelf voor
terug. Daarom kwam dan de reso
lutie tegen het zionisme. Terwijl
achter de schermen druk werd ge
probeerd om de ontwerp-resolutie
af te zwakken, kwam Moynihan
met zijn confrontatie-politiek als
een olifant in de porseleinkast.
merkte daarin fijntjes op dat het
'geen toeval' was dat de 'racisti
sche moordenaar' Amin voorzitter
was van de OAE. Verscheidene
Afrikaanse landen voelden zich na
deze trap onder de gordel gedwon
gen iets terug te doen. Pogingen
om via voorzichtig overleg de reso
lutie tegen het zionisme wat te ver
dunnen konden toen wel worden
vergeten.
den. Pas nadat president Ford
hem had beloofd dat hij hem open
lijk zou bijvallen, besloot Moyni
han aan te blijven. Korte tijd later
kreeg Moynihan inderdaad zijn
pond vlees. In een formele verkla
ring prezen Ford én Kissinger zon
der reserve het beleid van ambas
sadeur Moynihan bij de VN.
sterke positie
Kissinger
Ergernis
VN-ambassadeur Daniel P. Moynihan luistert geamuseerd naar de re
devoering van andere vertegenwoordigers in de Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties.
om zijn tegenstanders te raken
waar hij kon. Daarmee heeft hij in
de VS een grote populariteit' ver
worven. Moynihan krijgt van zijn
landgenoten honderden aanmoedi
gende brieven per week. In de
kringen van de VN is men heel Wat
minder tevreden over het gedrag
van de Amerikaan Het staat im
mers wel vast dat Moynihan met
zijn geweld van woorden de tegen
stellingen binnen de VN alleen
maar heeft aangescherpt en dat
zijn bijdrage aan ontspanning in
de wereld derhalve nihil is.
Zelf heeft hij weinig achting voor
de VN en haar organen. 'Wij do
De manier waarop hij bepaalde
Afrikaanse landen onder druk zet
te om een stemming in de VN over
Puerto Rico te voorkomen wekte
al veel ergernis. Het werd veel er
ger na het optreden van president
Idi Amin van Oeganda in de VN-
Assemblee. De omstreden Amin
(ongelukkigerwijs ook nog voorzit
ter van de Organisatie voor Afri
kaanse Eenheid, OAE) deed wat
van hem werd verwacht en ging
scheldend tekeer tegen het westen,
de VS en Israël. Het was een tirade
waaraan niemand verder veel aan
dacht hoefde te schenken, maar
Moynihan kon zijn mond niet hou
den. Enkele dagen later hield hij
een toespraak in San Francisco en
Met zijn strijdlustige optreden lijkt
Moynihan niets op de geslepen di
plomaat Henry Kissinger. In
Washington wordt voor vasl aan
genomen dat minister van buiten
landse zaken Kissinger niet erg is
ingenomen met de confrontatie
politiek van Amerika's man bij de
Verenigde Naties. Kissinger was
het eens met Moynihans benoe
ming. maar vindt waarschijnlijk
dat deze wat te ver is gegaan. Hij
kan hem niet rechtstreeks tot de
orde roepen want als ambassadeur
bij de VN is Moynihan zelf lid van
het kabinet, zodat hij alleen beve
len van de president hoeft aan te
nemen. Ontevreden over Moyni
han zijn ook verscheidene wester
se diplomaten bij de VN.
De Britse afgevaardigde Ivor Ri
chards waarschuwde in één van
zijn toespraken dat de VN-Assem-
blee niet de OK-Corral is. daarmee
herinnerend aan één van de be
roemdste vuurgevechten uit de ge
schiedenis van het Wilde Westen.
Iedereen begreep toen dat de Brit
de cowboy-manieren van Moyni
han hekelde. De aanval van Ri
chards veroorzaakte flinke dei
ning. Er gingen hardnekkige ge
ruchten dat hij van tevoren rugge
spraak had gehad met het Ameri
kaanse ministerie van buitenland
se zaken en dat dus eigenlijk Kis-
sipger er achter zat. Moynihan ont
stak in elk geval in grote woede.
Hij schreef een persconferentie uit
om een 'belangrijke mededeling' te
doen. Vlak voor het afgesproken
tijdstip werd de conferentie weer
afgelast zonder enige verklaring.
Volgens de Washington Post stond
Moynihan op het punt van aftre
Het is onwaarschijnlijk dat Kissin
ger nog eens openlijk een conflict
met Moynihan zal riskeren. Hij
weet dat de VN-ambassadeur sterk
staat bij de publieke opinie, bij de
rechtervleugel van de Republi
keinse partij en dus ook bij presi
dent Ford. De president maakt
zich steeds, meer zorgen over de
verkiezingen van komend jaar. Het
directe gevaar voor hem komt van
rechts, waar presidentskandidaat
Ronald Reagan met succes ope
reert. De rechtse Republikeinen
zullen daarom een groeiende in
vloed op Ford kunnen krijgen en
dat ondermijnt de positie van Kis
singer, want van hem moet rechts
niet veel hebben. Moynihan hoeft
daarom niet zoveel te vrezen van
Kissinger. Hij kan rustig doorgaan
met zijn cowboy-politiek, ook al
mist hij voorlopig het grote inter
nationale forum van een VN-As-
semblee.
Toch wordt betwijfeld of hij het
efg lang zal volhouden in het diplo
matieke wereldje in New York.
Volgens velen heeft hij, nu hij een
naam heeft verworven bij het
Amerikaanse publiek, veel zin om
de gewone politiek in te gaan. Hij
zou willen proberen om door de
staat New York voor de nationale
Senaat (in Washington) te worden
verkozen.
Hij heeft zelf die politieke aspira
ties ontkend, maar iedereen weet
dat hij geldingsdrang genoeg
heeft. De Senaat lijkt een aardig
podium voor zijn krachtige reto
riek. De Verenigde Naties tenslotte
zullen weinig aan doelmatigheid
inboeten door het vertrek van Pat
Moynihan. Misschien kan de vol
gende Algemene Vergadering dan
wat optimistischer worden afge
sloten
