uyper en Colijn /oelden niets voor ie Staatsloterij In rust gerijpt is rijker. m m Weekend-puzzel m :~i Nieuwe wereldkampioen Karpov in actie i 1 iiêi A 1 1 A 1 tv s B 11 1 IS& i® Nuttige uurtjes met Suikerproblemen jdgend jaar 250-jarig bestaan I i. lip 1 li Cigarros Autenticos. 1 9 G d o 0 9 9 1 O e 9 ©F ëj Q G u q 9 3 ERDAG 27 DECEMBER 1975 BINNENLAND TROUW/KWART 1* Van een onzer verslaggeefsters IEÏÏ HAAG Als het aan Kuyper en Colijn had gelegen zou de Staatsloterij volgend jaar nooit aa' 250-jarig bestaan hebben bereikt. De beide staatslieden voelden namelijk niets voor zo'n over- eics-kansspel, en zij wilden de loterij dan ook maar liever afschaffen. Maar dat is er niet van ge- onen. etkabinet-Kuyper trad af voor at het wetsontwerp tot afschaf- ni was ingediend, waarna het oljende kabinet het voorstel in- o:. En het afschaffingsvoorstel ai minister van financiën Colijn aide het niet in het parlement, dat er in februari rustig een ras televisiefeestje kan worden gebouwd rond de extra jubi- tm-trekking van de 250-jarige, it Willem Duys als presentator de finalisten voor het nationale )S-songfestival als cijfertjes- akkers. ll>per en Colijn waren niet de ligan die het bestaan van de lote- j bedreigden. Al na de afschei- ti'gvan België gingen er stemmen li <e staatsloterij maar af te e :hafen. Maar wat wil je: te veel itemandelaren bleken voor hun rootwinning afhankelijk van_het oorbestaan. Bovendien kon de taatkas het batig saldo best ge- Qj ruilen. En ten slotte: de speel- jchtvan de mensen was toch niet /a it teroeien. Dus de Staatsloterij Y< leef,twee en een halve eeuw. En 'j* ij za nog wel langer blijven be- at taan Want ondanks berichten dat g e vekoop van loten wat achter- (1 ütgat ziet de directie der Staats- e ïteri. die ressorteert onder het 10 niniserie van financiën, de toe- el oms optimistisch tegemoet. Ie teuggang in de verkoop is pas it jar begonnen. Tot en met 1974 ing «e omzet met sprongen voor- (ffl it. Ir 1964 werd bijvoorbeeld nog ïaar/oor 36,7 miljoen gulden ver- 5Ü ocht tien jaar later was dat be- m rag >pgelopen tot 509,5 miljoen, lit jar liep de omzet terug met lijnaanderhalf miljoen loten en o'n .7 miljoen gulden. Toch is er log -oor ruim 472 miljoen ver- - ochl en vloeide er ongeveer 95 Biiljoo in de schatkist, pe teuggang wordt geweten aan e eonomische situatie van het gen tik en wordt zeker niet blij- rend ;eacht. „De Staatsloterij is nmeE de loterij die het meeste eld utkeert, zeventig procent van e inlg", zegt de heer P. G. van Es- en, drecteur van de Staatsloterij. liet nieuws 'oen ie Staatsloterij twee en een alveeeuw geleden begon onder ie nam Generaliteitsloterij was iet tig rip loterij niets nieuws tneer.Al vanaf 1444 waagden de lurges nu en dan een financieel [okje. De organisatie was door- [aansin handen van steden en irovicies, het geld werd besteed lan b:voorbeeld de stichting van en to.iuis of beurs, n 172 vonden de Staten-Generaal Ier Vcenigde Nederlanden dat er naar rens een eind moest komen lan aid ie verspreide loterijen die Dok ng tegen elkaar opboden. Op apri van dat jaar werd bij reso- utie e eerste Generaliteitsloterij foedgkeurd. Vanaf dat moment ijn ae loterijen doorgenummerd, ie ju>ileumloterij in februari is ian ok de 644ste. n 173 vonden de Staten-Generaal ier V:renigde Nederlanden dat er naareens een eind moest komen ian die verspreide loterijen die nok rog tegen elkaar opboden. Op apil van dat jaar werd bij reso- utieie eerste Generaliteitsloterij ;oed;ekeurd. Vanaf dat moment rijn ^le loterijen doorgenummerd, ie jibileumloterij in februari is ian ok de 644ste. )e erste loterij van de staat was lepaild geen succes. De verkoop iep iast, de trekkingsdatum moest elfs enkele malen worden ver- icho'en en werd uiteindelijk vast- XgXKKIXG 9j^6^XXÏÏRAf.I7'EITS I.OTXtLY. C-,B gesteld op tien maanden na het be gin van de verkoop. De tweede ging al beter. Door de ervaring wijs geworden werd er ruim tijd genomen voor de trekking, en de loterij werd onderverdeeld in vier klassen. Hoofdprijs in de laatste klassen was in de achttiende eeuw al de magische „honderdduizend", die ruim twee eeuwen zijn populariteit heeft kunnen behouden. Maar toen was het afgelopen. Een ton was in middels door geldontwaarding en welvaartsstijging niet meer zo aan trekkelijk, vond de Werkgroep mo dernisering Staatsloterij in 1967. Nee, een half miljoen zou de men sen meer aanspreken. In juli 1968 werd dan ook een wet van kracht waarin de 500.000 als maximum hoofdprijs werd aanvaard, en de prijs van een lot werd gesteld op 25 in plaats van 20. Zwendel Terug naar de achttiende eeuw. Naar de trekkingen, waarvoor toen nog geen electronische appa raten bestonden. Elk lotnummer en elke prijs moesten worden ge trokken uit grote ronddraaiende trommels. En alle nummers moes ten worden afgeroepen, niet alleen de winnende, maar ook de „nie ten". Iedere deelnemer wilde er na melijk zeker van zijn dan ook zijn kansnummer had meegedraaid in de trommel. Gezwendeld werd er in die tijd ook. Nu wijst de Directie der Staatsloterij elke mogelijkheid tot fraude of oplichting bij de organi satie beslist van de hand, maar tweehonderd jaar geleden ging dat zo makkelijk niet. De loten waren voor heel wat burgers te duur, en om ze toch kwijt te raken hadden de collecteurs een aardige truc be dacht. Ze splitsten de hele loten in De nieuwe wereldkampioen won overtuigend het internationale toernooi, waarvan de eerste helft in Portoroz en de tweede in Lju- bliana gehouden werd. Het is al enige tijd geleden, maar ik herin ner nog aan de resultaten van de genen, die de eerste plaatsen bezet ten: Karpov haalde 11 punten uit 15 partijen, 2. Gligoric 10, Furman, Hort en Ribli 9!+, Parma en Por- tisch 8ló, Velimirovic en Ljuboje- vic 8. De volgende twee miniatuurpartij en uit dit toernooi hebben beteke nis voor de openingstheorie: KARPOW—MARIOTTI. Spaans. Portoroz, 1975. 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Lc5 4. 0-0 Df6. Na Pd4 geldt tegenwoordig het gambiet met 5. b4 als zeer kans rijk. Onduidelijk zijn tot nu toe de gevolgen van 4. Pge7 en ook van 4. Pf6 5. Pe5: Pe4: 6. Pf7:!? 5. c3 Pge7 6. b4!? Weer iets minder bekends. Na 6. d4 ontstaat de scherpe gambietvariant ed 8. e5 Dg6 9. cd Pd4:10. Pd4: Db6. 6Lb6 7. Pa3. Met de positionele dreiging 8. Pc4 en 9. a4. 7g5!? 8. d4! g4 9. Pe5: Pe5: 10. de5:De5:. ■- m zeg maar acht stukjes, en verkoch ten die voor een-achtste van de prijs. De eventuele opbrengst zou dan begrijpelijk ook een-achtste van de hele prijs bedragen. Een niet slecht bedachte gang van zaken, ware het niet dat de collec teurs regelmatig twaalf briefjes van een-achtste lot uitgaven en de opbrengst van vier-achtste deel in hun eigen zak stopten. Als er op het nummer geen prijs viel was er uiteraard niets aan de hand. Maar als dat wel gebeurde kon het voor komen dat twaalf winnaars elk hun achtste deel van de winst kwa men opeisen. Als de prijs niet al te groot was wilde de lotenverkoper nog wel eens uit eigen zak bijpas sen, maar als het om een hogere prijs ging kwam hij in moeilijkhe den, tenzij hij het met de spelers op een akkoordje wist te gooien. Pas aan het eind van de negentiende eeuw waren deze methodes geheel verdwenen. Zedelijk Sinds de komst van de Bataafse Republiek in 1795 heeft de naam van de loterij de nodige verande ringen ondergaan. Uiteindelijk werd het in 1848 de Staatsloterij. Ook het aantal loterijen per jaar heeft vele wijzigingen gekend. In het begin was het er hoogstens één per tien maanden. In 1831 werden het er drie" per jaar. Pas in 1953 werd dit aantal uitgebreid tot vier, al wilde het volk allang meer lote rijen. Maar de overheid vond, vooral vlak na de tweede wereld oorlog, dat het zedelijk en maat schappelijk niet verantwoord was de speelhartstochten aan te wak keren. In 1965 werd het aantal per jaar weer met één uitgebreid, tot en met 1972 waren het er zes per jaar, daarna werden het er acht, en sinds 1973 wórden er elf loterijen per jaar gehouden. Stelling na 10De5: 11. Dg4: Dc3: 12. Tbl Tg8 13. Dh5 Dg7 14. g3. Nu heeft wit duidelijk een ontwikkelingsvoorsprong en zwart nogal wat zorgen voor zijn koning. Is hiermee de Aljechin-va- riant Df6 weerlegd? 14c6 15. Ld3 d6 16. Pc4 Lg4 17. Dh4 Pc8 18. e5! de5 19. Lb6! Ld8. Na Dh8 wint 20. Lg5 het eenvou digst. 20. Lg7: Lh4: 21. Le5: f5 (an ders 22. Lh7:) 22. Pa5! Opgegeven, daar de zwakten van de zwarte stelling niet te verdedigen zijn. H. G. M. Weenink (1892-1931). Ditmaal een mooie eindspelstudie van deze jonggestorven Neder landse meester en studiecompo nist. De zwarte loper komt in zetd- wang en kan zich op het promotie- veld niet handhaven. In de derde variant zit nog een interessante re misemogelijkheid verscholen, met pat of een merkwaardig eindspel van Loper en Paard tegen de Ko ning. H. G. M. WEENINK Magyar Sakkvilag juni 1922. Wit speelt en wint. BARLE—MARIOTTI Koningsgambiet. Portoroz, 1975. 1. e4 e5 2. f4 d5 3. ed5 ef4. Een ande re kansrijke methode is e4 4. d3 Pf6 5. Pc3 Lb4 6. Ld2 e3!? of 6 0-0 7. Pe4: Te8. 4. Pf3 Pf6 5. Pc3. Een terugkeer tot het „klassieke." 5. Lb5! is meer ge liefd. 5Pd5: 6. Pd5: Dd5: 7. d4 Lg4. In combinatie met de negende zet een zeer tweesnijdig pionoffer. Een be proefde voortzetting met gelijk spel is Le7 8. c4 De4!. 8. Lf4: Pc6 9. Lc7: Kd7 10. Lg3 Te8+ 11. Kf2 Kc8 12. c3 h5'? 13. Db3! Df5 14. Lb5 Te6 15. Tael Lc5? Ma'ar hier wordt iets te veel geof ferd! IADVERTENTIE De CK131, een Corona Grande van La Paz, rijpt in alle rust tot volle aromarijkdom. Een eerlijk natuurprodukt met een gaaf Sumatra-dekblad zonder opsmuk. Een corona van formaat. Een dierbaar rookgenot voor 59 cent. 16. Te6: Pd4: 17. cd4 Ld4:+ 18. Ke2 fe6 19. Dc4+ Lc5 20. b4. Opgege ven. OPLOSSING EINDSPEL: 1. Le3 Lb8 2. Kd7 c5 3. Lc5: Kb5 4 Kc8 Le5 5. La7 Ka6 6. Lb8 7. Ld4 Ld6 La7 8. Lc5. 1. c5 2. Lc5: Lb8 3. Kd7 Kb5 4. Kc8 Lf4. 5. La7 en nu na elke zet van zwart 6. Lb8 Le3 7. Le5 La7 8. Ld 4. 1. d4 2. Ld4: Kb5 3. Kd7! Een verleiding is 3. La7:? Kc6! 4. b8P+ Kb7. Remise. Ludek Pachman. Het lijkt me zinnig rond de jaar wisseling een klein filatelistisch te rugblikje te slaan naar 1975 en een grotere bidt naar 1976. Het jaar dat we volgende week uitzwaaien stond filatelistisch gezien vooral in het teken „Jaar van de Vrouw"; een beetje in de herdenking waren het aangaan van de Meterconven tie in Parijs, het Europees jaar voor Monumentenzorg, dr Albert Schweitzer (1875-1975) en Michel Angelo (1475-1975). Verder waren er vier internationale filatelisti sche tentQonstellingen: Espana 75, Arphilia 75, Wien '75 en Themabel- ga waaraan nog al wat emissies, zowel nationaal als internationaal zijn gewijd. U kunt er overigens op rekenen dat het totale arsenaal aan postze gels ook in 1975 weer met een zes duizend stuks is „verrijkt". Voor het volgend jaar zullen weer vele postadministraties zich met graag te storten op het grote leger van „sport-op-postzegels"-verzame- laars. Immers, het wordt het jaar van de Olympische Spelen. Voorts vieren'de Ver. Staten het feit dat zij tweehonderd jaar geleden de onafhankelijkheid hebben bevoch ten en dat zal de voortekenen wijzen er op zeker niet alleen met VS-postzegels worden her dacht. Er wordt reeds van 29 mei tot 6 juni een internationale filate listische tentoonstelling Interphil in Philadelphia aan gewijd. Wat Europa betreft zullen volgend jaar weer grote tentoonstellingen op ons afkomen: Kopenhagen van 20-29 augustus en Milaan van 14-24 oktober. Voorts zullen herdenkin gen als honderd jaar telefoon (1876-1976) en geboortedag van P. P. Rubens (1575-1975) best ook nog wat extra emissies kunnen opleve ren. Ik geef u verder nog voorzo ver nu reeds bekend een sum mier overzicht van emissies die en kele graag verzamelde gebieden in petto hebben. Het voorlopige pro gramma van Nederland ziet er als volgt uit: februari: 250 jaar Staats loterij; april: de zomerpostzegels, ditmaal gewijd aan de volgende onderwerpen: honderd jaar land bouwonderwijs. 175 jaar wetge ving Lager Onderwijs en 75 jaar Sociale Verzekeringsbank; 2 juni twee sportuitgiften: 75 jaar Ko ninklijke Athletiek Unie en zestig ste Vierdaagse Afstandsmarsen te Nijmegen; in september: vijftigja rig bestaan van de Nederlandse Vereniging tot Rheumabestrij- ding; 75-jarig bestaan van het Ko ninklijk Nederlands Verbond van Drukkerijen en twee zegels gewijd aan landwinning in de voormalige Zuiderzee en als sluitstuk in no vember de Kinderpostzegels. West-Duitsland besteedt aandacht aan dè honderdste geboortedag van dr Konrad Adenauer, aan Ca- rel Maria von Weber, aan de Luft hansa, aan de Festspiele van Bay- reuth, aan de onafhankelijkheids feesten van de Ver. Staten enz. (to taal 37 zegels). West-Berlijn kon digt twintig zegels aan waaronder Wereldkampioenschappen hoc key, festival der Duitse Zangkoren en 125 jaar Berlijnse Brandweer. Oostenrijk doet ons 25 zegels ver wachten onder meer 200 jaar Burgtheater, duizend jaar Oosten rijk, duizend jaar Karinthië, elfde wereldkampioenschappen kege len, de boerenopstand in Opper- Oostenrijk van 1626 en een aantal zegels ter ere van beroemde Oos tenrijkers zoals Viktor Kaplan, Reiner M. Rilke en van Liechten stein noem ik u: vier zegels ten be hoeve van het Wereld natuurfonds, een blok wegens de 70e verjaardag van vorst Franz Josef II, drie ze gels ter ere van de viering van de vierhonderdste geboortedag van P. P. Rubens enz. Voor deze keer als laatste Zwitser land dat 27 zegels voor 1976 heeft bekend gemaakt, waarin dienstze- gels voor de UIT en de UPU zijn in begrepen; u kunt onder meer tege moet zien: honderd jaar wetgeving bebossing, actie voor leprabestrij ding, honderd jaar telefoon, we reldkampioenschappen hardrij den op de schaats en de gebruike lijke Pro Patria- en Pro Juventute- emissies. Ik hoop de volgende keer nog wat uit de programma's 1976 van andere landen te geven. J.J. M.Kiggen Horizontaal. 1. olifantsoppasser. 4. klaagzang, 7. gebergte in Rusland, 9. denkbeeld, 10. hetzelfde. 12. woe de, 13. uitslag op metalen, 14. water in Limburg, 15. bloem. 18. honing drank, 20. kolfhamer. 23. bedelaar, 25» zeker handwerk, 26. mannetjes gans. 27. elk. 29. roofvogel, 31. dwaas. 32. kleinigheid. 37. honing bij, 39. zeerover, 40. zangstuk, 41. teken dat in de psalmen voorkomt. 42. karakter, 43. ketting zonder ein de, 44. aanleg, 45. veter. Verticaal. 1. decigram. 2. ongaar ne, 3. richting, 4. keur, 5. lusthof, 6. ingang, 8. vreemde munt, 9. plaats je bij Trier, 11. gemalen graan, 16. hoekbalkon, 17. heiligen beeld, 18. lange nekharen van dieren, 19. top in de Berner Alpen, 21. gifslang, 22. inrij, 23, steen, 24. plaaggeest. 28. moedig, 29. asbest, 30. rivier in Duitsland, 33. natuur, 34. zalf- spaan, 35. doornachtige sierplant, 36. oogvocht, 38. plaats in Zeeland, 40. oorlogsgod. Oplossing t. en m. woensdag a.s. per briefkaart aan Trouw/Kwar tet Postbus 859, Amsterdam; met linksboven „Weekendpuzzel". Oplossing Hor. 1. kraam, 5. merel, 9. liter, 13. fret, 15. rel, 16. teen, 17. kr. 19. krik, 21. meer, 22. A.K., 23. eis, 25. kente ring, 28. ere, 29. tand, 31. rïo, 32. 33. keet, 34. leed, 36. keker, 38. pols, 40. elan, 42. rat, 43. belt, 45. al, 47. Erie, 49. nego, 50. de, 51. rang, 52. strekel, 53. snit, 54 es, 55. Anaï, 57. tets, 59. Ee, 60. eten, 61. Ans, 63.1 taak, 65. grit, 66. akela, 68. kaar, 70. drie, 71. Ada, 72. els, 74. laan. 76. aan. 77. stelregel, 80. sta, 81. Lm, I 82. Eton, 83. eren, 85. Ag. 86. edel, 87. rem, 89. odol, 91. anker, 92. me-j mei, 93. angel. J Vert. 1. koket, 2. af, 3. ark, 4. merk,] 6. er, 7. rede, 8. el, 9. leeg, 10. Ier, 11. t.n., 12. raket, 14. tier, 16. tent. 18. rial, 20. knik, 21. mier, 22. Ares, 24. snee, 26. toer, 27. riet, 28. eelt, 30. delegatie, 33. kolóssaal, 35. dar, 37. - kazerne, 38. peg, 39. karet, 41. Ni- san, 43. belet, 44. netel, 46. las, 48. eti, 49. net, 50. die, 56. net, 58. tak, 60. Erin, 61. akal, 62. slee, 64. kaas, 65. gram, 66. Aden, 67. alge, 69. ra ta, 70. dalia. 71. atol, 73. sero, 75. nagel, 77. ster. 78. riem. 79. Leda, 82. Ede, 84. non, 86. e.k., 87. re, 88. me, 90. L.G. ai«j Prijswinnaars van de vorige week zijn: A. H. M. Mulder, De Singel 4, Grijpskerk (Gr.); E. Postma, Markt 4, Gennep; J. Tamminga, Zuiderweg 5, Slochteren. Alvorens ik verder ga met een se lectie uit de „Suikerproblemen" moet ik eerst nog de oplossing van de opgave van vorige week bekend maken. Zoals u weet heeft deze op gave van Theo van Prooyen de ge deelde derde prijs gewonnen, sa men met het probleem dat hierna aan bod zal komen. Voor de goede gang van zaken volgt hier eerst nog even de cijfer- stand. Zwart 10 schijven op: 13,14,16,17, 18, 19. 23, 24, 26, 35. Wit 9 schijven op: 25.27.28.30,32,34,36,38,48. Wit wint hier heel erg mooi uitge balanceerd door 1. 27-21 16x27 2. 32x12 23x43 3.'12x23 19x28 4.30x10 43-49 5. 36-31 26x37 6.48-42 37x48 7. 10-4 48x30 8. 4x44 49x40 9.25x45 en de oppositie is een feit. De waardering van- de jury voor dit partij probleem met een echt scherp slot was: (8,9+7,4+8,6). De andere derde prijs was voor het probleem dat is ingezonden onder het motto „Victorie" en dat is ge componeerd door de Russische problemist A. Sainikov. Het is op merkelijk dat in de jurywaarde ring de meningen ten opzichte van dit m.i. prachtige stukje werk sterk uiteenlopen. (9,4+7,5+8). Persoon lijk vind ik dit een van de beste problemen, en verdient het meer dan een gedeelde derde prijs. Het lijkt mij interessant de motivatie van de afzonderlijke juryleden even te vermelden. Ondanks be kende trekjes een majestueus ge heel. Alles wat los sta'at verdwijnt. (HE) Goede stand met aardige mo menten (KE). Holstvoogd onthoudt zich van commentaar, maar gezien de waardering (7,5) vond hij het een redelijk probleem. ma's gebruik wordt gemaakt. Ove rigens is dit eenvoudige probleem' ook weer scherp uit op oppositie. Het is de inzending van de Frans man Antoine Mélinon, die als waardering kreeeg: (7,6+9,2+7,6). Wit 11 schrijven op: 25, 31, 33, 35, 38, 39, 40, 43, 45, 46. 47. Zwart 11 schijven op: 2, 5, 7,12,14,18,22,23, 24,27, 28. Wit wint heel elegant door: 1.40-34 27x36 2. 38-32 28x37 3. 47-42 37x48 4. 46-41 36x47 5. 34-30 47x29 6. 30x8 2x13 7. 39-34 48x30 8. 25x1 13-18 9. 1x10 5x14 10. 35-30 14-19 11. 30-24 19x3012.45-40 uit. De volgende diagramstand toont de gedeelde derde eervolle vermel ding. Het is alweer een probleem van een Russische componist, te weten B. Fedorow. De jurywaarde ring voor dit m.i. bekende idee (ik heb dit al eens eerder gezien, maar ik weet niet meer waai* of waarin!) was: (7,7+7,1+8,8). De oplossing van bovenstaande compositie luidt als volgt: 1. 27-21 16x29 2. 25-20 26x48 3. 20x16 23x32 4. 35-30 24x35 5. 43-38 32x34 6.16-11 6x17 7. 49-43 48x39 8. 44x2 35x44 9. 50x30 en wit wint. Het volgende probleem heeft de gedeelde vijfde prijs gewonnen doordat er van te bekende slagthe- Wit wint hier door: 1. 33-29 23x34 (A) 2. 48x39 26x48 3. 47-42 48x33 4. 38x7. Ook Hermelink is het "met mij eens wat betreft de originali teit gezien zijn volgende commen taar op deze inzending: Waar heb ik dit eerder gezien? De verrassing was eraf. Tot slot de andere derde eervolle vermelding, die mij ook al zeer be kend voorkomt. Dit is weer een compositie van A. Mélinon. Wit 12 schrijven op: 22, 28, 32, 33, 37, 38, 39, 40, 41, 44, 45,48. Zwart 12 schijven op: 2,8, 9,11,13,17,18,19, 20,21,23,25. Wit wint door: 1. 39-34 18x27 2. 34- 30 25x34 3. 40x18 13x22 4. 33-29 22x31 5. 41-36 27x38 6. 36x7 2x11 7. 29-24 ad-lib 8. 48-43 38x40 9. 45x21 en de oppositie is weer bereikt. Ik hoop u met deze inzendingen een plezier te hebben gedaan waaraan u enige nuttige uurtjes hebt besteed. FRANK DROST.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 15