;JVat heeft Vader
Cats gevraagd?
tterdamse aquarellisten
geiende alledaagsheid
efc
/lisilifilil Charlotte van Pallandt
nieuwe boeken eXposeert in Ede
kerstpuzzel 1975
Nieuwe boeken
voor fotografen
(DAG 24 DECEMBER 1975
PUZZEL/KUNST
TROUW/KWARTET 11
Cprij t
124,
114,
172,.
245,.
urg li het grote, zeer verander-
maar toch internationaal
iitelde en voorgeschreven
rg-
t 180,.
130,-
78,-
1192,
'f 18:,
f260,
i 144,
i 268,
ie
lei 28(
ille 25
erg 21
rg355
50,-
lach
i 385,
260,
5 395,.
480,.
1 im
G. Kruis
ERDAM Kunstenaars,
ndaag de dag zichzelf blij-
us niet helemaal pas-
320,. in, zijn echt .niet zo zeld-
!95>- als je op den duur wel zou
lenken.
nou de kern van clie Rotter-
aquarellisten tot 19 janua-
de expositiezaal 'de Doelen',
Is] lam allemaal figuratieve
rs, kunstenaars, die zich er-
wust zijn niet buiten de reali-
5 kunnen. Daardoor waar-
ijk hebben ze zich zonder eni-
•ite staande weten te houden
iojjiet steeds sterker wassend ge-
s internationalisering, konden
13 zelf blijven,
oren overigens ook niet tot de
die momenteel weer even
3(kantje kunnen meepikken van
5i mieuwde belangstelling voor
idealisme (lees: fijnscliilder-
Henk de Vos: 'Place de la Nation, Parijs', 1975.
nooit weggeweest, ze werk-
een soort randgebied van de
waarin, dat bewijst het suc-
n hun vele tentoonstellingen,
ifhebbers zich uitstekend blij-
uis te voelen.
dgebied, omdat ze door de in
»e 38fljp der jaren omgekeerde into-
e van de belangrijke kunst-
s, eigenlijk geen poot meer
grond kregen bij het grote
en, de 'scène'. Want ze bleven
540 1 Üine dingen maken, werk,
460 .por een grote groep genoten
aen sèenoten kón worden.
In het werk van deze aquarellisten
vind je die bijzondere combinatie
van realisme de mees ten van hen
waren al realisten toen dat niet
méér en nóg niet in was gemengd
met een diepe verwondering over de
schoonheid van het onverwachte.
Ze ontdekten, toen bijna iedereen
dat alleen nog maar lelijk of armoe
dig vond, ook de bizarre schoonheid
van een stuk opgespoten land of een
19e eeuwse arbeidersbuurt in een ha
venwijk.
Er wordt wel eens gesproken van
een Rotterdamse School, en natuur
lijk is er tussen enkelen van hen wel
een bepaalde verwantschap aan te
wijzen. Maar in feite is hun werk
toch tè individueel om dat begrip
met recht te hanteren.
't Zijn kunstenaars, die kans hebben
gezien het contact tussen de mens en
het gewone te herstellen en met dat
gewone bedoel ik de schoonheid, het
boeiende van het alledaagse, dat je
maar te vaak niet meer ziet, omdat
je ertegen gepantserd bent, juist
door de routine van diezelfde alle
daagsheid.
Daarom dacht ik, dat velen een ex
positie als die van de Rotterdamse
aquarellisten als een weldadig rust
punt zullen ervaren.
Perfecte Fototrucs, door Klaus Un-
behaun, 280 blz., 148 foto's in kleu
ren en zwart-wit, vol trucs, tips,
kneepjes om bij de opnamen al of
later in de donkere kamer eens wat
anders te maken, met andere pers
pectieven, verschillende afstanden,
tot aan heel dichtbij, met roosters
en rasters, vertekeningen, verkleu
ringen, spiegelbeelden, vreemde be
lichtingen, foefjes met ontwikkelen,
afdrukken, vergroten, omkopiëren,
en al wat er mogelijk is om bijzon
dere effecten te verkrijgen (ƒ35,
Vergroten in zwartwit, door Dick
Boer, 184 blz., 205 illustraties, over
wat er met apparaten, papleren, ont
wikkelen, vergroten, uitvergroten,
recht of scheef trekken, bereikt en
veranderd kan worden, tot aan het
afwerken en opplakken toe. 29,50)
Licht en verlichting, door H. Frey-
tag, 192 blz., 125 foto's, over de toe
passing van velerlei belichtingen en
lichtbronnen, met wat daarbij komt
kijken, (ƒ35,—)
Doka-receptengids, door Daan Helf-
frich, die in deze pocket 101 recep
ten bijeenbracht, 8,90)
200 Dokatips, door Jan van Weizen,
een pocket over het zelf ontwikke
len, en eventueel vergroten van dia's
en kleurennegatieven. 8,90)
Het Norimat boek, door Jan A. Kleyn,
een pocket met praktische tips voor
het maken van geluidsfilms met de
Norimat-apparaten bij het projecte
ren van, anders maar stomme, film
pjes. (ƒ15,90)
door Jac. Lelsz
EDE In De Reehorst het gaaf
verbouwde cultureel centrum te
Ede, exposeert tot en met 2 ja
nuari de bejaarde beeldhouwster
Charlotte van Pallandt. Behalve
beelden zijn er ook vele tekenin
gen te zien en voorts enkele
schilderijen. Charlotte van Pal
landt, die al een groot aantall ex
posities hield, in verschillende
musea werk heeft staan en in
1959 de Nederlandse Prix de la
Critique voor haar hele oeuvre
ontving, is een gevestigd maar
bepaald niet gearriveerd beeld
houwster.
Vijftig jaar geleden, nadat de Russi
sche beeldhouwer Gurdjan in Parijs
haar had aangemoedigd, begon in dit
opzicht haar ontdekkingsreis, en zij
is nog altijd onderweg. Wat moet men
nog voor nieuws over haar zeggen?
Duidelijk spreekt ook uit deze Edese
expositie weer haar niet aflatende
belangsteling voor de mens. Voor de
mens, zoals deze zich verhoudt tot
de hem omringende ruimte, als plas
tisch gegeven dus. En voor de mens
als persoonlijkheid, als uniek wezen,
met een eigen ziel, een eigen karak
teristiek.
Dat heeft consequenties voor haar
manier van werken. Zij werkt figura
tief, maar niet in zodanige zin dat
haar portretten e.d. kopieën zijn van
het origineel, de mens zelf. Het eige
ne, dat zich ook en vooral onder de
Charlotte van Pallandt in haar atelier.
huid bevindt, krijgt bij haar sterke
accenten. Als zij het niet helemaal
gegrepen heeft, dan weet zij het in
elk geval zeer dicht te benaderen.
Men zie er de koppen van bijvoor
beeld Roland Holst, prof. Scharoff,
Kees Verwey, burgemeester Molen
dijk en Leopold maar eens op aan.
Als 'beelden-kneedster' bereikt ze
niet alleen dat het materiaal extra
gaat meespelen, maar het lijkt ook
een effectief middel te zijn om het
eigene nog wat aan te zetten.
In de vitrines staat een aantal heel
mooie kleine plastieken. Ook is er, in
grotere proporties, een liggende fi
guur, waarbij men, zoals niet van
een zekere abstrahering, dan toch
van een vereenvoudiging van de
vorm kan spreken. Charlotte van Pal
landt huldigt niet het gangbare
schoonheidsideaal. Sommige figuren
vertonen een wat logge anatomie.
Trouwens, wat is in lichamelijke zin
de volmaakte mens? Een edel-Ger-
maan, een griekse god of godin of de
winnares van een schoonheidswed
strijd?
480,.
:80,.[
U am
Üerbij bieden wij u een uitgebreid
uiswoordraadsel aan. In sommige
lokjes ziet u rechts onder een getal. De
letter, die u bij oplossing van het kruis
woordraadsel daar heeft geplaatst, wordt
ergebracht naar de dikomraamde „T"
inderaan de figuur en komt dan terecht
het nummer van het vakje. Een voor
leid: stel, dat u in 10 horizontaal in-
ilt: „Amsterdam"; de „R" van „Am
sterdam" valt dan in het vakje, waarin
ichts onderaan „59" staat. Die „R"
cvordt dan overgebracht naar nummer
"l in de dikomraamde „T" (die 60 ge
ilen bevat). Als alle letters van die „T"
izijn gevonden, leest u in die „T" een.
preuk van Vader Cats.
Oplossingen per briefkaart, waarop uitslui-
53". tend de in de „T" staande spreuk behoeft
3 j« worden vermeld (dus niet de gehele in-
(vulllng van het kruiswoordraadsel), vóór 15
340,«Januari 1976. Inzenden aan dagblad
1-ROUW/KWARTET. Postbus 859, Amster-
dam. Op de adreszijde links boven ..kerst-
- puzzel" vermelden. Over deze prijsvraag
170/.WDrdfc niet gecorrespondeerd.
N B. De „ij" is in de figuur één letter en dus
34Q bfctzelfde als de „y".
325'Horizontaal: 1) Verwondering: 8) Zonder
a 31( dewelke leven geen leven is: 10) Dorp in
Groningen: 18) Kruipend dier; 19) Tel-
,5n(iwoord: 20) Kleintje; 21) Godsdienst: 23)
Nootteken; 24) Voordat; 26) Politieke stro-
Bl0'mlng: 28) Qei; 30) Voorrang; 31) Vaartuig;
i33) Putten; 35) Noot; 36) Neef van Abra-
jraïham: 38) Blo: 39) Opsmuk: 40) Vierkant op
>£ie een wapenschild; 42) Venijn; 43) Snel; 44)
Kloostertitel; 46) Soort geweer; 47) Hevig;
49) Urn: 50) Lid van „Trou moet blijcken";
53) Javaanse dans; 55) Werver; 59) Hoofd
deksel: 60) Leuk: 61) Familielid; 62) Voor
zetsel; 64) Geloken: 65) Komt uit de mouw;
67) Bezittelijk voornaamwoord; 69) Konij-
ne-oor; 71) Metaal; 72) Mul: 74) Koper;
76) In eigen persoon (Fr); 77) «Plantenbe-
Zlj waarplaats; 79) Leut; 80) Niet in orde; 81)
■—f Vervoermiddel; 83) Kreng: 84) Laat: 85)
Stukjes vlees: 87) Landwerker: 88) Steek;
90) Happen; 91) Testeren; 94) IJveraar; 96)
Liggen in de Arabische zee: 100) Scalpel;
101) Voorzetsel: 102) Noot: 103) Voorzetsel:
105) Jongensnaam; 106) Wade: 108) Negen
enveertig; 110) Wonen; 112) Oude Algierse
titel: 113) Moraal: 115) Gaten maken: 117)
Lidwoord: 118) Pit: 120) Alle personen:
121) Pennetrek; 122) Gewicht; 124) Neder-
landse rivier: 125) Als; 126) Uiting van
üfl droefheid: 128) Ingetogen: 129) Boeddhis-
i tisch priester; 131) Rustplaats; 132) Leger-
IH| stelling; 135) Waar men aan is als men
kroegen afloopt: 137) Organen van een auto:
Ir fl 141) Vreemde munt: 142) Oorzaak van be-
derf in een jas: 143) Water: 144) Noot; 146)
i Ontkenning; 147) Belofte; 149) Maat voor
de waterhoogte: 151) Bekend componist;
153) Groet: 154) Eens een eiland: 156)
Maat: 158) Ouderejaars corpslid; 159) Hoge
weide: 161) Zoogdier: 162) Eest; 163) Weg-
nemerij; 165) Huisje: 166) Zwier; 167) Heen-
AN0 gegaan: 169) Nakomeling: 170) Zelden, bij
bridge: 172) Mening; 173) Signaal in de
sten keuken: 176) Proces: 178) Stuurt men vaak
naar een zieke: 182) Majeur: 183) Grond-
Ihot soort; 184) Symbool voor een edelgas; 185)
j Maanstand: 187) Hectoliter: 188) Afroom-
J melkvat; 190) Werktuig: 192) Soort kam;
'IS194) Naam van vele pausen: 195) Groei;
[Uil 197) Bijwoord; 199) Vertrek: 200) Web; 202)
I Gewicht: 203) Ouderloze: 204) Gier: 206)
Dorp in Gelderland: 207) Nachtkleed: 208)
Lokaal: 210) Voedsel; 211) Voordat: 213)
Bewaarplaats: 214) Laten weten dat men
i voor de deur staat: 216) Begrensd stuk land;
217) Overdracht: 220) Dans: 221) Waar niet
toe komt: 223) Voorzetsel; 225) Klaar; 227)
Smak: 228) Onaangename geur: 229) Volg
zaam: 231) Voorzetsel; 232) Rund: 233)
Voorzetsel: 234) Keerwerk: 236) Tweedimen
sionale uitgestrektheid: 237) Mythologische
jager, in de sterren opgenomen: 239)
Schijnsel van de f eestboom; 241) Duw: 244)
Spinnehuis: 245) Voorzetsel: 246) Geografi
sche aanduiding: 248) Familielid: 250) Per
soonlijk voornaamwoord; 252) Wat bij grote
hoeveelheden neerkomt: 254) Doopvader:
256) Verhouding tussen omtrek en middel
lijn van een cirkel; 257) Vogel; 259) Kikker
eitjes; 260) Geluk: 261) Energievoorziener:
262) Morsdoek: 264) Zoon van Adam: 267)
Trek: 271) Lief: 272) Blijven staan: 277)
Delfstof: 281) Vlaktemaat; 282) Tentoon
stellingsgebouw: 283) Sportterm: 284) Buur
van Sien; 286) Voorzetsel: 287) Stapelplaats;
289) Kant van de Voorburgwal: 291) Mar
telwerktuig: 293) Opgezet; 294) Tijdvak;
296) Lichtdeeltje: 298) Chinese maat: 299)
Toon: 301) Kleding: 302) Geul: 303) Opslag
plaats: 305) Weerstand: 306) Arkbouwer:
307) Nijdig: 309) Tip: 310) Indertijd: 312)
Deel van een kous: 313) Soort meel; 314)
Bloedvat: 315) Verversdeeg.
Vertikaal: 2) Tij: 3) Beroerd: 4) Zak: 5)
Teems: 6) Dun: 7) Onbekende: 8) Emmer:
9) Grondsop: 11) Voorzetsel: 12) Speeltuig;
13) Prop: 14) Zeilstrook: 15) Vreemde munt;
16) Stad der Sumerische koningen: 17) Zon
der zenuwen: 20) Tijdsverloop: 22) Rund;
25) Opgooi: 27) Stuurinrichting: 29) Beun:
30) Wandelhoofd: 32) Deel van een kerk:
34) Gebruik: 35) Omdat: 37) Bof: 39) Kop
pel: 41) Bouwval: 43) Ouderwets horloge;
45) Nobel; 46) Op je gezondheid: 48) Ruk;
49) Eetgereedschap: 51) Zoogdier: 52) Ver
geefs: 53) Voertuig: 54) Soort rokje: 56)
Muziekteken: 57) Wapen: 58) Wapen; 61)
Insekt; 63) Richtsnoer: 66) Toom; 68) Ne
derlandse rivier: 70) Standplaats: 71) Ge
tal: 73) Bijeen; 75) Karakter; 76) Plaats in
Limburg; 78) Zangpartij: 80) Verbroede
ring; 82) Vriend; 84) Loot; 86) Zoogdiertje;
87) Licht vuurwapen; 89) Slik; 90) Een mo
ment: 92) Uitgedreven lucht: 93) Voed
sel; 94) Soort doek: 95) Vertaler: 97) Vo
gel: 98) Net zo: 99) Bleek: 102) Sprookjes
figuur: 104) Stand; 107) Bederf: 109)
Krachteloos: 111) Muziekinstrument: 112)
Getal; 114) Reep lood in een muur: 116)
Bewijs: 117) Meelprodukt: 119) Textielstof:
121) Lichaamsdeel: 123) Voorteken: 125)
Luchtstroom: 127) Uitgehekelde hennep;
128) Geen corpslid: 130) Adem: 131) Zee
gras: 133) Strook textiel: 134) Kaliefstitel:
135) Lichaamsdeel: 136) Kinderkleding: 138)
Mijt; 139) Opening; 140) College: 143)
Zoogdier; 145) Kabel; 148) Roofvogel: 150)
Handvol: 152) Bezit: 153) Riviervisje: 155)
Deel van een geweer; 157) Gezicht: 158)
Oud gewicht: 160) Bravour: 162) Voorzetsel:
164) Onvervaard: 166) Zoogdier: 168) Kos
telijk: 169) Bekwaam: 171) Deel van een
huis: 172) Steekvlieg: 174) Mestkruiwagen:
175) Middag: 176) Afschrift van een officieel
stuk: 177) Kleding: 179) Notie: 180) Larve;
181) Boom: 184) Verandering: 186) Armoe
dig: 189) Zwemvogel; 191) Feestdos: 193)
Houding: 194) Wat men tijdelijk mag ge
bruiken: 196) Lichtekooi; 198) Heldendicht:
199) Greppel: 201) Gereedgemaakt: 203)
Vragend voornaamwoord: 205) Voorzetsel:
207) Drank: 209) Lichaamsdeel van een vo
gel: 210) Maat; 212) Scheepshout; 213) Oog
merk: 215) Groente: 218) Grapjas: 219)
Kattig; 222) Knipoog; 224) In 1949 gesloten
verdrag: 226) Edelgas: 227) Zonder kracht
of pit; 228) Voordeel: 230) Zacht; 233)
Overal: 235) Van wie; 236) Voorzetsel; 238)
Bediende: 239) Vaatwerk: 240) Hoogste
punt: 242) Dot: 243) Naam van vele pausen:
245) Proper: 247) Stremsel: 249) Heilige:
251) Gewicht: 253) Pleister: 255) Romp;
256) Onbeschaamde kerel; 258) Vulkanisch
gesteente: 261) Weg; 263) Hoogte: 264) On
behaard: 265) Liefkozing: 266) Voorzetsel:
268) Symbool van het element Americium:
269) Zoogdier: 270) Gedaanteverwisselings-
vorm: 271) Pees: 273) Strip: 274) Lust:
275) Maat voor spanning: 276) Vruchten
brij: 278) Europeaan; 279) Muziekinstru
ment: 280) Voegwoord: 283) Brandstof:
285) Duitse stad; 288) Inwendige van som
mige voorwerpen: 290) Afwrijflap: 292)
Met z'n allen: 293) Bekeuring: 295) Bier:
297) Kunstmatige heuvel: 298) Lommer:
300) Groente: 302) Geleiachtige stof; 304)
Oud gewicht: 306) Gevangenis: 308) Noot;
309) Persoonlijk voornaamwoord: 311) Vóór
Nicolaas; 312) Persoonlijk voornaamwoord.
I
