Noord-zuid-conferentie
gaat om hete brei heen
31
sn
Guillaume krijgt 13
jaar voor spionage
Nieuw overleg
over grondwet
van Rhodesië
Socialistenleider
van Spanje naar
Raad van Euror
Jakarta meldt
overgave van 300
Fretilin-strijders
Laser bedreiging
voor waarneming
door satellieten
Treinbotsing in
Portugal: 12 doden
DINSDAG 16 DECEMBER 1975
BUITENLAND
TROUW-KWARTi
door Nico Kussendrager
PARIJS Zwarte Citroëns glijden vanmorgen weer voor, voor het Parijse conferentiegebouw
Majestic. Daar begint de Franse president Giscard de 'noord-zuid dialoog', een alweer nieuwe
conferentie tussen rijke en arme landen.
De noord-zuid dialoog nam een
aanloop in april van dit jaar. Toen
kwamen olie-leverende en arme en
rijke oliegebruikende landen in Pa
rijs bij elkaar om te praten over
Ja. waar over eigenlijk? De deelne
mers aan de conferentie kwamen
er niet uit. De olieleverende maar
vooral ook de arme oliegebruikende
landen (de ontwikkelingslanden)
vonden dat behalve over olie en
andere energie ook gepraat moest
kunnen worden over bijvoorbeeld
hogere prijzen voor grondstoffen.
De rijke landen voelden daar wei
nig voor. Zij waren uit op een
evenwichtige aanvoer van olie te
gen redelijke prijzen. Als de olie
landen dat meer even konden ver
zekeren was wat de rijke industrie
landen betrof de zaak geregeld. Ho
gere prijzen voor grondstoffen (ka
toen. koffie, koper) is het belang
van de ontwikkelingslanden dae ze
uitvoeren en kosten de rijke landen
alleen maar geld. Daar moest later
maar eens over gepraat worden.
Het zat de rijke landen niet glad.
Olie- en ontwikkelingslanden hiel
den het been stijf en de conferen
tie in april werd een flop.
In oktober
In oktober kwamen de deelnemers
aan de conferentie opnieuw bijeen
en toen met meer succes. De rijke
landen de Verenigde Staten
vooral waren overstag gegaan en
wilden behalve over energie ook
praten over grondstoffen.
De Amerikanen hadden al op de
zevende speciale zitting van de
Verenigde Naties (over een nieuwe
economische orde), september, New
York de schijn gewekt van goe
de wil te zijn. Daarom kon de
Franse president Giscard met een
gerust hart de uitnodigingen voor
een nieuwe bijeenkomst in Parijs
de deur uitdoen. Daar werd afge
sproken dat deze maand een top
conferentie van 27 landen zou wor
den gehouden, dae dus nu in Parijs
begint.
Niet dat er deze week spijkers met
koppen worden geslagen. Dat zou
in het politiek-economische steek
spel teveel gevraagd zijn. Nee, deze
week wordt in Parijs door de mi
nisters van de 27 landen (eigenlijk
26 plus de Europese Gemeenschap)
alleen gepraat over het instellen
van vier commissies. Eén commis
sie voor energie, een andere voor
grondstoffen een derde voor
ontwikkelingsproblemen en tenslot
te een commissie voor fdnancale
zaken. De deelnemers aan de
noord-zuidconferentie lopen in fei
te om de hete brij heen-
De ministers zullendeze week
vooral de mandaten voor die com
missies opstellen, bepraten hoever
ze kunnen gaan, waar ze het pre
cies over moeten hebben. Een be
langrijk geschikpunt is bijvoorbeeld
nog steeds de koppeling van grond
stof fenprij zen aan die van indus-
trieprodukten ('indexatie'). Als de
tractoren, machines, kunstmest die
de arme landen hier kopen duurder
worden, mogen de ontwikkelings
landen meer vragen voor de grond
stoffen die zij aan ons leveren.
Maar de rijke landen voelen daar
niets voor. Dan is er nog de mini
mumprijs voor olie. Als olie weer
goedkoper wordt is er geen lol meer
aan olie duur uit de Noordzee of uit
teerzand te halen of andere ener
giebronnen (kern- of zonne-ener-
gie te ontwikkelen). Engeland (met
zijn Noordzee-olie) en Amerika
(met olie in teerzand) voelen wel
voor zo'n minimumprljde andere
rijke industrielanden veel minder.
Die hebben liever goedkope olie.
Gekrakeel
Genoeg mogelijkheden voor onder
ling gekrakeel dus, maar echt mis
lukken kan de conferentie deze
wee vrijwel niet. Als de ministers
het niet eens worden over de man
daten van de verschillende com
missies, geven ze gewoon een vrij
blijvende opdracht. Hoe het Pijpje
Drop verder vergaat, zien we dan
wel weer in de volgende Automaat.
Vandaag precies over een jaar ko
men de ministers in Parijs opnieuw
bijeen om het huiswerk van de
commissies na te kijken. D eeom-
missies moeten het tegelijkertijd
afhebben, zo is afgesproken.
Dat voorkomt dat de rijke landen
bijvoorbeeld in de commissie ener
gie lekker meé werken en de ande
re commissies waar ze minder
belang bij denken te hebben
laten sudderen.
Als de ministers dan volgend jaar
weer bijeen komen begint het toer-,
nooi in de glazen pas goed, als de
scherven al niet een paar maanden
eerder zijn rondgestrooid. In mei
wordit in de Kemiase hoofdstad Nai
robi namelijk Unctad-4 gehouden.
(Unctad is dat onderdeel van de
Verenigde Naties dat zich bezig
houdt met handel en ontwikke
ling).
In het boven de stad uittorende
wordt dan gepraat over ongeveer
dezelfde onderwerpen als in de 'Pa
rijse' noord-zuid dialoog.
Haagse kringen zijn dan ook
doodsbenauwd dat het een vrolijk
speQUetje afschuiven wordt. Zo van:
ach laat noord-zuid commissie drie
het eens hebben over de schulden
van de ontwikkelingslandenwel
nee, dat kan Unctad toch veel be
ter doen. Enzovoort. Aan de andere
kant, zegt Den Haag, is het wel
weer leuk om met een kleine club
in Parijs te praten want met die
hele grote Verenigde Naties verga
dert het het toch wel eens lastig.
Scherven zoeken
Als er inderdaad van noord-zuid
naar Unctad en omgekeerd wordt
afgeschoven, wordt het mogelijk in
Nairobi ail scherven zoeken. De ont
wikkelingslanden moed geput uit
het succes van de olielanden
willen nu eindelijk wel eens wat
hun verlangens ingewilligd zien.
De kans dat dat inderdaad gebeurt
is niet zo groot. De Verenigde Sta
ten hebben zich tijdens de speciale
zitting van de Verenigde Naties wel
van een goede kant laten zien.
later krabbelden ze schielijk terug.
En onlangs hield minister van bui
tenlandse zaken Henry Kissinger in
Pittsburgh een rede waarin het
weer van dik hout zaagt men plan
ken ging.
Kennelijk proberen de Verenigde
Staten nog steeds met afwisselend
hoffelijk warme en ijskoude dou
ches de eenheid van de derde we
reld te breen. En de eerste scheu
ren in het front (tussen olielanden
en de door de 'oliecrisis' meest
getrof f en ontwikkelingslanden
tussen de olielanden onderling)
worden steeds groter.
De i
cU
MADRID (AFP) De i
taris-generaal van de in
verboden socialistische
derspartij PSOE, Felipe
les, heeft van de Spaanse)
riteiten verlof gekregen
het buitenland te gaan.
Hij zal met verscheidene
leden van de Spaanse
vandaag aan een bijzondere" a
van de Raad van Eurc
Straatsburg deelnemen. Tijdéi
bijeenkomst zal de
voor niet-lidstaten zich
ontwikkelingen in Spanje
houden. Ook leden van de r„
regering zullen aanwezig zijd
De voorzitter van de In Sp;
toegelaten volksdemocratischêl
tij, Ignacio Camunez, en de f
toegelaten oppositie belux
berale monarchist Joaquin
gui zijn eveneens naar Strai
De Russische dissident en Nobelprijswinnaar Andrei Sacharow (midden) is in gesprek met mede
standers terwjjl ze op de uitslag van het proces tegen Sergei Kovelew wachten. Kovelew werd tot
zeven jaar gevangenisstraf en drie jaar verbanning veroordeelt.
Een maand geleden gaf d'e i
in Madrid, na rechtstreekse t
komst van koning Juan Caiii
toen staatshoofd ad Intern
Gonzales toestemming naar J
helm te gaan voor het
de Duitse SPD. Deze toeste
was toen eenmalig. Het
dat Gonzales nu gekregen 1
geldig voor een jaar. Non
een paspoort itn Spanje
geldig.
DUSSELDORP (DPA, AP, Reuter) Günter Guillaume, ex-refe
rendaris van de oud-bondskanselier van West-Duitsland, Willy
Brandt, is gisteren wegens spionage voor de Duitse Democratische
Republiek (DDR) veroordeeld tot een gevangenisstraf van dertien
jaar. Guillaumes vrouw, Christel, heeft acht jaar gevangenisstraf
gekregen.
De officier van Justitie had aan het
einde van het zes maanden duren
de proces tegen Guillaume vijftien
en tegen diens vrouw tien jaar
gevangenisstraf geist.
Guillaume heeft zijn spionage-acti
viteiten voor de DDR vanuit een
uitgelezen positie kunnen bedrij
ven. doordat hij van 1970 tot 1974
de naaste medewerker van kanse
lier Brandt was. Naar de mening
van het hof heeft Guillaume zich
schuldig gemaakt aan 'landverraad
in ernstige mate' en onthulling van
dienstgeheimem. Zijn vrouw is
eveneens veroordeeld wegens ont
hulling van dienstgeheimen.
Schokeffect
De arrestatie van Guillaume op 24
april 1974 en het aftreden van
bondskanselier Brandt ten gevolge
daarvan verleden jaar veroorzaak
te een groot schokeffect in de
Bondsrewibliek. Een parlementaire
commissie heeft te vergeefs gepro
beerd klaarheid in de zaak te
scheppen.
Günther en Christel Guillaume wa
ren in 1956 als spionnen van het
Oostduitse' ministerie van staatsvei
ligheid naar de Bondsrepubliek ge
stuurd met de opdracht zoveel mo
gelijk aan de weet te komen over
de sociaal-democratische partij van
West-Duitsland.
In de loop der jaren slaagde de
beroeps f otograaf Guillaume erin
door te dringen tot regeringskrin
gen en verbindingsman van de SPD
JAKARTA (Reuter, UPI) Drie
honderd strijders van de linkse on
afhankelijkheidsbeweging Fretilin
op Oost Timor hebben zich overge
geven aan hun pro-Indonesische ri
valen, zo heben welingelichte
kringen in Jakarta gisteren bericht.
Een groot aantal strijders dat zich
overgaf in Dili en Baucau behoorde
volgens het bericht tot de Fretilin-
strijders die naar de heuvels
vluchtten toen Indonesische mari
niers - de pro-Indor.eeiscbe strij
ders op Oost-Timor hielpen bij hun
stormloop op Dili vorige week.
Het Indonesische persbureau Anta-
ra berichtte dat Baucau en zijn
internationale vliegveld niet zijn
vernietigd, in tegenstelling met een
eerder bencht dat zware schade zou
zijn toegebracht door de zich terug
trekkende Fretilin-strijders.
Antaa oerichtte verder dat In Dili
en Baucau respectievelijk negen en
twee Indonesische schepen met
broodnodig voedsel voor de twee
steden zijn aangekomen.
bij Brandt te worden. Zijn vrouw
klom op tot ambtelijk medewerk
ster in de vertegenwoordiging van
de deelstaat Hessen in Bonn.
In augustus 1973, toen Guillaume
reeds verdacht werd, begeleidde hij
Brandt naar Noorwegen op vakan
tie. Hij werd daar niet geschaduwd
en kreeg daar naar alle waarschijn
lijkheid inzage in uiterst geheime
NAVO-documenten. Tijdens het
proces heeft het echtpaar Guillau
me hardnekkig gezwegen.
De Westduitse regering heeft laten
weten dat zij niet berereid was om
Guillaume vrij te laten in het ka
der van een uitwisseling van spion
nen met de DDR. De mogelijkheid
van een uitwisseling werd onlangs
weer besproken naar aanleiding
van berichten dat de achttien-jari
ge zoon van Guillaume terugge
keerd was naar de DDR.
Het gerecht is in de motivering van
het vonnis diep ingegaan op het
feit dat Guillaume tijdens het ver
blijf in Noorwegen in 1973 toegang
had tot alles wat op de telexverbin
ding met Bonn verscheen. Daartoe
behoorde een brief van de toenma
lige president van de Verenigde
Staten. Nixon, aan Brandt, waarin
een verslag stond van de bespre
kingen tussen Nixon en de Franse
minister van buitenlandse zaken
over de NAVO-crisis. Deze uitge
werkte berichten over 'ernstige me
ningsverschillen in het Navo-bond-
genootschap', aldus de rechtbank,
waren voor het Oostduitse ministe
rie van staatsveiligheid van grote
waarde, mede omdat deze ze, door
gaf aan de KGB, de Russische ge
heime dienst. Op deze manier ont
stond een groot risico voor de vei
ligheid van de Bondsrepubliek.
NEW YORK (Reuter) Defemsie-
deskundigen dn de Verenigde Sta
ten houden rekening met de moge
lijkheid dat de Sowjet-Uniie gebruik
maakt van laserstralen om de
■waarnemingen van de Amerikaanse
satellieten dn de war te sturen. Dit
wordt meegedeeld dn een Ameri
kaans tijdschrift voor lucht- en
ruimtevaart.
Het blad schrijft dat er sterke aan
wijzingen zijn dat de Russen expe
rimenteren met laserstralen die
vanaf de aarde gericht worden op
satellieten van de VS. Het is de
bedoeling om met deze stralen de
infrarode waarnemangsapparatuur
in deze satellieten, die dient om
lanceringen van Sowjet raketten in
de gaten te houden, te ontregelen.
Het blad weet te melden dat in
oktober en november de apparatuur
van waarnemingssatellieten vijf
maal het doelwit was van extreem
hoge energiebronnen, afkomstig uit
het westelijk deel van de Sowj et-
Unie. De energie waardoor de
waarnemangsapparatuur getroffen
werd, was duizend maal sterker dan
de hoeveelheid energie die vrijkomt
bij de lancering van raketten, bij
de uitbarsting van een vulkaan of
bij bosbranden.
Door de laserstralen op de waarne
mingssatellieten te richten op het
moment waarop raketten van de
Sowjet-Unie opstijgen, wordt het
de VS onmogelijk gemaakt die lan
cering waar te nemen.
LISSABON (Reuter) Zeker 12
mensen zijn omgekomen toen op het
station van Fornos de Algodres, 400
km ten noordoosten van Lissabon,
zondagavond twee internationale
treinen met elkaar in botsing kwa
men Het waren de Lissabon-Parijs-
expres en een speciale trein uit
Frankrijk die Portugese gastarbei
ders voor kerstmis naar huis bracht.
Zestig mensen werden gewond bij
de botsing in dichte mist.
SALISBURY (Reuter. UPI. AFP)
In een kazerne in Salisbury zijn
premier Ian Smith van Rhodesië en
de nationalistische leider Joshua
Nkomo gisteren begonnen aan
nieuw overleg om nogmaals te pro
beren op vreedzame wijze te komen
tot wijziging van Rhodesië's grond
wet.
De onderhandelingen rijn geheim
en zullen naar verwachting enkele
weken duren. Nkomo eist dat on
middellijk een meerderheidsbewind
van Rhodesië's zes miljoen Afrika
nen wordt gevormd. Deze eis heeft
al meteen een sfeer van pessimisme
rond de conferentie opgeroepen en
twijfel doen ontstaan aan haar
kans op welslagen.
Premier Smith van het blanke
mlnderheidsbewind heeft meer dan
eens gezegd dat 't in z'n leven nooit
tot een zwart meerderheidsbewind
zal komen. Maar zelfs als Smith en
Nkomo tot overeenstemming zou
den komen, blijft de vraag of er in
de praktijk iets van terecht kan
komen, aangezien de rivaliserende
fractie van Nkomo's Afrikaanse Na
tionale Raad onder leiding van de
in Zambia levende bisschop Abel
Moezorewa. heeft gezegd een derge
lijk akkoord niet te zullen erken-
