1
Australië ontdekte dat
bnderkoning echt bestaat
Luchtaanvallen
ran Israël in
Veiligheidsraad
Portugese regering wat
steviger in het zadel
Bonn wil rechten
van gastarbeiders
sterk beknotten
oegeven Wilson
Professioneel postkamer
assortiment. De specialiteit
vanVeenman Post.
Meenman
'Gedwongen' vertrek wordt onvermijdelijk
Voor het alternatieve
adresseersysteem moet u bij
Veenman Post zijn.
Voor gemak besparing
bij frankeren en sluiten:
vraag Veenman Post.
Meenman
olitieke crisis dwong tot verrassende ingreep
Washington
helpt New York
'Mao heeft
zaken nog wel
in de hand'
INDERDAG 4 DECEMBER 1975
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
LIRCVBEIROET, TEL AVIV (AP, UPI, Reuter) Egypte heelt
iteren om een spoedzitting van de Veiligheidsraad van de Ver-
igde Naties over de 'barbaarse luchtaanvallen' van Israël op
lestijnse vluchtelingenkampen in Libanon gevraagd. Verwacht
rd dat de Veiligheidsraad nog vannacht bijeen zou komen.
is meegedeeld door de Egypti-
ie minister van buitenlandse za-
i Ismail Fahml. Ook Libanon
rft via haar ambassadeur bij de
renigde Naties om een bijeen-
nst van de Veiligheidsraad ge-
lagd.
anten in de Libanese hoofdstad
akten gisteren melding van
er dan honderd doden (van wie
helft vrouwen en kinderen zou-
zijn) en minstens 140 gewon -
i tengevolge van de Israëlische
htaanvallen van afgelopen dins-
Het Libanese leger waarschuw
de Libanese bevolking 'voor als
eügoed uitziende explosieven, die
Israëlische vliegtuigen zijn
jeworpen'.
bevolking van Beiroet werd gis-
en door het geluid van de lucht-
rmsirenes opgeschrikt toen Is-
lische vliegtuigen boven de Li-
lese hoofdstad verschenen. Mili-
e waarnemers in Beiroet zeiden
de Israëli's de door hen veroor-
fcte schade fotografeerden.
eventief
gens de Israëlische minister van
ensie, Sjdmon Peres, ging het bij
Israëlische actie om 'preventie-
luchtaanvallen. Tegenover het
lëlische dagblad Ma'ariv ver
arde hij dat de doelen voor de
ibardementsvluchten waren ge-
an op basis van rapporten van
Israëlische inlichtingendienst,
uitwezen dat op deze Palestijn-
bases aanslagen in Israël werden
rbereid.
woordvoerder van de Palestijnse
rrijdingsbeweging (PLO) Aboe
irrar beschuldigde gisteren de
enigde Staten Israël tot de
itaanvallen te hebben aange-
JSSEL, LONDEN, BONN (Reu-
UPI) De beslissing van de
se premier Harold Wilson om
verzet tegen de ene zetel van
cpa op de komendie energiiecon-
mtie op te geven heeft de ge-
ïderen in de Europese hoofdste-
opgelucht.
mier Wilson heeft bij aankomst
G-root-Brittannië verklaard te
len te zijn met het in Rome
aaide resultaat. De Britse olie-
ngen zijn voldoende beschermd.
üs de eerste minister.
schuldigde gisteren Egypte Israël
bommen en Amerikaans opgeleide
vliegers vielen onze kampen aan
met de aanmoediging van de Ame
rikaanse regering', aldus Aboe
Sharrar.
De Syrische krant Al Baath, dat
doorgaans als spreekbuis van de
Syrische regering wordt gezien, be
schuldigde gisteren Egypte Isral
rechtstreeks te hebben aangemoe
digd' om de aanvallen op de Pale
stijnse vluchtelingenkampen uit te
voeren. Gisteren kwam prins Fahd
van Saoedd-Arabi in Egypte aan.
Algemeen aangenomen wordt dat
hij zal proberen in het conflict
tussen Egypte en Syrië te bemidde
len. Syrië beschuldigt Egypte ervan
de Arabische zaak te hebben verra
den door het ondertekenen van het
Sinal'-akkoord met Israël.
Onderhandelingen
Terwijl de Palestijnse bevrijdings
beweging gisteren verklaarde aan
de debatten van de Veiligheidsraad
over het Midden-Oosten te zullen
deelnemen, herhaalde een woord
voerder van de Israëlische regering
de Israëlische weigering om 'met de
terroristische organisaties die zich
zelf PLO noemen te onderhande
len.' Deze verklaring kwam nadat de
Israëlische ambassadeur bij de Ver
enigde Naties, Ohaim Herzog, spe
culaties had gewekt dat Israël haar
standpunt in deze zou verzachten.
Tiidens een toespraak tot de Alge
mene Vergadering van de Verenig
de Naties zei Herzog: 'Wij zuilen
alleen onderhandelen op basis van
de erkenning van de soevereiniteit
van de staat Israël.' Hij daagde de
Palestijnen uit om de resoluties
van de Veiligheidsraad te aanvaar
den waarin Israëls recht om te be
staan binnen veilige en erkende
grenzen wordt gegarandeerd.
De vertegenwoordiger van de PLO
bij de Algemene Vergadering Amin
Aql. maakte bekend dat bepaalde
westelijke politieke kringen een be
roep op de Palestijnse guerrilla
strijders hebben gedaan om con
cessies aan Israël te doen. In zijn
toespraak tot de Algemene Verga
dering zei Amin Aql verder: 'Tenzi.1
Israël er toe gebracht wordt ons
zelfbeschikkingsrecht in ons vader
land te erkennen' te begrijpen en
te respecteren, zullen wij onze ge
wapende strijd met de steun van
alle anti-zionistische, anti-racisti
sche, anti-apartheids en vrijheids
lievende volken voortzetten'.
(ADVERTENTIE)
3
Rotterdam Postbus 130? Telex 23402 (010)134980
Amsterdam (020) 248565 Eindhoven (040)445875
Zwolle (05200)37833
k.
S Mn Buhrmjnn-lcii«u.!» m
Van een onzer redacteuren
De gastarbeiders in West-Duitsland die vijf jaar of langer in dat
land wonen en werken, lopen nu ook gevaar dat zij gedwongen
worden naar hun land van afkomst terug te keren, als zij hun
werkverliezen.
De regering in Bonn (een coalitie
van sociaal-democraten en libera
len) is van plan medewerking van
de deelstaten te vragen om de re
geling tot indamming van het aan
tal buitenlandse werknemers in de
Bondsrepubliek in 'overbelaste ge
bieden' ook toe te passen voor gast
arbeiders, die tot dusver buiten
schot waren gebleven. Het nieuwe
beleid is onderdeel van 'n ontwerp
regeling, die in de afgelopen
maanden opgesteld is door 'n inter
departementale commissie onder
leiding van het Bureau van de
bondskanselier, Helmut Schmidt.
Br zijn al talrijke bezwaren tegen
het ontwerp ingebracht, met name
door het ministerie van buitenland
se zaken, aldus meldt de Frankfur-
waren gebracht om de rebellie van de linkse militairen te onderdrukken, zijn begonnen zich naar"de Jjen wordln'Tereachf meTdlPtan-
provincies terug te trekken. Deze mededeling uit militaire kringen in de Portugese hoofdstad wijst den, waar de gastarbeiders vandaan
-O""--!""' ~44"jjj| 13 1komen. Het ontwerp zegt ten doel
te hebben 'de tewerkstelling van
buitenlanders op een sociaal ver
antwoorde manier te consolideren'.
President Ford van de Verenigde Staten heeft gisteren in Peking, tussen de besprekingen door. een show in
de grote sportzaal bijgewoond. Hij zat op de voorste rij, terwijl voorzitter Mao hem vanaf de wand, op
grote hoogte, in de rug keek. Op de eerste rij zaten ook mevrouw Ford en minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger. De man naast de president is China's vice-premier Teng Hsiao-Ping.
LISSABON (Reuter, UPI, DPA, AFP) De troepen die vorige week naar de hoofdstad van Portugal
erop dat de regering de situatie weer in de hand heeft.
(ADVERTENTIE)
Otterdam Postbus 1302 Tele* 23402 (010)134980
'Amsterdam (020)248565 •Eindhoven (040>445875
iwolle (05200)37833
Op het hoogtepunt van de rebellie
van de linkse militairen gedurende
de vorige week en enige uren nadat
president Costa Gomes de staat van
beleg dn de hoofdstad had afgekon
digd. werden regeringsgetrouwe
■troepen naar de hoofdstad overge
vlogen. Inmiddels is de staat van
beleg weer opgeheven en hebben de
gematigde krachten in het leger de
toüwtjes in handen.
Gisteren is de militaire raad bij
eengekomen om te spreken over de
vraag of de militairen het land
moeten blijven regeren of dat zij
het bestuur moeten overdragen aan
de politici. De militaire raad die
voor het eerst bijeen is gekomen
sedert die revolte van vorige week.
staat onder zware druk van de
nieuwe sterke mannen in het leger
en van de politieke partijen om
naar de barakken terug te keren.
De commandant van het noordelij
ke district, brigade-generaal Anto
nio Pires Veloso, die een belangrij
ke rol speelde bij de redding van
de regering vorige week. heeft de
militairen opgeroepen naar de ka
zernes terug te keren, maar tegelij
kertijd een oog op de situatie te
houden om te zorgen dat de belan
gen van het Portugese volk geres
pecteerd worden.
k.
Maanman Naar rechts
Deze voorstellen worden hevig be
streden door de officieren die op de
lijn van de minister van buiten
landse zaken majoor Melo Antennes
zitten. Zij vrezen dat Portugal naar
rechts zal afglijden waarneer politi
ci het heft in handen gaan nemen.
Dat de greep van de regering op de
situatie in het land sterker is ge
worden blijkt ook wel uit de voor
genomen herstructurering van ra
dio en televisie. De regering wil
daarmee een 'ideologisch pluralis
me' verzekeren, hetgeen betekent
dat ze vast besloten is een eind te
maken aan de linkse overheersing
in de uitzendingen van de massa
media. In de gisteren door de rege
ring uitgegeven verklaring wordt
gezegd, dat alleen Radio Renascen-
sa niet genationaliseerd wordt,
vaniwege de verplichtingen die
voortkomen uit het concordaat van
1940 tussen Portugal en het Vati-
caan.
Dezé mededeling wijst erop dat de
autoriteiten van plan zijn deze zen
der in Lissabon, die sedert mei door
linkse arbeiders is bezet, aan de
eigenaars, de r.-k. bisschoppen van
Portugal, terug te geven. De studi
o's van Renascensa werd vorige
maand het zwijgen opgelegd toen
de revolutionaire raad troepen zond
om de zender op te blazen.
Inmiddels zijn al 75 linkse mede
werkers van de nationale omroep
ontslagen. Voor de negende achter
eenvolgende dag zijn de kranten
die regeringseigendom zijn maar
beheerst worden door linkse krach
ten, ruiet verschenen.
Diplomatieke kringen in de Portu
gese hoofdstad deelden gisteren
mee berichten te hebben ontvan
gen dat er zo'n 15 buitenlanders
worden vastgehouden op een land-
bouwcommune buiten Lissabon. De
politie van het 80
noorden van Lissabon gelegen San
tarem verklaarde negen vreemde
lingen te hebben opgepakt van een
landgoed dat bekend staat als een
bolwerk van linkse elementen. Het
is bekend dat grote aantallen revo
lutionaire jongeren uit Europa en
Zuid-Amerika sedert de coup van
vorig jaar aj>rii naar Portugal geko
men zijn om de linker zijde in de
strijd te steunen.
Minder rechten
'Omdat de Westduitse economie
binnen afzienbare tijd het niet
zonder buitenlandse arbeidskrach-
k'ilometer^ten ten kan stellen', overweegt de rege-
rr«.,nr,Qv, lj| ring geen dwangmaatregelen om
het aantal gastarbeiders te vermin
deren. Wel is besloten dat de West
duitse bureaus in het buitenland
voor de werving van werkkrachten
gesloten zullen worden. De gastar
beiders die vijf jaar of langer in de
Bondsrepubliek werken zullen vol
gens het ontwerp het recht op een
werkloosheidsuitkering verliezen,'
als zij langdurig zonder werk blij-
ADVERTENTIE)
Rotterdam Postbus 1 302 Telex 23402 (010)134980
- Amsterdam (020) 248565 Eindhoven' (040)445875
Zwolle (05200)37833
k.
i- kifizineren. Witlam weieero
volle gang en de strijd tussen beide
politici in Australië, waar de poli
tiek toch al op het scherp van de sne
de bedreven wordt, is harder dan
ooit.
Dreigementen
jor Johan ten Hove
I
II
m de secretaris van de Australische gouverneur-generaal (zeg maar onderkoning) Sir John Kerr op
sdag 11 november de proclamatie voorlas waarbij de sociaal-democjratische regering van premier
n^gh Whitlam naar huis gestuurd werd, besloot hij deze met de woorden: 'God zij met de koningin'.
sta de konigin bij, zeg dat wel, want nietts en niemand zal de gouverneur-generaal nu nog
inen redden'.
1 woede-uitbarsting van de ge-
tgde Labour-leider was wel te
rijpen. Nog nooit in de 75 jaar
het bestaan van de Australische
enfederatie had een gouverneur
eraal het parlement ontbonden en
regering naar huis gestuurd.
itlam zelf zei dat een dergelijk
uit in de laatste 200 jaar Britse
êmentaire geschiedenis niet
ir was genomen en voegde er in
toorn aan toe dat het besluit van
John in strijd met de grondwet
i en dat het de parlementaire de-
ïratie in Australië aantastte.
itlams woede valt nog beter te
rijpen als in aanmerking wordt
omen dat hij een meerderheid
1 in het Australische Huis van Af-
laardigden (tweede kamer) en
hij aan de dijk werd gezet door
tan die bekend staat als iemand
Labour een warm hart toedraagt
die door Whitlam zelf nota bene
i de Britse vorstin was voorgedra-
voor het gouverneursschap.
'duit pijnlijk voor Whitlam was
feit dat zijn aartsrivaal, de libe-
oppositieleider Malcolm Fra-
door Sir John als waarnemend
mier werd aangewezen totdat op
december algemene verkiezingen
'en worden gehouden,
verkiezingscampagnes zijn nu in
De eei'ste tekenen van de huidige po
litieke crisis in Australië kwamen
al in mei 1974 aan het licht, kort
nadat de Labour-partij een krappe
verkiezingsoverwinning had behaald.
Toen al dreigden de liberalen, die tot
1972 gedurende 23 jaar in Australië
de dienst hadden uitgemaakt met
het blokkeren van de overheidsfond-
sen. Nadat de ambitieuze Fraser in
maart van dit jaar de leiding van de
Liberale Partij overnam van Billy
Snedden, begon hij direct de leden
van de oppositie in de Senaat (de
Liberale en de Nationale Platte
landspartij) de mogelijkheid voor
ogen te houden om zelfs de kredie
ten voor de lopende kosten van de
regering te blokkeren. Met de be
doeling de regerende Labour-partij
naar de stembus te dwingen. Dit
werd mogelijk omdat twee vrijge
komen Labour-zetels in de Senaat
door conservatieven werden ingeno
men, en niet zoals gebruikelijk was,
door nieuwe Labour-aanhangers. De
oppositie verkreeg hiermee de
meerderheid in de Senaat.
De oppositie begon daadwerkelijk
met de uitvoering van haar dreige
ment half oktober toen Whitlam zijn
minister van mineralen en energie
Rex Conner ontsloeg omdat deze het
parlement had misleid. Het was be
kend dat de Australische regering
plannen had om grote bedragen tè
gaan lenen van Arabische oliesjeiks.
Maar Conner had, zonder hiertoe
door het kabinet gemachtigd te zijn,
contacten met een tussenpersoon in
Londen, om via hem ongeveer 8 mil
jard dollar los te krijgen uit Arabi
sche landen. Fraser greep dit voor
val aan om de regering te beschuldi
gen van vergaande onbekwaamheid,
ondoelmatigheid en naïviteit. Hij
gaf zijn medestanders in de Senaat
opdracht de begrotingen, die al door
het Huis van Afgevaardigden (waar
Labour immers de meerderheid had)
waren aangenomen, tegen te houden.
Grondwettelijk is dit niet verboden,
maar in de 75 jaar dat Australië als
federale staat bestaat was dit nog
nooit vertoond.
Patstelling
Fraser eiste ontbin.i
lement en het uit.
kiezingen. Witlam weigerde en
was alleen bereid op 13 december
verkiezingen voor de helft van de
Senaat te houden, in de hoop dat de
oppositie daar de meerderheid zou
verliezen. Fraser kon Whitlam het
regeren onmogelijk maken door het
tegenhouden van de begrotingen in
de Senaat. Maar hij kon de regering
niet naar huis sturen omdat hij daar
voor in het Huis onvoldoende steun
kreeg. De patstelling was volkomen
en Australië holde een bestuurlijke
chaos tegemoet.
En deze patstelling werd verbroken
door het ingrijpen van gouverneur-
generaal Sir John Kerr, die binnen
.het Gemenebest het Australische
staatshoofd, koningin Elizabeth II
van Groot-Britannië, vertegenwoor
digt.
Hij stuurde op 11 november de rege
ring Whitlam naar huis en gaf Fra
ser opdracht een nieuwe te vormen
en verkiezingen uit te schrijven: De
Senaat nam de begrotingen aan, zo
dat het bestuursapparaat weer op
gang kon komen. Oud-premier Whit
lam diende binnen een half uur een
motie van wantrouwen tegen de re-
gering-Fraser in die in het Huis
met 64 tegen 54 stemmen werd aan
genomen. In deze motie werd tevens
aan Sir John gevraagd om Whitlam
opdracht te geven tot de vorming
van een nieuwe regering, nu de im
passe voorbij was en de Senaat im
mers de begrotingen had goedge
keurd. Maar Sir John liet premier
Fraser het oarlement ontbinden en
nieuwe verkiezingen voor zowel het
Huis van Afgevaardigden als de Se
naat uitschrijven.
y,acJ zyn zin geregen en
"•'-i'iom was/furieus. Hij beschul-
To Vin ervan met Fraser on-
i hopdje te hebben gespeeld
Gouverneur-generaal
Sir John Ken
en verklaarde de gouverneur-gene
raal min of meer de oorlog.
Vernieuwing
Er ging een storm van verontwaar
diging door Australië. Sir John had
een door het volk gekozen regering
met een meerderheid in het Huis van
Afgevaardigden (door Whitlam vaak
het Huis van het volk genoemd) ver
vangen door een niet-gekozen rege
ring met een minderheid in het
Huis, hetgeen door Whitlam terecht
ondemocratisch werd genoemd. Over
zijn woedende uitspraak dat Sir
John ook tegen de grondwet in ge
handeld had bogen zich meteen de
kenners van de Australische consti
tutie, die over het geheel genomen
tot de slotsom kwamen dat Sir Johns
besluiten niet in strijd met de grond
wet waren. Al was het een novum
in de Australische geschiedenis. Wel
had Sir John volgens deze kenners
eerst nog andere wegen kunnen be
wandelen.
Maar Sir John zelf zei dat er gezien
de harde opstelling van de rivalen
geen andere mogelijkheid was en
dat hij de beslissing nu overliet aan
het Australische volk.
Wel is het veel Australiërs duidelijk
Oud-premier Gough Whitlam
geworden dat hun constitutie toe is
aan vernieuwing. Niet alleen moet
duidelijk gemaakt worden wie nu
eigenlijk de begrotingen kan beheer
sen, maar ook de positie van de gou
verneur-generaal en de band met
het Britse vorstenhuis verdient wel
enige opheldering.
Volgens de Australische grondwet,
die in dit opzicht nogal vaag is mag
de gouverneur-generaal 'het parle
ment sluiten en het Huis van Afge
vaardigden ontbinden'. Hij mag mi
nisters aanwijzen, 'en deze handha
ven zolang het de gouverneur-gene
raal behaagt'. Verder moet hij de
grondwet bewaken en het Australi
sche staatshoofd (de Britse vorstin)
op de hoogte houden van wat er in
Australië gebeurt. Sir John heeft
dan ook gebeld met Buckingham
Palace, waar de koningin echter al
naar bed was. Haar secx-etaris vond
het niet nodig haar voor de politie
ke crisis in Australië wakker te ma
ken en heeft haar het nieuws de vol
gende ochtend bij het ontbijt ver
teld.
Dit is het eerste van twee artikelen
over de politieke verwikkelingen in
Australië.
ven.
Een beperking is ook de bepaling
dat de tijd, waarin een werkloos
heidsuitkering wordt ontvangen,
niet meetelt voor de periode van
vijf jaar, die voor het verkrijgen
van een werkvergunning wordt ver
eist. De bepalingen ten aanzien van
hereniging van gezinnen van gast
arbeiders veranderen niet. In het
ontwerp wordt gezegd dat de be
staande wachttijd van een jaar en
de voorwaarde dat een geschikte
woongelegenheid kan worden aan
getoond, voldoende garanties bie
den. Hoewel streng de hand zal
worden gehouden aan het verbod
tot werving van buitenlandse werk
krachten, zullen uitzonderingen nog
worden toegestaan, die echter niet
voor gehele bedrijfstakken gelden.
De mogelijkheid Is niet uitgesloten
dat ondernemingen, die buiten
landse werknemers in dienst heb
ben, een bijdrage moeten leveren
om de terugkeer van deze mensen
naar hun land van afkomst moge
lijk te maken of om andere maat
regelen, zoals de bouw van huizen
en scholen voor gastarbeiders en
hun gezinsleden te kunnen treffen.
Er zullen geen premies worden uit
gekeerd aan buitenlandse werkne
mers, die naar hun eigen land te
rugkeren. Een tegemoetkoming
lijkt, dat het in de toekomst 'niet
uitgesloten moet worden geacht',
dat in. de sfeer van de sociale
verzekering voor vertrekkende gast
arbeider-s een overgangsregeling
wordt getroffen.
Voorrang Duitsers
Hoewel men in Bonn niet aan
dwangmaatregelen denkt, kan de
regeling wel degelijk tot gedwongen
vertrek leiden. Als een buitenlandse
werknemer zijn baantje kwijtraakt,
zal hij heel moeilijk werk krijgen
omdat Westduitse werklozen die 1
werk zoeken, voorrang hebben. Zij
verliezen hun werkvergunning, ver
volgens hun recht op een werkloos
heidsuitkering, terwijl bij de nieuwe
regeling ook nog de periode, waarin
dit recht bestaat, zal worden ver
kort. Het zal vooral van de econo
mische ontwikkelingen in West-
Duitsland afhangen, hoeveel gast
arbeiders het slachtoffer van deze
regeling zullen worden. Want als er
geen verbetering optreedt zal de
ontwerp-regeling zeker van kracht
worden.
WASHINGTON (Reuter) Het
Amerikaanse huis van afgevaardig
den heeft een wetsontwerp aanv
aard tot machtiging van het ver
strekken van federale leningen om
de stad New York van een finan
ciële ondergang te redden.
Het ontwerp dat imet 213 tegen 203
stemmen werd aanvaard, gaat nu
naar de senaat waar een stemming
vermoedelijk enkele dagen ver
traagd zal worden door obstructie
vla het houden van lange redevoe
ringen.
Het wetsontwerp was vorige week
voorgesteld door president Ford.
Het staat New York toe in de
komende drie jaar 2,3 miljard dol
lar per jaar te lenen. De leningen
moeten worden terugbetaald met
rente tegen de dan geldende rente
voet plus een procent alvorens
nieuwe leningen kunnen worden
aangegtan.
PEKING Bij het gesprek
dat de 82-jarige Chinese lei
der Mao Tse-Toeng deze week
had met president Ford van
de Verenigde Staten, is geble
ken dat hij de touwtjes nog
altijd in handen heeft. Dit
klaarde woensdag George
Bush, hoofd van de Ameri
kaanse missie in Peking die
de ontvangst bijwoonde.
'Hij wist waar hij het over
had. Daar kan geen twijfel
over bestaan. Hij gedroeg zich
de hele audiëntie lang als de
leider. Hij was goed op de
hoogte', zei Bush. Bush zei dat
de laatste tijd het gerucht de
ronde ging dat Mao Tse-
Toeng niet meer tot een di
plomatiek gesprek in staat
was. 'Dat is absoluut niet
waar. Hij nam actief aan het
gesprek deel', zei hij.
