Proost Grüber
(84) overleden
:0
't Gaat
over
iets
anders
dan
geld
Grote groei kerken
in Zuid-Afrika
Vandaag
Discussie in de wereldraad
Reddingsactie joden onder nazi-bewind
FAMILIEBERICHTEN
Zendingstij dschrif t
staat voor tekort
Anthony van
Kampen en de
Indianen
ft Interview met Dr. Addeke
Boerma, direkteur-gene-
raal van de wereldvoedsel
organisatie F.A.O.
ft Gesprek met Breyten Brey-
tenbach, de Zuidafrikaan-
se dichter.
ft Kerk in Chili met hoofd
Jeugdcongres
VOORBIJGANGERS
over zending Triintie Beimers
KERK - BINNENLAND
TROUW/KWARTET 2
door Aldert Schipper
NAIROBI De oproep vanuit
de kerken in de derde wereld om
tijdelijk de stroom van geld en
personeel van de rijke naar de
arme kerken stil te leggen (het
moratorium) werd gisteren op
nieuw ondermijnd-
Op dit punt ls de huidige kerkge
schiedenis trouwens toch vol van iro
nie. De oproep tot het moratorium
dateert van een Jaar of twee gele
den. Hij werd publiek gelanceerd in
de zendingsconferentie in Bangkok
in eind 1973 en werd versterkt her
haald vorig jaar april in de assem
blee van de conferentie van kerken
van geheel Afrika (AACC) in de
hoofdstad van Zambia, Lusaka. De
sterkste pleitbezorgers voor het
moratorium zijn de voorzitter van de
AACC, John Oatu en de secretaris
van deze Afrikaanse kerkengemeen-
Van een onzer redacteuren
BERLIJN Op 84-jarige leeftijd is overleden Heinrich Grüber, oud-
proost van de evangelische kerk van Berlijn, die zeer bekend werd
door zijn reddingacties voor joden onder het nazi-bewind.
Leden van de Afrika-Israël-kerk.
schap, kanunnik Burgess Carr.
En wat gebeurde er gisteren? De
zelfde Burgess Carr, die niet moe
wordt zijn moratorium-oproep te
herhalen, leidde de ceremonie, waar
bij niemand minder dan president
Kenyatta van Kenya de eerste steen
legde voor het nieuwe gebouw voor
de AACQ hier in Nairobi en dat
twaalf miljoen shilling gaat kosten.
Dit is ongeveer anderhalf miljoen
gulden. Meer dan een miljoen daar
van komt uit de rijke kerken in het
westen, met name de evangelische
kerk in Duitsland.
Toen Burgess Carr op deze schijn-
UIT
VAN LEZERS
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij pubiikatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Dialoog
Prof. Honig schreef in Trouw/Kwar
tet van 27 november uitvoerig over
de dialoog. Ik wil vooropstellen dat
de nood in de wereld en de honger
ook mij zeer ter harte gaat. De pre
diking van Paulu8 in Athene voor
de geleerden heeft een bepaalde cli
max. Hij predikt Jezus Christus als
Rechter over levenden en doden.
Zoals hij ook elders doet: "WIJ dan
wetende de schrik des Heren bewe
gen de mensen tot het geloor (2
Corinthe 5 vers 11). In de brief aan
de Efeziërs schrijft Paulus over zijn
lezers dat zij voordien waren zonder
hoop en zonder God in de wereld.
Zonder geloof in Christus is een
mens verloren. Professor Velema
heeft ln zijn lezing over de bevrij
ding aan de wereldraad van kerken
de vraag gesteld of een mens zon
der geloof het heil in Christus deel
achtig kan zijn en waarom de we
reldraad met geen woord rept over
de anti-christ. Wat is de grondfout
van Nairobi? (blijkens de bij Kok
uitgegeven brochures). Dat we met
geen woord hierover horen. Het leef
baar maken van de aarde is het een
en al al ontbreekt de verticale
lijn niet. Over het leefbaar worden
van de eeuwigheid voor een mens
hoor ik niets. Dit heeft niets met
een eenzijdige prediking te maken.
Ik ben een confessioneel predikant,
zeer door de lectuur van Johannes
de Heer en van het Zoeklicht be
ïnvloed. Wat is de zorg van de men
sen die de dialoog zien als de on
dergang van de zending? Dat zon
dag 7 van de Heldelberger Cathe-
chismus aan de kant wordt gescho
ven (een cathechismus die altijd nog
de belijdenis van de hervormde en
gereformeerde kerken is). Zullen al
le mensen zalig worden? Antwoord:
neen, alleen zij die Hem door een
oprecht geloof worden ingelijfd en
al Zijn weldaden aannemen.
Vriezenveen Ds C. Batenburg
Dialoog (2)
kunnen van maandag tot en
met vrijdag telefonisch tot
16.30 uur opgegeven worden
op nummer 020-913456; en van
16.30-20.00 uur op nummer
020-220383. Dit laatste num
mer geldt ook voor ZONDAG
AVOND en dan van 18.00-20.00
uur.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Direktie - commerciële
afdelingen -
administratie:
Wibautstraat 131,
tel. 020-913456,
Postbus 859.
Redaktle:
Nieuwe ZIJds Voorburg
wal 280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9, Rotterdam.
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22, Oen Haag
Tel 070-469445.
Postbus 101.
ZWOLLE/GRONINGEN
Melkmarkt 56, Zwolle
Tel 05200-17030.
Postbus 3.
Prof. Honig (Tr/Kw 27-11) signa
leert zelf het gevaar van 'het ge
sprek op gang brengen zonder een
antwoord te willen geven'. Hij signa
leert zelf het "niet ter sprake bren
gen van de kern', waar het in de zen
ding juist om zal moeten gaan. Ais
een dokter zijn patiënt bezoekt,
zoekt hij niet de dialoog, maar de
diagnose èn de therapie. Die 'goede
papieren' van de dialoog in de Bijbel,
waarvan prof. Honig gewaagt, zie ik
niet. Paulus getuigt met een bewo
gen zendingsgeloof, dat vèr boven
de dialoog uitreikt. Aan Timotheüs
schrijft hij niet: "Beoefen maar
flink en vol begrip de dialoog',
maar: 'Ik betuig u nadrukkelijk voor
God en Christus Jezus, met beroep
zowel op zijn verschijning als op
zijn koningschap: verkondig het
woord, dring erop aan, gelegen of
ongelegen, wederleg, bestraf en be
moedig met alle lankmoedigheid en
onderrichting' (2 Tim. 4 1, 2).
Den Haag A. E. Schouten
Leraren
Het Nederlands Genootschap van Le
raren organiseert voornamelijk eer
stegraads leraren. Eerstegraads le
raren zijn op vijf punten bevoordeeld
boven andere onderwijsgevenden: 1.
Ze hebben een betere opleiding ge
noten. 2. Ze hebben een hoger sala
ris. 3. Ze hebben gemakkelijker
werk. (Dit zeg ik uit ervaring, ik
ben eerstegraads leraar en heb zo
wel op eerste-, tweede-, als derde
graads niveau gewerkt). 4. Him vak
organisatie krijgt erg veel aandacht
in de pers. 5. Een groot aantal eer
stegraads leraren krijgt drie lesuren
uitbetaald zonder er iets voor te hoe
ven doen (Een erfenis van voor de
Mammoetwet, toen eerstegraders
nog meer bevoorrecht waren).
Öp de voorpagina van Trouw van 1-
12 jl. werden een aantal klachten van
het NGL opgesomd. Het NGL vindt
het onfatsoenlijk, dat een Kamer
lid een balletje opgooit over die ra
re regel van drie uur gratis. De het-
ze-achtige reaktie van het NGL
stemt mij opnieuw dankbaar, dat ik
geen lid van deze organisatie ben.
Overigens is de taak van alle onder-
wijsgevers de laatste jaren aanzien
lijk verzwaard. Elke onderwijsver
betering betekent én bij invoering én
blijvend een taakverzwaring voor on
derwijsmensen. Dat hoeft niet klak
keloos aanvaard te worden, maar
mijn vakorganisatie heeft voorlopig
de weg van overleg gekozen in
plaats van het slaken van kreten en
dreigementen.
Zwolle Gijs Kamphorst
bare tegenstrijdigheid gewezen
werd, legde hij nogmaals uit, wat hij
onder moratorium verstaat. 'Het gaat
bij deze gedachte niet om geld, maar
om bevrijding', aldus de kanunnik,
die zei er geen moeite mee te heb
ben, aan de ene kant het moratorium
te propageren en aan de andere kant
voort te gaan met het ontvangen van
geld, wanneer aan het ontvangen
van dat geld tenminste maar geen
voorwaarden verbonden zijn.
Lid
Carr wees daarnaast op de plannen
van de AACC, om terwille van de
bevrijding van de Afrikaanse kerken
van de westerse invloed meer te
gaan spelen op de kaart van de hon
derden onafhankelijke kerken in dit
werelddeel. Een van deze onafhan
kelijke kerken, de Kenyase Afrika-
Israël kerk, is vorige week als offi
cieel lid tot de wereldraad toegetre
den en een aantal andere van dit
soort gemeenschappen is als waar
nemers toegelaten.
De leden van de Afrika-Israël-kerk
kun Je hier op straat herkennen
aan hun witte tulbanden. De mannen
hebben een baard. Eerst leek het
alsof deze opzienbarende uitrusting
geënt was op het uniform /van de
Sikhs, die hier ook in grote getale
rondwandelen. Een bevriende cultu
reel anthropoloog vertelde mij even
wel, dat de tulband stamt van de op
Rembrandt georiënteerde bijbelse
plaatjes, waarop je aartsvader Abra
ham ziet met een tulband. De kin
deren dragen lange witte kleertjes
en iedereen is vrolijk. De kerk is
een afsplitsing van de Anglicaanse
kerk en brak een jaar of tien gele
den uit het wat al te enge Westeuro-
pese corset. Dit soort kerken er
bestaat hier ook een afsplitsing van
de katholieke kerk, het Legio Maria
spelen een belangrijke rol ln het
christelijk vormingsproces en te
vens in de geestelijke bevrijding van
de Afrikanen van de Westerse in
vloeden.
Leerstukken
Bij het leggen van de eerste steen
van het AACC-gebouw zei president
Kenyatta te hopen dat de kerken
er in zouden slagen zowel de Afri
kaanse culturele traditie als de ge
loofwaardigheid van het evangelie
te dienen. Kenyatta zei dat Afrika
vanaf het eerste begin betrokken is
geweest bij de christelijke gods
dienst. Allereerst door een tehuis te
bieden aan de vluchtende Jezus. Ke
nyatta zei dat in Afrika verschillen
de kerkelijke leerstukken ontwik
keld werden en dat een Afrikanisa-
tie van de kerk niet op arrogantie
maar op een gevoel voor dienst te
genover de hele kerk berust. Mora
torium kan, op zo'n manier opgevat,
ook ons in het Westen nog wel een
beetje bevrijding leren, misschien.
Grüber was in de Hitlertijd een van
de voormannen van de belijdende
kerk. Hij stond toen in Kaulsdorf, een
oostelijk voorstadje van Berlijn. Van
af 1937 leidde hij daar de door hem
opgerichte 'Hilfsstelle für evangeli
sche Rassenverfolgte', het zg. bureau-
Grüber. Dit bureau maakte het moge
lijk, dat vele joden Duitsland konden
verlaten, met name naar Nederland.
Ook steunde het bureau metterdaad
nabestaanden van slachtoffers van de
In diezelfde tijd was hij ook voorzit
ter van de stichting 'De Nederlandse
kerk te Berlijn'. Hij had namelijk een
Nederlandse moeder en had ook
enige tijd in Utrecht gestudeerd, zo
dat hy het Nederlands volkomen be
heerste. In 1940 werd hij door de
Gestapo gearresteerd en opgesloten in
het concentratiekamp Sachsenhausen,
vanwaar hij na enige tijd naar Da
chau werd getransporteerd. In 1943
kwam hij na een hartaanval vrij, na
dat hem eerst alle tanden waren uit
geslagen. In het geheim werkte hij
daarna verder voor de belijdende
kerk.
Onafhankelijk
In 1945 werd hij proost van de Ber-
lijnse kerk. Dat wil zoveel zeggen als
voorzitter van het college van predi
kanten. Tegelijk werd hij officieel
vertegenwoordiger van de evangeli
sche kerk in Duitsland bij de Russi
sche en communistische instanties in
Oost-Duitsland.
In de spanning tussen oost en west
nam Grüber een onafhankelijk stand
punt in. Toen hij in 1949 tijdens de
kerstdagen in de gelegenheid werd
gesteld, een bezoek te brengen aan de
Russische strafkampen Sachsenhau
sen, Bautzen en Buchenwald in Oost-
Duitsland, wekte hij in het westen
een storm van verontwaardiging,
toen hij rapporteerde, dat de commu
nisten hun gevangenen menselijker
behandelden dan de nazi's.
Tegelijk protesteerde hij steeds
krachtiger tegen de behandeling van
de kerk in Oost-Duitsland. En na de
opstand van de Oostberlijnse arbei
ders op 17 juni 1953 verklaarde hij
zich in een overvolle kerkdienst in
zijn Marienkirche solidair met hen.
'De arbeiders eisen niet alleen ver
betering van economische toestan
den. Zij verlangen in de eerste plaats
rechtszekerheid. Zij willen rustig
kunnen slapen. Zij willen niet op hun
weg bespioneerd worden. De kerk
mag en zal niet nalaten, ook in de
toekomst deze eisen krachtig te steu
nen. De evangelische kerk heeft zich
nog nooit zo één met de arbeiders ge
voeld, als op deze 17e juni'. Op de
duur werd het hem, die in West-Ber-
lijn woonde, onmogelijk gemaakt nog
in het oosten te werken.
Grübers levensherinneringen kwa-
Van een onzer redacteuren
PRETORIA De volledige uitkomsten van de volkstelling van 1970
in Zuid-Afrika op het punt van de godsdienst zijn thans gepubliceerd.
Zij laten zieh, dat alle kerken in een stroomversnelling zijn geraakt.
Het is de grote vraag, of zij daaraan het hoofd zullen kunnen bieden.
Hoewel Zuid-Afrika bekend staat als
een christelijk land, is nog altijd de
grootste godsdienstige groep niet-
christelijk. Dat zijn de mensen, die
de traditionele Afrikaanse religies
aanhangen, de 'heidenen' dus. Met
meer dan vier miljoen omvatten zij
22 procent van de totale bevolking.
De grootste christelijke groep is de
Nederduitse gereformeerde kerken-
familie met 3,3 miljoen leden. Zij
worden gevolgd door de Afrikaanse
onafhankelijke kerken (2,8 miljoen).
Goede vierde is de r.k. kerk, die met
1,8 miljoen volgelingen de anglicaan
se kerk (1,7 miljoen) voorbijstreefde.
Het sterkst zijn de 'onafhankelijke'
AMSTERDAM Het missiologisch
tijdschrift 'Wereld en Zending'
kampt met een aanzienlijk tekort.
Het aantal abonnees is lang niet
groot genoeg om de kosten te dek
ken. De beide uitgevende instan
ties ,de Nederlandse zendingsraad
en de Nederlande missieraad, staan
voor de vraag of het tijdschrift kan
blijven bestaan. Voor er een beslis
sing genomen wordt, zal aan de
instanties die lid zijn van beide
raden gevraagd worden, hoe zij
denken over de voorzetting van dit
blad. Het centraal orgaan van de
zending van de gereformeerde ker
ken heeft reeds uitgesproken, dat
het blad moet blijven bestaan.
zwarte kerken gegroeid. Maar ook
het ledental van de gevestigde kerken
stijgt sterk. Een groot probleem is,
dat de groei van het aantal predi
kanten/geestelijken daarmee geen
gelijke tred houdt. Dat komt, zegt
kanunnik Verryne, erkend expert op
het gebied van kerkelijke statistiek,
omdat de kerken de fout maken, dat
zij veel meer nadruk leggen op de
ordening tot het ambt, als op de doop.
Tekort
Dat betekent, dat ze 'dominees-ker
ken' (c.q. 'priester-kerken') zijn. De
kerken kunnen de bevolkingsgroei
(nu 21 miljoen, naar verwacht wordt
miljoen) niet bijhouden door een
in het jaar 2000 meer dan veertig
tekort aan voorgangers.
De doop maakt iemand lid van de
kerk. En omdat de kerken de doop
niet ernstig nemen en tolereren, dat
een groot aantal van hun mensen al
leen maar op papier lid zijn, zijn zij
niet in staat de geweldige evangeli
serende kracht van het gewone ge
meentelid te mobiliseren.
'Alle bewegingen in de wereldge
schiedenis, die reusachtig groeiden,
zijn lekenbewegingen.' zegt Verryne.
Kijk maar naar de eerste christenen:
het waren vooral gewone gemeente
leden, die in de eerste eeuwen het
evangelie verbreidden. Hetzelfde kan
gezegd worden van de pinksterbewe
ging in de twitnigste eeuw en ook
van het comunisme. De grootste uit
daging, aldus kanunnik Verryne, is
die van de vier miljoen traditionele
Afrikanen binnen de grenzen van
Zuid-Afrika.
ADVERTENTIE
Deze week in
Hervormd Nederland o.a.:
in de strop.
ft Sinterklaas en de nieuwe
levensstijl.
ft Kloof tussen kerken en de
Wereldraad moet overbrugd
worden.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
van
Hervormd
Nederland.
Angola (6)
Ondanks nederlagen in China. Cuba
en Indochina blijft het goddeloze,
want zelfzuchtige imperialisme van
de Verenigde Staten met zijn bond
genoten en vazallen nog op tal van
punten actief zoals in Angola waar
het tegenover de MPLA bevrijdings
beweging, onderwerpingsbewegingen
ondersteunt. Het is. te verwachten
dat de VS hier net zo'n sof als in
Vietnam zullen halen. Het is daar
bij te hopen dat Angola de schier
totale vernietigingsoorlog besnaard
zal blijven. Op Timor hebben de on-
derwerpingsbe wegingen zich al
openlijk voor aansluiting' bij Indo
nesië uitgesproken. De Frelitin be
vrijdingsbeweging zal daar nog een
zware dobber aan kunnen krijgen.
Amsterdam Dirk Veenstra Dzn
STER-reclame
Uit het Nipo-onderzoek blijkt dat
79 procent van de Nederlanders de
STER-reclame wil handhaven, om
dat er anders per gezin 25 tot 30
gulden in het jaar meer aan luister
en kijkgelden moet worden betaald.
Deze mensen adviseer ik voortaan 25
tot 30 gulden minder aan collectes
en andere acties, bestemd voor de
arme landen te geven en d,eze te be
stemmen voor de kijk- en luister
gelden, zodat de STER opgeheven
kan worden, wat de arme landen veel
meer ten goede zal komen, want dit
zal een wezenlijke verandering van
deze maatschappij betekenen.
IJsselstein André Hokke
Nog een Nederlander
In zijn artikel in Trouw'Kwartet van
jl. 15 november betreffende de ko
mende assemblee te Nairobi schrijft
Aldert Schipper in zijn eerste zin, dat
tot dusver dr. Visser 't Hooft en prof.
dr. Berkhoff de enige Nederlanders
zijn, die tot het centrale comité van
de wereldraad hebben kunnen door
dringen.
Dit is onjuist. In de tweede helft van
de vijftiger jaren maakte nog een Ne
derlander deel uit van genoemd co
mité. nl. prof. P. J. Jans, toentertijd
president van het oudkatholieke se
minarie te Amersfoort, thans een van
de drie nederlandse oudkatholieke
bisschoppen. Hij heeft o.a. deelgeno
men aan de vergadering van het cen
trale comité in 1956, welke in Hon
garije plaats vond.
Zaandam Th. Moleman
Zionisme (2)
Wat heeft dit in het verleden door
haat en onbegrip al zo verguisde
volk toch misdaan, dat men op eller-
lei wijzen tracht het te laten ver
dwijnen? En wat kunnen wij als wel
denkende mensen tegen dit besluit
uitrichten? Gelukkig heeft de Twee
de Kamer zijn grote verontwaardi
ging uitgesproken, maar blijft het
daarbij
Op zijn minst zal een massaal pro
test van ons volk uitdrukking moe
ten geven aan onze verontwaar
diging en het openlijk aan de kaak
stellen van de landen met name
te noemen die dit besluit van de
Verenigde Naties hebben gesteund.
Dat het verdreven Palestijnse volk
reeds in '48 een probleem werd en
dit nog steeds is, is ons bekend, doch
de Verenigde Naties hebben steeds
verzuimd dit te onderkennen en
heeft Israël al deze jaren zelf de
kastanjes uit het vuur laten halen.
Nu moeten wij, als Nederlandse volk,
een massaal protest gaan voeren.
Tot slot nog het allerbelangrijkste:
Israël is en blijft het door God uit
verkoren volk! En de kerken moe
ten hiertoe oproepen.
Utrecht M. J. Mobach
landse kweekschool te Bandoeng, de
heer Alb. de le Court, stelde in die
jaren een frequentie-onderzoek in
met een geselecteerde groep van In
donesische kwekelingen en publiceer
de een frequentie-lijst. In het Ned.-
Ind. tijdschrift 'Opvoeding' is in die
jaren het nodige over dit onderzoek
openbaar gemaakt.
Dit onderzoek is ook praktisch be
nut bij het samenstellen van metho
den en schoolboekjes voor Indonesi
sche leerlingen, die Nederlands leer
den. Met gebrekkige hulpmiddelen
en een niet hoog gekwalificeerde,
maar bezielde werkgroep heeft De
La Court door hardnekkige ijver en
volharding belangrijke pioniersar
beid verricht voor het onderwijs van
een vreemde taal.
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
GIRONUMMER
TELEFJIR.:
ab.prijs ƒ51,— per Jaar.
Abonnementen kunnen elk
ogenblik ingaan.
Bon ingevuld in B LOKT,ET -
TERS in envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland,
Antw.nummer 1776, Den Haag.
Heinrich Grüber
men in 1970 in Nederlandse vertaling
uit onder de titel'"Tegen de stroom,
op de bres voor mens en menselijk
heid'. Die titel typeerde zijn werken
aan verzoening, zonder vooraf opge
steld program. 'Mijns inziens is het
denken in termen vriend-vijand, dat
de koude oorlogsideologie voedt, zon
de en zonder .meer onchristelijk',
schreef hy daarin.
Daarom stelde hy ook, dat de muur
in Berlijn alleen zou kunnen verdwijr
nen, als de onzichtbare muur van
wantrouwen tussen oost en west zou
zijn afgebroken, waarvoor ook de
kerk medeverantwoordelijk was.
En toen hij in 1961 als enige Duitse
getuige a charge in Jeruzalem ge
tuigde in het proces tegen jodenver-
delger nummer één Adolf Eichmann,
zei hij, dat hij met lood in zijn schoe
nen naar Jeruzalem was gegaan, 'om
dat ik voelde niet zo heel ver van
deze nazi af te staan. Ik was lid van
die kerk, die toen zweeg'.
Grüber was commandeur in de Orde
van Oranje-Nassau.
NAIROBI
Aan de berichtgeving over de as
semblee van de Wereldraad van Ker
ken in Nairobi valt in deze dagen
iets op te maken ten aanzien van de
hoop of de vrees die men met be
trekking tot deze bijeenkomst koes
tert. De vorige week wees onze tv-
recensent al op het feit dat in een
bepaalde informatie-rubriek over
Nairobi niet de gewenste inlichtin
gen over het verloop van deze ver
gadering gegeven werden maar wel
de inzichten van een bepaalde domi
nee, die het er niet mee eens was.
Was men bang om de mensen wer
kelijk in te lichten over wat er op
een diepgaande wijze in Nairobi aan
de orde komt? Een bepaald och
tendblad ontzag zich niet om een ar
tikel over Nairobi te openen met een
uitvoerige tirade over het feit dat
de deelnemers daareten. Op bij
zonder geraffineerde wijze sugge
reerde de schrijver dat daar een aan
tal mensen bijeen was om te eten,
op safari te gaan en kaarten van
'topless' inlandse vrouwen te kopen.
Nee, zo zei hij het natuurlijk niet,
maar het droop er duidelijk van af.
En u begrijpt het: eten in een land
van honger! Niets is te dol om zich
tegen de kerken af te zetten. Is men
dan zo bevreesd dat de inzichten die
daar enkele duizenden christenen uit
de gehele wereld bespreken wel
eens zouden kunnen gaan doorwer
ken? Het zij tot geruststelling van
deze commentatoren gezegd: de
deelnemers gaan zich niet te bui
ten aan illusies. Zij vooral weten hoe
moeilijk het is om de werkelijk
evangelische konsekwenties in een
zichzelf handhavende wereld aan de
man te brengen. Zij weten het van
binnen uit en rekenen er ook op dat
ze die zelfhandhaving overal, tot in
de kerken toe, zullen tegenkomen.
Maar ze zullen zich er duidelijk niet
door laten weerhouden.
Beroepingswerk
NED. HEKV. KERK
Beroepen te Vreeswijk: P. van den
Heuvel te Driesum.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Oudemirdum: drs. M.
Dijkstra, kand. te Kampen; te Sou
burg: R. W. Scholten te De Bilt; te
Boskoop: W. D. Omta te Zwarte-
broek (verb. ber.).
Aangenomen naar Lelystad: H. Al-
ting te Meppel.
GEREF. KERKEN (VRIJG. B.V.)
Aangenomen naar Zwolle (3e pred.
pi. in comb, met Dalfsen): D. K.
Smit te Vlaardingen.
OUD GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor Rijssen: J. van
Prooijen te Stavenisse.
Rode aartsbisschop
De 68-jarige aartsbisschop van Ra
venna, Salvatore Baldassari, die in
Italië bekend staat als 'de rode
aartsbisschop', gaat eind deze maand
voortijdig weg. In een brief aan zijn
bisdom heeft Baldassari gezegd, dat
de paus hem verzocht heeft 'met het
oog op zijn gezondheid' zijn ambt
over te dragen. In het door commu
nisten en socialisten beheerste Ra
venna ijverde de aartsbisschop voor"
het welzijn van de arbeiders en te
gen sociaal onrecht. Hij was actief in
vredescomité's voor Vietnam en bij
een Italiaans-Chileense actie.
Utrecht
H. Kroeskamp
Schrappen
PPR (3)
Is het niet ovettrokken, dat veel her
vormden en gereformeerden lid van
de PPR zijn? Of is het veeleer
zo. dat enigen zich hebben laten ver
leiden door nieuwe overtrokken mi
lieuzaken en om eens iets anders te
doen?
Ik ken persoonlijk vee! mensen die
de PPR al lang de rug hebben toe
gekeerd vanwege de inactiviteit op
het voorgestelde program en het op
gaan in de PvdA.
Niezijl J. Nauta
Woord-frequenties
In Trou' van 12 nov., p. 7, het ar
tikel 'Spel met woorden is meer dan
woordenspel', trof mij de volgende
zinsnéde: '...het handboek "Woord
frequenties in geschreven en gespro
ken Nederlands', een onderzoekin
strument zoals er op dit gebied nog
nooit een is geweest'. Een dergelijk
onderzoek betreffende het Neder
landse taalgebied heeft reeds in 1937
of 1938 plaats gevonden. De toenma
lige directeur van de Hollands-In-
Met verbazing las ik in Trouw van
14 november jL dat een lid van de
hervormde synode probeert het be
zittelijk voornaamwoord in het Lied
boek te schrappen. Het Lutherlied
'Een vaste burcht is onze God' zal
dan ook wel niet aan deze vermin
dering ontkomen! Erl de onberijmde
psalmen zal ds. Dun dan ook wel wil
len besnoeien, alsook het 'Onze Va
der'!
Ds. Dun zegt: T)e naam Jahve kan
niet met 'mijn' of 'onze' worden ver
bonden. De Godsnaam kan niet in be
zit genomen worden door mij of ons
of wie dan ook". Dat klinkt aanne
melijk; er spreekt eerbied uit deze
uitlating en ook begrip van afstand.
Maar het gaat niet op voor degenen
tegen wie God gezegd heeft 'Gy zijt
Mijn'. Dat is het geval met het volk
Israël; en dat is ook zo met hen die
kinderen Gods mochten worden
doordat zy de door God gezonden
Middelaar individueel hebben aan
vaard. Dezen 'claimen' daarmee niets
maar geven daarmee een antwoord
op Gods genadigd aan hen gedane
aanbieding (Joh. 1 vers 12).
Baarn H. J. Zweers
van een onzer verslaggevers
ZEIST 'Zie, de velden zijn wit
om te oogsten' is het thema van
de grote Europese jongerenzen-
dingsconferentie, die van 27 de
cember tot 1 januari in Lausanne
zal worden gehouden.
Drieduizend jonge christenen wor
den verwacht op deze conferentie,
die "Mission '76" heet en in zekere
zin een vervolg is op het Eurofest
van deze zomer in Brussel. Zij zullen
geïnformeerd worden over wat er
momenteel allemaal gebeurt en nog
zou moeten gebeuren aap zendings
werk in zes continenten. Tientallen
zendelingen zullen over hun werk
vertellen. Meer dan honderd zen
dingsorganisaties hebben al aange
kondigd met stands tegenwoordig te
bzullen zijn.
De laatste avond van de conferentie
is oudejaarsavond. Om twaalf uur zal
het nieuwe jaar ingeluid worden met
een agapèviering. De organisatoren
van Mission '76 hopen, dat deze con
ferentie voor vele jonge mensen een
nieuwe fase in hun leven zal inluiden.
Mission '76 wordt georganiseerd door
de Europese studentenzendingsvere-
niging (ESMA). Deze organisatie,
waarbij ruim twintig bybelscholen
betrokken zijn, heeft tot doel bijbel-
schoolstudenten te wijzen op de nood
zaak van evangelieverbreiding in alle
landen van de wereld. In Nederland
zijn het Nederlads bijbelinstituut te
Bosch en Duin en het vormingsinsti
tuut In de Ruimte te Soest aangeslo
ten. (Meer informatie over Mission
'76: Fazantenlaan 58, Zeist, telefoon
03404-17007).
Zendelinge Trijntje Beimers gaat 10
december weer naar Tanzanië terug,
met o.a. 11.500 gulden, dat bijeenge
bracht is door de leerlingen van de
christelijke huishoudschool te Berli-
kum (Fr.). Trijntje Beimers zal het
geld gebruiken voor een nieuwe auto
en voor het kindertehuis bij de zen-
dingspost, waar zij werkt, Lilanga-
la, ruim twaalfhonderd kilometer
van Dar es Salaam, de hoofdstad van
Tanzanië.
José Rada
José Rada is de naam van een jonge
Spaanse muziekstudent in Hamburg,
om wie de landskerk van Sléeswijk-
Holstein haar kerkorde heeft veran
derd. De kerkorde is aangevuld met
de bepaling, dat 'in uitzonderings
gevallen kerkmusici aangesteld kun
nen worden, die lid van een niet-
protestantse, maar wel christelijke
kerk zijn'. In Reinbek bij Hamburg
heeft hij inmiddels een aanstelling
gekregen.
Kees Vink
Kees Vink, redacteur van de NCRV-
gids, is tevens hoofdredacteur ge
worden van het blad van de lutherse
kerk ELK. Hij volgt prof. dr. C. H.
Lindijer op, die dit blad negentien
jaar heeft geredigeerd. Voor hij bij
de NCRV kwam, was Kees Vink
(33) luthers predikant in Leeuwar- -
den.
Anglicanen achter
anti-racisme program
LONDEN (EPD) Met grote meer
derheid heeft de generale synode
van de anglicaanse kerk twee voor
stelen verworpen, die zich richtten
tegen het anti-racisme program -
van de wereldraad van kerken. Ver
leden jaar sprak de synode zich
nog krtisch over dit program uit.
