Nes Ammim, een experiment,
dat uiteraard kritiek uitlokt
Optreden van
vrouwen is
teleurstelling
op assemblee
Vandaag
VJ
Zwolse raad van
kerken kapt ermee
ra
Orre adressen:
Opbrengst actie
'Geven voor leven'
ruim 68 miljoen
Gebrek aan belangstelling
MAANDAG 1 DECEMBER 1975
KERK - BINNENLAND
TROUW/KWARTET 2
door drs. Simon Schoon
Na het artikel in Trouw van 25 ok
tober over een forumdiskussie in Nes
Ammim en na de TV-uitzending van
27 oktober over Nes Ammim, kwa
men er bij ons in Israël zoveel reac
ties binnen, dat het goed lijkt om ook
van onze kant nog eens een bijdrage
aan de discussie te leveren. Eén ding
is intussen in ieder geval bereikt, dat
de discussie over Nes Ammim, en
daarmee over de benadering van Is
raël van christelijke zijde, opnieuw is
opgelaaid.
Over Nes Ammim zijn heel wat vra
gen te stellen, omdat het sterk de
trekken van een experiment ver
toont. Een boeiend experiment, dat
uiteraard kritiek uitlokt. Zoals dat
gebeurt bij alle experimenten. Maar
kritiek is vaak stimulerend en opent
soms zelfs nieuwe wegen. Nes Am-
miip leeft en werkt in een land,
waarover de massamedia dagelijks
voorlichting geven, een land waar
aan de ene kant geweldige prestaties
worden geleverd op economisch en
humanitair terrein en waar aan de
andere kant op menselijk terrein on
overbrugbare kloven bestaan, een
gebied waarmee christenen zich bij
zonder verbonden voelen vanwege
de boodschap van sjaloom die daar
geklonken heeft door de profeten en
door Jezus en waar tegelijkertijd de
grootste bedreiging van de wereld
vrede ligt in onze tijd. Alleen al
daarom is een stuk daadwerkelijke
christelijke aanwezigheid in dit ge
bied belangrijk. Een experiment in
velerlei zin.
Dienst
Allereerst is Nes Ammim een dienst
verlenend experiment, misschien be
ter te noemen: een stuk christelijk
diakonaat aan Israël. Rabbijn Keiler
van Nahariya vroeg zich in het ge
noemde TV-programma af, of de
christenen Israël niet beter konden
helpen door individueel in de kib-
boetzim te gaan helpen in plaats van
door bij elkaar te gaan wonen in een
kollektieve, christelijke nederzetting.
Het één sluit het ander natuurlijk
niet uit.
Maar prof. Werblovsky van Jeruza
lem vond tijdens het forumgesprek,
dat hier met de opening van het
Dorpscentrum gehouden werd, dat
het unieke van Nes Ammim juist ge
legen is in het feit, dat het een pro-
duktieve, kollektieve, christelijke ge
meenschap is in Israël. Juist daardoor
kan Nes Ammim via een modelbe-
drijf, via publiciteit en ontmoetingen
veel meer een 'teken' ('nes'!)-karak
ter hebben dan wanneer ieder afzon
derlijk ergens in Israël zou werken.
Zó vormt Nes Ammim een platform
voor ontmoeting en gesprek, vooral
in het dagelijks leven. Als dienst-ex-
periment is Nes Ammim allereerst
een ekonomisch experiment. Belang
rijkste doel van het rozenbedrijf is
bijvoorbeeld om technische kennis
over rozenteelt door te geven aan de
Israëlische kwekers. Solidariteit moet
allereerst concreet blijken. Het moet
ergens zichtbaar worden, het moet
ergens handen en voeten krijgen.
Verzoening
Ook op het gebied van de verzoening
wil Nes Ammim heel bescheiden
een experiment, een waagstuk zijn. Is
het niet een waagstuk om te pogen
de kloof van ongeveer 2000 jaar
christelijk-gekleurd antisemitisme te
overwinnen? Wij hebben als chris
tenen onze joodse broeders nodig om
onszelf te kunnen zijn, om onze eigen
bronnen te her-ontdekken. Maar
daarbij kunnen wij niet doen, alsof er
in 2000 jaar niets gepasseerd is. Deze
verzoeningspoging is 30 jaar na het
einde van de tweede wereldoorlog
nog niet achterhaald. Wie dat zou
menen, heeft geen enkel gevoel voor
geschiedenis en geen enkel besef van
de Joodse ziel, die zozeer op geden
ken ingesteld is.
Ook in de verzoening tussen Joden en
Arabieren tracht Nes Ammim iets te
doen, waarbij wij geen concurrentie
voelen tussen dit verzoeningswaag
stuk en het bovengenoemde. Verzoe
ning tussen Joden en Arabieren is
immers ook dienst aan Israël. Er zal
nooit vrede in Israël zijn, als Jood en
Arabier niet in vrede mét elkaar le
ren leven. Nes Ammims positie wordt
geïllustreerd door zijn ligging: Aan
de ene kant een reeks Joodse kib-
boetzim, aan de andere kant een
reeks Arabische dorpen. Hier en daar
kan Nes Ammim een bruggetje zijn
of misschien een loopplank.
Wie de gecompliceerde problematiek
van het Midden-Oosten kent, begrijpt
dat dit niet eenvoudig is, maar het is
mogelijk. Vandaag ontving ik een
brief van een kibboetsnik uit onze
omgeving, die eindigde met deze
vraag: 'Hoewel er overal Arabieren
om mij heen wonen in West-Galilea,
leef ik toch volkomen geïsoleerd van
hen in mijn kibboets. Zouden jullie
mij kunnen helpen om werkelijk in
contact en in gesprek met hen te ko
men?' Het wordt ons van Joodse en
Arabische zijde gevraagd!
Nes Ammim is ook een experiment
op het gebied van het gesprek, van de
dialoog. Wij leven in een ongekende
situatie: Voor het eerst in de geschie
denis leeft een christelijke minder
heid temidden van een Joodse meer
derheid. Ons christelijk geloof wordt
daardoor op een geheel nieuwe wijze
uitgedaagd en getest. Eindelijk kun
nen Joden in hun eigen land met
christenen praten, zonder vrees voor
discriminatie en antisemitisme.
En hier in het land hebben wij als
christenen het gevoel terug te keren
naar de bronnen, heel eigenwijs ge
zegd: een soort 'reformatie' door te
maken. Want hier had God omgang
met Zijn volk Israël, hier is dat Boek
geschreven dat ons vandaag nog in
spireert, en hier sprak Messias Jezus
in zijn eigen Joodse omgeving. Het
leven, werken en spreken in Israël
UIT
VAN LEZERS
Geref. Urk (2)
Teksten, zoals, 'Hij die zonder zon
den is en 'De balk in eigen
oog', worden tegenwoordig maar te
pas en te onpas gebruikt. Zo ook met
het ingezonden stuk van de heer K.
Oosta. Verder te lezen, en de op
merking van Jezus, 'Zondig niet
meer, opdat u niet ergers overko-
me', ter harte nemen, schijnt in 's
mensen hart niet op te komen. Als
of een zondaar in het Godsrijk zal
komen zonder hernieuwd gemoed
(Joh. 3:3).
De opmerking van de heer K. Oos
ta, 'Dat zolang het Woord van God
onbeperkt gepredikt mag worden
is een onzinnige zin. Hij weet héél
goed dat de Schrift door Kuitert e.a.
bepérkt gebruikt wordt, en dat zul
ke onheilige mensen uitgestoten die
nen te worden. (2 Tim. 3:5; 4:1-5;
2 Th. 3:13).
Schiedam H. v. Holten
Anti inspraak?
In een verslag van de besprekingen
op de gereformeerde synode over de
reglementen van de theologische ho
geschool te Kampen liet u mij ver
zet aantekenen tegen inspraak van
studenten, met als argument de er
varing met de Nijenburgh.
De situatie was anders. In een brief
aan de synode bepleitte een aantal
studenten een verandering van be
stuur. De bevoegdheden van het cu
ratorium, dat thans namens de ker
ken de hogeschool bestuurt, zouden
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
moeten worden overgedragen aan de
hogeschoolraad; het curatorium kon
dan worden afgeschaft.
Tegen deze verandering van be
stuursvorm heb ik mij verzet met de
volgende argumenten: 1. de school
der kerken dient door de kerken te
worden bestuurd; 2. in het algemeen
beantwoord ik de vraag, of een
school een instelling is, die demo
cratisch kan worden bestuurd, ont
kennend; inspraak is overigens wel
gewenst. 3. de ervaring met de
Nijenburgh, (als argument door mij
een slecht argument genoemd, wijl
kansbiedend aan de slechte raad
geefster: vrees).
Aan de ter aanneming voorgestelde
regelementen inclusief de daarin
verleende inspraak gaf ik mijn
stem.
Middelharnis P. Schravendeel
Zionisme (4)
FJmiEBERISKTEN
kunnen van maandag tot en
met vrijdag telefonisch tot
16.30 uur opgegeven worden
op nummer 020-913456; en van
16.30-20.00 uur op nummer
020-220383. Dit laatste num
mer geldt ook voor ZONDAG
AVOND en dan van 18.00-20.00
uur.
AMSTERDAM:
Direktie - commerciële
afdelingen -
administratie:
Wibautstraat 131,
tel 020-913456.
Postbus 859.
Redaktie:
Nieuwe Zijds Voorburg
wal 280, Amsterdam.
Tel 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9, Rotterdam.
Tel 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
ZWOLLE'GRONINGEN:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel 05200-17030.
Postbus 3.
Als er in de laatste tijd al veel frap
pante dingen gebeuren, dan wordt
dat geslagen door de onbeschaamde
Hitleriaans-racistische tendenzen
van organisaties en personen die on
der het voorwendsel van steun te ge
ven aan de Palestijnen, grove pro
paganda bedrijven tegen Israël en
het Joodse volk.
Deze kringen gaan voorbij aan het
dóódsimpele feit, dat hun oogappel
de PLO bij elke confrontatie met
Israëli's en Joden gediscrimineerd
hebben.
In de PLO, die een democratische
seculiere staat in het voormalige
Britse mandaatgebied Palestina
zegt te willen stichten, zijn geen en
kele van de op dat gebied woonach
tige Joden. Noch de Zionistische Jo
den, noch anti-Zionistische Joden, die
door bovengenoemde kringen maar
al te graag aangehaald worden, zo
als prof. Shahak en Rami Livneh zijn
in die democratische PLO ver
tegenwoordigd. Is dat dan geen ra
cistische discriminatie? Hoeft dat
dan niet aan de kaak gesteld te
worden?
De Amerikaanse prof. Noam Choms
ky, die ook maar wat graag geci
teerd wordt door bovengenoemde
kringen als hij kritiek uitoefent op
Israël, zegt zelf dat een staat onder
de PLO nog heelwat racistischer zal
zijn dan het huidige Israël (hetgeen
zoals U zult begrijpen in alle cita
ten weggelaten wordt). En hetzelf
de voor Shahak.
Israël komt wat dat betreft beter
uit de bus. Alleen al het feit dat de
Arabieren passief en actief kiesrecht
hebben (er zijn Arabische parle
mentsleden in Israël) spreekt voor
zich.
Delft A. H. Hoek
Vervolging
Hiermede betuig ik mijn volledige
solidariteit met het door u gepubli
ceerde protest van de orthodoxe
priesters Gleb Ijakoenin en Regel-
son aan de wereldraad der kerken te
Nairobi over de vervolgingen van de
christenen in de Sovjet-Unie, zie
Trouw nr. 9687 pagina 2. Ik roep alle
christenen van Nederland op zich bij
dit protest aan te sluiten voor het
verdedigen van him vervolgde mede
broeders in Rusland.
Rotterdam Dionissios, bisschop
der Russische orthodoxe
kerk in Nederland
kan beleefd worden als één groot
leerhuis-experiment.
Soberheid
Tenslotte is niet het minst actueel,
dat Nes Ammim althans vergele
ken met Nederland een sober
heids-experiment genoemd zou kun
nen worden. Iedereen verdient pre
cies evenveel, rozenkweker, typiste,
dominee, architect en bouwvakker.
Hoe dat allemaal kan en gaat in de
praktijk, zou nog eens een aparte dis-
kussie waard zijn, temeer daar in
Nederland heel wat afgepraat schijnt
te worden over een 'nieuwe levens
stijl'. Er zou toch een woordje mee
gesproken kunnen worden door een
gemeenschap van mensen, uit het
rijke westen afkomstig, die hier iets
concreet trachten te realiseren?
Geeft een ideële inzet van mensen
van alle mogelijke beroepen niet een
geweldig stuk kompensatie of tegen
wicht voor prestatiedrang en kon-
sumptiegedrag?
Is het zo'n probleem voor predikan
ten gesproken, die toch een voor
beeld zouden kunnen geven niet
meer geld kunnen vrijkomen voor
nieuwe predikantsplaatsen, waardoor
er helemaal geen predikantenover
schot behoeft te komen omstreeks
1980? Het zijn maar vragen.
Waarom kan in Nederland niet, wat
hier wel kan? Of betekent onze
'christelijke inspiratie' alleen, dat
we uitgebreid kunnen moraliseren
over wat anderen zouden moeten
doen? Prof. Berkhof zei hier in een
gezamenlijk gesprek tijdens de ope
ning van het Centrum: 'Nederlanders
snijden liever in het vlees van de
slager dan in hun eigen vlees'. Ik
geloof, dat een 'dialoog' tussen Is
raël en Nederland ook over deze za
ken best boeiend zou kunnen zijn. En
wie weet, kan Nes Ammim hier ook
wel een bruggetje vormen.
Drs. Simon Schoon is predikant van
de christelijke nederzetting Nes Am
mim in het noorden van Israël.
Huwelijk (2)
Volgens de Bijbel is het huwelijk
niet een belangrijke stap in de evo
lutie van de mens uit een soort
mensaap. Waar haalt men de onzin
vandaan? Ook is het schandelijk om
te beweren dat het huwelijk tot de-
biologie van de mens zou behoren.
Het huwelijk is door God Zelf in het
paradijs nog vóór de zondeval inge
steld (Gen. 2:18-25). De mens is
naar Gods beeld geschapen. Dat
beeld houdt in: man en vrouw. Dat
moet in het huwelijk naar voren ko
men (Gen. 1:27). We moeten dus
niet kijken naar het ontroerende in
het dierenleven om ons daar naar te
normeren. Nee we moeten luisteren
naar Gods Woord om ons daar door
te laten leiden.
Paulus schrijft later ook dat de ver
houding tussen man en vrouw dezelf
de moet zijn als de verhouding die
er bestaat tussen Christus en zijn
gemeente (Efeze 5:22-33). Als wij
onszelf in ons gehele leven en ook
in ons huwelijksleven maar lieten
leiden door Gods Woord (Psalm 119:
105), dan zouden we veel gelukkiger
zijn en dan zou overspel niet meer
voorkomen.
Boerakker ds. W. Praamsma
Angola (2)
De zuidafrikaanse minister van bui
tenlandse zaken, dr. Hilgard Muller,
die een particulier bezoek van een
week aan het Verenigd Koninkrijk
brengt, heeft in Londen gisteravond
laat in een BBC-radioprogramma
nogmaals herhaald dat Zuid-Afrika
niet betrokken is in de burgeroorlog
in Angola. 'Er zijn talrijke ongefun
deerde speculaties in omloop, waar
op het voor mij zinloos is om daar
over In details te gaan discussiëren.
Het enige wat ik nadrukkelijk wil
bevestigen is, dat Zuid-Afrika uit
sluitend die grenzen verdedigt waar
voor het verantwoordelijk is, en dat
is al'.
Den Haag Raad pers en
voorlichting
ambassade Z.-Afrika
Angola (3)
Geen protesten van de PPR, Angola-
comité, PSP, PvdA om dit bloedver
gieten in Angolavan pas bevrijde
mensen te stoppen. Waar blijven de
christenen in deze partijen met hun
protest tegen deze slachting, die be
vrijde mensen elkaar aandoen? Of
is enkel de macht het doel en dan
de macht van de socialistische-com-
munistische visie, die de macht in
zich zoekt. Een heilloze weg!
Dokkum W. E. Torensma
Betaald antwoord
Een geluid, dat op de gereformeer
de synode nogal eens klonk, bij de
bespreking van het programma ter
bestrijding van het racisme (PCR),
was het lage bedrag dat door de ge
reformeerden voor dit fonds was bij
eengebracht, slechts achttienduizend
gulden. Maarkunnen gerefor
meerden wel tellen? Toen het PCR
(en het Speciale Fonds) nog niet de
kerkelijke kanalen gepasseerd was,
is, door particulier initiatief onder
de naam "Betaald Antwoord', alvast
begonnen met geld in te zamelen
voor het Sneciale Fonds.
Uit die tijd zijn nog wat cijfers:
1971: de gereformeerden dragen
via 'Betaald Antwoord' bijna 20.000
bii aan het Speciale Fonds.
1972: het PCR, en daarmee het
Speciale Fonds, werd in de synode
afgestemd. "Betaald Antwoord'
heeft toen een zogenaamde spijteif-
ten aktie gehouden. Gereformeerden
brachten 40.000 bijeen.
Vanaf het moment dat de synode be
sloot het PCR te steunen is "Betaald
Antwoord' opgehouden de gerefor
meerden apart te administreren.
De synode besloot het PCR niet uit
aleemene middelen te steunen, maar
degene die dat wilden in de gelegen
heid te stellen, daarvoor giften te
storten op de rekening van het alg.
diakonaal bureau. Door het DB is
nauwelijks propaganda gevoerd om
te wijzen op deze mogelijkheid. Dit
Is bij velen dan ook niet bekend.
We kunnen dus wel aannemen dat
het werkelijke bedrag dat vorig jaar
door gereformeerden voor het PCR
is ingezameld hoger is dan 18.000
gulden.
Het lijkt eerlijker hiermee rekening
te houden.
Enschede Joke Voogt
Kuitert
Mijn boekje sluit oneindig veel meer
aan bij de gereformeerde traditie
dan men denkt heeft professor Kui
tert ter Synode gezegd.
Waarschijnlijk weer zo'n uitspraak
van professor Kuitert waar leken
mee uit de voeten kunnen en theo
logen zich afvragen wat hij daar nu
weer mee bedoelt.
Die leek weet dan ook niet van men
selijke ontwerpen van God, maar wel
van een goddelijk ontwerp van de
mens.
'Een mens met een opdracht, in el
ke nieuwe tijd op verstaanbare wij
ze het evangelie van Jezus Christus
onder woorden en daden te brengen.'
De laatste alinea is een citaat uit
een artikel van een zekere dr. H.
M. Kuitert, verschenen in het dag
blad Trouw eind december 1965, on
der de titel: 'Christenheid in nieuw
jaar'.
Misschien zou het dienstig zijn dit
artikel, uiteraard met toestemming
van de schrijver, opnieuw te plaat
sen.
Wellicht opent het bij synodeleden
een ander zicht op mensen die van
daag meer willen zeggen dan in het
belijden van de kerk is geformu
leerd, omdat ze het evangelie probe
ren over te brengen als een levende
zaak aan al die mensen die bezig
zijn de kerk te verlaten omdat ze
daar het leven niet gevonden heb
ben.
Winsum Z. Heslinga
Toxopeus-ronde
Als de regering wil bezuinigen is
daar een betrekkelijk eenvoudig
middel voor namelijk het afschaffen
van de zogenaamde Toxopeüs-ronde.
Ten gevolge van de hoogconjunc
tuur en het tekort aan goedgeschool
de werknemers nam de regering
omstreeks 1962 deze maatregel
waarbij de salarissen van het hoger
personeel in vier jaar met maxi
maal 40 procent extra stegen om
het wegkopen van goede ambtena
ren door het bedrijfsleven te ver
hinderen. Het was dus een duidelijk
conjuncturele maatregel. Nu de con
junctuur is omgeslagen ligt het
voor de hand deze maatregel weer
geheel of gedeeltelijk af te schaf
fen. Dat betekent tegelijk een bij
drage aan een inkomenspolitiek van
meer gelijke lonen, terwijl geld
vrijkomt voor allerlei taken.
Borne B. M. Kraaijenbrink
PCR
Ik heb mij onmiddellijk van de ver
klaring, die ds. Buti namens de niet-
blanke kerken uit Zuid-Afrika op de
gereformeerde synode in Lunteren
indiende, gedistancieerd en in dier
voege kennis gegeven, dat ik mijn
kerk niet vooruit kan lopen en dus
niet akkoord kan gaan met de ver
klaring van de niet-blanke kerken.
Ik rechtvaardig mijn optreden in
het licht van het feit, dat mijn
kerk, de NG Sendingkerk (Kleurlin
gen) ten eerste zich op de synode
van 1970 onomwonden tegen geweld
uitgesproken heeft. Ten tweede
heeft de synode van 1974 een ad hoc-
commissie ingesteld, waarvan ik
voorzitter was. Genoemde ad hoc-
commissie heeft tegen het PCR be
sloten. Mijn kerk moet nog dus een
ambtelijk besluit in verband met
het PCR nemen. Het gesprek wordt
dus nog voortgezet.
Ceres (Zuid-Afrika) Dr. H. M. Beets,
afgevaardigde NG Sendingkerk
STER-reclame (2)
Het is zo langzamerhand wel duide
lijk dat Loeki zijn reclame-tour voor
zichzelf op bevredigende wijze heeft
beëindigd. Wij zijn nu eenmaal een
volk dat zich door koeien laat toe
spreken.
Vlaardingen H. J. Besselink
De meeste belangstelling blijkt er
onder de gedelegeerden te zijn voor
de eerste sectie, dde gaat over het
actueel geloofsgetuigenisWaarneer
men nu zou trachten de assemblees
,te karakteriserendan is dit zeker
een vrome assemblee en tevens een
assemblee waarin de tot dusver be
reikte overeenstemming tussen de
leden-kerken inzake geloof en
maatschappelijke betrokkenheid
wordt geconsolideerd.
In de top van de wereldraad van
kerken heeft men het idee dat wat
gezegd moest worden in de heden
daagse wereld intussen wel zo'n
beetje gezegd is en dat het er nu
maar eens van moet komen de
daden aan de woorden toe te voe
gen.
Te lang
De presentatie van de vrouwen in
de assemblee, eind vorige week, is
voor velen uitgelopen op een te
leurstelling. De hoofdmoot van de
morgen die aan de vrouwenproble
men was gewijd ging heen aan een
veel te lang uitgedijd verhaal van
die Ghanese opperrechter Annie Ji-
agge, dde hiermee vermoedelijk
haar kans om moderator te worden
van het centraal comité van de
wereldraad verspeelde.
Mevrouw Jiagge zei enkele kern-
achtieg woorden over het kwaad
van het sexisme maar in het ver
volg van haar toespraak gleed zij
uit op zijpaden. Na haar rede volg
de een heel artistieke, maar iets te
moeilijke film en een ontroerende
liturgie. Ook nu weer werd God
beurtelings met 'Hij' en 'Zij' aan
gesproken. In de liturgie werden de
liederen begeleid door de Duitse
groep van Peter Jansens, dde ook
bij andere kerkelijke kermissen
vaak aanwezig ls.
De vrouwen hebben trouwens toch
weinig geluk met hun optreden.
Mevrouw Andriamanjato, een inge
nieur van het waterwezen uit Ma
dagascar, zette ditmaal de kraan
met ideologische slagzinnen wagen
wijd open, waardoor de voortgang
in de assemblee ook al niet zo erg
gediend werd.
Heel anders
Een heel andere reactie behaalde
de premier van Jamaica, Michael
Manley, bij de afgevaardigden. De
ze politieke leider uit het Caraibl-
sche gebied kritiseerde het kapita
lisme, omdat het slachtoffers
maakt. In zijn kritiek spaarde hij
noch het Westeuropese en Noord-
amerikaanse democratische kapita
lisme noch het Oosteuropese staats-
kapitalisme. Manley noemde de
westerse parlementaire democratie
alleen maar een begin van echte
democratie. Vaak is deze democra
tie slechts een dekmantel waarach
ter die meerderheid de minderheid
overheerst. Manley gaf echter toe
dat het uiterst moeilijk is om in
onze technologische wereld een in
stitutionele vorm te -geven aan een
regering door het volk. Hij pleitte
voor steun aan een nieuwe interna
tionale economische orde, waarin
de mens voorop staat.
Een deel van de Zuidafrikaanse delegatie in Nairobi, blank en
niet-blank zonder onderscheid. Er zijn 29 Zuid-Afrikanen in de
assemblée, onder wie uiteraard geen vertegenwoordigers van de
blanke Boerenkérken, omdat deze geen lid van de Wereldraad zijn.
door Aldert Schipper
NAIROBI De assemblee van de wereldraad van kerken in Nai
robi gaat vandaag (maandag) zijn tweede week in. Voor ons lig
gen nog tien dagen van bijbelstudie, bidden, zingen en discussie.
Discussie over de veelheid van onderwerpen, die in de afgelopen
dagen op tafel zijn gelegd bij de gedelegeerden. Deze discussies spe
len zich af in zes secties, waar steeds meer dan honderd mensen
aan meedoen-
tot eein staande ovatie verleidde.
Toch was zijn toespraak aanzienlijk
meer ingehouden dan de rede die
president Kenneth Kaunda van
Zambia in 1968 in Uppsala op de
vorige assemblee afleverde. Kaunda
stede toen, vlak na de dood van
Martin Luther King, het racisme
aan de kaak. Zijn rede droeg op
dat moment sterk bij tot het be
sluit om een programma op te zet
ten speciaal gericht op de bestrij
ding van het racisme.
Er is inmiddels nogal wat druk uit
de westerse wereld om dit program
ma op te laten gaan in een veel
ruimer opgezet programma voor de
mensenrechten. De Afrikanen en
vooral de secretaris-generaal van
de conferentie van kerken van ge
heel Afrika, kanunnik Burgess Carr,
voelen hier totaal niets voor, omdat
hierdoor de kracht van het anti-
racismeprogramma aanzienlijk zou
verzwakken. De verwachting bij de
top van de wereldraad is dat het
programma wel zelfstandig kan
doorgaan, wanneer de mensen dde
er het nieeSt aan trekken, niet zelf
het programma ombouwen tot een
antikapltallsme programma.
Minister Pronk
De Nederlandse minister voor ont
wikkelingssamenwerking, drs. Jan
Pronk, heeft in de sectie van de
assemblee, die zich bezighoudt met
de toekomst van de mens, sterk
gepleit voor de vorming van een
nieuwe economische orde op we
reldschaal. Hij vindt dat de wereld
op het moment op een draaipunt is
aangeland, waarop het er maar van
moet komen dat we actief ingrij
pen in het Internationale economi
sche systeem, dat de armen armer
en de rijken rijker maakt.
Pronk zei dat het pessimisme dat
velen hebben over wat tot dusverre
aan ontwikkeling is gedaan terecht
is. Er ls eerder sprake van een
ontwikkeling de andere kant uit en
in de huidige crisis blijven de
noodzakelijke beslissingen ten goe
de uit. Er is meer honger, armoede
en werkloosheid dan ooit, aldus mi
nister Pronk.
Drs. Pronk die een bekende gast is
in oecumenische kringen, deed een
beroep op het gemeenschappelijk
geloofsuitgangspunt toen hij opriep
een begin te maken met de nood-
TEGEN DE AVOND
Zaai je zaal in de morgen
en laat je handen tegen de avond;
niet ledig liggen
waait je weet niet
of het een gelukken zal
of het ander,
of misschien
vallen beide wel goed uit..
(Prediker 11, 6)
We mogen dit woord van de Predi
ker niet uitspelen tegen zijn her
haald uitgesproken afkeer tegen
uitsloverijDaar blijft hij een te
genstander van. Maar hij is mis
schien wel een beetje bang voor
verveling, want verveling is een
voorportaal van de dood. Juist zei
mijn vrouw tegen mij dat 't eigen
lijk zo vermoeiend was: je neemt
alle deuren netjes met een wasimid
del af, maar je weet dat de vervul
ling meteen weer inzet. Je kookt
met zorg, maar 't is ook zo weer
opgegeten, vooral als er haast is. Je
maakt een preek, of je maakt er
zelfs twee en hoe gauw zijn ze
uitgesproken en ook weer vervlo
gen. En toch kan er op den duur
iets uitkomen. Vaak op de heel
lange duur. Bij het geduld dat we
moeten leren oefenen behoort het
voortdurend bezig zijn, juist omdat
je je werk niet kunt nalopen in z'n
uitwerking, of het goed uit valt. En
daarom houdt de kerk er ook niet
mee op om gestaag het woord te
prediken, ook al gebeurt datal
bijna twee duizend jaar. En ook al
gaat het vaak door veel donkerheid
en onbegrip heen. Ook tegen de
avond houden we niet op.
AMSTERDAM De aktie 'Geven
voor leven' voor de bestrijding van
kanker bij jeugdigen, vorig jaar
door het Koningin WiiQhelmdna
Fonds in samenwerking met de
NCRV gevoerd, heeft ruim 68" mil
joen gulden opgeleverd. Na aftrek
van de kosten en bij telling van de
rente betekent het dat een bedrag
van 65,5 miljoen beschikbaar is
voor het doel van de alktie. Het
algemeen bestuur van het KWF
heeft na het advies van deskundi
gen te hebben ingewonnen thans
een plan opgesteld voor de verde
ling van de gelden. Besloten is dat
14 miljoen zal worden gereserveerd
voor fundamenteel onderzoek ter
bestrijding van de kanker bij jeug
digen en de kankerbestrijding in
het algemeen.
Voor wetenschappelijk onderzoek is
22 miljoen bestemd. Verschillende
instituten en laboratoria hebben
reeds tientallen projecten voor fun
damentele en klinische research in
gediend tot een bedrag van dertig
miljoen gulden. De adviescommissie
'Geven voor Leven' zal in eerste
instantie dieze aanvragen gaan be
kijken. De eindbeslissing neemt het
bestuur van het KWF. De bloed
ziekte leukemie vertegenwoordigt
bijna de helft van alle kwaadaardi-
ge nieuwvormingen bij kinderen.
Het centraal bureau in het Juliana-
kinderziekenhuis In Den Haag, dat
de kennis op het gebied van leuke
mie bij kinderen In Nederland bun
delt heeft reeds een bedrag van
anderhalf miljoen ontvangen. Het
is de bedoeling een centraal bureau r
voor kwaadaardige gezwellen bij
jeugdigen op te richten, dat de er^
varingen ten dienste van pa
tiëntenzorg en onderzoek gaat bun
delen. Ook daarvoor is een bedrag
van anderhalf miljoen uitgetrok
ken.
zakelijke ophouw van een nieuwe
internationale orde. Hiertoe moeten
aldus drs. Pronk, onze normen en
waarden, onze politieke doeleinden
en de manier waarop wij onze, be
slissing,en nemen, vernieuwd wor
den. Deze vernieuwing moet gericht
zijn op een herverdeling van macht
en welvaart met het doel een even
wichtiger verhouding tot stand te
brengen. Omdat onze problemen
wereldwijd zijn, moet er ook ge
zocht worden naar wereldwijde op-
lossingen. Regionale oplossingen
stellen de chaos alleen maar uit-.
Begraafplaats
'Onder het kapitalistische systeen is
het idee ontwikkeld dat de mens
aldoor maar bezit moet vergaren en
dat de wetten dienen om dat bezit
veilig te stellen. In naam van het
kapitalisme zijn alle gevaarlijke in
stincten van de mens verheven tot
aanvaardbare gedragsregels. Wel
licht kan van het kapitalistische
systeem gezegd worden dat het de
motor was, die de mens heeft doen
stijgen tot het huidige peil van
economisch en technologisch kun
nen. maar het is tevens de begraaf
plaats geworden van de menselijke
moraal', aldus de premier.
Manley bracht zijn ideeën met gro
te redenaarskracht naar voren en
hij was de eerste spreker van de
vorige week, die de afgevaardigden
Van een onzer verslaggevers
ZWOLLE De raad van ker
ken in Zwolle heeft besloten,
haar werk in de tot nu toe be
staande vorm op te schorten,
wegens gebrek aan belangstel
ling van de zijde van de kerken.
Nadat najaar 1973 een dagberaad
een nieuwe aanzet scheen te zullen
geven voor het werk, werden in 1974
reorganisatieplannen ontworpen, die
de kerken en hun wijkgemeenten
(parochies) meer en intensiever bij
het oecumenisch werk beoogden te
betrekken. Deze plannen kregen ech
ter onvoldoende weerklank. Mensen
uit de wijkgemeenten bleken moei
lijk te vinden, de kerken hebben
grote rorgen met het instandhouden
van hun eigen leven. Daardoor blijft
er nauwelijks tijd en aandacht voor
wat te maken heeft met gezamen
lijk optreden naar bulten.
De leden van de Zwolse raad van
kerken hebben daarop hun mandaat
aan de kerken, die hen afgevaardigd
hadden, teruggegeven. De leidingge
vende instanties van de kerken
pleegden toen enige malen zelf over
leg, maar daarin kwamen dezelfde
gevoelens en gedachten naar voren,
als die al eerder in de raad geble
ken waren.
Deken G. Koeleman (r.k.), ds. A.
van Es (herv.) en ds. A. Riddersma
(geref.) hebben nu op zich genomen
om de contacten te onderhouden
met die onderdelen van het werk
van de raad van kerken, die door de
nieuwe situatie hun basis dreigen te
verliezen, zoals de Werkplaatsdien
sten, de commissie vredesweek, die
voor kerk en recreatie en die voor
de gebedsweek in januari.
Verder zal dit drietal alles, wat er
nog aan oecumenisch en interkerke
lijk werk in Zwolle functioneert, on
der de loep nemen en hun bevindin
gen in een rapport vastleggen, als
mede voorstellen doen voor een nieu
we vorm van samenwerking tussen
de kerken.
Enkele weken geleden besloot ook
de gemeenschap van kerken Rotter
dam-rechter Maasoever, zichzelf
goeddeels op non-actief te zetten,
gezien het gebrek aan belangstelling
vanuit de kerken.
