Symposium: kweekreactor
s niet speciaal gevaarlijk
Detaal
der natuur.
4
Hoe eerder
hoe lager
de premie
Verzéker
je leven.
'Nairobi' gleed nog
langs de punten heen
Echte etsen van
Rembrandt onder
stof in Dordrecht
NKV verwacht niets van
overleg met werkgevers
Na negentig jaar gevonden
kernenergie ja of nee blijft hoofdvraag
Jury tegen Lynette
Fromme bang voor
represaille-daden
ri
type).
Cigarros Autenticos.
Hervormden werken
mee aan school met
bredere basis
Bereiken centraal akkoord niet nodig
Assemblee begint op gang te komen
Kamerlid wil brief
van Philips
in openbaarheid
Beroepingswerk
/ARTE :RDAG 29 NOVEMBER 1975 TROUW/KWARTET 9
blioRDRERHT Het armlastige
1 j Bordtse tekengenootschap 'Pictu-
iaer& dat vorig jaar 200 jaar bestond
.Jn dit zeldzame jubileum nu met
a a avi tentoonstelling gaat vieren
P) 'fa eeft voor enige opwinding in de
«partei unsthistorisclie wereld gezorgd.
e pleit
larisaU ferwijl he4 jarenlang aan het
Zoals ,bben was de eindies aan elkaar
g, bed1 tooP611 om zich zelf en zijn
larden onumentale gebouw aan de
gastaj oorstraat te Dordrecht in stand
houden, lagen ergens in dat
ebouw bijna 90 jaar 22 waarde-
olle etsen van Rembrandt waar-
enkele zeer zeldzame. Drs.
.amerl
PPR)
itellen
ijgen,
ig gel de Groot, directeur van het
igale I ordtse schilderijenmuseum vond
i Am; 1 40611 in een stoffige ar-
van liefkamer bezig was na te gaan
op ge f er nog stukken waren interes-
n op
Beide
boos
ig (j
itaris
üssie
over
t
niet
?t dal
vezen
ils
luwd,
andi
bevri
ider
nzk
het
mt
het
mam
soci
,-ai 1114 ?enoee om de jubileumexpo-
loère tie mee op te sieren. De heer De
Iroot trof een map aan met een
embrandt-verzameling' van
lornamelijk kopieën. Hij kon
afges chter zijn ogen haast niet gelo-
"Ten toen hij er etsen tussen vond
ie vrijwel zeker echt waren.
ng va )nderzoek
^een W 4rob er onmiddellijk i
Zij
het rijksprentenkabinet te Am
sterdam dat na een nauwgezet
onderzoek van papier en water
merken tot de conclusie kwam
dat het inderdaad authentieke
Rembrandt-etsen waren, verschil
lende van de zogenaamde 'eerste
staat', de rest van de 'tweede
staat'. De kwalificatie 'eerste
staat' wil zeggen dat de etsen
zeer waarschijnlijk door Rem
brandt zelf zijn afgedrukt van
de plaat zonder dat daarop veran
deringen zijn aangebracht.
Er bevinden zich onder meer bij:
Christus in dispuut met de
schriftgeleerden, waarvan alleen
exemplaren in Leningrad, Cam
bridge en enkele andere buiten
landse musea aanwezig zijn, zelf
portret met Saskia en de bidden
de Hyronimus.
Het museum wil geen uitspraak
doen over de handelswaarde van
de etsen, te meer niet omdat Pic-
tura nog nauwelijks is bekomen
van de verrassende vondst. Er
zijn geen unica bij en ook geen
landschapje, die vooral de laatste
jaren nogal fors in prijs zijn ge
stegen.
Herkomst
Maar de collectie is toch wel zo
interessant dat van 'meerdere
tientallen duizenden guldens' ge
sproken kan worden. De economi
sche waarde wordt overigens on
belangrijk geacht. Van veel grote
re betekenis is het dat het aantal
bekende etsen van Rembrandt is
uitgebreid. Achteraf kan de her
komst van de verzameling gemak
kelijk thuis worden gebracht. In
1884 legateerde namelijk de Dord-
tenaar mr. Alexander Verhuel zijn
'Rembrandt-verzameling' aan Pic-
tura. In die tijd verstond men
met een gerust geweten ook ko
pieën en dergelijke onder zo'n
collectie. Daaraan is waarschijn
lijk te wijten dat men er nooit zo
veel aandacht aan heeft geschon
ken. Volgens de inventarislijst
ontbreekt er ook het een en ander
aan. Gebleken is echter dat men
in het verleden ook wel stukken
uit het archief heeft verloot of
zonder dat het terug kwam in
bruikleen heeft gegeven. Wat na
de tentoonstelling met de etsen
gaat gebeuren staat nog niet vast.
(ADVERTENTIE)
ILFT Als we in de wereld op grote schaal kernenergie willen
passen, hebben we daarvoor kweekreactoren nodig. Omgekeerd:
we kweekreactoren invoeren, kiezen we daarmee voor toepas-
chig van kernenergie op grote schaal. Kweekreactoren zijn overi-
is op zichzelf niet gevaarlijker dan de nu gebruikelijke water-
roeide kernreactoren.
stander van kernenergie. En als we
nu beginnen aan krachtige ontwik
keling van alternatieve energie
bronnen, kunnen we er ook op den
duur zonder, -meent hij.
tidi i
iali
deze conclusie van gesprekslei-
prof. HJ3.G. Casimir waren de
ideiset buii,tenla,n<ise deskundigen op
TH-symposium Kernvragen
V de snelle kweekreactor, het
En dart, was best wonderlijk,
in het feiit dart twee van hen
flink stuk van hun leven ln
rtoren hadden geïnves-
terwijl de andere twee een
erst kritische opstelling hadden,
ch bleek op het symposium het
tfdprotoleem de aanvaardbaar-
l van kernenergie als zodanig,
kweekreactor, ondanks alle la-
lij oiaa
erover, 'bleek nauwelijks een
e ver onderlijke kwestie.
ekbt
V.V.G
i var
Ontberingen
liliger
rdami FR. Fanmer (twintig jaar vei-
leidsonderzoek voor de Britse
eekreactor)'We weten er nu
zo veel over als tien jaar gele-
over de waterreactor. En we
Jden dat we nog tien jaar nodig
inverpben voordat we echt genoeg we-
om ze op grotere schaal in te
ren. Op een aantal punten is
nartrLumgekoelde kweekreactor
>orn |nmerkeiijk veiliger dan een wa-
aeactor, dat weten we al wel.
;t-Ba|fct werd hem niet afgestreden
or dr. Amory B. Lovins een ten-
re Amerikaan die met een ency-
(peddsch geheugen vol onrustig
Ikende feiten over kernenergie
reactorbouwers van twee wereld-
Sta ten achtervolgt. Een oordeel over
■nenergie is voor Lovins geen
oens ^nisc^e zaak maar een maat-
meni la,PPelij,ke en ethische vraag. 'Je
pit niet bewijzen dat het fout zal
Je kunt evenmin bewijzen
géén ongelukken komen',
een uitstekend gedocumen-
ird geloof in de menselijke feil-
■trheid maakt Lovins tot tegen-
De misbaarheid van kernenergie
werd ook toegegeven door (kleine
verrassing) prof. W. Hafele, de we
tenschappelijke vader van de snelle
kweekreactor in Kalkar. 'Maar dan
zal de samenleving wel ontberingen
moeten aanvaarden'. ('Een zekere
materiële verarming', formuleerde
Casimir later voorzichtiger). Maar in
een redelijke toekomst zoals Hafele
die ontwerpt, is kernenergie, inclu
sief kweekreactoren wel onmisbaar.
Het zou op den duur, als de olie
opraakt, de betaalbaars te energie
bron zijn.
En kapitaal is de beperkende factor
in de strategie die Hafele op het
Internationaal instituut voor toege-
SACRAMENTO (Reuter) De
lury, acht mannen en vier vrou
wen, die Lynette 'Squeaky' Fromme
schuldig heeft verklaard aan een
poging tot moord op president G»
raid Ford, ds bang voor represailles
enmijdt de publiciteit.
Lynette Fromme is een aanhang
ster van de 'magiër' Charles Man-
son, die samen met zeven mede
plichtigen levenslang uitzit wegen*
moord op de actrice Sharon Tate
en anderen.
rdii
ADVERTENTIE
zei
del
n of
ipj
De Wilde Cigarillos van La Paz
spreken de taal der natuurzonder -
opsmuk, met flos, zuiver van melange,
eerlijk van tabak. Zo'n treffend stukje
natuur kost 25 cent (het Wilde Havana-
type) of 27 cent (het aromatische Brazil-
delde liggen. Dat de helft van
het huidige Europese consumptieni
veau, en lijkt dus geen overtrokken
doelstelling.
Prof W. von Ehrenstein uit Bre
men, liet voorat zijn bezorgdheid
blijken over de verantwoordelijk
heid voor plutonium en het mis
bruik dat daar door regeringen en
groeperingen van kan worden ge
maakt. Toepassing van kernenergie
verspreidt op die manier de moge
lijkheid om kernwapens te maken.
(Alweer geen speciaal probleem
van de kweekreactor).
Jong (en gezond) heeft altijd z'n voordelen. Wie er vroeg
bij fs met een levensverzekering heeft er het meeste plezier van.
Nu en later. Lééft ook meer ontspannen met die ene grote zorg
minder. De zorg voor als er wat gebeurt, 't Is niet anders. Verzeker
je leven. Hoe eerder hoe lager de premie. Informeer bij je eigen
verzekerings-vakman of bij Bureau Voorlichting Levensverzeke
ring. Antwoordnummer 89, Den Haag.
Consequenties
Prof. H. B. G. Casimir:
wonderlijke eensgezindheid
paste systeemanalyse (IIASA) in
Wenen ontwikkelt. Daarin zou het
energieverbruik per hoofd van de
wereldbevolking uiteindelijk op
ruim tweemaal het huidige gemid-
Die bezorgdheid deelde iedereen.
Alleen de te trekken consequenties
verschilden al naar de manier
waarop men tegen de samenleving
aankeek. Lovins had ook op dit
punt weinig vertrouwen in de
mensheidveiligheidsmaatregelen
zullen de persoonlijke vrijheid aan
tasten en nog niet goed genoeg
zijn. Hafele von dat het moest
kunnen.
Casimir tenslotte: 'Het lijkt mij dat
de wereld slecht is voorbereid om
met deze bijzonder gevaarlijke za
ken om te gaan'. Hij hield het bij
'een buitengewoon twijfelende op
stelling' De bereidheid om bepaal
de offers te brengen, nodig als we
er zonder kernenergie willen ko
men, zag hij namelijk ook niet zo.
DEN HAAG De raad voor de
zaken van kerk en school van de
Nederlandse hervormde kerk dienst
positief te staan tegenover initia
tieven tot het stichten van een
samenwerkingsschool als duidelijk
blijkt, dat de ouders en leden van
de keerkelijke gemeente deze vorm
wensen. Dit houdt in, dat de raad
adviseert en steunt bij de uitwer
king van de plannen voor zo'n sa
menwerkingsschool.
Dit as de laatste aanbevling. die
een commissie van de hervormde
raad in een discussienota heeft ge
daan. Bij het streven naar eensa
menwerkingsschool speelt als het
goed is een bepaald pedagogisch
ideaal mee, dat nooit waardevrij of
kleurloos is.
Van onze sociaal-economische redactie
UTRECHT 'De werknemers in Nederland hoeven voor fundamen
tele verbeteringen van hun positie geen enkel heil te verwachten
van een centraal overleg met de werkgevers. Voor de volgende ja
ren kunnen pogingen om een centraal akkoord te bereiken dan ook
beter achterwege blijven'.
Tot deze conclusie komt het NKV in
'Pamflet'; het weekblad van de vak
centrale. Met 'deze werkgevers' be
doelt het NKV de werkgevers 'die
hun voorrechten en privileges onaan
getast willen laten en die ieders me-
door Aldert Schipper
NAIROBI Nu de grote toespraken,' die het begin van de assemblee van de wereldraad van kerken
markeerden langzamerhand voorbij zijn, begint de grote vergadering langzaam op gang te komen. Er
wordt steeds meer tijd ingeruimd voor de gesprekken in de kleine 'workshops' (werkwinkels) waar
steeds zo'n vijftien mensen uit de meest verschillende landen met elkaar spreken over de diepste
roerselen van hun ziel. Over hun angst, hun hoop en hun verwachting.
Deze groepen zitten overal te praten
in het reusachtige Kenyatta confe
rentie-centrum en er buiten, tot in
de ruimten van het nabijgelegen ge
meentehuis van Nairobi toe. De or
ganisatoren van de assemblee heb
ben steeds gehoopt dat zij door mid
del van deze gesprekken in kleine
kring de ware oecumenische geest
in de assemblee zouden kunnen bren
gen. Het is nog iets te vroeg om nu
reeds te kunnen vaststellen of de
kleine groepen dit effect ook hebben,
maar een feit is dat er in de assem
blee al heel wat meer losheid heerst
dan bij het stroeve begin.
De assemblee glijdt tot dusver op
een harmonieuze wijze langs de pun
ten heen, die in vroeger jaren aan
leiding waren tot soms verbitterde
tegenstellingen. Een conflict dat even
dreigde, tussen de Afrikaanse gede
legeerden en de West-Duitsers inza
ke de levering van een Duitse ura-
niumverrijkingsfabriek aan Zuid-
Afrika heeft zich niet verder ont
wikkeld. Er is een gesprek ontstaan
tussen de Nederlandse en Duitse de
legaties over dit onderwerp en ook
over de benadering door kerkelijke
delegaties van bedrijven, die in Zuid-
Afrika investeren. In Duitsland is
dat gesprek op een enkele uitzonde
ring na vastgelopen, en de Duitsers
vragen de Nederlanders nu hoe zij
het kunstje klaarspelen serieus met
de top van de bedrijven te spreken
en in gesprek te blijven.
Midden-Oosten
Een ander mogelijk punt van tegen
stellingen is uiteraard het Midden-
Oosten. Bij de bespreking in de as
semblee van het rapport van secre
taris-generaal Philip Potter stond
een van de gedelegeerden uit het
Midden-Oosten op om de wereldraad
te verwijten dat hy te snel klaar
stond met een veroordeling van de
resolutie die de Verenigde Naties
hebben aangenomen en waarin het
zionisme werd vereenzelvigd met
racisme. De wereldraad had, zo was
hem door een van de top-stafleden
van de wereldraad verzekerd, zijn
integreerd in het geheel van de ver
gadering.
Baantjes
Marja van der Veen-
Schenkeveld
verklaring al klaarliggen, toen in de
VN de resolutie aangenomen werd.
By de gedelegeerden uit het Midden-
Oosten bestaat het vermoeden dat
de wereldraad de discussie over het
Midden-Oosten wilde vermijden. De
Palestijnen zijn echter met een groep
van vijf en twintig man hier aan
wezig om in de wandelgangen de
deelnemers aan de assemblee te be- OfltmOGtinQ
naderen en hun problematiek uiteen
te zetten.
Het touwtrekken om de baantjes
heeft zich ook onopvallend afge
speeld. De Nederlanders zijn er niet
zo best afgekomen. Een van de 'ge
lukkigen' die een baantje ten deel
gevallen is, de remonstrantse afge
vaardigde dr. H. M. de Lange, zei
dat het nu wel eens goed is dat de
Nederlanders in de oecumenische
beweging niet meer zo oververte
genwoordigd zijn als vroeger. Niet
temin is een van de belangrijkste
baantjes, het voorzitterschap van de
commissie die straks de boodschap
moet opstellen, waaraan in de bijna
tachtig werkgroepen wordt gesleu
teld, ten deel gevallen aan de her
vormde synodescriba dr. A. H. van
den Heuvel. De gereformeerde predi
kante mevrouw ds. Marja van der
Veen-Schenkeveld zit in het niet-
onbelangrijke comité dat zich gaat
verdiepen in de richtlijnen voor het
programma van de wereldraad na
deze assemblee. De oud-katholieke
notaris Govaart Kok zit in de finan
ciële commissie en de hervormde af
gevaardigde Helena Laseur heeft het
weten te brengen tot secretaris van
het comité dat een reactie moet voor
bereiden op het verslag van de secre
taris-generaal en moet nadenken
over de nieuw voorgestelde consti
tutie van de wereldraad.
Lobby-en wordt ook druk gedaan
door de vrouwen. De Zuidafrikaanse
mevrouw Brigalia Bam die de por
tefeuille voor sexisme in Genève be
heerd, gaat rond en doet haar best
om zoveel mogelijk vrouwen in het
nieuwe centrale comité te krijgen.
De activiteiten van de dames spelen
zich tot dusver echter uitsluitend
achter de schermen af. Ook van de
jeugd (er zijn meer vrouwen en
jeugdigen dan ooit 'tevoren in een
assemblee) wordt weinig vernomen.
Men heeft de indruk dat de jongeren
rustiger geworden zijn en meer ge-
De serene rust van de assemblee
werd gisteren verder geaccentueerd
door de lieve ontmoeting tussen de
Boliviaanse methodist bisschop Mor
timer Arias, en een van de belang
rijkste evangelicals, de Engelse do
minee John Stott. Mortimer Arias
en Stott spraken over evangelisatie.
Arias zei dat de oecumenische be
weging zo driftig naar eenheid zoekt
omdat de verdeeldheid de evangelie
verkondiging belemmert. De verkon
diging van het evangelie is essentieel
voor de kerk, het is haar eerste taak,
aldus Arias. Maar de verkondiging
van het evangelie moet gericht zijn
op de hele persoon. Niet alleen op
Brigalia Bam
zijn ziel en ook niet uitsluitend op
zijn materiële bekommernissen. Deze
twee kun je niet uit elkaar halen
zonder daarbij het evangelie, zelf on
geloofwaardig te maken.
'Ware evangelieverkondiging is ge
ïncarneerd, vleesgeworden. Het is
een verkondiging in een concrete
situatie. Evangelisatie is iets van
mens tot mens. Je kunt dat niet doen
door middel van lange radio-uitzen
dingen of door pamfletten te ver
spreiden. Echte evangelieverkondi
ging is iets dat moeiten kost. Je moet
je kwetsbaar maken. Je kunt niet
van een ivoren torentje de blijde
boodschap verkondigen. Het evan
gelie moet je delen, je moet elkaar
deelgenoot maken, zodat er gemeen
schap ontstaat. De basis voor de
evangelieverkondiging is de lokale
gemeente. Daar moet de overdracht
plaatshebben door het gemeenschap
pelijke leven van de gemeente, door
haar viering en haar maatschappe
lijke betrokkenheid', aldus de Boli
viaan.
Pleidooi
Stott van zyn kant ging een heel
eind mee met Arias. Hij ontkende
niet dat het heil gericht is op de
hele persoon, maar hij vroeg zich
bij de strijd om bevrijding toch af
of er iets humaniserender bestaat
dan het evangelie. Niemand is vol
ledig mens eer hij God heeft leren
kennen in het zoeklicht van Jezus
Christus, zei Stott.
'Ik wil de wereldraad van kerken
niet vragen, op te houden met zijn
maatschappelijke betrokkenheid, ook
wil ik geen nieuwe dosis opium aan
de onderdrukten opdringen, teneinde
hen tot rust te brengen en daarmee
de status quo te handhaven'. De
Britse evangelical besloot zijn reac
tie met te pleiten dat de wereldraad
zich wijdt aan de totale eisen van
gerechtigheid en liefde en met de
volheid van vrijheid en humanisering.
Dan is de noodzaak van evangelisa
tie volledig herontdekt.
dewerking vragen om het lek in hun
zinkende schip te dichten'. Er is ech
ter maar één ding wat de werkgevers
interesseert: de winsten moeten om
hoog, zo concludeert het NKV naar
aanleiding van het overleg van vorige
week tussen de regering en de Stich
ting van de Arbeid.
Volgens 'Pamflet' zal de vakbeweging
zichzelf op grond van overheids-
plannen en de economische situatie
moeten beraden op de zaken die zy
wil verwezenlijken. 'Die wensen zul
len verwezenlijkt moeten worden
door middel van onderhandelingen in
de bedrijfstakken en ondernemingen.
Dan wordt er ook onderhandeld waar
onderhandelingen van nature thuis
horen', zo stelt het NKV vast.
Wat betreft de verhouding met de
overheid zegt de vakcentrale dat
haar sympathie voor het kabinet nog
steeds op het spel staat, ook nu de
plannen om in te grypen in de lopen
de cao's weer zijn ingetrokken. Alles
zal aldus Pamflet afhangen van
de plannen die de regering volgende
week naar de Tweede Kamer stuurt.
'Harde voorwaarden zyn een strin
gent prijsbeleid, strikte matigingsaf
spraken met beoefenaars van vrye
beroepen, invloed op investeringen
en een rechtvaardiger verdeling van
de^vermogensgroei (VAD)', aldus het
DEN HAAG Het Tweede Kamer
lid Bakker (CPN) heeft minister
Duisenberg van financiën schrifte
lijk gevraagd of hij bereid is de in
houd te publiceren van een brief, die
hij enkele maanden geleden kreeg
van de president van de raad van
bestuur van Philips.
In deze brief zou, aldus de vragen
namens de directie waardering zijn
uitgesproken voor een aantal acti
viteiten van het kabinet-Den Uyl Is
!2PB,r' 20 vraa8t het kamerlid,
aat bij de waardering vooral de na
druk werd gelegd op de moeite, die
de PvdA-minister zich heeft ge
troost om Philips een Indonesische
order voor electroniscbe apparatuur
te bezorgen, waarmee een half mil
jard gulden gemoeid was?
Bij Philips kon men het bestaan van
deze brief noch bevestigen noch ont
kennen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Rotterdam-Delfshaven:
G. J. Tijsseling te Sliedrecht; te Op-
heusden: A. Vlietstra te Doornspijk;
te Bennekom: J. den Hoed te Slie
drecht: te Voorburg (toez.): A. T.
Rothfusz, pred. bijz. werkz. (geest,
verz. Veldwijk) te Ermelo.
GEREF. KERKF.N
Beroepen te Oude en Nieuwe Bilt-
dijk: G. Bilker, kand. te St. Anna
Parochie, die dit beroep heeft aan
genomen.
Beroepbaar gesteld: G. Bilker, Schu-
ringaweg 18 te St. Anna Parochie.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Diever-Smilde en te
Marknesse-Nagele: H. Veldman,
kand. te Zwolle.
