Na R'dam-Spijkenisse
a^een nieuwe metrolijnen
Ook
deze snuiter
a
Otrivin
lach eens»,
'Geen aparte inrichting voor stervenden'
Nu doen wij
't beste bod op
uw auto!
strakkere wetgeving
illegale abortussen'
Door een
subiet meer
Inbraak in wegrestaurant
en dubbelongeluk op
spoorbaan nu opgehelderd
Ongering wil auto terugdringen voor openbaar vervoer en (brom)fiets
Cli evrouw Van Leeuwen en dr. Van Schaik over initiatiefvoorstel:
helpt direkt bij neusverkoudheid
llobeBoTj
Ziekenfondsraad staat afwijzend tegenover subsidie-aanvragen:
DeDAF-
dealers van
Nederland
Stichtingen:
voorzien
in leemte
'KWAR
DAG 28 NOVEMBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
ADVERTENTIE
SID
ereidrj ,n onze Haagse redactie
semblér
anger
n als
5N HAAG Minister Westerterp (Verkeer en Waterstaat) heeft gisteren
makkimeerjai'enplan voor het personenvervoer voor de komende vier jaren be
er «éi ndgemaakt. Belangrijkste punten uit dit plan zijn:
bedoi
en wi wordt
ergens wordt
ogans
Er komen geen nieuwe metrolij-
zal zinen, behalve die van Rotterdam
vragen naar Spijkenisse. Een metro is
nl volgens de minister te duur en
's, maa haalt tijdens de bouw vaak de
erkgai halve stad overhoop;
De aanleg van nieuwe wegen
nog meer beperkt. Wel
nog gewerkt aan een
voorde aantal weggedeelten dat hard
Want nodig
ei de*1] Fietsers moeten bij druk verkeer
•n vpr» een gelijkwaardige behandeling
Sn da krij°en als het snelverkeer. Dat
heilza
kan gebeuren door aparte fiet-
paden, bruggen, viaducten of
tunnels. De subsidie voor ge
meenten die dergelijke voorzie
ningen willen aanleggen gaat
omhoog van vijftig tot tachtig
procent;
Er zou een spitsuur-belasting
('congestieheffing') moeten ko
men voor automobilisten in
drukke stadsgebieden.
Op het platteland zouden taxi
busjes de beperkt rijdende grote
bussen moeten vervangen;
'Advertentie)
>ver m
We he
'verde
ons o
nerati
van
BÜ
bij
de ei
5
mo
n i
iet
moet
zelf di
blijkt
it gegi
chten
il niet
dat
Sennocol:
voor een geregelde stoelgang
Sennocol is een laxeermiddel dat op natuurlijke
wijze - betrouwbaar en doeltreffend - opluchting
brengt. Sennocol werkt na ca. 8 uur. 's Avonds
ingenomen, 's morgens de werking, waardoor u
verzekerd bent van een ongestoorde nachtrust.
Sennocol: een laxeermiddel
waar u de klok op gelijk kunt zetten
Uitsluitend verkrijgbaar bij drogist en apotheker.
(J) Dagra N.V., Diemen.
Voor de aanleg van vrije bus- of
trambanen (sneltrams) betaalt
het rijk tachtig procent van de
kosten.
Centraal in het plan staat de be
perking van het autogebruik, vooral
in de steden en vooral in de spitsu
ren. Het gebruik van openbaar ver
voer, fiets en bromfiets zal moeten
toenemen. De tarieven voor het
openbaar vervoer zullen volgens de
minister niet sneller mogen stijgen
dan de kosten van levensonder
houd. Verder zal het rijk zoals be
kend de tekorten op het openbaar
vervoer in negen steden met een
eigen vervoersbedrijf voor zijn re
kening nemen.
Minister Westerterp geeft overigens
toe dat de opstelling van het plan
bemoei Lijkt is door de beperkte fi
nanciële armslag die hij heeft.
De ombuiging van de auto naar de
fiets en het openbaar vervoer kan
volgens minister Westerterp niet al
te rigoreus gebeuren. Hij ziet meer
in een stap-voor-stap benadering,
in goede samenwerking tussen rijk
en gemeenten.
Parkeergelegenheid
Voor de komende vier jaren staat
verder nog op het programma:
Meer parkeergelegenheden voor
auto's bij stations en haltes van
het openbaar vervoer;
Het bevorderen van 'car-pooling'
(het met elkaar meerijden);
Het verhuren van een taxi per
zitplaats, het gebruik van vrije
banen door de taxi, en uitbrei
ding van het aantal;
Het inzetten van langere treinen
in spitsuren en op drukke tra
jecten;
De vervanging van super-onren
dabele treinen door goede en
goedkopere busdiensten.
Minister Westerterp
Wethouder Rotterdam:
beleid onduidelijk
Wegen die klaarkomen Van verslaegevers
dat
n onze Haagse redactie
it: A. N HAAG De Kamerleden mevrouw H. van Leeuwen (ARP) en dr. Th. van Schaik (KVP) me-
jai n dat een strakkere abortuswetgeving niet zal leiden tot toeneming van illegale abortuspraktijken,
ad tï Kamerleden zeggen dit in hun memorie van antwoord op de vragen die de Tweede Kamer had
De i >teld over het door hen ingediende initiatief-abortuswetsontwerp.
rijsm^e niet echt jn een noodsituatie
keert, heeft ook niet de nood-
E. V< ik zich tot illegale aborteurs te
im; nden, en wie zich wel in
odsituabie bevindt, kan volgens
Wees wetsontwerp geholpen worden'
us de Kamerleden.
Wouw Van Leeuwen sprak glste-
dam- i de hoop uit dat het wetson-t-
rp een eind zal maken aan de
Jidige met name ook commerciële
ortuspraktijken. Zij wees erop
het aantal abortussen al aan
n t dalen is. In 1973 waren het er
u^g twintigduizend, terwijl voor drt
•r het aantal onder de dertien-
i ben 12611(1 zal bUJven
iat twee Kamerleden voelen niet.
isDeelltienla'n<*se mouwen. Zij menen
t abortus op zichzelf niet verbo-
p kan worden omdat het een
•ordoi
-Lutl
(ADVERTENTIE)
ans Vogelesang
aan REIS MET ANTON PIECK
geb. /42 50 I-Na 1-1 76/52.50)
dit boek 110 nog niet eerder
publiceerde reistekeningen in kleur en
'art/wit van deze beroemde kunstenaar,
et een bijpassende tekst van Hans
tgelesang.
artine Bijl en Anton Pieck
fROOKJES VAN DE EFTELING
druks. 96 biz., (19.90
prachtig sprookjesboek met schitte-
le illustraties,
ïarles Dickens
:N KERSTVERTELLING
druk. 156 blz.. (14.90
■yygfct wereldberoemde Kerstverhaal van
paries Dickens. Met tekeningen van
Hon Pieck in kleur en zwart/wit.
wee meesterlijke boekjes voor jonge
lOfijnderen. Alfred Kónner
BRUILOFT VAN DE PAUW
blz.. (6.75
■Zui n boeiend kinderverhaal voorzien van
kkende kleurenillustraties,
is Sigsgaard
iT HUISJE IN DE WANT
blz.. (6.75
in volkssprookje uit de Oekraine met
inder mooie kleurenillustraties.
MNIBOEK - DEN HAAG
fkrijgbaar in de boekhandel.
A.
te
ooi:
is i
.ley
riant
IJG.)
nhot
H.
ssen
buitenlandse betreft. Anderzijds
gaan zij ervan uit dat aan het
'abortustoerisme' wel een eind zal
komen omdat hun wetsontwerp een
periode van minimaal zes dagen
voorschrijft tussen het verzoek en
de uitvoering.
Volgens het wetsontwerp is abortus
toegestaan als noodmaatregel, na
melijk wanneer de geestelijke of
lichamelijke gezondheid van de
vrouw ernstig bedreigd wordt door
zwangerschap. Sociale problemen
van de vrouw alleen zijn niet vol
doende om de ingreep te rechtvaar
digen, die kunnen vaak op andere
manieren opgelost worden. De Ka
merleden zeggen tot deze norm ge
komen -te zijn omdat niet alleen de
belangen van de vrouw, maar ook
de bescherming van het ongeboren
kind in het geding zijn. Een ver
dergaande beperking van de moge
lijkheden tot abart-us (bijvoorbeeld
alleen toestaan als het leven van
de vrouw gevaar loopt) achten zij
niet mogelijk omdat het merendeel
van de bevolking dit niet zou ac
cepteren. 'Een wet mag de zedelijke
draagkracht van het volk niet tebo-
ven gaan', aldus de memorie.
Arts verantwoordelijk
Volgens het wetsontwerp is de arts
uiteindelijk verantwoordelijk voor
de ingreep en strafbaar als hij zich
niet aan de normen houdt. Hij is
verplicht advies te vragen aan een
overleggroep van verschillende des
kundigen, maar heeft een zekere
vrijheid te bepalen met welke des
kundigen hij uit die groep overleg
pleegt. De ingreep mag alleen wor
den verricht in erkende niet-com-
merciële inrichtingen die gewoon
lijk aan een ziekenhuis verbonden
zullen zijn.
Zoals bekend zal de Kamer drie
abortuswetsontwerpen te behande
len krijgen. Het KVP-AR ontwerp,
een ontwerp van de PvdA, dat abor
tus aan de beslissing van de
vrouw overlaat en een WD-oiu-
werp dat een tussenvorm van bei
den is. Het KVP kamerlid Van
Schaik zei gisteren goede hoop te
hebben dat het KVlP-AR ontwerp
een meerderheid zal kunnen halen.
Desgevraagd verklaarde van Schaik
dat de abortuswet,, als een zaak van
leven en dood, net zo goed een
kabinetscrisis waard zou kunnen
zijn als zaken van economisch be
lang. Mevrouw Van Leeuwen bena
drukte niet op een kabinetscrisis
uit te zijn. maar voegde daar na
enige aarzeling aan toe dat het wel
een zaak betreft die een crisis
waard zou zijn 'als de Kamer ons
op deze weg niet zou willen volgen'.
Volgens het meerjarenplan komen
na 1980 nog zeven autoweggedeel
ten klaar en wordt in later jaren
prioriteit gegeven aan de aanleg
van negen weg vakken. De wegen
die voltooid worden zijn de wegen
van Rijswijk naar Leiden, van Mui-
den naar Lelystad, de noordooste
lijke ringweg Amsterdam, de weg
van Delft (Kruithuisweg) naar
Rijswijk, een weg van rijksweg 28
naar Kampen, inclusief een tweede
IJsselbrug te Kampen, de weg van
Brielle naar Hellevoetsluis. en de
Botlektunnel met aansluitende
wegvakken. Op langere termijn ko
men er wegen rond Meppel. Wolve-
ga, Odoorn, van Arnhem naar
Beekbergen, van Valkenswaard
naar Eindhoven, van Nederweert
naar de grens van Noord-Brabant,
van Leiden naar Alphen, van Breda
naar St. Willibrod en van Den
Bosch naar Eindhoven.
Spoorwegprogramma
Op het spoorwegprogramma staan:
de aanleg van een driesporige
Hemtunnel ter vervanging van de
dubbelsporige Hembrug, een enkel-
sporige brug bij Hedel. de aanleg
van een tweede perron in Gouda en
een nieuwe hogere brug over de
Gouwe een nieuw perron in
Ede-Wageningen en in Zwolle.
Rekening wordt gehouden met de
aanleg van een spoorlijn naar Al
mere, eventueel door te trekken
naar Lelystad. Of en wanneer de
lijn wordt aangelegd is afhankelijk
van de groei en de uiteindelijke
omvang van Almere. Zodra de eer
ste huizen in Almere klaar zijn
komt er een goede busverbinding.
Hoewel het meerjarenplan een be
leidsplan is voor 1976 tot en met
1980 gaat de financiële uitwerking
net als de meerjarenafspraken van
het kabinet niet verder dan 1978.
Voor de aanleg en het onderhoud
van wegen en openbaar vervoers
voorzieningen is ruim 5.2 miljard
gulden uitgetrokken, voor de ex
ploitatietekorten van het openbaar
vervoer ruim 4.9 miljard gulden.
ROTTERDAM Er zijn in Den
Haag ruimtelijke ordenaars die een
nieuwe slaapstad willen scheppen,
verzuchtte de Rotterdamse wethou
der Mentink gisteren tijdens de
manifestatie 'Wijs op weg' van de
initiatiefgroep verkeer en vervoer,
waar minister Westerterp zijn
meerjarenplan toelichtte.
De heer Mentink vond het niet
duidelijk wat het beleid van Wes
terterp in de praktijk gaat beteke
nen. Hij vond dat er geen ander
terrein is op het gebied van de
financiële verhouding tussen rijk
en gemeenten waarop met zulke
subjectieve en ongecoördineerde
beoordelingen door het rijk te werk
wordt gegaan als het openbare ver
voer. Zo werd een verzoek tot fre
quentieverhoging op de metro-lijn
naar Hoogvliet - kosten vier ton
per jaar - afgewezen, maar de
RTM-busdienst op het volkomen
parallel lopende trajekt mocht de
frequenties wel verhogen. Op het
door de minister gevraagde ver
keerscirculatieplan, dat al heel lang
geleden is ingediend, heeft het
Rotterdamse gemeentebestuur taal
noch teken gehoord. Zeer onthut
send vond de heer Mentink het, dat
er op de begroting van de heer
Westerterp nu minder geld is uitge
trokken voor dekking van de ex
ploitatiekosten van de stedelijke
vervoersbedrijven.
(ADVERTENTIE)
n METZLER-
brilieders oogmerk
Ja ook hij hoeft zijn werk bij
neusverkoudheid niet meer te
onderbreken. Of zijn hobby of
favoriete sport.
Even die handige Otrivin-
spray of -druppelflacon gebrui-
'ken en ook
kunt weer vrijer ademhalen.
ADVERTENTIE
Karei Roskam
HONGER - EEN ZWARTBOEK
Voorwoord minister J. Pronk
In onze wereld lijden
500 miljoen mensen honger.
Dit boek stelt iedereen in staat
mee te denken over deze
afschuwelijke situatie en wil
helpen de politieke wil in
het leven te roepen om
eindelijk tot beslissingen
te komen.Want als er niets
verandert zullen in 1985
800 miljoen mensen creperen
van de honger.
Uitgeverij Agathon,Bussum
RITA
'Ellen, hier is Jan. Hjj is
nog steeds niet naar de
kapper geweest. Ben je
thuis of niet?'
uitsluitend verkrijgbaar bij apotheker en drogist
Van een verslaggever
ARNHEM Twee zeventienjarige scholieren uit Amsterdam en
Nunspeet hebben bekend dat zij in de nacht van 2 op 3 augustus
ruim 25.000 gulden gestolen hebben uit het wegrestaurant 'Les
Routiers' in Nunspeet.
Met de aiiestaitie en de bekentenis
van de twee jongelui is tevens de
dood van de 21-jarige serveerster
in hetzelfde restaurant, Lidia de
Ruyter, en de zestigjarige maga
zijnbediende R. W. Rosheuvel (zij
werden in de nacht van 14 op 15
augustus door een trein overreden)
opgehelderd.
Aanvankelijk was de dood van de
serveerster en de magazijnbediende
met de diefstal in verband gebracht
(gedacht werd dat de vrouw bij de
inbraak betrokken was) maar de
politie is nu tot de conclusie geko
men d at er sprake is van 'louter
toeval'. Het gestolen bedrag werd
(ADVERTENTIE)
Groot formaat paperback, 152 pagina's, ca. 100 foto's, tekeningen en kaarten f 12,90
Agathon-boeken zijn verkrijgbaar in de boekhandel
/lil) hiderdaad. Mrt schrale, gesprongen lippen
CaAA* kan lachen zéér doen. Labello houdt
zacht en soepel. Labello,
de stick die verzorgt,
verzacht en beschermt.
Zomer Winter.
lippen
(Met Labello als ondergrond, blijft lipstick langer mooi
namelijk aan het restaurant terug
gestuurd en het handschrift op
het adres leek frappant.vert op dat
van de se: veerster. Een andere ver
warrende factor is geweest dat het
geld teruggestuurd werd op de dag
dat het tweetal onder de trein
kwam.
Wel is gebleken dat de magazijnbe
diende van de inbraak wist en de
daders kende: zij hadden als va-
kantiehulpen in het restaurant ge
werkt. maar dat had allemaal vol
gens de politie niets te maken met
het drama op de spoorbaan.
De politie neemt nu aan dat de
serveerster zelfmoord wilde plegen
door voor de trein te springen, dat
de magazijnbediende haar terug
wilide houden maar dat hij daarbij
zelf door de trein geraakt is.
De recherche kwam de daders op
het spoor doordat de jongeman uit
Nunspeet abnormaal veel geld be
zat. Zijn ouders waren er ook ach
ter gekomen dat hij op verschillen
de plaatsen in huis geld had ver
borgen. Zij waren echter bang de
politie te waarschuwen, wisselden
daarom het zilvergeld bij verschil
lende bDnken in en brachten het
naar een familielid in Utrecht. De
ze deed hei geld in een envelop en
stopte het bij een bank in de bus.
Bankpersoneel stuurde de envelop
pe met geld naar het restaurant.
(ADVERTENTIE)
Van onze sociaal-economische" redactie
AMSTELVEEN De Ziekenfondsraad vindt het ongewenst dat er in Nederland
se verpleeginrichtingen aparte afdelinge n komen, die zich specialiseren in het be
geleiden van stervende patinten. De ster vensbegeleiding, voorzover die niet thuis
kan worden gegeven is volgens de raa d een taak van algemene ziekenhuizen,
verpleegtehuizen en verzorgingsinrichti ngen.
over
aël. I
de
me. I
tusse
jrsus
creti
)Ct Is
eerd
10
khan
Het standpunt van de Zie
kenfondsraad betekent dat
Nederland in ieder geval
niet de weg zal opgaan van
Engeland en Amerika, waar
men al langer speciale in
richtingen kent voor de be
geleiding van ongeneeslijk
zieken, met name van kan
kerpatiënten. Behalve met
hulp aan patiënten houden
deze inrichtingen zich ook
bezig met de opvang van
familieleden en de begelei
ding van het rouwproces.
De Ziekenfondsraad besloot
gisteren tot deze afwijzende
houding bij de bespreking
van de subsidieaanvragen
van de Stichting Terminale
Zorg Amsterdam en de Rot
terdamse Stichting 'Voorbij
de Laatste Stad', die zich
beiden willen bezig houden
met de opvang en begelei
ding van ongeneeslijk zie
ken. Een belangrijk argu
ment van deze stichtingen
is ook dat er i nNederland
nog maar weinig onderzoek
op dit terrein is verricht. In
deze leemte wil men voor-
zien.
Beide stichtingen menen dat
sterven thuis in de ei
gen vertrouwde omgeving de
voorkeur verdient boven het
sterven ergens dn een zie
kenhuis, zoals het sterven in
een aparte afdeling voor
terminale zorg de voorkeur
verdient boven het sterven
ergens 'op een gewone afde
ling'.
Twijfel
Een meerderheid van de
raad betwijfelde of weten
schappelijk onderzoek kan
leiden tot een beter inzicht
in de wijze van zorgverle
ning aangezien de proble
matiek van mens tot mens
verschilt. Ook vroeg men
zich af of het ethisch wel
juist is een stervende tot
onderwerp van wetenschap
pelijk onderzoek te maken
en of de onderzoekresulta
ten wel kunnen worden
overgedragen aan degenen
die met de zorg zijn belast,
in de raad trok de arts G.
Mak fel v&n leer tegen de
afwijzing van de subsidie
aanvragen (drie en vijf
ton). Hij wees erop dat het
niet alleen gaat om een op
timale en hoogstaande zorg
voor de stervende patiënt,
maar ook om de begeleiding
van de werkers In de ge
zondheidszorg. De heer Mak
beriep zich daarbij op een
brief van prof. dr. C. Trim
bos. een van de initiatiefne
mers van "Voorbij de Laatste
Stad'.
Prof. Trimbos zegt in deze
brief dat een deel van de
weerstand naar zijn mening
berust op een foutieve op
vatting van wat weten
schappelijk onderzoek in
houdt. 'Men is blijkbaar
bang dat stervende patiën-
mensen wil helpen om op
een minder jammerlijke
wijze te sterven'. Hij be
strijdt in zijn brief dat er in
Nederland of in het buiten
land voldoende literatuur
voorhanden zou zijn om zich
de problematiek rond de
stervensbegeleiding eigen te
maken.
Nood
Prof. dr. J. F. Rang
onderzoeksneurose
ten als een soort proefko
nijn voor de koele weten
schap worden gebruikt.
Niets is minder waar. Wat
wij bedoelen is een onder
zoek van een aantal om
standigheden in en om de
stervende patiënt, dat hou
vast biedt voor een optimale
zorg. Ons uitgangspunt is,
dat deze zorg ondanks alle
goeie wil en inspanning van
alle hulpverleners allerminst
optimaal is', aldus prof.
Trimbos, die ook opmerkt
dat de stichting 'een aantal
Ook het kroon lid mevrouw
mr. E. Veder-Smit zei dat
men niet de ogen kan slui
ten voor de nood die er
bestaat in de zorg voor ster
venden. Alhoewel ook zij
geen heil zag in speciale kli
nieken voor stervenden
'het zou onverdraaglijk zijn
daarheen patiënten te stu
ren' bepleitte zij wel de
noodzaak van wetenschap
pelijk onderzoek.
'Het gaat ook om de proble
men van de veelal jonge
verpleegkundigen. Voor hen
is het begeleiden van ster
venden een zware psychi
sche belasting en het grote
verloop in de verpleging is
voor een deel toe te schrij
ven aan de onopgeloste pro
blemen op dit vlak', aldus
mevrouw Veder-Smit, die
hier aan toevoegde dat de
raad een zware verantwoor
delijkheid op zich laadt als
hij niet aan dit onderzoek
wil meewerken.
Het Kroonüd prof. dr. J. F.
Rang vertolkte de twijfel
aan de noodzaak van dit
onderzoek. 'Ik heb de indruk
dat we in Nederland lijden
aan een onderzoeksneurose.
We willen alles 'hard' ma
ken, zei hij. Volgens prof.
Rang is er in Nederland
momenteel ruim voldoende
literatuur beschikbaar en hij
noemde m dit verband de
door prof. Trimbos opgestel
de literatuurlijst 'onvolledig,
eenzijdig en met een natte
vinger samengesteld'. Er is
zoveel materiaal voorhanden
dat het geheel onnodig is
om nu zelf ook nog eens de
stervensbegeleiding weten
schappelijk te onderzoeken',
aldus prof. Rang, die ook
ethische bezwaren maakte
tegen 'het wetenschappelijk
onderzoeken van in aparte
afdelingen afgezonderde
stervende patiënten'.
Tenslotte wees de Zieken
fondsraad met 153 stemmen
tegen. 71 voor en 32 blanco
de subsidieaanvragen af.
Wel werd afgesproken dat
de commissie verstrekkingen
nog eens zal nagaan of in
hoeverre het op de weg ligt
van de raad om op het ter
rein van de stervensbegelei
ding eigen initiatieven te
nemen.
