Kunst voor televisie
een schaars artikel
Radio- en televisieprogramma's
Bak zelf verse
Broodjes met
Even
puzzelen
DCLLy
VAN
ARNHEM
Zendamateurs leggen massaal examen af
Ook de VARA is niet zo cultureel
Vanavond
Monty Python
ei
ive
dos zet de kaas
uit het vuistje
maar klaar!
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1975
BINNENLAND - RADIO EN TV
TROUW/KWARTI
UTRECHT Bijna twaallionderd aspirant zendama
teurs hebben gisteren in een Utrechtse jaarbeurshal
examen gedaan voor de 'D-machtiging'. Het was de
eerste keer dat dit examen werd afgenomen. Deze
machtiging biedt de houder de gelegenheid om twee
jaar toegang te krijgen tot de twee-meter-band en zo
doende wat zendervaring op te doen. Na twee jaar ver
valt de machtiging en moet de zendamateur de C-
machtiging in zijn bezit hebben.
Het examen in Utrecht duurde ongeveer een uur. Het
zal jaarlijks worden gehouden. Het biedt voor de zend
amateurs de mogelijkheid om hun hobby toch legaal
te kunnen voortzetten, nadat op 1 juli het voorhanden
hebben van de zogenaamde 27 megaherz-apparatuur
wettelijk werd verboden.
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Kunst op de Nederlandse televisie is een schaars artikel. Voor wie dat nog niet wist
kan dit opmaken uit de cijfers over de periode tussen oktober 1973 en september 1975. Niet meer dan
drie-en-een-half procent van de totale tv-zendtijd blijkt met culturele waar gevuld te worden.
Ter verduidelijking het volgende.
Het NOS-rapport van de afdeling
Kijk- en Luisteronderzoek onder-
scheldt drie soorten kunstprogram
ma's en wel kunst-Ln formatie. ern
stige muziek en eigentijdse kunst.
Nederlandse ©n buitenlandse televi
siespelen. alsmede films en anders-
soortige drama worden daaronder
bij genoemde afdeling niet gere
kend.
Opmerkelijk is dat de VARA, dde zo
hoog de culturele verheffing van de
leden ln het vaandel heeft staan, m
het tweede kwartaal van dit jaar
maar 2.9 procent van de totale
televisiezendtijd aan kunst heeft
besteed. Een kwartaal eerder was
dat slechts 0.9 procent. De VPRO
kwam in die tijd op nul procent
Het grootste deel van de periode
oktober 1973 tot en met september
1975 van de zendtijd aan kunst
besteed betrof ernstige muziek, die
vooral door NCRV en EO werd uit
gezonden. Daaronder worden niet
gerekend godsdienstige zanzpro-
grasiuna's.
Kunstinformatie werd vooral uitge
zonden door de NOS (onder meer
Openbaar Kunstbezit, dat veertig
procent van de tijd van culturele
programma's aan Informatie be
steedde). Verder verzorgden AVRO
en NCRV naar verhouding veel In
formatieve kunstprogramma's.
Om ook nog een indruk te krijgen
van beide omroepen ln het eerste
kwartaal: de AVRO zond toen 3.8
procent van de totale zendtijd
kunstprogramma's uit. de NCRV
precies zeven procent.
Geen 'populaire' uren
De kunstuitzendingen staan bijna
nooit op 'populaire' uren. maar
vaak op een marginale tijd. Dat
bepaalt mede de belangstelling bij
de kijkers. Openbaar Kunstbezit
wordt bijvoorbeeld uitgezonden aan
liet begin van de zondagmiddag. De
kijkdichtheid is gemiddeld drie
procent. Is deze rubriek echter in
gesloten door programma's van
verstrooiende aard. dan haalt zij
een kijkdichtheid van zeven pro
cent. Daar tegenover staat, dat er
geen concurrentie is van een twee
de net.
Wordt 'Openbaar Kunstbezit' uitge
zonden op de vooravond met een
populair programma op het andere
net, dan is de kijkdichtheid twee
en een half procent-: tegenover
Advertentie
ernstige muziek en acht procent
voor eigentijdse kunst. De gemid
delde waardering van alle kunst
programma's op één hoop was ze
ventig procent, een ruime voldoen
de.
Dit cijfer is te danken aan een
waardering van 73 voor ernstige
muziek en 67 voor kunstinformatie
en eigentijdse kunst. De door de
NOS uitgezonden 'cultuur' behaalde
een waardering van 63 voor kunst
informatie, 67 voor ernstige mu
ziek en 61 voor eigentijdse kunst
(ADVERTENTIE)
Hank Onrust een van de tv-pro-
grammamakers op kunstgebied. Met
'De ivoren toren' haalde hij toch
niet genoeg kijkers, vond de AVRO
en hij zicht toen zijn heil bij de
TROS. Getuige de naam H. Roest,
die hij zich onlangs op het scherm
gaf. komt hij in de zendtijd van de
TROS ook niet helemaal aan zijn
trekken. Zo gaat dat met de cultuur
in Hilversum.
'zware' informatie ds het zes pro
cent. Verscheen er een kunstpro
gramma om tien over negen op het
scherm, dan was er een kijkdicht
heid van dertien procent of meer.
Berekend naar al dergelijke cijfers
wordt als gemiddelde kijkdichtheid
voor kunst op hei scherm in de
genoemde periode (oktober 1973 tot
september 1975) genoemd vijf tot
zes procent Eén procent wordt ge
vormd door ongeveer 105.000 Ne
derlanders van twaalf jaar en ou
der. Een onderverdeling: gemiddeld
vijf procent interesseert zich voor
r
(21.00-
PRO Ned. I)
Horizontaal: 1. kerkgebruik. 4. te
kengereedschap, 9. Holl. gravin, 10.
dwaas, 11. schortje, 12. brugschuit,
14. slag, 15. voertuig, 16. kweek-
gras (Z.N.), 17. eminent fafkJ, 19.
KARELTJE KNETTER
Proces
De miulti-iiationale
levensmMdelen-injduslrte Nestlé is
in een proces verwikkeld wegens
de dood van talrijke baby's in de
Derde Wereld. Wat "Kenmerk" liet
zien over de omstandigheden
waarin Afrikaanse kinderen hun
flessenvoediing krijgen, laat maar
één conclusie open. De verdedigers
van de fabrikant van de
poedermelk 'Lactogen' hebben geen
benen om op te staan.
In landen waar hoegenaamd geen
gezuiverd drinkwater aanwezig is,
waar de plattelandsbevolking nog
nooit heeft gehoord van hygiëne,
wordt met haast agressieve
reclamemethoden de onwetende
bevolking verleid, baby's een
produkt toe te dienen, dat bij
onzindelijke behandeling
levensgevaarlijk is.
Afrikaanse moeders die met
borstvoeding geen enkel probleem
hebben, en zelf dus in staat zijn
him kinderen het best denkbare
voedsel te geven, worden in de
waan gebracht, dat Nestlé-
produkten toch beter zijn. De
fabrikant zal natuurlijk wel
beweren, dat op de verpakking alle
mogelijke waarschuwingen voor
hygiënische toepassing zijn
vermeld. Maar als de meeste
mensen in primitieve
nederzettingen niet kunnen lezen,
zijn de Zwitserse industriëlen niet
vrij te pleiten.
Het NOS-programma "Van gewest
tot gewest' functioneert tien jaar.
En dat is een gelukwens waard. De
televisie is een zo uitvretend
medium, dat twee lustrums
ongeveer gelijk staan met zeven
katten levens. Roel Renssen, hoofd
van de afdeling regionale
uitzendingen, presenteerde zelf bij
hoge uitzondering deze
terugblikkende uitzending. In zijn
geval zou Ik juist- gezocht hebben
naar een presentatie met het hele
team.
Het derde deel over de katholieken
in de bestaansjaren van de KRO,
begon met de vijftig jaar geleden
gepubliceerde voorspelling dat in
1975 driekwart van de Nederlandse
bevolking katholiek zou zijn. Een
belangrijk deel van het programma
gaf de redenen aan waarom deze
voorspelling niet uitkwam.
Vooral pater Helmer deed dat in
niet mis te verstane bewoordingen.
De 77-jarige schrijver van
kerkboekjes voor jongeren, die
gigantische oplagen haalden, is tot
het besef gekomen dat het vroegere
katholicisme meer bestond uit
angst dan uit geloofsblijdschap. Pel
hekelde de oude redemptorist de
verplichte massale kinderbiecht.
'Dat heeft de zaak grondig verpest',
zei de pater.
Als ik hem goed heb begrepen,
werden veel geestelijken in de
biechtstoel pas goed wakker als de
onkuisheid ter sprake kwam. Pater
Helmer ging zich dan ook verzetten
tegen het gescherm met onkuisheid
omdat in de Wet des Heren niet de
sexuailitedt maar alleen het
echtbreken verboden is.
Nog even kom ik terug op de
reportages over Suriname, onder
NOS-vlag verzorgd door
omroepjournalisten van de
verschillende actualiteitenrubrie
ken. Dat zal veel extra
inspanningen hebben gevergd,
zeker van de mensen die hun
film verslagen via de satelliet-
verbinding in Frans-Guyana op tijd
moesten 'doorgeven'. De minst
interessante flitsen kwamen uit de
Rotterdamse Doelen.
Nadat tijdens de
proclamatieplechtigheid in
Paramaribo Statenvoorzitter
Wijntuin een officieel document
had voorgelezen met de complete
'koninklijke aanhef', wekte premier
Den Uyl verwondering bij kijkers
en luisteraars. Want hij las de
aanhef van de Acte van Erkenning
aldus: 'Wij Juliana, op heden de
25e november 1975.Daar
ontbrak dus een stuk gebruikelijke
tekst. Stond die er niet of keek Den
Uyl er overheen?
TON HYDRA
HILVERSUM Als de plannen
doorgaan zal de Veronica Omroep
Organisatie per 29 decembeT de
Paul Meiershow uitbrengen. Daar
toe Is Henk Terlingen. nu nog eind
redacteur van NOS-Studio Sport,
door de VOO aangetrokken.
Er zijn nog geen contracten gete
kend. maar wel mondelinge over
eenkomsten gemaakt, aldus VOO-
directeur Rob Out. Een dergelijke
overeenkomst zou er ook zijn met
Paul Meier, de mysterieuze man
achter de show.
220 Onthutst keek Ruwe Reynout
zijn buurman Everhart aan. 'Hoezo?'
vreog hij verward. "Waarom was het
Humfrie's schuld, dat de aanval mis
lukte?' 'Weet je dat niet meer?'
sarde heer Everhart van Boecenroo-
de en een kwaadaardige trek ont
sierde zijn gezicht. 'Dan zal ik het
je even duidelijk maken! Misschien
herinner je je alles dan beter!' En
met enkele scherp gekozen woorden
deed de ridder van Boecenroode alles
haarfijn uit de doeken. 'Je struikel
de, Reynoutl Je struikelde!' vertelde
hij ophitsend. 'Dat wil zeggen, je
paard struikelde! Maar dat was niet
de schuld van die arme, oude knol!
O nee, dat was de schuld van jouw
fijne vriend, Humfrie' de Reuzendo-
der! Toen je op de grond lag te wen
telen in je blikkenhharnas, zat Hum
frie erbij te lachen! J£, zo was het.
Ik heb alles goed gezien! Humfrie
liet je struikelen!' "Hoe dan?'
gromde Reynout nors. Toen je
paard briesend op ons invloog, stak
meneer de Reuzendoder kwiek zijn
speer tussen de benen van het arme
dier!' hernam heer Everhart. 'Grut
jes, man, wat maakte je een smak!
Horen en zien verging En alsol1
alles nog niet genoeg was, gaf fe'f
neer de Reuzendoder je ook no&en
dreun met de speer op de kop e si
ja, zo was hetl Fijne vrienden
jij er op na, Reynoutl' 1
schurk! De schelm! De schai
tierde Ruwe Reynout, en hij gal atre
zijn vuist een dreunende slag o r ;s
tafel. De borden rinkelden, het
gerei begon een luchtreisje, wiji
zen braken en zelfs de taarte
speenvarkentjes verhieven zich ft zt
testerend in de lucht. 'Breng deftfai
rajer dadelijk hier!' brulde hij
Radio vandaag
HILVERSUM I
NCRV: 7.00 Nws 7.02 Het levende
woord. 7.08 (8) Preludium. 7.30 Nws. 7.41
(S) Hle en nu. 7.55 (S) Aangestipt. 8.00
Te Deum Laudamus. 8 24 Op de man af.
8.30 Nws. 8.36 Gymnastiek voor de huis
vrouw. 8.45 (S) Podium. 9.45 (S) Onder
de hoogtezon. 10.3(? Ntfs. 10.33 (S) Or-
kestpolet I. 11.20 (S) Orkestpalet II.
12.00 (S Bel Canto. 12.26 Mededelingen.
12.30 Nws. 12.41 (3) Hier en nu. 12.55
(S) Mlddagpauzedienst. 13.15 (S) Lichte
Speciaal vandaag
TV vandaag
koorzag. 13.30 (S) Globaal, ontsp
Informatie en muziek. (15.30 Nws.) 17.30
Nws. 17.32 (S) Hier en nu.
18.53 Zojuulst verschenen. 19 00
(Si Leger des Hetlskwartler. 19.15 (8) De
wereld zingt Gods lof. 19.55 Overdenking
20.00 fSMuziek, muziek en muziek.
21.50 Bij de tijd. 22.10 De kerk vandaag.
22.30 Nws. 22 40 (S) Hier en nu. 23 00
Diabetes wat nu. 23 20 (S) Album- 23.55-
24.00 Nws.
HILVERSUM II
AVRO- 7 00 Nws. 7 11 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 (S) Dag met een gaatje. (8.00
Nws. 8 11 Radiojournaal). 8.50 Morgen
wijding. NOS: 9.00 Spiegel van Belgle.
9.35 Waterstanden. AVRO: 9.40 Schoolra
dio. 10.00 (S) Kleutertje Luister. 10.10
Arbeidsvitaminen. (11.00 Nws. 11.03 Radi
ojournaal.) 11.30 (S) Rondom twaalf.
12.30 (S) Sportrvue. 13.00 Nws, 13.11
Radiojournaal. 13.15 De platenkeuze van
Willem Strietman. 14.10 (S) 't Is histo
risch. 14.30 (S) Met muziek op stap.
15.10 (S) Aspecten. 16.00 Nws. 16.03 Radi
ojournaal. 10.05 (S) Klndermagazin. 17,00
(S> Mobiel. 17.55 Mededelingen.
AVRO: 18.00 Nws. 18.11 Radiojournaal.
P.P.: 18.20 Uitzending van de C.P.N
IKOR: 18.30 Kleur AVRO" 19.00 (S)
Vlooi en plano. 19.30 Forum over Vere
nigde Naties. NOS: 19.50 Den Haag van
daag 20.00 Nws. AVRO: 20.05 Radiojour
naal 20.10 Inleiding tot het avondpro
gramma. 20.15 (S) Het levend verleden.
21.45 (S) Omroep Kamerkoor. 22.00 (SI
Joseph Pouche, hoorspel. 22.40 (S) Dat
zit goed fout. 23.00 (S) Vanavond laat
cultureel. 23.50 Radiojournaal. 23.55-24.00
Nws
HILVERSUM III
TROS: 7.02 (S) Drie op Je boterham.
9.03 (S) Pep op drie 1103 (S) Drie
draalt op verzoek. 12.03 (SDrie draalt
tussen de middag: Boter. Klaas en Prij
zen. 14.03 (S) Pop-kontakt. 16.03 (S) De
Hltmee6ters.
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18.10 (S)
Joost mag niet eten TROS: 19.02 (S)
Pceter: de geschiedenis ran de Neder
landse Popmuziek. 20.02 (S) Soul-top-10
0 De VPRO vertoont de BBC-film
Het bankroet van New York City.
Ned. 1/20.20
0 De EO informeert over het radi
ostation De Stem van de Andes.
Ned. 1/21.50
0 In twee blokken vraagt Achter
bet Nieuws aandacht voor: de sta
king van het beroepsonderwijs,
Portugal. Amnesty International en
de Oostenrijkse sociaal-democraten
contra de neo-nazi's.
Ned. 2/20.25 en 22.25
0 Na de zesde aflevering van De
Pallisers (20.40) heeft VARA's om
budsman Johan van Minnen zijn
uitzending.
Ned. 2/21.35
0 In het EO-programma over de
assemblee van de Wereldraad van
Kerken zit een gesprek met dr. A.
Visser 't Hooft, de voormalige se
cretaris-generaal.
Ned. 1/22.30
0 Onderwerpen in Globaal zijn:
vreemde geluiden bij Epe, met va
kantie naar Spanje? en een veiling
van oude auto's.
Hilv. 1/13.30
0 In wel vijftien uitzendingen
volgt de AVRO vandaag en morgen
de schaaktweekamp tussen dr. Max
Euwe en Jan Timman.
Hilv. 2/11.30
De NCRV>-rubriek Bij de Tijd is
gewijd aan werkloosheid en WAO.
Hilv. 1/21.50
21.02 (S) Se6jun: Jazz en Blues. 22.02 De
Hugo van Gelderenshow. 23.02 (S) Jazz-
slr. 0.02 (S) De Hugo van Gelderenshow.
1.02 (S) De Nachtwacht. EO: 5 02 (S)
Old Time Religion. 5.30 (S) Matlna-
dse'
I bi
en 1
NEDERLAND I
NOS NOT
10.45-12.00 Schooltelevisie
14.25-14.50 Schooltelesie
EO
15.00 Van hart tot hart
TELEAC
18.15 Chemie - herh les 10
NOS
18.45 Toeristische tips
18.55 Journaal
VPRO
19.05 Laurel en Hardy
19.25 Landgenoten
19.40 All in the Family
20.05 Zendtijd van het Simplistis
Verbond
20.20 Het bankroet van
New York City
21.00 Montij Pijthon
NOS
21.34 Jaurnaal
st
s n
men
i ee
derl
het
seq
ake
t d<
en
Olpi
daa
mjr
te
21.50 Van mond tot mond
22.10 Van u wil ik zingen
22.30 Kerk en theologie
NOS
22.50 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Brigadier Dog
18.55 Journaal
VARA
19.05 Guyana - Waterland,
natuurserie
19.30 Oorlogswinter,
tv-serie (9)
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.25 Achter het nieuws
20.40 De Pallisers. tv-serie (6)
21.35 De Ombudsman
22.00 Man over de vloer
22.25 Achter het nieuws
23.00 Gedicht
NOS
23.00 Den Haag vandaag
23.15 Journaal
hinderend, 22. paard, 24. godin van
de toorn, 25. eetlust (Z.N.), 27. voor
werp om een zeis aan te zetten, 30.
pers. voornaamw. 32. lof, 33. muziek
noot, 35. nauwe, 37. laag, 39. rivier in
Engeland, 40. buitendijks land, 41.
scheepstouw, 42. maat van Noors
hout, 43. vrucht.
Verticaal: 1. wapen, 2. wereldtaal,
3. reservoir, 4. herdersgod, 5. reeds,
6. maangodin, 7. bijbels figuur, 8.
snuiftabak, 10. vijzel, 13. stapel, 14.
chinees in Indn., 16. voorzitter, 18.
sporeplant, 20. zwaardvis, 21. klei
nigheid, 23. stijgbeugel, 26. balspel,
28. buitenhaven, 29. duikereend, 31.
toespraak. 34. ongevulde, 36. troef
kaart. 37. verstandig (barg. 38.
vroeger, 40. onbekende.
Oplossing van gisteren
1. nobel, 2. meent, 3. karet, 4. ma
nen. 5. pas, 6. r., 7. d 8. Ase. 9.
echel. 10. stoet, 11. manie, 12. dadel
BERNARDSHOND
55
Het tweetal fietst naar alle wind
streken, maar dikwijls toch tot naar
de lage oevers van de Rijn. Dan zit
ten ze bij het Drielse veer te kijken
naar het gaan en komen van de pont.
Als de bel over het water klinkt, en
de pontbei is helder als een kerk
klok, dan ontspant de veerman de
pontketting, dat het rammelt en- ra
telt over het water. Door een sa
mengaan van twee krachten, die van
de rivierstroom met die van de ket
ting, wordt de pont van de ene oever
naar de andere gedreven. Hebben
Clemens of Dolly eens dubbeltjes te
veel, dan nemen ze een paar retours
om met de pont te pleziervaren heen
en terug over de Rijn, een blijft aan
de kant om op de fietsen te passen.
Soms ook lopen ze langs de water
kant, aan de buitenzijde van de heg
die de weilanden van de waterzijde
afscheidt. Aan die buitenkant groei
en de wilgen laag, de kribben breken
er de stroomgang van de rivier. Bij
goed weer zitten op de kribben ge
duldige hengelaars urenlang naar
hun dobber te turen. Soms lopen de
tweelingen met de fiets aan de hand
helemaal door tot de grote spoor
brug van de lijn Arnhem-Nijmegen,
ze proberen het zo af te mikken, dat
ze net onder de brug staan, als een
door
Henriette L.T. de Beaufort
II. I'. I.rnpolrts ClIKevrntmlJ. N.V.,
trein er over dreunt. Op de Rijn is
het altijd een drukke bedoening, daar
zijn de grote slepen, platte aken,
soms zeven achter mekaar, getrok
ken door een hele kleine piekepok-
ker. Op elk dek staat een stuurman
of een stuurvrouw achter het wiel;
soms, als de kinderen wuiven, groet
de schipper en zijn gezin terug. Een
keer toen Sanne blafte, antwoordde
een kleine keffer, die op het dek
met de neus onder de hangende was
naar ze uitkeek. Hoe groter de
sleep, hoe langer het spoor van kiel
water, dat door het water trekt, de
weerslag van de sleep golft de hele
Rijn over tot aan de kribben. De
•zeilschepen zijn ook mooi, ze zijn
wit- of bruinzeilig, ze gelijken grote
watervogels, die tussen de oevers
van Betuwe en Veluwe glijden. De
kinderen kijken naar de rook uit de
schoorsteen, blauw is de rook uit de
schoorstenen van de aken, maar wit
die uit de uitlaatpijp van de stoom
boten. Is het stil, dan kunnen ze de
geluiden op de Betuwse dijk aan de
overkant best horen, soms is het een
fietsbel, dan weer een rammelende
boerenwagen. Als t heel warm is,
trekken ze de laarzen en de kousen
uit en ze gaan met blote benen aan
't uiteinde van de krib zitten. Ze
dompelen de voeten in het koele wa
ter, eten loom en tevreden hun
brood. Van het papier waarin de bo
terhammen zijn gewikkeld, maken
ze kleine scheepjes, die ze op wil
gentakjes vaststeken, Clemens voor
al kan ze handig op het water zet
ten, dan drijven ze stroomafwaarts,
misschien wel tot Rotterdam, zegt
Clemens hoopvol. Ze kijken de
scheepjes na, totdat ze tranen in de
ogen krijgen van het staren op het
glanzende water. Kijken, steeds
maar aandachtig kijken met ronde
ogen, dat is hun liefste bezigheid en
het geeft hun volle bevrediging.
Ze dolen ook om het kastee
Hle
t aj
Doorwerth en het bos er omheew
zoeken er sappige bramen en ln j
bosbessen, Dolly kan ook eet
paddestoelen zoeken, ze heeft n.
nog van Speer geleerd. Cle|t.wo
voelt er niet voor, hij gaat datyeec
de fietsen op zijn rug liggen en
tert naar de bosduif, die al
roept: Doe-de-deur-toe-zoet( n a
doe-de-deur-toe. Grootmama vaioet
lant heeft hun eens verteld, d^lijkt
laatste bewoner van het kaste vr<
Doorwerth een betaalde hardft a
voor het rijtuig er opnahield.
en Clemens hebben het draven
op de laan van Beukenloo gès
beerd, naast mekaar hebben ze
de bus uit, waarvoor het jonge
paarden liep, zo hard en zo lan
raced als ze maar konden. Ja m
koetsier, heeft op de bok bloea*U(
zweet, was me dat een aardigjn-
als ze eens gestruikeld warenUn
Maar het was hun niet meege^
de onverbiddelijke steek in
had er al gauw een eind aan>j
maakt.
'Grootmama heeft weer eensfewaï
overdreven', constateerde Cle
hijgend. Maar Dolly vertelde
dat grootmama van Bilant ook adto
verteld, dat de hardloper val utc
Doorwerth zich de milt liet.w«ime
men, alvorens zijn beroep te kies r zi
pve
ken
dit
hi
g <3
n o
N
vr<
rkei
ïcht
1
gen
li
emt
mei-
een
lgei
arbi
