x-commandant marine
,aordt chef militaire
uis van de Koningin
vdA denkt aan zwaardere taak leraren
Lubbers: pak de
problemen per
bedrijfstak aan
Reling keurt optreden vice-admiraal b.d. Roest af
IvihURK
dere mogelijkheid voor bezuinigingen Van Kemenade
no
ei<
gei
„Ik heb hier nu ook 'n Anno Privé -
rekening. Je groeit er als het ware naar
toe3 je krijgt steeds meer financiële
beslommeringen. En dan is 't
alleen maar fijn om alles onder
één dak te hebben. Praktisch, hè?"
Neusverkouden?
Rhinospray helpt
:S
;s5
n METZLER-
Van Kemenade's
plannen: meer
mensen mondig
Eurocontrol gaat
ook na 1983 verder
RITA
I A. maar 1 2,7^
M Overal verknip «-O
yTfi2l" NOVEMBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
raht [AAG Binnenkort valt de benoeming te verwachten van vice-admiraal b.d. E. Roest tot
in het militair huis van de koningin. Dit bleek uit het antwoord van minister Vredeling
sie) gistermorgen in de Tweede Kamer op een vraag van het PvdA-Kamerlid mr. K. de Vries.
Jahi
ike y overleg van de minister met
verb%efensiecommissie uit de
Kamer later op de middag,
:t lajfmr. De Vries de vraag of er
fcige spanning os tussen de
van Roest in deze ere-
en de door minister Vrede-
lenlijk bekritiseerde houdiing
kla$ze voormalige marinebevel-
jegens de defensiebezuiini-
voor 1976. Ir. Vredeling zou
op hebben gewezen dat hij
ikomstig de normale staats-
verhoudingen niet be
is bij deze benoeming en
minister-president de uit-
van ke ministeriële verantwoor-
sid draagt.
lmiraal Roest zal als chef
t militair huis luitenant-ge-
- H. Schaper opvolgen. Hij is
v0%eel al adjudant in buiten
dienst van de Koningin,
svoorlichtingsdienst wees er
jQ op dat het koninklijk be-
(Efor deze benoeming (het k.b.
iverigens nog niet) niet de
ing van de minister-pre -
behoeft, het is een besluit
van de koningin zelf. Volgens de
grondwet richt de koning zijn huis
naar eigen goedvinden in. Ook
hiervoor geldt uiteindelijk de mi
nisteriële verantwoordelijkheid,
maar op dat punt bestaat grote
terughoudendheid, omdat het ten
slotte de eigen hofhouding van de
koningin betreft.
Als er officiële kamervragen over
deze benoeming worden gesteld,
zou premier Den Uyl die moeten
beantwoorden, aldus de woordvoer
der van de premier. Momenteel ziet
het er echter niet naar uit dat er
vanuit de Kamer vragen over deze
zaak gesteld zullen worden.
Minister Vredeling deelde gister
morgen in de Kamer mee dat de
vice-admiraal, toen nog marinebe
velhebber, hem begin juli gezegd
had de bezuinigingsplannen op de
marine 'met alle mogelijke midde
len te zullen bestrijden'.
Ir. Vredeling had die uitlating toen
'levensgevaarlijk' genoemd en er
ondubbelzinnig zijn afkeuring over
uitgesproken. 'Ik heb het daarbij
gelaten. Admiraal Roest deed zijn
uitspraak in een emotionele sfeer.
Men zegt dan wel meer dingen
waar men later spijt van heeft. Ik
heb er geen seconde aan gedacht
dat de admiraal ook werkelijk aan
ontoelaatbare acties tegen de be
zuinigingen zou deelnemen.
Als de (inmiddels eervol gepensio
neerde) bevelhebber nu nog in
dienst was, zou ik hem ernstig heb
ben onderhouden over zijn optre
den en afhankelijk van zijn reactie
zeer serieus nadere maatregelen
hebben overwogen'.
Minister Vredeling neemt het Roest
met name kwalijk dat deze, zonder
medeweten of toestemming van de
Minister Vredeling en admiraal b.d.
Roest
minister, de belangenverenigingen
in de marine in een vroegtijdig
stadium had ingelicht over nog ge
heim en nog niet definitief In het
kabinet vastgestelde bezuinigingen.
Pas uit het marechausseeonderzoek
dat naar het vroegtijdig uitlekken
van de bezuinigingen was ingesteld,
bleek de minister dat Roest een
bijeenkomst met enkele ondercom
mandanten en de voorzitters van
de belangenverenigingen had be
legd. De marechaussee heeft de oud
bevelhebber zelf niet gehoord. 'De
zaak was wel duidelijk en het ging
tenslotte niet om een strafrechte
lijk onderzoek', aldus de minister.
Premier Den Uyl antwoordde giste
ren op vragen van het AR-kamerlid
mevrouw Van Leeuwen over het
zelfde marine-onderzoek, dat er
geen vaste richtlijnen zijn voor het
instellen van zo'n onderzoek naar
vroegtijdige publikaties. 'Naar de
voortijdige publikaties over de al
gemene wet gezondheidszorg is bij
voorbeeld geen onderzoek inge
steld', aldus de premier.
DEN HAAG Minister Lubbers (economische zaken) 'hecht veel
belang' aan een gezamenlijke aanpak van de economische pro
blemen door overheid, ondernemers, werknemers en vakbonden
op het niveau van bedrijfstak en -sector. Er is 'een enorme be
hoefte' aan zo'n aanpak per sector omdat we waarschijnlijk voor
langere tijd zullen zitten met overschotten aan produktiecapaci-
teit bij een maar matig groeiende markt. Drs. Lubbers zei dit
gisteren in de Tweede Kamer in het debat over de begroting
economische zaken.
(ADVERTENTIE)
flr Demonstratie:
I
showrooms^"
zijnimporteurs voor Neder-
d van de wereldberoemde
gelse "William de Blaise"
;e Bfrocimbels (9 modellen),
den; Geliefd door hun klank-
ds. Btooiiheïd en de fabelachtige
lede constructie. Grotendeels
handwerk naar authentieke
lem: rktekeningen gebouwd.
Zuiver economisch gezien is een
aanpak per sector geboden. De on
dernemers zullen inzien dat het in
hun eigen belang is de gevolgen
van overcapaciteit (overinveste-
ring) in hun sector gezamenlijk te
regelen. Maar ook sociaal-politiek
acht Lubbers een gezamenlijke
aanpak per sector vereist. Juist het
niveau van de bedrijfstak of sector
leent zich het gemakkelijkst voor
'ontmoetingspunt' van overheid,
ondernemers, werknemers en vak
bonden, stelde de minister. Op het
vlak van de sector moeten werkne
mers en hun organisaties 'meer in
vloed en macht' krijgen, maar dan
ook 'meer verantwoordelijkheid
voor de ontwikkeling van de pro-
duktie. Minister Lubbers ziet hierin
#»en stuk 'vermaatschappelijking'
van de onderneming en van de
produktie.
Net als deze week premier Den Uyl
in de Eerste Kaïner vergeleek ook
Lubbers de verhouding tussen on
dernemingsraad en directie met die
tussen regering en parlement. Het
parlement kiest zijn eigen voorzit
ter. en regering en parlement moe
ten afzonderlijk kunnen vergade
ren. Maar Lubbers kantte zich tegen
een wijziging va>n de onderne
mingsraad in die zin. dat de klem
toon wordt gelegd op een wezenlij
ke tegenstelling van belangen tus
sen directie en personeel. (In de
'personeelsraad') zoals NVV en NKV
die wensen, zou dat wel het geval
zijn, red).
In onze economische orde. betoogde
Lubbers, werd de onderneming oor
spronkelijk geleid vanuit de factor
kapitaal (aandeelhouders, eige-
(ADVERTENTIE)
and
i-W.
and:
Nui
RI
Jay
te
Rotterdam sinds I8»b
•estersingel 42. tel (010)363500
jelijks geopend van 9 17.30 uur.
idag koopavond van 19-21 uur.
Ook importeur van Eiionia
Steinway, Bechner. Rich Weber
ggev
artit
de
1 ui|
n i
jc inze onderwijsredactie
HAAG Het Tweede Kamerlid M. J. Konings (P.v.d.A.) vindt de door mi-
Van Kemenade voorgestelde bezuinigingen met name in het middelbaar be
lt inderwijs onuitvoerbaar. Zijn fractie overweegt daarom zelf met andere voor
tot bezuiniging te komen. De heer Konings denkt daarbij onder andere aan
lcjefaring van de taak van eerstegraads leraren. In plaats van 26 lesuren per week
zij er volgens hem 29 kunnen geven.
vafld'
eft
de
nog
:ns
over
egelt
de
zi
pi
W
t pil
hepp
ff en »s
j
r) 2
ie i
rui
of 1
iet f
Je 1
em 1
an, 1
UITSLUITEND VERKRIJGBAAR BIJ UW
DROGIST EN APOTHEKER
le bezuinigingen op
c niddelbaar technisch
die in de begro-
jn aangekondigd zegt
Konings (zelf vroe-
ar aan een m.t.s.):
ïrhoging van de ge-
de groepsgrootte is
,'jhaatregel die bedacht
- iemand die deze vorm
iderwijs niet kent. Er
in het middelbaar
:h onderwijs veel
a gegeven. Dat kun
t met grote groepen
Ook de veiligheids
maken dat onmoge-
e mensen van de mid-
technische scholen
a protesteren hebben
ien gelijk. Daarom
op zoek gegaan naar
mogelijkheden om te
;en. Want dat ook
js iets moet bezui-
op een begroting van
en, achttien miljard
il vast.'
oplossing ziet u dan?
2 es
'Onlangs heeft de
ter van de algemene
vereniging van schoollei
ders, de heer Th. Hoogber
gen, gezegd dat op het mi
nisterie ook gedacht wordt
aan verzwaring van de les
taak van leraren aan.gym
nasia, athenea en havo's (de
'eerste-graders'). Dat zou
bijvoorbeeld kunnen door
hen lessen van 45 minuten
te laten geven in plaats van
lessen van 50 minuten. De
winst die dat oplevert zou
je kunnen gebruiken om de
volledige betrekking van
eerstegraadsleraren van 26
op 29 te brengen. Dat levert
een besparing op. Nu vind
ik in dit stadium verkorting
van de les tot drie kwartier
voorbarig. Het is wel een
idee om over na te denken.
Je kunt je immers afvragen
of leerlingen vijftig minu
ten achter elkaar ingespan
nen kunnen bezig zijn. Maar
dat moeten we eerst beter
overwegen. Wel lijkt het me
mogelijk om nu de lestaak
van de eerstegraadsleraren
uit te breiden tot 29 uur.
'Ik heb uitgerekend dat je
daar 64 miljoen gulden mee
kunt besparen.'
Wat wilt u met dat geld
doen?
Konings: 'Oudere docenten
zou je een zekere taakver
lichting kunnen geven. Le
raren in het voortgezet on
derwijs boven de 55 zouden
drie lesuren minder kunnen
geven, leraren boven de 60
vier uur minder. Hetzelfde
is mogelijk in het kleuter
en lager onderwijs. Voor
zo'n maatregel heb je 44
miljoen gulden nodig. Dan
hou je nog twintig miljoen
over en daarmee kun je de
bezuiniging in het middel
baar technisch onderwijs
ongedaan maken'.
Taakverlichting voor oude
re docenten zal iedereen
toejuichen, maar is het re
delijk om eerstegraads le
raren zwaarder te belasten?
Konings: 'Ik geloof dat het
kan. Ook tweede- en derde
graadsleraren in het lager
beroepsonderwijs en het
M. J. Konings (PvdA), zelf
oud-leraar bij technisch on
derwijs. heeft andere ideeën
dan minister Van Kemenade.
mavo geven 29 uur per
week. Waarom zou een eer
stegraadsleraar, die veel
meer verdient, dan met 26
lesuren al een volledige be
trekking hebben en zo dus
voor 29 uur betaald wor
den?'
Maar vergelijking met an
dere landen leert dat lera
ren in Nederland erg veel
lesuren maken. Zou je niet
eerder toe moeten naar een
vermindering van de les
taak? Dus de tweede- en
derdegraadsleraren 26 uur
laten geven in plaats van de
eerstegraders 29?
Konings: 'Die vergelijkingen
met het buitenland ken ik,
maar dan moet je er wel
bij zeggen dat er ook lan
den zijn waar de leraar een
volle weektaak heeft. In
Nederland kan een leraar
vaak halverwege de middag
de school verlaten.'
Maar een leraar die 29 uur
les geeft wordt toch wel erg
zwaar belast. Zes keer per
dag krijgt hij weer een an
dere klas met dertig be
paald niet rustige leerlingen
voor zich. Wil je dan je
voorbereiding en je correc
tie goed doen. de vergade
ringen van sectie en school
bijwonen en misschien ook
nog aan andere schoolacti
viteiten deelnemen, dan heb
je toch een druk bezette
week?
Konings: 'Er zijn leraren
voor wie die 26 uur erg
zwaar is. Maar we weten
uit het onderzoek naar de
leraarstaak ook, dat er le
raren zijn die minder uren
maken dan een ambtenaar.
naars). Thans is er sprake van een
gemengde toestand, waarbij belan
gen van kapitaal en personeel zo
evenwichtig mogelijk behartigd
moeten worden. In de toekomst zal
de onderneming vooral een organi
satie. een bundeling van personeel,
zijn waarbij 't kapitaal slechts een
instrument is geworden. Pas dan is
volgens Lubbers de 'vermaatschap
pelijking van de ondernemingsge
wijze produktie' voltooid. In die
toekomst zal echter het personeel
ook meer de risico's van het onder
nemen moeten dragen.
Het PvdA-kamerlid Wlerenga zei
hierop dat de evenwichtige belan
genbehartiging van kapitaal en
personeel eigenlijk nog goed moet
beginnen. Aan een verschuiving
van risico's van kapitaal naar per
soneel zijn we daarom nog niet toe.
vond de socialist.
Bij overheidssteun aan een bedrijf
is het de overheid niet begonnen
om meer macht en invloed in de
ondernemingen te krijgen, betoog
de Lubbers. Deze steun moet per
definitie tijdelijk zijn. Maar bij
stopzetting van de steun zal de
overheid zich vaak niet zomaar
kunnen terugtrekken uit de onder
neming, wanneer dat een versmal
ling van de vermogensbasis van het
bedrijf zou betekenen.
Erg belangrijk 'Is bij het geven van
overheidssteun de werkloosheid
s-toestand in de betrokken streek.
'In streken waar we op dit punt
niets meer kunnen hebben, klam
pen we ons aan het strohalmpje
van het voortbestaan van het be
drijf vast', aldus Lubbers. Hij rea
geerde hiermee op VVD-kritiek dat
de regering onlangs enkele bedrij
ven is gaan steunen, die vrijwel
zeker geen toekomst meer zouden
hebben, maar mogelijk wel concur
rentievervalsing voor andere be
drijven gaan opleveren.
(ADVERTENTIE)
brilieders oogmerk
Nieuwe pocket:
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG 'Meer mensen
mondig maken' heet de popu
laire versie van de Contou
rennota van minister Van
Kemenade die gisteren is ver
schenen. Voor vijf gulden kan
ieder nu deze pocket van de
staatsdrukkerij kopen en om
zich een oordeel te vormen
over de plannen die de mi
nister met ons onderwijs
heeft.
Gisteren presenteerde minis
ter Van Kemenade deze door
de journalist Jos Ahlers ge
schreven samenvatting aan
de pers. Hij hoopte dat hier
door nog meer ouders en on
derwijzenden bij de discussie
over zaken als middenschool
en bovenschool betrokken
zouden worden.
De contourennota is nu vijf
maanden oud en minister
Van Kemenade was redelijk
tevreden over de aandacht
die eraan besteed is. Van de
eerste versie zijn alle vijftien
duizend exemplaren uitver
kocht. Van het speciale num
mer van het weekblad Uitleg
zijn twintigduizend exempla
ren verspreid. Van de nu ver
schenen pocket zijn er al zes
duizend verkocht. Overal In
het land worden discussies
belegd. Ook in het buitenland
bestaat grote belangstelling.
De onderwijsministers van de
OESO-landen willen de nota
gaan bespreken.
Summier ging de minister in
op enkele kritische commen
taren. Hij beklemtoonde dat
de nota niet het onderwijsbe
leid voor de komende vijfen
twintig jaar vast legt. Tot 1
augustus volgend jaar kan ie
der meediscussiëren. Dan komt
er een bijgestelde versie en een
tweede discussieronde. Pas
daarna komt een definitief
voorstel aan het parlement.
(ADVERTENTIE)
Je zou dus in ieder geval
het werk beter moeten ver
delen. Maar daarbij vind ik
dat je van een eerstegraads
leraar met een maandinko
men van ruim vierduizend
gulden bruto wel wat ver
wachten mag. Ambtenaren
die dit verdienen nemen
's avonds ook werk naar
huis mee'.
Wat betekent uw voorstel
voor de werkgelegenheid?
Konings: 'Ik cjenk dat je
een aantal arbeidsplaatsen
voor eerstegraads-leraren
verliest. Dat zou je kunnen
compenseren door een ma
ximum voor het aantal toe
gestane lesuren te stellen.
Er zijn nu leraren die 32
uur per week geven. Er
zijn ook leraren die naast
een volledige weektaak aan
een dagschool nog acht uur
les op een avondschool ge
ven. Dat kun je verbieden,
al moet het dan wel moge
lijk worden om een volledi
ge betrekking te krijgen
via twee deelbetrekkingen.
Maar daar lijkt de minister
wel voor te voelen. Het to-
totale aantal arbeidsplaatsen
zal waarschijnlijk groter wor
den door de arbeidstijdver
korting voor oudere docen
ten'.
Karei Roskam
HONGER - EEN ZWARTBOEK
Voorwoord minister J. Pronk
In onze wereld lijden
500 miljoen mensen honger.
Dit boek stelt iedereen in staat
mee te denken over deze
afschuwelijke situatie en wil
helpen de politieke wil in
het leven te roepen om
eindelijk tot beslissingen
te komen.Want als er niets
verandert zullen in 1985
800 mil joen mensen creperen
van de honger.
Uitgeverij Agathon,Bussutn
Groot formaat paperback, 152 pagina's, ca. 100 foto's, tekeningen en kaarten f 12.9C
Agathon-boeken zijn verkrijgbaar In de boekhandel
Van een onzer verslaggevers
MAASTRICHT De Europese or
ganisatie voor de veiligheid van het
luchtverkeer zal ook na 1983. wan
neer het huidige verdrag afloopt,
worden voortgezet. In deze organi
satie. Eurocontrol, werken zeven
Europese landen samen.
Minister Westerterp, die voorzitter
is van de ministerraad van Euro
control, zei dit gisteren in Maas
tricht waar de -raad de 46e zitting
heeft gehouden. Minister Wester
terp bracht tijdens deze zitting ver
slag uit van de rondreis, die hij het
afgelopen half jaar langs de rege
ringen van de zeven lidstaten heeft
gemaakt om te trachten een oplos
sing te vinden voor het vraagstuk
van toekomstige taken en structuur
van Eurocontrol na 1983.
Tk denk, dat ze die van
de Indianen kopen, die nog
scalperen.'
(ADVERTENTIE)
...lkse toezending Per p
Voor maan le dres. utrecht,
(f 24,50 per.Soordnummer 333.
