Rouwbeklag
en hoop na
dood Franco
Moeilijk
I!
Vakbonden sturen
geen afvaardiging
naar Sowjet-Unie
Massale arbeidersstaking in Portugal
Indezekrant
Cl
I
IV
Tro
Prinselijk
paar naar
Suriname
ezegd
Beleidsplan voor
veiligheid - pag. 12
;t Nieuwe Haagse Courant en met Nieuwe Leidsc Courant
Ifhonderd
jrpen zonder
winkel
pchologen in
;ie tegen
rnielzucht
't leger
Kamerleden
op de bres
voor oudere
middenstand
derheid niet
verhoging
lonen in '76
Bij de boekhandel bent u goed uit
'Verklaring zwijgt over mensenrechten'
Portugees kabinet op non-actief
Aanslag op
Reagan verijdeld
Trouw heeft altijd wel wat.
Doe er iets mee.
Welkomstvoordeel
."*-(ƒ U
Oif
hoort bij u.
Vrouw
33e JAARGANG No. 9683 VRIJDAG 21 NOVEMBER 1975
Familieberichten
kunnen van maandag tot en met
vrijdag tot 20 uur worden
opgegeven (tel. 020-913456, na 16.30
uur 020-220383). Op zondag is
daartoe van 18 tot 20 uur
gelegenheid.
ÏVE TROUW/KWARTET B.V. HOOFDREDACTEUR J. TAMMINGA DIRECTEUR ING. O. POSTMA POSTBUS 859 AMSTERDAM VOOR ONZE ADRESSEN EN TELEFOONNUMMERS ZIE PAGINA 2
EMENT I 13,52 PER MAAND 40,55 PER KWARTAAL f 160,00 PER JAAR POSTGIRO 91133 BANK N.M B REKENINGNUMMER 6974.64 148 GEMEENTEGIRO X 260 LOSSE VERKOOPPRIJS 0.50
onze sociaal-economi-
redactle
HAAG In elfhonderd
in Nederland is er
enkele winkel meer.
..•half miljoen inwoners
I daardoor verstoken van
winkel in hun woon-
Staatssecretaris Haze-
p (economische zaken)
lit gisteren in de Twee-
[amer. Vooral voor 'niet-
iele' consumenten (be
den met name) en voor
len, waar niet een groter
vlak bij ligt, geeft dit
lemen, erkende de
Issecretaris. De oplos-
ziet hij in een systeem
bestellingen en bezor-
!n.
onze Haagse redactie
HAAG De defensielei-
heeft besloten een team
sociologen en psycholo
ge laten onderzoeken hoe
elzucht in het leger te-
•gaa.ii kan worden,
(en onderzoek is namelijk
ken dat in 1974 voor 13.2
en gulden schade werd
Icht aan kazernes en
fensieterreinen. Dat is
procent van de totale
loudskosten. De 'ver-
schade' aan roeren-
lederen (rijden materi-
[etc.), bedroeg in 1974
gulden.
zaken geeft het onder
baldadigheid, verniel-
roekeloosheid, onacht-
leid op. De werkgroep
heeft nagegaan, neemt
lat onlustgevoelens over
stplicht, verveling in
tijd, het verschil tus-
militaire woon- en werk
idigheden met die in
rgermaatschappij en
ïengaan van jongeren
ipsverband een belang-
rol spelen.
Vaste uitkering bepleit
bij bedrijfsbeëindiging
Van onze soc.-econ. redactie
DEN HAAG Middenstanders
uit handel, dienstverlening en
nijverheid, die hun bedrijfje aan
de kant doen als ze 58 jaar zijn,
moeten tot hun 65ste een vaste
uitkering krijgen. Alle rege
ringspartijen ill de Tweede Ka
mer PvdA, KVP, ARP en
D'66 vragen dit van de re
gering in een motie, die gisteren
werd ingediend.
De regeringspartij en vinden hun
wens een zaak van rechtvaardig
heid, omdat binnenkort ook werk
lozen van 58 jaar en ouder tot
hun 65-ste een uitkering van min
stens 75 procent van hun laatstver
diende loon zullen houden. Een
wetsontwerp hiertoe is door de re
gering al ingediend.
Staatssecretaris Hazekamp (econo
mische zaken) was al van plan de
gevraagde uitkeringsregeling voor
ex-middenstanders te treffen. Zijn
ministerie had er zelfs in septem
ber met prinsjesdag, al een persbe
richt over de wereld ingestuurd.
Dat bleek een misverstand, want in
de regeringsstukken zelf was over
de regeling niets terug te vinden.'
Gisteren zei de staatssecretaris dat
\er bij nader inzien toch teveel ha
ken en ogen aan zaten.
De regeringsfracties in de Kamer
namen met deze uitleg geen genoe
gen. Met hun motie hebben ze de
staatssecretaris nu de pin op de
neus gezet. De gewenste regeling
zou kunnen ontstaan door oudere
middenstanders die hun bedrijf
hebben beëindigd volgens de rege
ling van het saneringsfonds, hun
uitkering te blijven geven tot ze 65
jaar zijn.
Hazekamp deelde niet de vrees van
de Kamer dat de zelfstandigen na
twee jaar achteruitgang van hun
reële inkomen, volgend jaar opnieuw
Zie verder pag. 21
MADRID (UPI, Reuter, AP) Formeel rouwbeklag en opluchting
strijden om de voorrang in de reacties op het overlijden van het
Spaanse staatshoofd generaal Franco.
Opluchting is er omdat een eind is gekomen aan de lange dood
strijd van de 82-jarige generaal. Na langer dan een maand op het
randje van leven en dood te hebben gebalanceerd stierf Franco
gistermorgen in alle vroegte. Ongeveer vijf uren later verscheen
premier Arias op de televisie om het geestelijk testament van
Franco aan de Spanjaarden voor te lezen. 'Spanje is geen weduwe,
Spanje is een wees geworden,' zo zei een diep geroerde Arias.
Minister Lubbers (boven) en
staatssecretaris Hazekamp tij
dens het kamerdebat over de be
groting van economische zaken.
Viering
onafhankelijkheid
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Prinses Beatrix en
prins Glaus zullen op uitnodiging
van de regering van Surinams op
25 november de viering van de
onafhankelijkheid bijwonen. Dit
heeft de rijksvoorlichtingsdienst
(RVD) gisterélT bekend gemaakt.
De Nederlandse regering heeft be-
Zie ook pagina 14
Zie ook op pagina 9: aantekenin
gen uit Suriname.
Opluchting klinkt in tal van reac
ties ook door om een heel andere
reden: Met de dood van Franco is
de hoop op een democratisch Span
je in de toekomst gestegen. 'Het
lange wachten is voorbij. Een epi
sode in de Spaanse geschiedenis is
afgesloten, zei Santiago Carrillo
de leider van de Spaanse commu
nisten, die in ballingschap woont.
Hij riep alle politieke groeperingen
in Spanje op nu naar buiten te
treden om gezamenlijk een voorlo
pige regering te vormen. Een
woordvoerder van die socialistische
partij in Spanje sprak van 'het
belangrijkste moment uit de he
dendaagse geschiedenis van ons
land'. Met Franco verdwijnt het
grootste obstakel voor de democra
tisering van Spanje, zo legde hij
uit.
Joaquin Ruiz-Gimenez, woordvoer
der van de linkse christen-demo
craten, deed een beroep op het
nieuwe staatshoofd Juan Oarlos om
een amnestie af te kondigen en zo
spoedig mogelijk de rechten van de
mens te herstellen en de Spanjaar
den met elkaar te verzoenen.
Ondertussen zwoeren ruim 2000 Fa-
langisten Tiet Spanje van Franco'
te zullen verdedigen. Zij waren bij
een om de sterfdag van Primo de
Rivero, de oprichter van hun bewe
ging, te herdenken. Met gestrekte
rechterarm zongen zij hun strijd
lied 'Gezicht naar de zon'. Hun
leiders riepen hen op Spanje te
verdedigen 'tegen de vijanden van
het vaderland'. Vanavond zullen de
falangisten demonstreren in Madrid.
De Westeuropese regeringen heb-
verslaggever
AAG Meer dan de helft
Nederlandse bevolking meent
in en salarissen volgend jaar
•hoogd mogen worden. Stil-
nodig om de economische
ng en de werkloosheid niet
er te maken.
uit een onderzoek van het
nd instituut voor de publie-
(NIPO). Meer dan de helft
dit geval zeggen 56 procent
leent mannen en 54 procent
stelling (niet verhogen) is
ent van de stemmers op de
et eens en 30 procent oneens.
VD 61 procent tegen 32 pro-
VP 54, 41. ARP 71, 23, CHU
PPR 63, 37. Kijkt men naar
naatschap van de vakbewe-
dan zijn de verschillen niet
id. Alleen de leden van de
5 procent eens) springen er
tje uit.
(ADVERTENTIE)
leder kwartaal brengt uw boekhandel een
schitterende trilogie of omnibus meteen
enorme korting op de normale prijs.
Oktober 1975 tot 1 januari 1976:
Jos van Manen Pieters
ZWERFTOCHT HAAR HET GELUK
DRIELUIK van: Gods geheimschrift
Er gebeurt geen wonder Dit is mijn haven
NORMALE PRIJS 25,90
NU: f 15,90
Van onze sociaal-economische redactie
UTRECHT De drie vakcentrales zullen niet ingaan op de uit
nodiging van de Centrale vakbondsraad in de Sowjet-Unie om
volgend jaar met een delegatie in Rusland op bezoek te komen.
De uitnodiging om naar Rusland te
komen is vorige week gedaan door
een delegatie van de centrale vak-
bondsraad. die een bezoek bracht
aan Nederland. In een gezamenlijk
communiqué, dat na afloop van het
bezoek van de Russen is uitgegeven
stond een uitnodiging om een te
genbezoek te brengen.
Er werd ook gesproken over de
ontwikkeling van wederzijds begrip
en vergelijkbare standpunten over
de bescherming van werknemersbe-
langen en over de verbetering van
de arbeidsomstandigheden.
'Maar', aldus 'De Vakbeweging' van
het NW, 'wat niet in de verklaring
stond was dat de vertegenwoordi
gers van de Nederlandse vakcentra
les met grote aandrang de kwestie
van de vrijheid en de toepassing
van mensenrechten in Rusland ter
sprake hebben gebracht. Overeen
stemming of zelfs enig wederzijds
begrip bleek niet mogelijk'.
De Russische delegatie, onder lei
ding vande secretaris van de cen-
teale vakbondsraad I. M. Wlady-
chenko, ontkende dat de vrijheid
van vakverenigingen wordt ge
schonden en dat het verbod van
dwangarbeid wordt overtreden, zo
als is geconstateerd door een com
missie van de internationale ar
beidsorganisatie. Et zou evenmin
sprake zijn van bemoeilijking van
de positie van mensen met afwij
kende politieke of godsdienstige
overtuigingen.
Anti-semitisme
Van de zijde van NW, NKV en
CNV zijn volgens 'De Vakbeweging'
ernstige bezwaren geuit tegen de
manier waarop de Russische autori
teiten de emigratie van joden uit
de Sowjet-Unie moeilijkheden in
de weg leggen en ook tegen de
weigering van uitreisvergunnimgen
aan onder meer de schrijvers Boe-
kowsky en Martsjenko. 'Dit alles
viel kennelijk niet in goede aarde',
aldus het NVV-blad. 'en stuitte op
ontwijkende redeneringen of op
ontkenning van feiten'.
ziet hoe een mis tien jaar
1 in Amersfoort werd ge-
nu, dan ligt daar al een
tussen. En toch wordt
tor iedereen zo geaccep-
1 Het is een kwestie van
rfen hoe.
1 Richard Schoonhoven
j directeur van de KRO-
lj televisie
LISSABON (AP, UPI, Reuter) Na afloop van een door de
Portugese vakbonden en buurtcomité's gistermiddag georgani
seerde massa-demonstratie voor het Belem-paleis van president
Costa Gomes zijn 50.000 arbeiderst in staking gegaan tegen het
besluit van de regering van premier Azevedo om de uitoefening
van haar functies op to-schorten.
751'
oklaringen
iringen maar vooral aan-
ftelijk ook plaatselijk enke
alen. Minimum tempera-
van 5 graden aan de
tot ongeveer 2 graden in
oosten van het land en
en daar nachtvorst. Vrij
jchtige tot harde, in het
[Idengebied stormachtige
uit noordwest tot noord,
de loop van de nacht en
lend afnemend tot matig of
krachtig.
timum temperaturen circa
Jen.
IGEN EN OVERMORGEN:
egend droog en in de
bt kans op lichte vorst.
Morgen zon op: 08 11
zon onder: 16 41
maan op: 20 03
maan onder: 11.06
Tijdens de demonstratie, waaraan
meer dan 20.000 mensen deelnamen
eisten zij dat premier Azevedo uit
zijn functie zou worden ontheven
en de vorming van een 'volksrege
ring' naar Sowjet-model.
Volgens het communiqué van de
regering, moet eerst president Cos
ta Gomes als staatshoofd en opper
bevelhebber van de Portugese
strijdkrachten zorgen voor garan
ties, dat het kabinet zijn taak
met bet nodige gezag kan uitvoe
ren.
Wenk
Volgens de voorzitter van de volks-
democratische partij, PPD. die sa
men met de socialisten, communis
ten en een aantal gematigde mili
tairen de regering vormen, zijn
wijz-gingen in de militaire leid:ng
van essentieel belang om de crisis in
Portugal te kunnen oplossen.
Hij zei dat het besluit van de rege
ring een 'duidelijke wenk' was aan
het adres van de militaire leiders
van wie hij president Costa Gomes,
legerstaf chef Carlos Fa bio en het
hoofd van de veiligheidstroepen
(Copcon). generaal Otelo de Carval-
ho met name noemde.
Een -.voordvoerder van president
Costa Gomes noemde het besluit
van de regering 'een dreiging met
aftreden' Dit is door premier Aze
vedo gisteren in een vraaggesprek
voor de Portugese radio ontkend.
De communistische partij ziet het
besluit van de regering als een
cvhantagemanoeuvre om wijzigingen
in de militaire leiding af te dwingen'
Eerder deze week al werd generaal
de Carvalho uit zijn functie als
bevelhebber van het militaire dis
trict van Lissabon ontheven Wél
blijft hij hoofd van de Portugt-se
veiligheidstroepen (Copcon).
Inmiddels h'ebbpn eenheden van de
Copcon de radio- en televisiestati
ons in de Portugese hoofdstad be
zet Een wo irdv.» der van de Cop
con noemde de actie een 'veil.g-
Het lichaam van generaal Francisco Franco is in het Pardo-paleis
opgebaard. Slechts familieleden en nauwe vrienden van de fami
lie hebben toegang tot het hchaam.
ben allemaal een formele bood
schap van rouwbeklag gestuurd. In
hun verklaringen spreken zij de
hoop uit op een ontwikkeling van
de democratie in Spanje. President
Ford van de Verenigde Staten liet
weten dat hij 'met droefheid' ken
nis had genomen van Franco's
overlijdensbericht. Tot een derge
lijke persoonlijke reactie kwamen
de meeste andere westerse leiders
niet. Dictator Marcos van de Filip
pijnen viel op met zijn verklaring
Franco Spanje 'wijs' had bestuurd.
Paus Paulus beloofde te zullen bid
den voor de zielerust van Franco.
In Vatikaanse kringen werd gezegd
dat men hoopt op een orderlij k
verlopende liberalisering van het
regiem, op een verbetering van de
betrekkingen tussen kerk en staat
ZIE VERDER PAGINA 7
MIAMI (Reuter) De Amerikaan
se geheime dienst heeft gisteren
een aanslag verijdeld op oud-eou-
verneur Ronald Reagan van Cali-
foraië. Sinds gisteren is Reagan for
meel kandidaat voor het president
schap. Hij was gisteren in Miami
(Florida) waar een jonge man een
pistool op hem richtte direct nadat
hij een toespraak had gehouden.
Veiligheidsagenten wisten de man
te overmeesteren voordat hij kon
schieten. Reagan was de man toen
al tot op enkele meters genaderd.
Binnenland
Ere-functie voor ex-marine
commandant 3
Bezwaren tegen toneelstuk 3
Kabinet voor zware beslis
sing 5
Buitenland
Reagan bedreiging voor
Ford 15
Kerk
Gereformeerde Synode praat
over Kuitert 2
Radio en tv
Interview met Richard
Schoonhoven 4
Sport
Cruyff en Neeskens niet in
Oranje 13
Economie
Tongvisserij verboden21
Strips, feuilleton 4
Even puzzelen 4
Commentaar 5
Weeroverzicht 5
Dichtbij en verder 5
Familieberichten 8
In elfhonderd dorpen in dit land is geen winkel te
bekennen. Anderhalf miljoen mensen moeten voor
hun eerste levensbehoeften een dorp verder winkelen.
Aleen de krant komt nog overal, hoewel hij het er
soms merkbaar moeilijk mee heeft. De krant zet door.
Nieuwe ahnnnPP-
Straat: -
Plaats: -
-Giro:
Betaalt per kwartaal
Opgegeven door: -
Naam:
Adres:
Plaats:
Ik ontvang graag:
O 1 fraaie zwart-kunstlederen onderzetter met zilver bedrukte
ouderwetse locomotief modellen. Werkelijk een sieraad op uw
tafel.
O Praktische, kleurrijke eeuwigdurende riemkalender. Modern,,
origineel. Voor de kinderkamer, de keuken of waar dan
O Tekening IJ .10 Tekening IJ 2 O Tekening IJ 3 O Tekening
Gisteren demonstreerden duizenden in Lissabon tegen het besluit
van de Portugese regering om haar activiteiten tijdelijk op tc
schorten.
heidsmaatregel' wegens de span- De woordvoerder ontkende verder
ningen die zijn ontstaan na het dat de Portugese strijdkrachten ln
besluit van het' Portugese kabinet, staat van paraatheid zijn gesteld.
De nieuwe abonnee krijgt een welkomst-voordeel. jHij
(na twee weken gratis ter kennismaking de krant te hebben
ontvangen) zes gulden minder voor de eerste termijn.
Schrijf op de envelop: Trouw Kwartet, antwoordnummer
2792, Amsterdam
Een postzegel is niet nodig. Die betalen wij.
modern,*
lan ook. i
:eningIJ
j betaalt ft7^1
vtnr.
'V/,
