Negers in het 'Bezoekuur' van Muliscl
fascinerend samenspel
Malle meiden in
een zwarte komedie
Stemmen vangen in Texas
Man met twee levens
Chinese filmweek
in The Movies
Wilde Westen
Prolongaties
en reprises
M103
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1975 FILM/KUNST TROUW/KWARTET PS16(
door W. Wielek-Berg
De film die onder de hoogst onpassende titel 'Op de tippeltoer' in
Nederland wordt uitgebracht, heet in het Frans 'Zig-Zig', werd ge
maakt door de Hongaar Laszlo Szabo en is geen sexfilm, maar een
absurde komedie. Of een melodrama, dat hangt ervan af wat je het
zwaarst laat wegen: het grappige begin of het drakerige einde.
Catherine Deneuve en Bemadette
Lafont spelen er twee aan elkaar ver
knochte meiden in, die, geïnspireerd
op de twee Anna's uit Brecht's 'De
zeven doodzonden' zingen, dansen en
de liefde bedrijven om er een huis
aan over te houden. Zij zijn omgeven
door vreemde figeuren: een man die
een ei onder zijn arm poogt uit te
broeden, een aan de drank geraakte
dokter die Catherine met zijn liefde
vervolgt, een politieman die liever
zijn vinger in de badkuip achterlaat
dan door zijn superieur op overspel
te worden betrapt, een inspecteur met
een lintworm en zoal meer.
Ook is er een kidnapping aan de gang
die slecht afloopt voor de twee zin
gende zusjes doch het slachtoffer, een
dikke opera-diva in ruste, niets dan
vreugde brengt. Op de woonboot
waar ze gevangen wordt gehouden
mag ze namelyk wat ze thuis niet
mag: uren achtereen haar lievelings
aria uit 'Aida' zingen. Bovendien ont
moet ze nog een oude aanbidder.
Naarmate de film voortschrijdt wordt
hij minder leuk: de zwarte humor
moet het afleggen tegen krampachtig
geweld en valse tragiek. Maar al met
al is 'Zig-Zig' (vooral dank zij de
goedetyperingen) toch best het aan
zien waard.
In 'Take a hard line' van Anthony
M. Dawson duiken voortdurend ne
gers op en dat is zeer ongewoon in
een Western. Pike (Jim Brown) is
de held: hij moet voor zijn aan een
hartaanval overleden baas 86.000 dol
lar brengen naar het beloofde land,
dat ergens in Mexico schijnt te lig
gen.
Hij wordt vergezeld door een inne
mende avonturier en oplichter, ook
donker van huid, die een zak met
slangen met zich draagt, een Indiaan
zonder tong en een vrouw zonder ge
luk en op de hielen gezeten door een
hele meute waardeloze inwoners van
dat onherbergzame land.
De gevaarlijkste is een premiejager
(gespeeld door Lee van Cleef, wiens
glimlach steeds gemener wordt),
maar die laat zich gelukkig eventjes
op een dwaalspoor leiden door twee
andere daar rondwarende negers. Er
vallen veel doden, in diverse pitto
reske standen, maar er vloeit weinig
bloed, zodat je er als toeschouwer
niet veel weet van hebt. Wel span
nend, bijwijlen amusant en 't loopt
goed af.
Amsterdam - Rembrandtpleinthea-
ter, 14 jr.
In 'Posse' (geregisseerd door Kirk zijn befaamde posse (een groep
Douglas) rijdt Kirk Douglas, nog mannen die erop is getraind om mis-
steeds voorzien van de diepe kuil dadigers te vangen) uit om een
in de kin, zo omstreeks de eeuwwis- even befaamde gang onschadelijk te
seling als Marshall Nightingale met maken.
De hoofdpersoon van 'De reïncarna
tie van Peter Proud' (Michael Sarra-
zin) kampt met een levensgroot pro
bleem: hij wordt 's nachts bezocht
door naargeestige hallucinaties
(want dromen zijn het niet zeggen
de experts) uit een vroeger leven,
zo omstreeks het midden van de ja
ren veertig, waarin hij door zijn
vrouw met een roeispaan wordt ver
moord.
Als een televisie-uitzending hem op
het spoor zet houdt hij het niet
meer uit: hij gaat op zoek naar zijn
dode zelf. In een stad in Massasu-
chetts vindt hij zijn vrouw en doch
ter uit zijn eerste leven, wordt ver
liefd op de dochter en raakt voor
een groot deel zijn nachtmerries
kwijt, maar jagoed aflopen mag
het niet.
Het middenstuk, de autorit naar
Massasuchetts, is het beste deel van
de film, omdat regisseur J. Lee
Thompson het prachtige landschap
met dreiging weet te laden en om
dat er tijdens die reis weinig ge
sproken wordt. De dialoog is name
lijk afgrijselijk slecht, vol barre
cliché's en krampachtige on-praat.
En aan het eind komt de draak met
zijn grote snuit en blaast het hele
verhaaltje uit
Thompson heeft wel spannender
werk gemaakt, al was het maar 'The
Guns of Navarone'.
Amsterdam. Tuschinski 1,18 jr.
Scène uit 'Fiery Years'
In 'The Movies' te Amsterdam wordt een Chinese week ge
houden, waarin recente films uit de Chinese Volksrepubliek
worden vertoond. Een paar jaar geleden is dat ook gebeurd en
toen hadd we voor het geheel veel goede wil en wat goede
woorden over, maar dit keer is het niet zo best gevallen.
Neem nu zo'n openingsfilm 'From
Victory to Victory', in 1974 ge
maakt, zoals gebruikelijk door een
collectief, want met regisseursna
men wordt in China niet gesmeten.
Hij speelt in 1947 en hij gaat
over de 'lange mars' van Mao's
troepen, die voortdurend moesten
vechten tegen Tsjang Kai Tsjek's
Kuomintang. Die 'lange mars' is
een heldhaftige gebeurtenis en
misschien wel hèt wonder van
deze eeuw, dat hij mythische vor
men aanneemt in de herinnering
is niet zo vreemd, maar die my
the behoort in de film dan wel een
waardige vorm te krijgen.
En wat er in 'From Victory to Vic
tory' gebeurt.Hij begint als een
leerstuk, logisch, want alle Chine
se films worden gemaakt om de
mensen iets te leren. Soldaten en
officieren mopperen, omdat het
leger, ondanks zijn overwinningen,
voortdurend gebied moet prijsge
ven. Maar dat is de geniale stra
tegie van Mao: terugtrekken om te
overwinnen.
IJdel
Van die opzet valt nog wel iets te
verwachten, doch de hoop blijkt
ijdel. Wat volgt is een oorlogsfilm,
zo kinderachtig en zo vertekend,
dat je niet weet of je erom lachen
of huilen moet. De mannen van
Mao spelen het klaar door zand
en modder te marcheren zonder
een spatje op hun onberispelijke
uniformen. Er sneuvelt er ook niet
één; een schotwond in de arm is
het ergste wat hen overkomt ter
wijl de tegenstanders bij bosjes
vallen en daarbij dikwijls tersluik
se blikken omlaag werpen om te
zien of ze wel goed terechtkomen.
Van realisme of naturalisme is
geen sprake, was het maar waar.
Vreemde verzinsels worden ons
opgedist in quasi-documentaire
stijl, die afbreuk doen aan de Chi
nese geschiedenis.
De rest van de films is niet veel
beter. Er wordt in gedubd over
minieme afwijkingen van 't rech
te pad'in dorpen en fabrieken, er
zijn twee tekenfilms die aardig
van kleur en animatie zijn maar
niet van intentie: op nogal onaan
gename wijze worden kinderen
aangespoord om volksverraders te
vangen.
Verdwenen zyn de volksopera's
geënt op de traditie, die een ge
heel eigen charme hadden en
waarin 'net vertekenen van de
werkelijkheid niet misstond. Eén
lichtpuntje is er: het camerawerk
is over het algemeen uitstekend,
maar ja.daarmee alleen maak
je geen goede films.
Tijdens de Chinese filmweek in
'The Movies' (van vrijdag 21 tot
en met woensdag 26 november)
worden er achtereenvolgens ver
toond: 'From Victory to Victory';
'Fiery Years': 'Pine Ridge': 'Bright
Sunny Skies': 'Song of the Yi-
meng-Monntains"; 'Children of the
CrassTand'.
door André Rutten
Catherine Deneuve en Bemadette
Lafont
AMSTERDAM Woensdagavond is in Centrum-Bellevue in première gegaan een voorstell
zoekuur' geheten, waarvoor Harry Mulisch zijn stuk van die naam (geschreven in opdracht ve
meente Amsterdam) beschikbaar had gesteld, waarvoor Lodewijk de Boer de regie op zich h
men en de muziek gecomponeerd en uitgevoerd, en waarvoor Frank Raven het toneelbeeld
worpen. De samenwerking tussen die drie met een groep toegewijde spelers van Centrum heeffed(
merkwaardig fascinerend resultaat geleid.
Dat wil niet zeggen dat de voorstel
ling je voortdurend in haar ban
houdt. Zij is al duurt zij nog
geen anderhalf uur bij tijden ver
velend en even dikwijls onbegrijpe
lijk. Zij is op haar sterkst als de
woorden wegvallen en de stilte tus
sen de figuren een spanning krijgt,
die door de merkwaardige muziek,
uitgevoerd op synthesizers, wordt
opgevoerd. Daar doet zich de schok
van de herkenning voor waartoe
je waarschijnlijk toch de erheen lei
dende woorden en situaties niet zou
kunnen missen. De dimensie, die het
stuk heeft, is aangevoeld en ervaar
baar gemaakt door de hele samen
werkende groep.
huiskamer met drie bedden, in drie
episoden, aan het eind waarvan een
der patiënten sterft. De naderende
dood wordt telkens aangekondigd
door de heersende zuster Euclides
(ook de naam van een Griekse wis
kundige, die ook een tonensysteem
ontworpen heeft), die fragmenten
uit Der Erlkönig zingt. Zij verte
genwoordigt klaarblijkelijk de do
delijke tyrannieke zorg van de ver
plegende sector, zoals de verschrik
kingen van de naderende dood ver
weven zijn geraakt met de ver
schrikkingen van het verblijf in zulk
een ziekenhuis. Aanvankelijk blijft
dat angstaanjagende als een tame
lijk aangename prikkeling op de
achtergrond, gaandeweg m
een menselijke kem, die
geraakt wordt.
Het is een voorstelling die
moet ondergaan, waar hi
rende spel van de groep a
zenlijk aan bijdraagt: zij
zweem van realisme gaan
ontstijgen daar voortdurei
venijnig-autoritaire zuster
sabeth Hoytink, de naar
gaande patiënten van Ern
Ad van Kempen, Onno
Egbert van Paridon en
burger, de bezoekers van
nenberg, Theo de Groot,
Henriëtte ToL
Dat lukt aardig, maar de leider
Strawhorne, ontsnapt. Niet lang
alras wordt hij gevankelijk naar Te-
sota gebracht, een welvarend stad
je met burgers die liever blo Jan
zijn dan do Jan. Nightingale is de
grote held, maar zijn glorie ver
bleekt. Zijn posse misdraagt zich
met het vrouwvolk en lang niet
iedereen is het eens met het feit
dat de Marshall de dievenvangst ge
bruikt om stemmen te vangen: hij
wil senator worden. En dan die
luxueuze trein waar hij in reist en
die fotograaf in zijn gevolg en de
fouten die hij maakt als hij zijn
image nog hoger op wil trekken
nee, als de rollen worden omge
draaid en Strawhom na allerlei in
gewikkelde machinaties Nightingale
gevangen neemt is de oorspronkelij
ke euforie allang geweken om plaats
te maken voor een mengsel van
schaamte en achterdocht. Rehabili
tatie zit er niet in: zijn posse heeft
hem, o schande, in de steek gelaten
en daar staat hij nu, tierend en ra
zend en machteloos.
'Posse' is een Western die een beetje
anders is dan andere Westerns, om
dat er een scheut politiek in is ver
werkt. Niet alleen politiek van tach
tig jaar her Kirk Douglas (die
zich baseert op een verhaal van
Christopher Knopf) kleedt zijn har
de, ambitieuze politicus met zoveel
engagement uit, dat overeenkom
sten met het heden niet toevallig
kunnen zijn. Spannend is die film
ook nog, genuanceerd voor zover het
genre het toelaat en met goede rol
len van Kirk Douglas en Bruce
Kem wat kan iemand eigenlijk
nog meer willen?
Amsterdam-City 1,18 jr.
The African Queen en Casablanca.
Twee 'evergreens' uit de jaren vijf
tig en veertig van resp. John Hus
ton en Michael Curtiz met Hum
phrey Bogart in de hoofdrol. De ge
hele week in Studio K, Amsterdam.
Pas si méchant que 5a. Droevige
komedie over aardige bankrover van
de Zwitserse regisseur Claude Go-
retta. De gehele week in Kriterion,
Amsterdam.
Le Fantóme de la Liberté. De laat
ste Bunuel, groots als altijd. De ge
hele week in Saskia, Eindhoven.
Der blaue Engel. De enige echte
oude uit 1930 van Joseph von Stern
berg met Emil Jannings en Mariene
Dietrich. Vrijdag- en zaterdagnacht
in Victoria, Amsterdam.
The Damned. Film in operastijl over
industriemagnaten die met Hitier
heulden. Een van Luchino Visconti's
beste films. Vr„ za., zon.nacht in
Studio K, Amsterdam.
Dokter Pulder zaait papavers. De
nieuwste film van Bert Haanstra.
Prachtig gespeeld, vooral door Do-
ra van der Groen. De gehele week
in Du Midi en Alhambra, Amster
dam: Studio, Rotterdam, Metr.
Tusch. en Corso, Den Haag: Cinema
2, Amersfoort; Rembrandt, Am-
hem; Select, Eindhoven; Palace,
Groningen; Palace, Haarlem; Casi
no. Hilversum: Studio, Leiden; Ca
mera, Tilburg; Rembrandt I,
Utrecht; Studio Z, Zwolle; Harmo
nie, Alkmaar; Diana, Assen; Mabi,
Maastricht: Roxv. Bergen 00 Zoom;
Luxor. Beverwijk City, IJmuiden;
Luxor, Roosendaal: Modern, Drach
ten.
Jeder f-"r sich tind Gott gegen all".
Interessante film van Wemer Her-
1 zog over de histo^sche vondrif
Kaspar Hauser. De gehele week in
FilmVi's Rotterdam en 26 nov. in
Troll. Hoorn.
rffi Briest. Preehtige literatuur-
film, gebaseerd op het boek van
Theodor Fontane van Rainer Wemer
Fass'y->der. 21 nov. in Theaterschool,
Amsterdam.
La Ma man et la Putain. Fascineren
de film van Jean Eustaehe over het
klimaat in Frankrijk na de mislukte
revolte van 1968. 24, 25 en 26 nov.
in Filmhuis, Breda.
Dïllin-.'T is dood. Film over een man
die uit. verv-iing een moord pleegt
Fer cri's beste. 22 nov. Filmclub Ge-
mert.
y yarm en
ingetogen fluweel.
Japon metj
bijpassende U
blouse. 38-46.
Z/temmigen
romantischfltmeeL
Zijdeglanzend
afgebiesdpakje. 38-46
C&A is vol van Y
fonkelnieuwefeestkleding.
Houdt u van romantisch en ingetogen?
Of wilt u opvallend stralen
en schitteren?
Er is erg veel te genieten.
Voor elk feest iets schitterends.
C&d U töcA
