Westerterp noemt plannen
voor verkeersbeveiliging
Nederlander "blojven
of Surinamer worden?
Goed of slecht, mijn Mahler
Suriname
'TNO-mensen in landen
Derde Wereld moeten
beter beveiligd worden'
Leefbaarheid binnen bebouwde kom gaat voor alles
Personeelsraad na ontvoering Arends
Kabinet overweegt
hulp aan Holborn
Afdelingen van
CDA ongerust
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1975
TROUW/KWARTET PS12/i.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De kans voor de burger om in het verkeer gedood of gewond te worden moet
drastisch verminderen. Daartoe zal allereerst een aantal directe maatregelen worden genomen:
aanpassing van het verkeer in woongebieden, aanleg van fietspaden en fietsroutes, indeling van
wegen in categorieën, regionaal onderzoek naar de verkeersveiligheid, aanbrengen van verkeers-
signaleringen en maatregelen om in het verkeer duidelijk te zien en beter gezien te worden.
Ook op langere termijn moet ech
ter gewerkt worden aan een betere
v^rkeersveilagiheidde noodzaak om
een auto te gebruiken moet ver
minderd worden, en openbaar ver
voer. (boom)fietsers en voetgangers
moeten meer mogelijkheden krij-
Dlt staat ln het beleidsplan voor de
verkeersveiligheid, dat minister
Westerterp gisteren aan het parle
ment heeft aangeboden. Het beleids
plan ls ontstaan ln samenwerking
met verschillende departementen.
Volgens minister Westerterp is het
aantal verkeersslachtoffers in Ne
derland nog altijd onaanvaardbaar
hoog. De laatste tien jaar zijn der
tigduizend mensen in het verkeer
omgekomen, per dag zijn er gemid
deld zeven doden in het verkeer en
Van een verslaggever
DELFT TNO-medewerkers die vaak in ontwikkelingslanden
werkzaamheden verrichten maken zich ernstig zorgen over hun
veiligheid. Aanleiding hiertoe is het verdwijnen van hun 24-jarige
collega Nico Arends in de Spaanse Sahara.
De personeelsraad van de dienst
grondwaterverkennang wil dat er op
Europees niveau stappen worden
ondernomen om te voorkomen, dat
de deskundigen die betrokken zijn
bij ontwikkelingssamenwerking een
speelbal worden bij kwesties tussen
ontwikkelingslanden
Maatregelen
De medewerkers van TNO zijn van
mening, dat de Nederlandse rege
ring in Europees verband maatre
gelen moet vragen om de belangen
van iemand die ontwikkelingslan
den wil helpen met hun problemen,
te beveiligen. Als er geen steun op
hoog niveau zal worden gegeven.
zullen de deskundigen minder be
reid zijn aan dit werk deel te ne
men, aldus drs. F. Walter, directeur
van de dienst grondwaterverken-
ning TNO in Delft. Hij zegt hier
mee de sfeer onder de medewerkers
van deze dienst weer te geven.
Uit informatie, die TNO van de
Nederlands-Franse groep die ln
Mauretanlë werkt heeft ontvangen,
zou kunnen worden geconcludeerd,
dat Nico Arends zoals werd ver
moed, gevangen is genomen door
leden van de Frente Pollsario. Deze
beweging streeft naar onafhanke
lijkheid van de Spaanse Sahara.
Deze conclusie is gebaseerd op
mededelingen van Bedouïnen.
De collega's van geofysicus Arends
hebben TNO laten weten het uitge
sloten te achten, dat hun collega
met zijn meetploeg, die aan het
werk was voor Mauretanlë. de grens
tussen dit land en de Spaanse Sa
hara heeft overschreden. Er ioopt
daar ter plaatse namelijk een
spoorlijn en Arends wist, dat het
gebied aan de andere kant Spaans
gebied is. Hieruit zou kunnen wor
den afgeleid, dat Arends met zijn
vier Mauiiitaanse medewerkers is
ontvoerd op Mauritaans gebied.
De heer Walter, die woestijnen uit
eigen waarneming kent, zegt
evenals de mensen ter plaatse dat
Arends niet direct gevaar loopt.
Evenmin zal zijn gezondheid direct
gevaar lopen. Duurt echter de ge
vangenschap lang. dan vreest di
recteur Walter, dat Arends gezond-
held zal worden aangetast. Het le-
Van een verslaggever
LELYSTAD De elementenfabrlek
Holborn Lelystad BV kan van de
overheid hulp verwachten als er
reële voorstellen komen tot overna
me of voortzetting van het bedrijf.
Minister Gruyters heeft dit gister
avond meegedeeld na een gesprek
met het personeel en de vakbonden.
Een ander voorwaarde die in Den
Haag is gesteld is. dat eventuele
hulp niet concurrentievervalsend
gaat werken.
Volgens curator J. van Schalk willen
de regering en de rijksdienst voor
de IJsselmeerpolders alles doen om
het bedrijf te redden. Hij stelt zich
voor dat het personeel nog veertien
dagen in dienst blijft. Het salaris
hiervoor is door het ministerie van
economische zaken gegarandeerd.
Luchtmacht-adjudant
gestraft wegens
fraude in Duitsland
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het hoog-militair
gerechtshof heeft de 47-jarige
luchtmacht-adjudant P. S. In hoger
beroep veroordeeld wegens fraude
tn een belastingvrije winkel van de
luchtmacht in West-Duitsland. Het
hof bevestigde de eerder uitgespro
ken straf van vijfhonderd gulden
boete met een week voorwaardelij
ke gevangenisstraf en een proeftijd
vantwee Jaar.
De man zou met enkele andere
onderofficieren en officieóren. die
reeds veroordeeld zijn. in de Jaren
19691972 bonussen die verschil
lende leveranciers gaven om goede
ren aan de winkel te kunnen leve
ren, in eigen zak hebben gestoken.
De adjudant heeft zich ln eerdere
behandelingen van zijn zaak erover
beklaagd dat hoge militairen, die
ook misbruik maakten van de be
lastingvrije winkels, buiten schot
bleven.
180 gewonden. Dit aantal kan, al
dus de minister, verminderd wor
den.
Bij de punten die in de komende
tijd voorrang krijgen staat de ver-
keersleefbaarheid binnen de be
bouwde kom vooraan. Het verkeer
zal zich binnen woonwijken, win
kelgebieden, recreatiegebieden en
bij scholen moeten aanpassen. Aan
de andere kant krijgt het in zoge
heten verkeersgebieden, waar een
vlotte afwikkeling van belang is,
een voorangsposdtie. Voor de aanleg
van fietspaden die passen in de
verkeerscirculatieplannen van de
gemeente zal de rijkssubsidie
voorts worden verhoogd van vijftig
tot tachtig procent.
Zien en gezien
Bij het project 'zien en gezien wor
den' gaat het onder andere om een
crp
door R. N. Degens
AMSTERDAM Zelden zijn programmatoelichtingen bij een concert boeiende lectuur. Tussei
uitersten van ontoegankelijk componisten-jargon en anecdotische gemeenplaatserij, lijken de mogj
heden voor het schrijven van nutteloze bladvulling op dit gebied onuitputtelijk.
Minister Westerterp
betere aanduiding van oversteek
plaatsen. een verplichte markering
van lange en langzame voertuigen
en een verplichte rode reflector
voor fietsen. Binnen de bebouwde
kom zal ook het voeren van dim
lichten in plaats van stadslichten
verplicht worden. Bovendien wordt
nog overlegd of voor auto's het
gebruik van twee mistachterlichten
kan worden toegestaan of voorge
schreven.
Verder bestaat het plan in nieuwe
auto's niet meer de ddagonaalgordel
toe te laten, maar alleen de heup-
gordel en dóepunitsgordeL
Als het niet zo moeilijk na te vol
gen was, zou de manier waarop He-
lene Nothenius in Preludium over
Mahlers Kindertotenlieder bij het
programma van het Concertgebouw
orkest schrijft, aan velen ten voor
beeld gesteld kunnen worden. Zij re
kent daarin kort en goed gedocu
menteerd af met de mythe dat
Mahler deze aangrijpende muziek
geschreven zou hebben in een soort
profetisch voorgevoel van de dood
van zijn eigen dochtertje. De Kin
dertotenlieder zijn niet profetisch,
ze zijn typerend voor de dwang tot
zelfkwelling die we in Mahlers wer
ken zo dikwijls bespeuren; zij ko
men nog heden over als muzikaal
masochisme.- Aldus Helene Nolthe-
nius.
Deze Kindertotenlieder nu, stonden
centraal in het programma dat het
Concertgebouworkest woensdag en
donderdag onder Kirill Kondrasj in
uitvoerde, en dat zaterdag ook in
Den Haag gespeeld wordt. Zij had
den het hoogtepunt kunnen worden
van een concert dat opende met We-
bers ouverture Der Freischütz en
dat besloten werd met de Tweede
Symfonie van Brahms. Beide in de
weinig spontane, maar wel naar
technische perfectie strevende le
zing van Kondrasjin, die Brahms'
symfonie o.a. door met sterke accen
ten messcherp geslepen cantilenes
van alle milde zangerigheid ontdeed,
en méér op Tsjaikowski deed lijken
dan men ooit voor mogelijk had ge
houden.
Daar tussen stond de vertolking
door de Canadese alt Maureen For
rester van de Kindertotenlieder als
een dieptepunt; door onbegrip of on
vermogen, dat werd niet duidelijk.
Uit de nauwelijks genuanceerde
voordracht in de vijf verschillende
liederen zou men kunnen afleid*
Maureen Forrester niet begreef Ja
ze zong. Wat onwaarschijnlijk*
gezien haar samenwerking iipa
verleden met dirigenten als "Wd"
Klemperer en Von Karajan. I
neem ik aan, dat zij als Intel w
kunstenares weet dat het
starre, holle timbre van haar
niet voor dit soort liedkuns r
schikt is, en dat zij dat bij L
noot die zij zong probeerde i
moufleren. Dat had het effet j
een doordringend deodorant
het wezenlijke overheerst. ït
bleek zelfs bij het grootste def^1
het abonnementspubliek de heipN
ring aan grandioze vertolkïnge -
dit werk op deze plaats weg te J£
nen vagen; of zou het overwelfd
de applaus verklaard moeten w iff
uit een door de traditie gevi
instelling; 'Goed of slecht, «e
Mahler'?
I
ven lm de woestijn is hand en er is
weimig water.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Twee afdelingen
van het Christen Democratisch e
Appel hebben hun ongerustheid
uitgesproken over de ontwikkelin
gen in het landelijke CDA.
Het Arnhemse CDA. dat al sinds
1969 opereert. Is bang dat de laat
ste ontwikkelingen de moeilijk
heden over de grondslag tot een
totale afbraak van de christen-de
mocratische politiek zullen lelden
en onherstelbare gevolgen zullen
hebben voor het CDA en de drie
christen-democratische partijen af
zonderlijk. 'Arnhem' vraagt aan de
landelijke bestuurders om de 'voor
de kiezers ónbegrijpeMjke verschil
len direct op te lossen'.
Het Leldse CDA is bang dat het
mislukken van de landelijke sa
menwerking gevolgen zal hebben
voor gemeentelijke verkiezingen.
'Bovendien worden aan het politie
ke bestuur van een stad steeds
zwaardere eisen gesteld. Onze par
tij -politieke organisatie kan daar
om de ondersteuning van een
krachtige, inspirerende en eensge
zinde landelijke organisatie eigen
lijk nauwelijks meer missen. Onze
hechte en gezonde plaatselijke sa
menleving dreigt derhalve door een
verzwakking van de landelijke sa
menwerking in haa rgrondvesten te
worden aangetast', aldus de leidse
afdeling van het CDA.
Vervolg pagina 1
sloten, dat ambtenaren en scholle
ren van 'Surinaamse landsaard' op
25 november de dag van de
onafhankelijkheid vrij kunnen
krijgen. Het KVP-Kamerlid Van
Zeil had ook een vrije dag gevraagd
voor Surinaamse werknemers. De
regering an hierover echter niet
beslissen, maar heeft cLit verzoek
doorgegeven aan de stichting van
de arbeid.
Het programma van festiviteiten
voor de Surinaamse onafhankelijk
heid In Den Haag is verder: 25
november bij zonsopgang hijsen
van de Surinaamse vlag bij het
kabinet van Surinaamse zaken.
Daarbij zijn zeventien aanstaande
officieren van het Surinaamse leger
uitgenodigd. Verder receptie van
gevolmachtigd minister W. van Eer
in het congresgebouw en 's avonds
receptie voor het corps diplomati
que in kasteel De Wittenburg in
Wassenaar.
De Nederlandse afdeling van de
Surinaamse oppositiepartij VHP
heeft haar leden opgeroepen mas
saal deel te nemen aan alle mani
festaties rond de onafhankelijkheid
van Suriname, maar VHP-Neder-
land doet tevens een dringend be
roep op haar aanhang om 25 no
vember niet alleen als een feestdag
te beschouwen, maar nog meer als
een dag van ernstige bezinning
over de toekomst.
Surinamers. die van plan zijn naar
Nederland. België of Lux emburg te
vertrekken dirdct na de souvereini-
teltsoverdracht zullen niet meer op
een Nederlands paspoort kunnen
reizen. Zij moeten in het bezit zijn
van een geldig Surinaams paspoort.
Voor een bezoek van niet meer dan
drie maanden moet een retourpas-
sagehiliet kunnen worden overleed
en indien dat vertangs wordt, moet
kunnen worden aangetoond, dat
men over voldoende geld beschikt
om de verblijfskosten te kunnen
betalen.
De Nederlandse regering zal op ver
zoek van de Surinaamse regering
aan alle in Den Haag geaecredi-
teerde vertegenwoordigingen van
vreemde moe«-ndheden exemplaren
aanbieden van de Surinaamse reis
documenten. die in verband met de
souvereinlteitsoverdracht van Suri
name zullen worden uitgegeven
Het betreft het nationaal paspoort,
het laisaez-passer en het paspoort
voor vreemdelingen. Het doel van
deze maatregel ls internationale
bekendheid te geven aan het Suri
naams paspoort.
Onafhankelijkheid van Suriname en de nationaliteitskwestie
Op 25 november 1975 wordt Suriname onafhankelijk. Op die dag
zal tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Republiek
Suriname een overeenkomst in werking treden, waarbij de
kwestie van de nationaliteit geregeld is.
Wie behoudt de Nederlandse nationaliteit?
Een van de belangrijkste regels van de overeenkomst is:
Nederlanders van Surinaamse herkomst, die op 25 november
1975 zich niet in Suriname, maar in Nederland of elders bevinden,
behouden vanzelf de Nederlandse nationaliteit. Zij moeten dan
wel buiten Suriname woon- of verblijfplaats hebben. De regel
geldt dus niet voor hen die in Nederland of elders met vakantie
zijn of voor ander verblijf van tijdelijke aard buiten Suriname
vertoeven.
Recht om te kiezen voor de Surinaamse nationaliteit
Als regel behouden dus de uit Suriname afkomstige
Nederlanders de Nederlandse nationaliteit die zij tevoren
hadden. Zij hebben echter het recht om voor de Surinaamse
nationaliteit te kiezen. Zij staan dus voor de keuze: Nederlander
blijven of Surinamer worden.
Wie kunnen kiezen voor de Surinaamse nationaliteit?
Hieronder volgt een opsomming van de categorieën die vanaf
25 november 1975 voor de Surinaamse nationaliteit kunnen
kiezen (opteren). Let wel: het gaat hier om degenen die op
25 november 1975 buiten Suriname, dus in Nederland of elders,
woon- of verblijfplaats hebben.
1 De eerste categorie zijn zij die geboren zijn in Suriname,
Nederlander zijn en meerderjarig zijn.
2 De tweede categorie zijn zij die niet geboren zijn in Suriname,
Nederlander zijn en meerderjarig zijn en die het
Nederlanderschap op een van de volgende wijzen hebben
gekregen:
- krachtens de Tooscheidingsovereenkomst met Indonesië,
als ze op 27 december 1949 in Suriname woonden;
- door naturalisatie, als ze in Suriname woonden toen zij het
verzoek om naturalisatie indienden;
- in verband met het feit dat ze met een Nederlander zijn
getrouwd, als ze in Suriname woonden op het tijdstip van
het huwelijk.
3 Onder de derde categorie vallen de echtgenoot of echtgenote
van iemand die de Surinaamse nationaliteit heeft verkregen,
als hij of zij met de huwelijkspartner in hetzelfde land woont.
4 De vierde categorie tenslotte zijn - nadat ze meerderjarig zijn
geworden - kinderen die tijdens de minderjarigheid
Nederlander zijn gebleven omdat hun vader of moeder niet
voor de Surinaamse nationaliteit hebben geopteerd.
Wie is meerderjarig in de zin zoals het hier bedoeld is?
Voor de toepassing van de Toescheidingsovereenkomst is
meerderjarig ieder die achttien jaar of ouder is of die eerder
in het huwelijk is getreden.
Met meerderjarigen worden gelijkgesteld minderjarigen
die op 25 november 1975 geen ouders hebben of wier vader
of moeder vóór dat tijdstip geen Nederlander waren.
Degenen die willen opteren voor de Surinaamse nationaliteit,
moeten daarvoor een kennisgeving doen. Zie daarvoor hiernaast.
Mogelijkheid om de Nederlandse nationaliteit terug te krijgen
Wie de Surinaamse nationaliteit krijgt, verliest daardoor de
Nederlandse en omgekeerd.
In bepaalde gevallen is het mogelijk weer Nederlander te worden.
Dat geldt voor:
- de echtgenoot of echtgenote die op 25 november 1975 in
Suriname woonde en daardoor Surinamer is geworden en die
zich daarna in Nederland vestigt bij zijn of haar
huwelijkspartner die Nederlander is gebleven;
- kinderen die op 25 november 1975 Surinamer zijn geworden
omdat hun vader of moeder toen in Suriname woonde, en
kinderen die Surinamer zijn geworden omdat hun vader of
moeder voor de Surinaamse nationaliteit heeft gekozen.
Waar moet men een kennisgeving doen?
Wil men in de hierboven genoemde gevallen het
Nederlanderschap terugkrijgen, dan moet men zijn wil dac,. ,.e
te kennen geven. Die kennisgeving kan men doen vanaf
25 november 1975 bij de diplomatieke vertegenwoordiger van
Suriname in Nederland of bij de burgemeester van zijn
woonplaats (in het laatste geval is de afdeling Bevolking op het
Gemeentehuis de aangewezen instantie).
Ook zij die kiezen voor de Surinaamse nationaliteit, moeten
daarvan kennisgeving doen. Ook dat kan vanaf 25 november 1975
gebeuren bij de Surinaamse diplomatieke vertegenwoordiger
of bij de burgemeester.
Repatriëring naar Suriname
Alle Nederlanders, uit Suriname afkomstig, hebben het recht
zich weer in Suriname te vestigen. Dat recht behouden ze altijd.
Ze hoeven ook niet van tevoren voor de Surinaamse
nationaliteit te kiezen.
Als zij zich in Suriname gevestigd hebben, krijgen ze
automatisch de Surinaamse nationaliteit zodra ze twee jaar in
Suriname hebben gewoond.
Ook hun echtgenoten en hun kinderen kunnen zonder meer naar
Suriname toe.
Wie worden Surinamer, hoewel ze in Nederland verblijven?
Niet alle uit Suriname afkomstige personen die op 25 november
1975 in Nederland zijn, blijven Nederlander.
Uit Suriname afkomstige personen die op 25 november 1975 in
Suriname woonplaats hebben, maar tijdelijk in Nederland
verblijven (bijvoorbeeld voor vakantie, voor een dienstreis of
voor medische verzorging) worden Surinamer.
Surinamer worden ook minderjarigen, uit Suriname afkomstig
en nu nog Nederlander, als hun vader op 25 november 1975 in
Suriname woont. Is de vader overleden of wettelijk onbekend,
dan is de woonplaats van de moeder beslissend. Woont de
moeder dus 25 november 1975 in Suriname, dan worden ze
Surinamer.
Woont de vader op 25 november 1975 in Suriname, terwijl de
moeder evenals de kinderen in Nederland woont, dan blijven da
kinderen Nederlander.
Nadere inlichtingen
Voor nadere inlichtingen kan ieder zich wenden tot de afdeling
Bevolking op het Gemeentehuis.
Publikatie van het ministerie van Justitie.
