TV-film van BBC over
geheime dienst Sowjets
Onderzoek gevraagd naar
werk van controlebureau
Bak zelf écht
Stokbrood met
Radio- en televisieprogramma's
DCLLy
VAN
ARNHEM
Lodge BV zou betrokken zijn bij ontslagen V en D Zwolle
Spelend kind in
kanaal
Even
puzzelen
6
J
7
8
5
11
7
Nyerere
KWJ: Federatie
met NVV-jongeren
UZ
Jongen vindt si
riK 66N HET! IK
BEN TIJDENS
MIJN MIDDAG-/
DOTJE INGE-
SNEEUIND.'aSs
r DEZE
SNEEUW-
HEOVEL-
BEWEEGT
OEIN
HET tlJKT WEE
EEN IA WINS L
DONDERDAG 20 NOVEMBER 1975
BINNENLAND - RADIO EN TV
TROUW/KWART!
Ex-KGB-officieren over hun ervaringen
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Een documen
taire over de Russische geheime
dienst, de KGB, voluit Komitet
Gosoedarstvennoj Bezopasnosti,
zendt de EO vanavond uit. Het
programma is afkomstig van de
BBC waarvoor regisseur Mischa
Scorer, die zelf van Russische
afkomst is, negen maanden lang
de hele wereld ervoor afreisde.
Uitzending: 20.55 uur, Neder
land I. De film duurt negentig
minuten. Het journaal onder
breekt de uitzending ervan.
De film bestaat uit twee delen. Het
eerste is een historisch overzicht en
laat zien hoe de KGB in het
Nederlands 'Comité voor Staatsvei
ligheid' kon uitgroeien tot de
geweledige machine zoals deze nu is.
Het tweede deed toont de manier
van werken. Hoe kan men op de
Sowj et-burgers een stevige greep
hebben? Wat zijn de methoden te
gen politieke en religieuze tegen
standers. mannen en vrouwen die
de moed hadden zich uit te spre
ken. dat ze kritiek op het regime
liadden. Hoe is de geweldpleging
bij de ondervraging, de eenzame
opsluiting, ook in psychiatrische
inrichtingen of dwangarbeid in een
van de werkkampen.
Regisseur Mischa Scorer sprak met
mensen die hun persoonlijke erva
ringen met de KGB vertelden,
vooral naar het westen uitgeweken
Russen, waaronder zelfs enkele ex-
KGB-officieren.
Een van hen is prof. Nicolai
Khokhlov. ex-KGB-officier. thans
hoogleraar psychologie in Califor-
nië.
De KGB is wijdvertakt en is ver
doorgedrongen in alle geledingen
van het le ven in de Sowj et-Unie.
In Nederland verscheen dezer da
gen de vertaling van het onlangs in
Amerika uitgegeven boek 'KGB-
werkwijze. organisatie en machts
bereik van de Russische geheime
dienst', geschreven door John Bar
ron, ex-inlichtingen officier bij de
Amerikaanse marine. Ook Amnesty
International besteedt aandacht
aan de vervolgingen in de Sowjet-
Unie.
Sacharow
De situatie van de verdrukten en
vervolgden in de Sowjet-Unie ge-
Het hoofdkwartier van de Russische geheime dienst niet ver van
het Kremlin in Moskou. Yoeri Andrapow is hier de machtigste man.
rijkste Sowj et-dissidenten Sacha-
'HBIV row. Naast hem worden steeds meer
mensen gehoord, die aantonen op
welke wijze de KGB te werk gaat.
Mr.i Enkelen van hen zijn novellist
Soltsjenitsyn, Levitin, Kourdalow.
I Het aantal slachtoffers van de Rus-
I sische geheime dienst is niet be-
X- f kend. Aangenomen wordt dat dit in
*0: M de miljoenen loopt. De KGB onder-
scheidt zich van andere geheime
sdpqra*! diensten door de aard van het Sow-
Hv jet-systeem waarin geen plaats is
"iv voor welke oppositie dan ook. Alle
oppositie is 'anti-Sowjet' en daar-
V Jr .JLL^ËB om staatsgevaarlijk.
I Tijdens Stalins ijzeren regime werd
de Cheka. het meedogenloze wapen
Bil van Lenin om de oppositie uit te
£9 roeien omgedoopt tot GPU en later
NKVD. De GPU werd an de twinti-
Jr ger en dertiger jaren ingezet tegen
de boeren om de landbouw te col-
lectiveren. Miljoenen werden ge-
dood of op transport gezet naar
Chroestjow stelde de misdagen van
het Stalin bewind aan de kaak en
gaf de geheime politie een nieuwe
naam: de KGB. Schrijvers als Pas
ternak en Sotsjenitsyn begonnen
te spreken en nieuwe leiders als
Breznjew en Kosigyn besloten dat
de KGB opnieuw de tanden moest
laten zien. maar niet zo openlijk
als voorheen.
Prof. Nikolai Khokhlov
ex-KGB-officier
niet in het westen grote belangstel
ling. Onlangs werd in Kopenhagen
een hoorzitting gehouden die de
naam kreeg van een van de belang-
Van een onzer verslaggevers
ZWOLLE De beweging van Werkende Jongeren (KWJ) heeft minister Boersma gisteren ver
zocht een onderzoek te laten instellen naar de handel en wandel van het controlebureau Lodge
Service Holding Nederland BV te Amsterdam. Aanleiding hiertoe vormen enkele ontslagen bij Vroom
en Dreesmann in Zwolle, waarin Lodge de hand zou hebben gehad.
Voflgws G. van Bettum van het
NKV, die ook sprak namens Decom
'heft samenwerkingsverband van
hat bij NKV. NW en CNV aange
sloten winkelpersoneel) doet V. en
D. er goed aan. met Lodge te bre
ken.
Circulaire
De KWJ heeft hij V. en D. in
Zwolle en bij een groot aantal an
dere vestigingen aan het personeel
een circulaire uitgereikt. Onder de
kop 'V. en D. trapt personeel de
grond in' wordt daarin een lezing
gegeven van de wijze waarop de
drie employe's In Zwolle hun ont-
VEGHEL De zevenjarige J. W.
M. Meulepas uit het Brabantse Veg-
hel is tijdens het spelen in de
Zuid-Willemsvaart geraakt en ver-
doonken.
(Advertentie)
slag hebben gekregen. Opgemerkt
wordt dat Lodge het personeel van
een groot aantal winkelbedrijven
V. en D.. Hollenkamp. Kreymborg,
Jack en Jean, Hunkemöller enz.
'bespioneerd'.
Een van de drie ontslagen, die in
Zwolle vielen, zou het gevolg ge-i
weest zijn van diefstal, geconsta
teerd door Lodge. Dit bureau con
troleert de kassa-behandeling. Het
doet dat door middel van test
aankopen. Gisteren werd door de
woordvoerders van de KWJ en De
com een voorbeeld gegeven.
Lodge-rechercheurs rijden met een
wagentje vol artikelen naar de kas
sa. Ze zetten het daar neer en
rennen dan weg om nog een pakje
sigaretten te halen. Wanneer ze
terugkomen wordt er juist met ie
mand anders afgerekend. Door de
verwarring slaat de casslère het be
drag voor de sigaretten dan soms
niet aan. Op een persconferentie
werd gisteren aangevoerd dat deze
manier van optreden fouten maar
ook fraudes in de hand werkt.
Ontslagen
Namens de KWJ zijn gisteren ook
verschillende telegrammen verzon
den. waarin geprotesteerd is tegen
het feit dat de directeur van het
gewestelijk arbeidsbureau te Zwolle
met de ontslagen akkoord is ge
gaan. Geëist werd ook dat de ont
slagenen uitkering ontvangen, tot
dat zij ander werk hebben gevon
den.
De KWJ vermoedt dat een of ande
re vorm van reorganisatie in de
lucht zit. of al aan de gang ls. In
Almelo bijvoorbeeld zou in het res
taurant door overschakeling op het
Amerikaanse zelfbedieningssysteem
het aantal employees (serveersters)
van acht naar twee zijn terugge
bracht. De KWJ merkt dit op naar
aanleiding van wat genoemd wordt
'het toenemend aantal hulpkrach
ten. dat V en D. in dienst neemt'.
Alleen kassacontrole
Volgens drs. G. van Woerkom. se
cretaris van de Raad van Bestuur
van V. en D.-Nederland te Amster
dam. staat in een contract met
Lodge alleen controle op de kassa-
behandeling. Dat is de vakbonden
bekend en ze hebben er geen be
zwaar tegen gemaakt Bovendien
wordt ieder personeelslid er bij
aanstelling van op de hoogte ge
bracht. Na test-aankopen komt er
een rapport, dat goed of slecht kan
uitvallen
Op de vraag of V en D het betref
fende personeelslid al dan niet in
dienst houdt, heeft een dergelijke
aantekening van Lodge geen in
vloed, aldus de heer Van Woerkom.
Volgens de KWJ geeft Lodge ook
volledige personeelsbeoordelingen.
Wat de drie ontslagen employees in
Zwolle betreft: in één geval was er,
zoals bekend, sprake van 'diefstal',
in de twee andere gevallen waren
de verkopers 'niet op hun functie
berekend'. 'Toevallig was er over
één van deze twee ook een Lodge-
rapportje. We hebben herhaaldelijk
met hem gesproken. Er kwam geen
verbetering'. Drs. Van Woerkom
ontkent dat het aantal hulpkrach
ten bij V. en D. steeds toeneemt.
De KWJ beweert dat V. en D. voor
25 procent part-timers in dienst
heeft. 'We hebben dat Decom ook
met de cijfers op tafel aangetoond.
Regelmatig hebben we er contact
mee. De Werkende Jongeren ken
nen we niet. Zij delen alleen maar
pamfletten uit'.
lnvulpuzzel
1
2
3
4
5
2
3
L
5
10
6
'2
1
1
wilskrachtig
2
2
schade
3
3
plaats in Friesland
4
4
lichtelijk zuur
5
5
verstandig (barg.)
6
6
in loco (afk.
7
7
korzelig
8
12
scheik. element
9
11
spinneweb
10
10
ver
U
9
plaats in Estland
12
8
vleessoort
KARELTJE KNETTER
Voor wie het nog niet wist. heeft
president Nyerere van Tanzania
kon voor zijn bezoek aan ons land,
verteld, hoe hij denkt over
Europese investeringen in Zuid-
Af rika. Daarmee wordt geen enkele
zwarte, maar alleen het systeem
van de Apartheid geholpen. En de
hoge dividenden kunnen slechts
worden bereikt door de zwarten
nog meer uit te zuigen.
In zijn gesprek met Marga
Kerklaan voor 'Kenmerk' was de
katholieke leider van Tanzania ook
zeer pertinent dn zijn verklaring,
dat de grote mogendheden erop uit
zijn, de Angolezen elkaar te laten
uitmoorden. Landen als Amerika,
Frankrijk en Zuid-Afrika hebben
nooit één kogel weggegeven om
Angola los te maken van Portugal.
Nu echter sturen zij wapens om een
burgeroorlog te ontketenen, aldus
president Nyerere.
De tweede aflevering in de door
imij vorige week geprezen IKOR-
serie met die lange, regenachtige
naam, viel een beetje tegen.
Misschien is het wel echt gebeurd,
dat een Turkse jongen wegens
schoolproblemen besloot om liftend
naar zijn eigen land terug te keren,
maar het verhaal zat niet erg
geloofwaardig in elkaar.
Tussen vijf en zes is een vreemde
tijd om films over verdwijnende
culturen uit te zenden. Toch doet
de VPRO dat, al zal men daar heus
wel weten, dat de massa die er iets
van op kan steken, op dat uur nog
niet voor de buis zit. Een
kinderfilm was de aflevering over
de Sakuddei op het Sumatraanse
eiland Sitoerut beslist niet. En
aangezien de meeste thuis
verblijvende vrouwen op dat
tijdstip met het avondeten bezig
zijn, moet de belangstelling voor
'Verdwijnende werelden' uiterst
gering zijn geweest. Als ik dat
symbolisch moet opvatten, is het
triest, hoewel niet
verbazingwekkend.
Het door de VARA
dinsdagavond uitgezonden
programma over rouwverwerking
vond ik een pareltje van
menselijkheid. Een zuivere
benadering van persoonlijk en vaak
nog onverwerkt leed. die menige
kijker moet hebben ontroerd.
Anderzijds was deze uitzending
hartverwarmend omdat er uit bleek
dat het zelfs in de grote stad niet
zo moeilijk is om de
medemenselijkheid weer spontaan
te laten functioneren.
Dit is hoopgevend. Zeker voor
rouwenden die de muren op zich
voelen afkomen omdat ze tegen de
eenzaamheid niet bestand zijn. Zij
zullen uit de film hebben kunnen
putten. Want er zijn dus echt nog
wel mensen in de buurt die het
niet gek vinden wanneer het
verdriet je een huilbui bezorgd of
je opstandig maakt. Mensen die
willen en kunnen luisteren.
Zonder sentimentaliteit en zonder
sociale prietpraat hebben Hedda
van Gennep en Maxjolijn de Vries
in de samenstelling en de regie van
hun documentaire laten merken
van welk een grote waarde de
lotsverbondenheid in een buurt kan
zijn. Al zal niet in elke wijk zo'n
gevoelige en stimulerende man als
dokter Sommers werkzaam zijn.
Hans Sleeuwenhoek presenteerde
een gevarieerde Hier en Nu. In het
proces tegen de Mauthausen-beul
Gogl las de president de oer-
Hollanse namen voor van de
veertig omgebrachte piloten. Maar
natuurlijk had de zich onschuldig
achtende Gogl nooit gemerkt dat
hij Nederlanders onder handen
had. Lieden van dat slag hebben
aan de oorlog een hemeltergende
onwetendheid overgehouden.
Tegenover optimistische
verwachtingen van de Assemblee
van de Wereldraad van Kerken,
kreeg ds. Spijkerboer in Hier en Nu
het woord als representant van
degenen die gereserveerd staan. Hij
noemde massale conferenties
ondingen. 'Geestelijke dingen', zei
hij. 'gebeuren in kleine kring.' Dit
lijkt me zo stevig op de kop gemikt,
dat de NCRV ds. Spijkerboer maar
eens de gelegenheid moet geven om
er wat langer over door te praten.
TON HYDRA
UTRECHT De KWJ, beweging
van katholieke werkende jongeren,
heeft het NW-jongerencontact
voorgesteld, op korte termijn tot
een federatie te komen. De centrale
raad van de KWJ heeft hiertoe be
sloten. Een uitgangspunt is voor de
KWJ, dat daarbij de onafhankelijk
heid niet in gevaar mag komen.
De centrale raad van de KWJ heeft
verder besloten, de samenwerking
met het Nederlands Katholiek Vak
verbond (NKV i ook na diens fede
ratie met het NVV voort te zetten.
214 Toen de gekneusde Boecen-
rooders. hun generaal Crygert za
gen binnentreden, wisten ze zich snel
op te vijzelen tot een staat van gro
te opwinding. 'Hoera! Nu komt al
les goed!' riepen ze. 'Niks hoera!'
gromde Crygert. 'Denk aan Jullie
plichten als soldaat! Daden moeten
wij stellen!' 'Zegt U dan maar
gauw de daad, dan stel ik hem wel',
riep een ijverige korporaal. 'Maak
dan gauw deze klungelige spitsbroe
der onschadelijk', antwoordde Cry
gert. 'Pak hem in als een gerookte
ham of als een baal bruine bonen en
hang hem met een touwtje aan de
zoldering!' Tot uw orders, mijn
heer Crygert', zei de korporaal en
uit het plaatje blijkt wel, te kwij
ten. Weldra hing de arme Ruprecht
hoog tegen het houtwerk van de
zolder aan en hij kon geen vin meer
verroeren. Toen nam Crygert op
nieuw het woord. 'Mannen! zei hij
bars en krijgshaftig. 'Op onze schou
ders rust een brede, maar mooie
taak! Wij zullen de bezetting van dit
roofnest moeten overmeestei
dat daartoe list enschranderh
dig zijn, is wel duidelijkl
weest gerust, dappere maniH
zélf zal U voorgaan in de 111
Volg mij!' Deze opzwepe
bescheiden woorden brachten
daten tot een staat van nietsofci
de vechtlust. Zij grepen naar
pens van malle Ruprecht en
den als één man achter oude
aan, trappen op trappen af, fcn
naar de binnenplaats
PELLI, PINGO EN HUN VRIENDEN
FERDINAND
Radio vandaag
HILVERSUM I
NCRV: 7.00 Nws 7.02 Het levende
woord. 7.08 (S) Preludium: klassieke mu
ziek. 7.30 Nws. 7 41 (S) Akt. 7.55 (S)
Aangestipt: progr .-overzicht. 8.00 Te
Deum Laudamus: gewijde muzledr 8 24
Op de man af, evang. commentaar. 8.30
Nws. 8 36 Gymn voor de hulsvrouw. 8.45
(S) Podium: inform, over gezin en sa
menleving. 9.45 (S) Onder de hoogte zon.
10 30 Nws. 10.33 (S) Orkestpalet I: klas
sieke Kamermuziek. 11.20 Orkestpalet II:
pianoconcert. 12.00 (S) Bel .Canto. 12.26
Meded. 12.30 Nws. 12.41 (S) Akt. 12.55
(S) Middagpauzedlenst. 13.15 (S) Lichte
koorzang. 13.30 (S) Globaal: ontspan
ning. inform, en muziek. (15.30-15.32
Nws.) 17.30 Nws. 17.32 (S) Akt.
NCRV: 18 00 (S) Tijd vrij voor muziek
in vrije tijd 18 30 Nws. 1841 Wereldpa-
norama. 19.00 (S) Leger Des Heilskwar-
tier. 19.15 (S) De wereld zingt Gods lof,
verzoekplatenprogr. 1955 Overdenking.
2000 (S) Muziek, muziek, muziek, licht
platenprogr. NOS: 20.30 Broodschrijvers
en lettervreters. literair amusement-
sprogr. NCRV: 21.30 (S) Muziek, muziek,
muziek, licht platenprogr. 2150 Bij de
tijd. progr. over de oudere werknemer.
22.10 De kerk vandaag, nieuws en com
mentaar. 22.30 Nws. 22.40 (S) Akt. 23.00
Diabetes- en wat nu" Klankbeeld. 23.20
(S) Album, minder bekende bladzijden
uit de muzikale romantiek. 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) Dag met een plaatje 8.00 Nws.,
8.11 Radlojourn.). 8-50 Morgenwijding.
NOS: 9.00 Spiegel van Belgie. 9.35 Water
standen. AVRO: 9.40 Schoolradio. 10 00
(S) Voor de kleuters. 10.10 (S en M)
Arbeidsvitaminenpopulair verzoekpla
tenprogr. (11.00 Nws. 11.03 Radlojourn.).
11.30 (S) Rondom twaalf: gevarieerd
progr. (11.55 Beursberichten). 12.30 (S)
Sportrevue. 12.54 Land- en tuinbouw.
13.00 Nws. 13.11 Radiojourn. 13.25 (S)
Alert! - op het vlak van muziek en
maatschappij. 13.55 (S) Chansons ruade-
casses. ran Maurice Ravel. 14.10 (S) 't Is
historisch, een progr. over geschiedenis.
14 30 (St Met muziek op stap. 15.10 (S)
Aspecten: kunstrubriek. 16.00 Nws. 16.03
Radlojourn. 16 05 (S) Gebakken venster
banken en andere smoezen: kindermaga
zine. 17.00 (S) Mobiel - een beweeglijk
progr. voor beweeglijke mensen. 17.55 Me
ded
AVRO: 18 00 Nws. 18.11 Radlojourn.
p.p.: 18 20 PPR IKOR: 18.30 Kleur: in
form. over kerk en samenleving. AVRO:
19 00 (S) Progr. van nieuwe liedjes,
chansons of songs 19.30 Boer of manager
(2). NOS: 19.50 Den Haag vandaag 20 00
Nws. AVRO: 20.05 Radlojourn. 20.10 In
leiding avondprogr. 20.15 (S) Solree mu-
sicale: klassieke muziek. 21.30 (S) Joseph
Fouche. hoorspel afl. 8. 22.15 (S) Jazz-
spectrum-live. 23.05 (S) Vanavond laat
kultureel. 23.50 Radlojourn. 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM Hl
Speciaal
TV vandaag
Onderwerpen in Achter het
Nieuws zijn: de jeugdwerkloosheid,
Angola, Amnesty International en
de affaire Holbora in Lelystad.
Ned. 2/20.25 en 22.25
Nader Bekeken vraagt aandacht
voor: Amnesty International, de
gereformeerde synode en het anti-
racisme-fonds en tenslotte de ker
ken en de opvang van de Surina-
mers.
Ned. l/20ë25
O De EO vertoont een BBC-film
over de Russische geheime dienst.
Ned. 1/20.55 en 21.50
Na de vijfdé aflevering van De
Pallisers (20.40) volgt Koning
Klant, waarin een onderzoek naar
ondeugdelijke gloeilampen en ver
lichtingsbuizen.
Ned. 2/20.35
0 Actualiteiten in Globaal zijn: de
reformhuizen. de caravan-RAI
kunst in de gevangenis en macro
biotisch voedsel voor bejaarden.
Hilv. 1/13.30
9 Een optreden van het kwartet
Irv Rochlin wordt rechtstreeks in
Jazzspectrum uitgezonden.
Hilv. 2/22.10
De NCRV zendt het tweede pro
gramma uit over de opvang van
mensen met suikerziekte.
Hilv. 1/23.00
draalt op verzoek. 12.05 O) Drie tussen
de middag: Boter. Klaas en Prijzen. 14.03
(S) Pop-Kontakt: de Hugo ran Gelder
enshow met de Ned. tipparade. waarin
NL-tlppens. 16.03 (S) De Hltmeesters: de
Ned. Top-40.
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18.10 (S)
Joost mag niet eten. TROS: 19.02 (S)
Poster: de geschiedenis van de Ned. pop
muziek. 20 02 (S) Soul top-10. 21.02 (S)
Sesjun: Jazz en blues live. 22.02 (S) De
Hugo ran Gelderenshow met de Neder
landstalige Top-lO. 23.02 (S) Jazz-Sir.
0 02 (S) De Hugo van Gelderenshow:
LPs. 102 (S) De Nachtwacht. EO: 5 02
(S) Old Time Religion: Blue Grass Gos-
palmuslc. 5.30 (S) Mattnata: muziek voor
de vroege ochtend.
NEDERLAND I
NOS-NOT
10.45-12.00 Schooltelevisie
14.00-14.50 Schooltelevisie
EO
15.00 Van hart tot hart
TELEAC
18.15 Chemie, les 9 (herh)
NOS
18.45 Toerist, tips
18.55 Journaal
EO
19.05 EO-Kinderkrant
19.55 Japanse apen.
dierenfilm
20.25 Nader bekeken
20.55 KGB: de Russische
Geheime Dienst
21.35 Journaal
21.50 KGB, vervolg
22.45 Tenslotte
22.50 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Brigadier Dog
18.55 Journaal
VARA
19.05 Guijana Waterland
19.30 Oorlogswinter
20.00 Journaal
20.25 Achter het nieuws
20.40 De Palissers
21.35 Koning Klant
22.00 Man over de vloer
22.25 Achter het nieuws
23.00 Gedicht
NOS
23.01 Den Haag vandaag
23.16 Journaal
ARNHEM Een jongen 1
tien jaar heeft op het Waaati
pad in Arnhem een 'sch ere
gouden, zilveren en doublé
gevonden. Hij bracht ze
politie, die vaststelde dat 4d
ges, ringen met stenen en
den vele duizenden guldens
zijn. De politie staat voor e|r:c:
Oplossing van gisteren
Hor 4. mondain. 5. minaret. 6. Veri
tas, 7 sermoen. Vert. 1. solideren, 2.
idealisme. 3. miserabel.
49
Nog altijd durft Dolly niet in baar
moeders ogen te kijken, ze houdt de
hare neergeslagen, toch voelt ze, dat
ze iets zeggen moet. Wat heeft ze
altijd bij het goedenacht gezegd?
Dan plotseling hoort ze, dat haar
moeder met heel zachte stem iets
prevelt, ze buigt haar hoofd dichter
bij om de fluisterstem te verstaan,
ze hoort, alsof het uit verre verte
klinkt:
Toe-sel.'
'Dank U wel, moesje,' antwoordt
Dolly met een klankloze stem.
Dr. Israël komt nog weer die zon
dagavond samen met Dr. Zwarts.
Jaap gaat niet naar zijn slaapkamer,
hij loopt naar de jachtkamer en is
op pantoffels.
'Ga je niet naar bed vannacht. Jaap?'
vraagt ze hem. Hij knikt ontken
nend. 'En wij dan?'
'Jullie gaat allemaal slapen.' zegt
hij met de gebiedende stem van een
veel oudere.
Zo gebeurt het. De jongere kinde
ren, Jan Joost. Carel. Clemens, Dol
ly. ze gaan slapen, alsof er niets is.
En ze zien kans te slapen als rozen,
de lange onverstoorbare slaap, die
het voorrecht d r jonge jaren is.
door
Henriette L.T. de Beaufort
Maandagochtend, het moet nog voor
zeven Jjn, opent Jaap de deur van
Dolly's slaapkamer, hij loopt recht
naar haar bed en zegt met een ge
smoorde stem:
'Onze moeder is heengegaan.' Hij
bedekt zijn gezicht met zijn twee
handen en gaat de kamer weer uit.
Na het aankleden komt tante Chris
tine haar petekind halen, om, zoals
ze het noemt, haar moeder nog te
zien. Clementine staat in de gang
en heeft haar petekind Clemens bij
zich, hij heeft witte seringentakken,
die de baas in de kas trok, in de
hand. Clementine geeft Dolly ook
een paar takken. 'Wat zou ik ermee
moeten doen?' denkt Dolly. Ze lo
pen naar de slaapkamer; tot Dolly's
verwondering stapt Clemens met
grote zekerheid naar het bed toe. hij
legt de twee takken op het laken
naast de twee gevouwen handen, die
witter haast zijn dan het wit der
bloemen. Dolly, die begrijpt, dat ze
het zelfde behoort te doen, loopt
werktuigelijk naar het bed, tante
Christine neemt haar andere hand in
de hare, haastig laat Dolly de ogen
over het gezicht van de dode gaan.
Marmerwit en roerloos. Een gevoel
van afweer en afschuw trekt door
haar heen, dat ontzielde gezicht op
het kussen is niet dat van haar moe
der, dat is iets anders, iets heel an
ders, dat er maar heel weinig op
lUkt.
'Wil je je lieve moeder niet nog een
zoen op het voorhoofd geven?' hoort
ze tante Christine zeggen. Dolly
knikt heftig nee en met angstige
ogen draait ze om en loopt de ka
mer uit.
Kort voor de dag van de begrafenis
heeft Willem Hendrik vrie et
dan hij ooit tegen Dolly >na
heeft, gevraagd, of ze same en
met haar, nog eens naar de a
in de rode salon staat, wil Jn
Dolly houdt haar ogen op lvc
om niet in zijn gezicht te k|j
gezicht met behuilde ogen.
'Liever niet vader, ik vind liho
maar griezelig,' antwoord! ijg
recht.
Maar laat op de avond, de v J
van de begrafenis, als BaltpJli
naar de rode salon gaan,
achter hen aan, uit een dra
toch iets van te weten. Ee
ze door de gele kamer, diebel
men en kransen gevuld is, jWa*
er zacht en geurig als in
menwinkel. In de rode sèpr?
Dolly een lange bruine kist
per beslag op een verhogin
in de kamer staan. Over olijk
ging is wit satijn gespreid ost
van dalen zijn over het s -n
strooid. Een reuk snijdendeyerc
geur van bloemen ademt
reuk is als een onzichtbare
tegen haar borst opzwoelt,
haar de kamer verder in
Balt loopt terug met een bo
op koffiedik ligt. in zijn hall ot n
ge1
