agers in Italië wel jgelijk beïnvloed' Plaatjesboeken met verhaal als extraatje Zon vervangt aardgas in praktische toepassing ee boeken over 'Franse' tijd Van middenschool tot christelijk onderwijs Kalkarboek Pleidooi voor de vlo Moord op de trekvogels uitgebreid tot Afrika nei ,a™=. Warmwatervoorziening marktrijp Wetei teroverlast in Italië Proefproces tegen hogere alimentatie j^TIDAG 20 NOVEMBER 1975 BINNENLAND TROUW/KWARTET RH11 jiaal Alternatief reageert op artikel over trekvogels: :sond chev» Bartels van de Stichting Mondiaal alternatief in Zandvoort, een pionier in de stryd voor onze en «ls, stuurde ons de volgende reactie op het 21 oktober gepubliceerde interview met Jaap Taap- van het Nederlandse Comité tot bescherming van trekvogels: het rie vi maM aome van oik I van 1 hadE' het tei n col war?" omd [j, de eeft ie de verk f. Ie ;rdaa de :en :tie ersfet e hef1 hoe' ig st<: door Italië, waar hij op ver- het Nederlands comité ge- ferzamelde, kreeg de heer de hulp van relaties van de Mondiaal Alternatief, bij laties hij ook door de stich- geïntroduceerd. Het is dan wrang als de heer Taapken conclusie uitspreekt, dat ac- en dan wordt alleen Alternatief genoemd •andering in de mentaliteit 5 agers op de trekvogels heb- *acht. Dit valt te betwijfelen; schokeffect is al merkbaar, krijgt de oppervlakkige llicht de neiging het werk ictiegroepen' categorisch af •ze uitlating zo is bedoeld, dit dan dat het Nederlands •aarvan de heer Taapken lid actie voert? Maar als het doet, wat doet het dan wel jn geld en prestige? Over de die de heer Taapken in j rview doet, moet ons een mentaar van het hart: hameren bij de Raad van Ie Europese regeringen, de regering.Is het de heer Taapken niet bekend, dat het Euro pese Parlement op basis van het ver zoekschrift van Mondiaal Alternatief (van 26-8-'74) met algemene stem men, dus ook die van de Italiaanse gedelegeerde, op 21 februari 1975 een trekvogelresolutie heeft aangeno men? In artikel 13 daarvan staat dat 'het niet mogelijk is een internationa le conferentie over de bescherming van trekvogels bijeen te roepen, aan gezien de tijd hiervoor ontbreekt en onmiddellijk handelen geboden is'. Om acht maanden nadien nog met dit voorstel en het voorstel van een in ternationale conferentie te komen, is onverklaarbaar. (De Europese com missie is inmiddels aan het werk om aan bepaalde artikelen van die reso lutie uitvoering te geven). 2. De heer Taapken wil een boek uit geven, waarvan de opbrengst be stemd is voor de organisatie van het congres en ter bescherming van de trekvogels. Gezien het defaitisme van de heer Taapken over de overlevingskansen van de trekvogels, vragen we ons af wat de vogels hieraan nog zullen hebben. 3. Het voorstel van de heer Taapken tv-spots uit te zenden. Is het hem niet bekend dat de NOS reeds tweemaal een in samenwerking met Mondiaal Alternatief gemaakte tv-spot heeft uitgezonden op 6 en 11 juli en dat Mondiaal Alternatief kopieën hiervan naar haar medewerkers in de EEG- landen heeft gestuurd? Stappen Uit het voorgaande blijkt al dat Mon diaal Alternatief de stappen die wor den gesuggereerd, reeds heeft geno men, dan wel onderzocht heeft. De stichting tracht verder de publieke opinie in Italië te beïnvloeden via druk vanuit de publieke opinie in de andere EEG-landen. Hiermee is al veel bereikt: de actie van de stichting in Nederland is overgebracht op groepen in Noorwegen, Zweden, Oos tenrijk, Rhodesië, Zuid-Afrika, West- Duitsland, België, Zwitserland, Frankrijk en Italië. Een voorbeeld van het beïnvloeden van de publieke opinie in Italië was het vrijlaten van honderden in de groothandel gekoch te vogels op 3 april 1975 in Milaan. Dit werd aanleiding tot een opstel wedstrijd waaraan 1400 scholieren Uit 'Trouw' van 21 oktober. uit Desio, in Lombardije waar de meeste vogels worden gevangen, deelnamen. Deze opstel- en teken wedstrijd is overgeslagen naar mid delbare scholen in Milaan. Op een herhaaldelijk tot ons gerichte vraag, waarom wij niet samenwer ken met het Nederlands comité, ge ven wij het volgende antwoord. Dank zij onze actie heeft zich reeds bij de eerste vergadering met ons, het voor lopig comité gevormd. Daarbij werd het werk van Mondiaal Alternatief geprezen en ondergetekende tot coör dinator benoemd. In de daaropvol gende vergaderingen werd gezocht naar een goede samenwerkingsfor- mule. Op de vergadering van 30 mei 1974 werden alle deelnemers het eens over de hoofdzaken van het actie programma. Niettemin formeerden vier van de deelnemende organisaties, zonder vooraf daarover contact te hebben gehad met de coördinator, op 11 juni 1974 het Nederlands Comité tot Be scherming van Trekvogels. De drie jeugdbonden voor natuurstudie en Mondiaal Alternatief waren buiten spel gezet. Het contact is dus niet door ons verbroken. De vraag zou moeten luiden: 'Waarom werkt het Nederlands comité niet samen met de Stichting Mondiaal Alternatief?' en niet andersom. Wij op onze beurt stellen als vraag wat het Nederlands comité in zyn machtige samenstelling uit vijf organisaties en met het vele geld, dat deze organisaties toevloeit, tot nu toe heeft bereikt. Vergeleken met onze stichting, met een kleine, keihard werkende, onbezoldigde staf, mag men tienmaal zoveel verwach ten. Voor wie ons wil blijven helpen, vermelden wij ons gironummer: 3141400'. Aldus de heer Bartels. ihede iO-' oerdt b. F. Stafleu jming 'Franse tijd' voor de periode 1795-1813 in onze Vader- peschiedenis doet tekort aan de eigen Nederlandse inbreng lijd. Het zou daarom beter zijn naar Duits voorbeeld de term jstijd' te gebruiken. .een stelling bij het proef- tfaarop de historicus E. J. I. A. Smit in Nijmegen on- jmoveerde. De belangstelling de kennis van die jaren is niet groot: vaderlandse fenis staat vermoedelijk voor ■wel gelijk met de Tachtig- prlog en de Gouden Eeuw, n lijken op NSB'ers en van Napoleon leeft alleen nog jote dat hij een keer heeft lek ben jullie konijn', n komt er een kentering, nu ioor de belangstellende leek een en ander over die perio- boekwinkel ligt. In het deel van zijn reeks popu- ichiedenisboeken breekt J. en lans voor de patriotten, bijv. de mooie boeken van iver de slag bij Castricum inauer over de Nederlan- Tapoleons garde d'honneur. eertaties behandelen nieuwe van deze periode: de ge- dr. Smit schreef 'De oude Kleefse enklaves en hun overgang naar Gelderland 1795-1817' (176 blz., 35, uitgave De Walburg Pers, Zut- fen), en mr. A. M. Elias publiceerde bij Fibula-van Dishoeck zijn Leidse proefschrift 'Het Nationaal Sijndi- caat 1802-1805' (194 pag., 29.50). Beide weliswaar geen populaire lec tuur, hoewel met name Smits boek belangwekkend is voor iedereen wie de geschiedenis van Gelderland ter harte gaat. In de 'Franse' tijd is na melijk een groot deel van het huidi ge Oost-Gelderland, met o.a. Huis- sen, Zevenaar, Lobith en de Lymers, van Pruisen naar Gelderland overge gaan. Daarmee kregen de inwoners de overgang te verwerken bijv. van een conservatief Pruis naar een li beraal Nederlands bewind. Het boek van Elias is in zoverre actueel dat daarin de vraag aan de orde komt (en ontkennend beant woord) of het door hem beschreven lichaam een voorloper was van het instituut van de ombudsman. Het Koning Lodewijk Napoleon Sijndicaat heeft namelijk enige ja ren lang in de Bataafse Republiek gediend om toe te zien op het na komen van grondwet en wetten zo wel door de overheid als door de bur gers. Dat betekende dat het Sijndi caat op een binnenlandse veiligheids dienst ging lijken. In theorie was het een machtig lichaam, maar in de praktijk is er weinig van terecht gekomen. Het Staatsbewind (de re gering) moest trouwens spoedig plaatsmaken voor een andere rege ringsvorm onder leiding van een raadpensionaris. Een interessante publikatie over een merkwaardige episode uit onze veelal onbekende vaderlandse historie. MIDDENSCHOOL Een goed overzicht van de ideeën achter de middenschool, van buitenlandse er varingen en Nederlandse plannen wordt gegeven in Aula-pocket nr. 547, getiteld 'De middenschool', ge schreven door Inez van Eijk. Uitga ve van Het Spectrum, Utrecht, 6.90. FREIRE Riet Hammen-Polder mans schreef 'De methode Paulo Freire, een strategie voor bewust wording'. Freire, afkomstig uit Bra zilië, ontwikkelde een pedagogie voor de derde wereld. Onderwijs is meer dan mensen leren lezen en schrijven. Mensen moeten zich be wust worden van hun situatie en dat is meer dan wat wij onder 'onderwijs' verstaan. Culturele actie is een beter woord J>e vraag is in hoeverre de ideeën van Freire ook bruikbaar zijn in de westerse we reld. Uitgave Nelissen, Bloemen- daal, prijs ƒ21.50. PIAGET De Zwitserse psycho loog Piaget heeft zich vooral bezig gehouden met de begrippenwereld van het kind om van dtaruit con clusies te trekken over wat een kind op een bepaalde leeftijd wel en niet kan leren. Amboboeken, Bllthoven, gaf een Nederlandse ver taling van David Elkin's boek over Piaget, onder de titel 'Kinderen en adolescenten' (prijs 17.50). CONTOURENNOTA In juni van dit jaar gaf minister Van Kemena- de zijn visie op de ontwikkeling van het onderwijsbeleid voor de komende vijfentwintig jaar. Deze 'Contourennota' is door Jos Ahlers populair samengevat in dertig pagi na's. Voor hen die de (goed leesba re) Contourennota zelf te lang vindt biedt deze speciale uitgave van 'Uitleg' een handig uittreksel. Uitgave 'Staatsuitgeverij', prijs 5.00. AVONDSCHOOL R. A. C. Hoks- bergen, die destijds zijn proef schrift wijdde aan het avondly ceum, schreef nu een boek over het handelsavondonderwijs, dat ook van belang is voor hen die zich voor andere vormen van avondon derwijs interesseren. Wie zijn die veertigduizend mensen die in hun avonduren de schoolbanken bevol ken? Titel: X 'Ons handelsavond onderwijs 1875—1975', TJeenk Wil link, Groningen, prijs 13.50. CHRISTELIJK ONDERWIJS Dr. C. A. de Leeuw, oud-rector van een middelbare school in Ede, schreef voor ouders en leraren het boekje 'Kinderen van de rekening* over christelijke opvoeding, Kok. Kam pen, prijs ƒ9.90. Bij alle andere verschillen die er tussen grote mensenboeken en boeken voor kinderen bestaan, is het verschil in uiterlijk in ieder geval het meest opvallend. Kin derboeken zijn vaak prachtige plaatjesboeken met als extraatje een verhaal dat bij die illustra ties hoort. Niet alleen daarom is het fijn een kinderboek weg te geven of te krij gen, voor ouders en andere volwas senen heeft een kinderboek daardoor ook meer gebruiksmogelijkheden. Als het kind te klein is om een ver haaltje te begrijpen, dan heb je ten minste nog platen waar van alles op te zien en bij te vertellen valt Kom daar maar eens om bij een roman voor volwassen lezers. Voor een kind lyken dat soort grote mensen boeken allemaal op elkaar en op de telefoongids. Lemniscaat Uitgeverij Lemniscaat in Rotterdam heeft een reeks kinderprentenboe ken uitgegeven, die wat het verhaal betreft voor kinderen vanaf een jaar of acht (ik doe maar 'n gok, het ene kind is het andere niet) bestemd zijn, maar waarvan de plaatjes ook voor jongere kinderen doolhoven vol verrassingen zijn. Het zijn: De kleine reus, een verhaal van Max Boliger geschilderd door Monika Laimgruber; Sprotje, ver haal van Jacqueline Held, geschil derd door Arnaud Laval; Als je maar vriendjes hebt, van Friedrich Karl Waechter. Ze kosten allemaal 14,50. De kleine reus zou als motto kunnen hebben: wie niet sterk is moet slim zijn, het verhaal van een kleine reus die desondanks reuzen koning voor een jaar wordt. Sprotje is het verhaal van een jongen die vis wil worden, o.a. omdat hij er niet te gen kan dat zijn vader vissen vangt. Met hulp van de vissen wordt Sprot je bijna een echte vis. Zijn ouders krijgen hem weer op het land als ze beloven op te houden met vissen. Vader gaat in de wijngaard werken en voor zover bekend hebben drui ven minder last ervan als ze wijn worden, dan vissen als ze gevangen worden. Dat ziet er dus wel goed uit voor Sprotje en zijn ouders. Het boek is opvallend geïllustreerd, met veel paars en lila. Ik vind het niet mooi, maar dat is gewoon een kwes tie van smaak. Ingewikkeld Als je maar vriendjes hebt is een erg ingewikkeld prentenboek. Het gaat over dieren die op een soort rebus- manier met elkaar praten. Er valt ook nog te knippen en te plakken voor kinderen en dat alles bij elkaar maakt er een veelzijdig boek van. Het js bovendien geestig, met grap pige situaties en opmerkingen van de De eerste bescheiden toepassing van zonne-energie in Nederland is een stuk dichter bij de werke lijkheid gekomen. Bescheiden, want voor de verwarming van stallaties nog niet helemaal voor onze huizen staan betaalbare in de deur. Maar warm water uit de kraan en uit de douche is nu in een aantal gevallen binnen handbereik. Vorige week werd in Nijmegen voor dat doel een commerciële zonnewarmtecollec- tor ten doop gehouden. Het principe was natuurlijk lang en breed bekend. Je zet een zwarte me talen plaat in de zon en hy wordt warm. Zelfs als de zon er niet direct op schijnt, pikt hij nog wel wat op. Die warmte tap je af door water of lucht er langs te laten stromen, en die warmte kun je dan nuttig of aan genaam gebruiken. Zo'n plaat heet in de techniek collector (het Latynse woord voor verzamelaar). Het idee is eenvoudig genoeg, maar tussen zo'n idee en een installatie die in de praktijk werkt en waar je geen kopzorg aan hebt, zit een fors stuk ontwikkelingswerk, zeker als het nog betaalbaar moet blijven ook. Want het mag dan waar wezen dat voor niets de zon opgaat, het is een koud kunstje om daar op een zo onvoor delige manier gebruik van te maken dat geen mens daar meer in geïnte resseerd is. Dat ontwikkelingswerk is en wordt mét groot enthousiasme uitgevoerd door het Nijmeegse ingenieursbureau NVH. In samenwerking met fabri kant Nijs Vale (ook in Nijmegen) kwam daar een in serie te böuwen collector uit met een prijs in de orde van 150,per vierkante meter. In vergelijking met buitenlandse ont wikkelingen is dat verrassend laag, een kwestie van produktietechniek en verstandig ontwerpen, zegt NVH-di- recteur ir. P. H. H. Leijendeckers. Dat produkt heeft dan een standaard formaat van bijna vier vierkante meter. Van de hoeveelheid gas die het gemiddelde gezin voor warm watervoorziening gebruikt (400 ku bieke meter per jaar) moet deze col lector ongeveer driekwart kunnen vervangen door zonnewarmte. Naar totale vervanging is niet ge streefd, dat zou in ons klimaat in de wintermaanden toch letterlijk een koude douche opleveren. In samen werking met een industrie voor warmwater-apparatuur is een gecom bineerde installatie ontworpen. De zonnewarmte wordt via een warmte wisselaar aan het water in een voor raadvat afgegeven. Dit voorverwarm de water wordt naar behoefte door de bestaande geyser of boiler verder op gewarmd. De geyser moet daarvoor een kleine aanpassing ondergaan, anders zou hij te warm water gaan leveren. In een Nijmeegs zwembad wordt vol gend jaar op een soortgelijke basis een proefproject met 360 vierkante meter collectoroppervlak voor de warmwatervoorziening aangelegd. Dat lijkt een aardig toepassingsge bied, omdat in zwembaden juist in de zomer, wanneer de zon het meest door drs. RoKFoppema schijnt, veel warm water wordt ge bruikt, dat bovendien niet zo erg warm hoeft te zijn. De huiver voor de koude douche kan met vrij be scheiden temperaturen al worden overwonnen, en onder die omstan digheden bereikt een zonne-installa- tie haar hoogste rendementen. De Technische Hogeschool Delft, die nog steeds zijn drie procent Kalkar heffing niet wil betalen en dat intus sen al voor de Raad van State met minister Lubbers uitvecht, houdt over het voor en tegen van de snelle kweekreactor op 27 en 28 november een indrukwekkend opgezet congres. Voor wie mee wil denken heeft de symposiumcommissie een al even in drukwekkend boekwerk samengesteld (347 pagina's A4-formaat). De prijs van deze collectie is bescheidener gehouden: vijf gulden. Het kan in de ochtenduren telefonisch worden aan gevraagd: (015) 13 32 22 toestel 7712. Het symposium zelf is gratis toegan kelijk. J is de regen begin deze week heftig te keer gegaan, tot gToot ongerief Italianen die ondanks de overstroomde straten toch naar het werk Zo is een deel van Rome, bij het oude Forum Romanum, een soort {eworden, waar de auto's als moeizame groteske watervogels door- oeteren. Ook andere plaatsen in Italië, zoals Venetië, werden niet lagen. Maar of in dit seizoen de gondeliers in de oude dogenstad nog Ik omhanden hebben, valt te betwijfelen. Een hele reeks van diersoorten is in Neder land beschermd om ze voor verdwijning te be hoeden. Dat is mooi en aardig, vindt de Utrechtse bioloog J. van Bronswijk, maar toch een tikje eenzijdig op gezet. Om op de lijst te komen, schrijft hij in het Vakblad voor Bio logen (vol. 55, pag. 282), moet een diersoort niet alleen schrikbarend achteruitgegaan zijn, we moeten het kennelijk ook nog aardige dieren vinden. Het valt hem op dat er maar één parasiet be schermd is, de rivier- prik, die na zijn jeugd de zee opzoekt en by vissen als haring en jonge kabeljauw bloed gaat zuigen. Maar Van Bronswijk weet nog wel een paar parasieten waarvan het voortbe staan in Nederland al lerminst zeker is. De mensen vlo (Pulex irritans) is uit zijn na tuurlijke leefgebied ge heel verdreven en 'heeft zich moeten terugtrek ken op zwijnen, vossen, dassen en een enkele muis'. De kleerluis (Pe- diculus humanis corpo ris) in in Nederland ei genlijk uitgestorven, maar kan ('gelukkig') zo nu en dan uit Pa kistan en omgeving weer worden ingevoerd ('door terugkomende jongeren', noteert Van Bronswijk). De bedwants of wand luis (Cimex lectularius) schijnt nog wel eens op vleermuizen te worden aangetroffen. Uit zijn eigenlijke leefgemeen schap is hij hier geheel verdwenen. Zelfs de menselijke schurftmijt Scaroptes scabiei var. hom in is), die zich na 1965 flink kon uitbrei den, gaat sinds 1971 weer achteruit. Behandel de dieren met zachtheid; bescherm de vogels. Goed dat er bio logen zijn. varkens, vogels en vissen die er de hoofdrol in spelen. Dieren spelen ook de hoofdrol in Vlinder en Sprinkhaan, door Helen Piers en geschilderd door Pauline Baynes, net als de bovengenoemde boeken uitgegeven door Lemniscaat Maar in dit geval gaat het niet om dieren die op een mensenmanier met elkaar omgaan, maar om een soort natuurlijke historie van verschillen de insecten, beschreven vanuit die insecten. Hoe sprinkhanen, vlinders, pinnen, slakken en al dat soort die ren die vlak op en onder de grond leven, de seizoenen doorkomen wordt in ditboek erg duidelijk en vriendelijk beschreven. De illustra ties passen bij het verhaal: insecten en hun natuurlijke omgeving zijn duidelijk, tot in de nerven van de bladeren en de gelede poten, te be studeren. Zonder dat het eng is of al te geromantiseerd. Ook al van Lemniscaat is Katte- kwaad en Popperommel, geschreven en geïllustreerd door Margriet Hey- mans (prijs 9,90). Het verhaal van poezen en poppen die in een tijdelijk onbewoond huis een rommelig leven leiden en hoe een klein meisje orde op zaken stelt, als de bewoonster laat weten dat ze binnenkort thuis komt. Het verhaal is leuk en de tekeningen niet minder, met veel kleine en kleurige details. Kerstverhaal Alsof er niet genoeg versies van het kerstverhaal voor kinderen bestaan, brengt Lemniscaat ook een kerstver haal uit. Het is getekend door Felix Hoffman en kost 14,50. Het hele verhaal, vanaf de aankondiging aan Maria tot en met de vlucht naar Egypte, wordt in dit boek verteld, op de manier waarop de meeste ouders hun kinderen dit verhaal zullen vertellen, nogal letterlijk naar de Bijbel, maar met weglating van het verhaal van de kindermoord. Het bijzondere aan zo'n boek voiv men dan de tekeningen en die zijn mooi. Niet erg op kinderen afge stemd, maar dat is dit kerstverhaal ook niet. Als het voor kinderen 'ge bruikt' moet worden, dan valt er voor ouders heel wat bij uit te leg gen. Voor de kleinsten Tenslotte: boekjes voor de aller kleinsten. Voor kinderen vanaf een jaar of twee bestaat eigenlijk alleen het werk van Dick Bruna. Dat is erg mooi en felbegeerd door peuters, maar het is jammer dat Bruna geen concurrentie heeft. Kinderen kunnen al van boeken houden (en dan niet alleen van plas tic of linnen prentenboeken), lang voordat ze een letter kunnen lezen of een voorgelezen verhaal helemaal begrijpen. En dat het belangrijk is kinderen op een goede en leuke ma niet aan boeken te wennen, hoeft geen betoog. De Kinderboekenweek zou ook eens aandacht aan boeken voor die hele kleintjes moeten beste den, misschien dat dan het belang ervan duidelijker wordt. Uitgeverij Van Holkema Waren- dorf in Bussum heeft vier boekjes van John Burningham (prijs per stuk 4,25) uitgegeven, met als ti tels: Het konijn. De baby. De sneeuw en De SchooL Het zijn uiterst eenvoudige verhaaltjes, heel overzichtelijk voor een klein kind en de tamelyk klungelige tekeningen passen er eigenlijk wel bij. De boek jes zijn waarschijnlijk helemaal niet speciaal bedoeld voor peuters, want De school is alleen begrijpelijk voor zesjarigen en ouder. Maar kinderen van die leeftijd zullen Burninghams boekjes vast ontzettend sloom en kinderachtig vinden en daar hebben ze dan wel gelijk in. Maar voor kleintjes onder de vier vind ik het best aardige boekjes. Van een verslaggever DEN HAAG De stichting orga nisatie gescheiden mensen is ont stemd over de onlangs aangekondig de verhoging van de alimentatiebe dragen met dertien procent. De stichting heeft via een van haar leden een proefproces aangespannen om te kijken of de verhoging zo rechtsgeldig is dat een deurwaarder met de wet in de hand de verhoogde alimentatie ook inderdaad kan innen. Met het proefproces wil de stichting vooral de aandacht krijgen voor de haars inziens onrechtvaardige poli tiek die ten aanzien van de alimen tatieplicht gevoerd wordt: *Bij het vaststellen van de verhogingen wordt ervan uitgegaan dat iedreen in Nederland onder een CAO valt. Bij middenstanders en mensen met een vrij beroep is dat niet zo. Maar ook voor veel van deze mensen is de alimentatie de afgelopen drie jaar door de zeer forse verhogingen ver dubbeld', aldus de stichting. Jaap Taapkens: Vogels hebben geen enkele kans meer

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 11