Beslissing over kerncentrales
eker niet voor 1977 nodig'
Vrijwilligers zetten hakmes in knotwilgen
Marathonzitting in Suriname
Kort geding Somohardjo
leidt tot overleg
to™ Bericht voor houders
Weg fan het Bijenkorf
>Z1 Surprise Certificaat
Jpclusie in tweede nota van Bezinningsgroep Energiebeleid:
Vanaf morgen, woensdag,
t/m zaterdag
kopen houders van het
i Surprise Certificaat met
w10°/o korting in de Bijenkorf.
■X-
Zeelandbrug in 1985 tolvrij
Parlementsleden konden ogen bijna niet meer open houden
Uw Kunstgebit
„Ik heb er net 'n Amro Privérekening bij genomen.
Ik ben hier altijd erg prettig geholpen met
m'n spaarboekje. Dus dacht ik: m'n salaris kan
veel beter ook naar de Amro toe. Dan Fh~|
kunnen ze gelij k elke maand iets op
m'n spaarboekje overschrijven. Wel zo handig, hè?"
Natuur en Milieu wil bomen van de ondergang redden
'Ook overheid
heeft taak'
llurc
AR^AG 18 NOVEMBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
J onze redacteur wetenschappen
HAAG Door binnenkort al een definitief standpunt te bepalen over de bouw van drie
i kerncentrales, zou de regering een beslissing te veel loskoppelen van het gehele energiebeleid.
1977 hoeft er technisch gesproken helemaal niets beslist te worden. En met een redelijk pro-
jma van technische maatregelen om elektriciteit te besparen, hebben we zelfs tot 1979 de tijd o
'egtai eens ordelijk na te denken.
'"f w conclusies komt de tweede
ningsnota Kernenergie. In
Ju eerste nota had de Be-
n rvligsgröep Energiebeleid vorig
,t wgepleit voor een vijfjarig uit-
kw/20 de bouw van kerncentrales
Zifc6derlaind- Hanteerde die eerste
het knog in belangri.jke mate emo-
of_ e motieven voor uitstel, in
Ieuwe stuk worden ook tech-
dfc v en economische argumenten
;een Itematieven naar voren ge
niep
vil oi
van
iftanders van een snelle beslis-
Smleggen grote nadruk op het
vsjg voor de werkgelegenheid en
vor positie van de Nederlandse
,rtug( neen die zich op deelname
ovei de bouw van kerncentrales
hetp toegespitst. Op beide pun-
de bezinningsgroep niet erg
onder de indruk.
Dr. ir. E. T. Ferguson: 'Voor het
werkgelegenheidseffect hanteert
minister Lubbers in zijn Energieno
ta een soort vastrecht-tarief. Per
miljoen geïnvesteerde guldens 'is er
voor zoveel man zoveel jaar werk.
Dan wordt het eenvoudig, want
kerncentrales zijn duurder om te
bouwen en leveren dus meer werk
op. Maar. zo simpel Igt dat niet.
Ten eerste moeten van een kern
centrale meer onderdelen uit het
buitenland worden ingevoerd, en
dat zet wel mensen aan het werk,
maar daar worden we hier niet
wijzer van'.
Kolen
Door in plaats daarvan een met
kolen gestookte centrale te bouwen,
en het geld dat je daardoor minder
uitgeeft op een andere manier in
(ADVERTENTIE)
Dit moet u weten:
Vanaf morgen woensdag 19 november t/m zaterdag
22 november krijgt u op he| Sinterkassabonnenpunt
tegen inlevering van mysteriecoupon nr. 3 maar liefst zes
kortingcheques elk goed voor 10% korting op alles wat u in
de Bijenkorf koopt.
De korting geldt als u voor minstens 25.- besteed hebt en
niet voor enkele afdelingen waaronder boekenafdeling
en restaurant.
Hoe kunt u het meeste uit uw kortingcheques halen?
kit '"'e* bes,e ^unt u eerst a' uw aankopen van die dag doen.
'r5®' daarna (dezelfde dag dus) verrekent u de korting
urtj tegen inlevering van één cheque en de kassabonnen,
ing Spaar dus geen kassabonnen van verschillende dagen op.
want de korting geldt alleen voor aankopen die u op diezelfde
po dag gedaan hebt. IJ heeft kortingcheques voldoende om
ieder van de 4 dagen met korting te kunnen kopen en u kunt
er ook anderen nog een plezier mee doen.
U heeft er toch zes!
Bij uitreiking van uw kortingcheques krijgt u trouwens een
folder waar nog eens precies het wat en hoe
van de korting in staat.
Kom zo snel mogelijk, wacht niet tot zaterdag en kom liefst
's ochtends dan winkelt u het rustigst.
Wordt nü Surprisecertificaathouder
en u doet nog mee met de 10% korting.
Hoe? Als u voor 100.- gulden koopt ontvangt u het surprise
certificaat met o.a. mysteriecoupon nr. 3 met de korting
cheques. Over deze 100.- gulden ontvangt u geen korting
10% korting in de Bijenkorf^^
het energiebeleid te investeren,
krijg je meer mensen aan het werk.
De groep heeft rekenvoorbeelden
uitgewerkt waarin die andere in
vesteringen dienen om de warmte-
isolatie van huizen op grotere schaal
op te voeren.
En wat de positie van de Neder
landse atoom-industrie betreft:
daar is inderdaad een paar honderd
miljoen gulden in gestopt en er
werken zo'n zevenhonderd hoogge
kwalificeerde mensen. Moeten we
nu echt, om dat aan de gang te
houden, kerncentrales van elk an
derhalf miljard gaan bouwen? Dat
zou toch een beetje lijken op de
staart die met de hond kwispelt.
Trouwens, de bezinningsgroep vindt
het bepaald niet duidelijk of die
eigen atoomindustrie op de lange
duur veel overlevingskansen heeft.
In deze sector is een gesloten
marktsysteem van nationale blok
ken ontstaan waarin wij toch wei
nig hebben in te brengen. De zaak
zou op z'n minst bekeken moeten
worden in het kader van een alge
meen Nederlands industriebeleid,
maar dat is nog niet op papier
gezet.
Een van de onevenwichtigheden in
het regeringsbeleid waar de bezin
ningsgroep zich aan stoot, is het
vrijwel ontbreken van gerichte
energiebesparing. Minder elektrici
teit gebruken, is in bijna alle op
zichten verkieslijker dan meer cen
trales bouwen. In een alom gepre
zen studie van de stichting Toe
komstbeeld der techniek is, alweer
een paar jaar geleden, aangegeven
wat daar betrekkelijk eenvoudig te
bereiken valt met betere koelkas
ten, ophouden met elektrisch koken
en het sop in de wasmachine elek
trisch warmmaken.
Als we dat nou gewoon eens gericht
gaan bevorderen, aldus de bezin-
ningsnota, en zorgen dat in 1985
die maatregelen in de helft van de
gezinnen zijn ingevoerd, dat spaart
dat in 1985 één centrale van 1000
megawatt uit. Kosten van de be
sparende maatregelen: 700miljoen
gulden. Kosten van een kolencen
trale: 1000 miljoen. Kosten va neen
kerncentrale: 1500 miljoen. En je
wint een jaar bedenktijd. In de
industriëlesector moet op zijn minst
een besparing van dezelfde omvang
zijn te bereiken.
En dan is het nog niet eens op
gerekend dat we ook maar iets
zouden kunnen veranderen aan ons
leefpatroon. (Een extra deken in
plaats van een verwarmde slaapka
mer, en dat soort dingen). Dat zou
natuurlijk ook nog kunnen.
In ieder geval is er extra bedenk
tijd te winnen, menen de bezin-
ners, voor het debat over de aan
vaardbaarheid en wenselijkheid van
kernenergie op grote schaal, dat
nog in volle gang is. Als we volgen
de maand drie kerncentrales be
stellen, zitten we er voor tientallen
jaren aan vast.
Somohardjo pleegt voor het kort
geding nog even overleg met zijn
raadsleden Utermark en Jap-A-
Joe.
Van een verslaggever
MIDDELBURG De Zeelandbrug
over de Oosterschelde kan in 1985
tolvrij worden als er een verbin
ding over de Oosterscheldedam zal
zijn aangelegd. Volgens de Zeeuwse
gedeputeerde A. J. Kajand kan deze
conclusie worden getrokken naar
aanleiding van diverse voorlopige
prognoses.
Vaste plannen kunnen er niet ge
maakt worden, omdat er nog geen
is genomen over de wijze
waarop de Oosterschelde zal wor
den afgesloten en wanneer. De heer
Kaland zed dit gisteren tijdens de
begrotingsbehandeling In de
Zeeuwse staten.
De brug, die eigendom is van de
provinciale Zeeuwse brugmaat-
schappij zal omstreeks 1985 zijn
afgeschreven. De brug is in 1965 in
gebruik genomen en heeft 77 mil
joen gulden gekost. Tot voor enkele
jaren gold hij als de langste brug
van Europa.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het kort geding, dat het Surinaamse Statenlid
van Javaanse afkomst Somohardjo had aangespannen tegen de
staat, heeft er gisteren toe geleid dat de partijen om de tafel zijn
gaan zitten om te trachten tot overeenstemming te komen. Dat
overleg heeft gisteren overigens nog niet tot resultaten geleid,
maar men zal, als bepaalde feiten zijn geverifieerd, opnieuw bij
elkaar komen.
Van een onzer verslaggevers
PARAMARIBO De eerste keer dat het Surinaamse parlement op zondag vergaderde, heeft
het het meteen goed gedaan. Er is in één ruk doorvergaderd van 's morgens elf tot 's nachts half
vijf, met slechts een paar korte onderbrekingen.
Dat is de stemming niet ten goede
gekomen. Heel wat parlementsleden
kenden de ogen niet meer open
houden en de wat optimistische
sfeer van de morgen zakte in de
middag al heel snel. Dat kwam niet
in de laatste plaats, omdat o.a. de
VHP-afgevaardigde Mitrasingh het
aan zijn status als hoogleraar in
het staatsrecht aan de universiteit
van Suriname verplicht meende te
zijn een vele uren durend en zeer
algemeen gehouden betoog te moe
ten afstken over staatsrecht in het
algemeen en grondwetten in het
bijzonder.
Dat culmineerde tenslotte in een
artikelsgewijze bespreking van de
nieuwe Surinaamse grondwet op
een zo schoolmeesterachtige toon,
dat voorzitter Wijmtuin (net als
Mitrasingh een oud-schoolmeester
en ook als zodanig toegeproken) de
VHP-er toeriep, dat hij hem begon
te irriteren. Dat laatste nam Mitra
singh op zijn beurt weer niet en
Wijn/tuin kon niet anders doen dan
het er bij laten zitten.
Verbitterd man
Het leek er even op of de VHP-ers
de taktiek hadden overgenomen
van de zuidelijke senatoren In de
Amerikaanse senaat: door lang en
voortdurend te praten de afhande
ling van een niet gewenst wetsont
werp onmogelijk te maken. Ook
Lachmon kwam aan het woord en
hij maakte duidelijk dat hij een
oud en verbitterd man is, die de
feiten (de onafhankelijkheid van
zijn land over één week) niet kan
aanvaarden.
Hij stelde allerlei amendementen
in het vooruitzicht, maar kondigde
tevens aan dat hij mocht hij in
het parlement zijn zin niet krijgen
naar de rechter zou lopen om
daar zijn gelijk te halen. Welke
rechter was niet duidelijk en welke
consequenties dat alles eventueel
(acht dagen voor de 25e november)
zou hebben, ook niet, maar ls ook
niet zo interessant meer
Gistermiddag hebben de staten de
behandeling van de grondwet on
derbroken om te spreken over de
rijkswet voor de onafhankelijkheid.
Dat om-en-om behandelen is ken
nelijk een compromis tussen de op
vattingen van Lachmon en de rege
ringspartijen. Lachmon wilde eerst
dé grondwet en de regering eerst
de rijkswet.
Statenvoörzitter Wijntuin wil van
daag doorgaan met de behandeling
van de ontwerp-grondwet. In ieder
geval zal de regering antwoorden
op de opmerkingen, die vanuit de
Staten gedurende de afgelopen zon
dag zijn gemaakt. Wijntuln hoopt,
dat vanavond de stemming kan
plaatsvinden over de grondwet.
Somohardjo eiste in het kort ge
ding dat de Nederlandse regering
ervoor zou zorgen dat de zesduizend
Javaanse gezinshoofden in Surina
me nog voor de 25ste november een
paspoort of ander document zouden
krijgen, zodat zij naar Nederland
kunnen komen. Volgens Somohard
jo zijn de Javanen bang voor on
derdrukking en rassenrellen na de
onafhankelijkheidsdatum. Om die
reden willen zij vooralsnog de Ne
derlandse nationaliteit behouden
en dat kan alleen maar, als zij in
Nederland zijn.
De advocaat van Somohardjo, mr.
Utermark zei dat de Javanen niet
naar Nederland komen om van de
sociale voorzieningen te profiteren.
'Suriname as naar hun mening niet
klaar voor de onafhankelijkheid, er
is geen grondwet, er zijn geen es
sentiële andere wetten, er is geen
behoorlijk functionerend parle
ment'. Het voornaamste verwijt,
dat hij de regering maakte, is het
feit dat er voor het verkrijgen van
een paspoort - beweert Somohardjo
- een vliegticket nodig is. Heeft
men gepn vliegtaoket, dan krijgt
men geen f>aspoort. De Verenigde
Assurantie Kantoren (VAK), die de
overtocht voor de Javanen wil fi
nancieren. zijn echter niet van
(ADVERTENTIE)
plan vliegtuigen te charteren, als
het niet zeker is of de Javanen wel
het land uit kunnen. Mr. Utermark
liet een groot aantal kwitanties
zien waaruit bleek dat er veel aan
vragen voor een paspoort waren
gedaan, maar dat deze niet zijn
gehonoreerd.
Jhr. mr. J. A. E. van der Does, die
namens de regering optrad, ont
kende dat er een groot aantal aan
vragen voor paspoorten ligt. Vol
gens hem zijn er voldoende pas
poorten en is er geen enkele aan
wijzing dat het aantal aanvragen
van Javanen zal toenemen. Hij
wees er wel op dat de aanvraag van
nieuwe paspoorten tijd vraagt, om
dat in de bevolkingsboekhouding
moet worden gecontroleerd of de
aanvragers wel de Nederlandse na
tionaliteit bezitten. Mr. Van der
Does verweet de Javanen dat zij
niét op tijd hun paspoort hadden
aangevraagd. 'Wie werkelijk vrees
heeft voor een noodtoestand in Su
riname. bereidt zijn vertrek tijdig
voor en een groot aantal Surina-
mers deed dit ook'. Hij wees er aan
het eind van zijn betoog nog op
dat als de zesduizend Javanen naar
Nederland zullen komen er van
enige opvang hier geen sprake kan
zijn. 'Zij zullen in Nederland daklo
zen worden. Zij zullen, vooral in de
grote steden, in handen van gewe
tenloze lieden vallen.'
De president van de Haagse recht
bank, mr. J. H. Blauw zal, als de
patrijen niet tot een vergelijk kun
nen komen, morgenochtend uit
spraak doen.
(ADVERTENTIE)
voelt U de gehele dag niet!
Geen vrees meer. dat de gebitsplaat van
het gehemelte loslaat. Dcntoflx, het speciale
moderne poeder - 's morgens een weinig op
de plaa^gestrooid- houdt het gebit de gehele
dag onwrikbaar op zijn plaats. Geen on
aangename snaak. Dentoflx verschaft U een
gevoel van zekerheid bij het eten, lachen,
spreken en niezen. U vergeet, dat U een
kunstgebit heelt. Bij apotheken en drogis
terijen. 4
'U schijnt nu ook al de kin
deren van anderen in bad
te doen.'
's-GRAVELAND Ruim vijfduizend vrijwilligers zullen aan het eind van deze
maand ons land intrekken om verwaarloosde knotwilgen van hun overtollige 'prui
ken' te ontdoen. Deze actie gaat uit van de stichting Natuur en Milieu, die bang is
dat als er niets gedaan wordt dit soort typische landschapselementen in snel tempo
verdwijnen zal.
Aan het afgeknotte hout
en dus ook aan het knotten
bestaat tegenwoordig geen
economische behoefte meer.
Hetzelfde geldt trouwens
voor het onderhoud van hout
wallen: meidoornhagen en
veel grienden.
Knotwilgen die niet meer ge
knot worden schieten door en
vormen op de stam steeds
zwaarder hout. Ze worden
topzwaar en scheuren ten
slotte uit elkaar. Ook hagen
verliezen veel van hun land
schappelijke en biologische
waarde als ze niet regelmatig
bijgehouden worden. De
stichting Natuur en Milieu
vindt het daarom verant
woord om de vier a zes jaar
knot- en griendhout te gaan
kappen en zich bezig te hou
den met het bijwerken van
houtwallen en het openhou
den van heidevelden. De
stichting ziet dat als een
'voorschot' op een goed geor
ganiseerd landschapsbeheer
dat volgens haar in de komen
de jaren van de grond moet
komen. De vijfduizend vrijr
willigers moeten daarbij als
'gangmakers' fungeren.
De stichting houdt zich al
een paar jaar bezig met de
knotacties. Na een oproep in
't NOS-tv-programma 'Werk
winkel' verdubbelde het aan
tal vrijwilligers in één keer.
De nieuwe vrijwilligers kon
den voor het merendeel opge
vangen worden in de reeds
bestaande honderd werkgroe
pen. Op nog witte plekken in
de knotkaart' kon de stich-
ting nieuwe groepen vormen.
In de winter van 1973 op 1974
Dat aantal kon bereikt wor
den mede door het feit dat in
is de stichting met de acties
begonnen. Vijfduizend bomen
konden toen van de onder
gang gered worden. De afge
lopen winter steeg dit aantal
tot 25.000 tot dertigduizend,
veel plaatsen ook boeren, in
haakten op de vrijwilligers-
acties. Ook een aantal water
schappen en gemeenten wer
den actief.
Niet genoeg
De stichting meent echter dat
het vrijwilligerswerk niet vol
doende is: zij wil voor het
uitvoerende werk ook de ge
meenten inschakelen en als
geldgevers moeten volgens
haar met name de departe
menten van landbouw en van
CRM optreden. Volgens de
stichting heeft het ministerie
van landbouw behalve een
'historische verantwoordelijk
heid' ook het meeste geld voor
dergelijke landschappelijke
ingrepen.
'Natuur en milieu' schat het
bedrag dat nodig is om het
achterstallige onderhoud aan
de ongeveer 770.000 verwaar
loosde knotwilgen uit te voe
ren op vijf miljoen gulden.
Om verder een normaal on
derhoud te verzekeren zou de
stichting voor het instellen
van gegarandeerde minimum
prijzen voor knothout zijn,
eventueel ook voor grienden
en hakhout. Zij schat de pro-
duktiewaarde van de knotbo-
men op tien- a twintigdui
zend ton vezelhout per jaar.
Bovendien leveren ze een
stukje werkgelegenheid. Het
uitvoeren van achterstallig
onderhoud zou vijf jaar lang
3500 mandagen werk mee
brengen.
