Dieuwke WinsemiusHet
verleden is nooit voorbij
Uw probleem ook het onze
Naakte waarheid
Niet Aletta Jacobs maar Anna van Schuurman was eerste studente
"Ik voel me soms
Anna Maria van
Schuurman"
Brigitte of Brocantenog meet
cadeautjes
MAANDAG 17 NOVEMBER 1975
TROUW/KWARTI
i
door FRED LAMMERS
BEILEN Tweeentwintig
boerderijen, omringd door uit
gestrekte weilanden met hier
en daar wat bomengroepen en
smalle landweggetjes, dat is de
hele buurtschap Klatering, vier
kilometer buiten Beilen. In een
van die boerderijen, recent ver
bouwd tot een sfeervolle en
comfortabele woning, huist
Dieuwke Winsemius. een echte
Friezin, op het eerste gezicht
een gewone huisvrouw, ge
trouwd met een econoom en
moeder van vier zoons en twee
dochters, die inmiddels alle
maal de deur uit zijn. of zoals
Dieuwke het op zijn Fries zegt,
„to plak".
Hoe afgelegen Dieuwke Winse
mius (officieel mevrouw Bakker)
ook woont in de auto op weg van
het station Beilen naar haar huis
vertelt zij dat er in Klatering geen
winkel is te vinden en zelfs geen
brievenbus van gezapige rust
moet zij niets hebben. Dieuwke zit
niet te niksen onder de hanebal-
ken. Zij schrijft: korte verhalen
(tegenwoordig in Margriet en Ave
nue). meisjes- en kinderboeken
(het derde deel over kabouter Ko-
bus is persklaar), romans ën histo
rische werken.
..Het begon in 1956 met een kort
verhaal voor Libelle. Voordien had
ik nooit geschreven. Ik had er ook
geen behoefte aan. Vader schreef
wél. Hij was enorm in historie
geïnteresseerd cn leverde artikelen
voor het tijdschrift 't Beaken van
de Fryske Akademy. Hij verdiepte
zich ook in zijn eigen voorgeslacht.
Het is aan vader te danken dat al
mijn voorouders levende-mensen
voor ine zijn geworden, zo vaak
hoorde ik er over vertellen.
We spraken in onze familie bij
voorbeeld over de notaris van
Beetsterzwaag en over de school
meester. Dan weet iedereen dat wij
het hebben over voorouders die in
de achttiende eeuw leefden. Alle
gegevens en documenten over onze
familie zijn ondergebracht in een
stichting, die mijn broer in Delft
beheert. We betalen allemaal jaar
lijks iets voor het instandhouden
van ons familiearchief. Als we iets
willen weten over vroeger, kunnen
we dat zo in Delft opvragen of in
zien. Ik denk dat wij de enige niet-
adellijke familie in Nederland zijn
met zo'n archief.
Onze stamboom gaat terug tot
1583. dat is ook een bijzonderheid.
Allemaal het werk van vader. Als
hij een bepaalde schakel miste
reisde hij er het hele land voor af
en als hij succes boekte, was het
alsof het verloren schaap terug
was gekomen. Vader hoopte altijd
dat een van zijn kinderen in zijn
voetsporen zou treden. Toen dat
niet leek te lukken, vestigde hij zijn
hoop op zijn kleinkinderen. Heel
onverwacht is zijn wens toch nog
in vervulling gegaan. Op een dag
vond ik dat ik best eens kon probe
ren een kort verhaal te schrijven.
Van het een kwam het ander."
Eerste roman
Drie jaar geleden kwam de eerste
historische roman van Dieuwke
..De wachter aan het Hollands
Diep" uit. gebaseerd op het dag
boek dat een vroegere burgemees
ter van Willemstad jarenlang bij
hield. Daarna volgde ..Marijke
Meu."
,.De basis voor die historische ro
man werd gelegd toen ik tijdens
een bezoek aan vader een radiouit
zending hoorde, waarin werd be
weerd dat koningin Juliana regel
recht afstamt van Willem de Zwij
ger. .Daar heb je het weer. Ze komt
van de Friese Nassau's!' reageerde
vader. Ik was het met hem eens en
stelde voor daar een brief over te
schrijven. Nee. zei vader, geen
DIEUWKE WINSEMIUS .bang voor concurrentie
brief maar een boek. Ik voelde er
meteen voor en kwam automatisch
terecht bij Marijke Meu. de moe
der van stadhouder Willem de
Vierde.
Vader kwam regelmatig met ideet
jes. Hij knipte alles uitwaarvan hij
dacht dat ik het nog wel eens zou
kunnen gebruiken. Na zijn overlij
den. anderhalf jaar geleden, von
den we nog allerlei knipsels waar
op hij had geschreven .Voor
Dieuwke'. Hij was een bijzondere
vader."
Afgesloten
Marijke Meu is inmiddels bijgezet
op de boekenplank. Dieuwke kijkt
er eigenlijk nooit meer in. „Dat is
een afgesloten hoofdstuk. Als ik
met een boek bezig ben. vergeet ik
alle/> om me heen. leef ik in de tijd
waarover ik schrijf, maar als zo'n
boek klaar is. zet ik het van me af.
Vroeger tfacteerde ik het hele ge
zin op gebak als ik een manuscript
naar het postkantoor had ge
bracht. Dat was lang het enige dat
de kinderen aantrekkelijk vonden
aan dat schrijven van mij."
Op het ogenblik heeft Dieuwke.
die nu 59 jaar is. weer een grote
taak op zich genomen: het schrij
ven van een boek over Anna Maria
van Schuurman, de begaafde en
zeer rijke vrouw, die in de zeven
tiende eeuw haar leventje „in het
gezelschap van ijdele juffertjes"
opgaf om met hart en ziel lid te
worden van een godsdienstige
groepering die een nieuwe refor-
matieleer aanhing, verkondigd
door de Franse predikant de Laba-
die in Genève. Deze dominee werd
in Zeeland beroepen, daar na een
conflict afgezet en belandde met
zijn zeshonderd volgelingen na
veel omzwervingen door Duitsland
en Denemarken tenslotte in het
Friese Wieuwerd, waar hij een
commune stichtte.
Wieuwerd
..Mijn vader vertelde daar vroeger
al over en nam ons als er logees
kwamen, vaak op sightseeing mee
naar het kerkje van Wieuwerd.
vooral bekend door de mummies
die er te kijk liggen. Vroeger werd
verteld dat een van die mummies
Anna Maria was. Dat is niet waar.
Omstreeks 1812 werd bij werk
zaamheden in het kerkje het ge
raamte van een vrouw gevonden
met een zilvergrijs gewaad aan,
dat bij een nader onderzoek hele
maal geen gewaad maar een soort
schimmel' bleek te zijn. Men nam
aan dat dit het geraamte van Anna
Maria van Schuurman was."
„De vondst trok honderden be
langstellenden naar Wieuwerd. De
nieuwsgierigen gingen zo vel", dat
ze zelfs stukken van het.stoffelijk
overschot als souvenir meenamen.
Koning Willem I heeft er kort na
zijn terugkeer in ons land een eind
aan gemaakt en hetgeen nog over
was van het geraamte, in een ste
nen kist laten bijzetten in de kerk.
Of het inderdaad Anna Maria van
Schuurman was. weten we niet.
Maar het was tijdens die bezoeken
dat de persoon van Anna Maria
mij ging interesseren.
Karakter
Hetgeen mij vooral aanspreekt in
die vrouw is dat zij het er nooit bij
liet zitten, hoe ze ook werd tegen
gewerkt. Dat heb ik ook wel een
beetje in me. Verder zijn er geloof
ik weinig overeenkomsten in ka
rakter. al ben ik ervan overtuigd
dat wij goede vriendinnen hadden
kunnen zijn, fijn met elkaar had
den kunnen praten al zou zij het in
discussies veruit van mij hebben
gewonnen. Ik heb soms het gevoel
dat wij eens met elkaar moeten
gaan praten. En dat gebeurt hoop
ik nog wel eens. Ik ben een vrouw
die gelooft in een hemel en een hel.
Ik hoop in de hemel te komen en
daar Anna Maria van Schuurman
te ontmoeten. Misschien zegt zij
dan tegen mij: Je hebt nu wel veel
over mij geschreven, maar zo heb
ik het helemaal niet bedoeld. Dat
weet je maar nooit."
Anna Maria van Schuurman schil
derde en schreef. Zij onderhield
een briefwisseling met Jacob Cats,
maar wilde geen lid worden van de
Muiderkring, omdat ee die te we
relds vond. „Zij was zeer vroom,
niet dat zoiets me altijd direct aan
spreekt. maar de wijze waarop
Anna Maria daarvoor uitkwam!
Zij wilde leven volgens de beginse
len van de eerste christengemeen
te. Naarmate ik me daarin ben
gaan verdiepen, bereik steeds meer
tot de overtuiging gekomen dat
daar veel inzit."
Datums
Het idee om over Anna Maria van
Schuurman te gaan schrijven ont
stond een jaar of vier geleden ..Ik
ben erg gevoelig voor datums. Ik
kwam tot de ontdekking dat het in
1978 driehonderd jaar is geleden
dat Anna Maria stierf. Dat vond ik
een goede aanleiding over haar te
gaan schrijven. Ik ben naar de
Fryske Akademy gestapt en krijg
daar nu alle medewerking van. Be
sloten is dat ik voor die academie
een biografie schrijf over Anna
Maria. Los daarvan komt er ook
een roman Die is eveneens histo
risch verantwoord, maar ik kan er
iets meer mijn fantasie in uitleven.
Met de voorstudie ben ik nu. ge
reed. Ik geloof niet dat iemand me
nog veel nieuws over Anna Maria'
van Schuurman kan vertellen.
Daarom ben ik aan het schrijven
gegaan, elke dag een paar uur Ik
heb mezelf opgelegd daarmee voor
de zomervakantie van 1977 klaar
te zijn."
Dieuwke durft nu wel te vertellen
dat zij aan dit boek bezig is ..een
hele tijd heb ik het geheim gchou
den. omdat ik bang was dat ie
mand'anders die vlugger schrijft
dit onderwerp van me af zou snoe
pen. Ik heb zelfs geprobeerd ui
trooi op dit idee te krijgen, maar
dat was niet mogelijk. Met disser
taties kan dat wel. Verder is ieder
een vrij in het schrijven".
Naar manege
door Mink van Rijsdijk
Een dik jaar geleden kon men op de Sterreclame een spot
je zien van de verenigde juweliers. Een zwoele stem
deelde het Nederlandse volk mee dat je zelfs goud kon
dragen als je niets droeg. Ter illustratie zag men een paar
behaarde mannenarmen en de blote tors van een vrouw.
Vervolgens gespten mannenhanden een gouden ketting
om de nek van het ingehuurde fotomodel en bijna sneller
dan de camera het volgen kon nestelde zich een hand op
de linker blote borst van de vrouw. Ja wat dacht u?
de hand van de man natuurlijk. Je hoeft niet van radicaal-
feministische huize te zijn om je aan deze beelden te erge
ren. De conclusie lag ook erg voor de hand: met een
(goud) geketende vrouw kan terstond gerommeld worden.
Er is terecht geprotesteerd tegen deze onzindelijke recla
me en het wonder geschiedde: de spot ging uit de roulatie.
Wie schetst mijn verbazing toen dezer dagen dezelfde be
haarde mannenarmen weer onze huiskamer binnen gle
den. Ik dacht nog even: hee. waar ken ik die ledematen
toch van. maar ik behoefde niet lang te piekeren of kijk,
kijk daar kwam dezelfde blote zus van vorig jaar ook
weer in het beeld, met dit verschil dat ze haar nu een an
dere ketting toebedacht hadden. Verder werden er nog
wat armbanden tegenaan gegooid. De grijpgrage hand
wist nog goed de weg en pakte trefzeker dezelfde blote
borst, de linker. Om duidelijk te maken dat de ontklede
heer niet vreemd ging. maar in zijn nakie de wettige echt
genote versierde met goud voordat hij tot andere geneug
ten overgingi kon men nog even een degelijke trouwring
zien. Pikant detail.
Dc tekst, die de zwoele stem deze keer moest zeggen was
iets anders dan voorheen, maar de strekking bleef dezelf
de. Slim toch. met de feestdagen al zo'n beetje aan de ho-
rizori. waar of niet?
3
1 pei
Als ik een cursief zou schrijven over grabbelende m
nenhanden op een bloot vrouwenlijf wat dan? La
we even aannemen dat een dergelijk verhaal aan de
surerendc ogen van mijn hoofdredacteur zou ontglipp
wat zou het gevolg zijn? Het zou ingezonden stukker^
genen en onze goede postbode zou de stapels briev
waarin de banvloek over mij werd uitgesproken, niet n
kunnen torsen. Als ik dan bovendien de vrouw tot pro
tuée maakte, die in ruil voor wat gouden dingsegheid QT
maar liét grabbelen, zou het einde van Trouw zeer n;
zijn. Geen enkele abonnee accepteert immers zulke h
righeden.
Maar de Federatie van Goud en Zilver heeft andere
men in huis en de Ster is ook niet vies van een rinkelei
kassa. En die slome Nederlanders kun je toch op
trakteren. Of niet? Wat zegt u. mevrouw? U hebt af c }t
verontwaardigde brief geschreven? Geen reden om
trots tc kijken, u krijgt geen pluim, het ligt immers vóór tiei
(blote) hand dat u protesteerde. En u. meneer? U weet
adres niet? Geen nood. pakt u maar snel een envelop 161
stuur uw van gal overlopende brief naar v.d. Spiegelsti m'
3. Don Haag. K
Wat krijgen we nu? U kent een heel aardige juwelier c j
bent niet tegen bloot? Dan heb ik helaas gefaald het ba
Ic beeld van het met goud versierende mannetje zo te md
schrijven als de Ster het kan opdissen.
U zult er zich waarschijnlijk niet lang meer van kuni om
vergewissen hoe smeriggoud met bloot gecombineerd I !©r
worden. Dat zit er dik in. Want die spot verdwijnt. H
vlug. Zinnige mannen en vrouwen laten toch niet tot in
absurde met zich sollen?
Dat bestaat gewoon niet.
er
door Annemarie Lücker
_,ren
ok
- olit
Hoewel Dieuwke af en toe tijd vrij
maakt voor iets anders (..lach niet.
ik rij elke vrijdagavond paard in
de manege van mijn zoon in Rolde
en ik brei, dat is heerlijk als je wilt
nadenken; al breiende ontstaan
soms hele zinnen voor mijn boek")
draait alles in haar leven op het
ogenblik eigenlijk om Anna Maria
van Schuurman. ..Ik voel me soms
Anna Maria. Ik kan die vrouw zo
goed begrijpen. Zij was haar tijd
ver vooruit en zou zich heel goed
hebben thuisgevoeld in deze eeuw.
Weet je dat zij de eerste vrouwelij
ke studente in ons land was? Ieder
een denkt dat Aletta Jacobs die eer
toekomt. Maar in de zeventiende
eeuw volgde Anna Maria v^n
Schuurman al college in de ooster
se talen en theologie in Utrecht bij
Voetius. In gezelschap van twee
dienstbodes ging zij naar de colle
gezaal. waar zij van achter een gor
dijn de colleges volgde. Er is sinds
dien veel ten goede veranderd,
maar we zijn er nog lang niet.
In deze tijd zijn er ook nog zaken
waarover Anna Maria zich opge
wonden zou hebben. Een voor
beeld kan ik snel geven. Om oude
handschriften te kunnen bestude
ren volgde ik een cursus. Die stu
die wilde ik afronden door in
Utrecht een cursus archivaris tè
gaan volgen. Ik had in september
willen beginnen, maar ik werd af
gewezen omdat ik te oud ben. Dat
past toch niet in deze tijd? Al ben
je tachtig en je wilt nog iets leren,
dan moet dat toch kunnen!"
Als ik Dieuwke vraag wat haar nu
zo aantrekt om in het leven te gaan
wroeten van mensen die lang gele
den leefden zegt zij: ..Het is mijn
overtuiging dat het verleden nooit
voorbij is. Hetgeen onze voorou
ders hebben beleefd en gedacht
werkt nog door. Toch zou ik niet in
vroeger tijden willen hebben ge
leefd. Het verleden wordt wel eens
geromantiseerd. Maar het was
toen echt niet zo prettig".
De Amerikaanse. Engelse en
Duitse tijdschriften zijn al
weer enige tijd in de kerstsfeer
gehuld, onze Sinterklaasvoor
bereidingen doen daarbij ver
geleken wat povertjes aan
Het Duitse bind ..Brigitte'' pakt
het ieder jaar op grootse wijze
aan Als we het goed en degelijk
willen doen zou nu reeds het zelf-
geknede deeg voor kerstbrood,
koekjes en gebak ingevroren moe
ten klaar liggen voor verwerking.
Alle cadeautjes zouden handge
maakt moeten zijn en niet zomaar
even in elkaar geflanst en met een
kant-en-klaar papiertje in de
mand respectievelijk onder'de
boomt mogen liggen.
Een paar weken lang brengt Bri
gitte enkele .honderden bijzonder
originele ideeën met uitvoerige be
schrijvingen en werktekeningen,
waarbij eigengehaakte dassen,
mutsen en beddespreien en de
patchwork kussens en vesten niet
van de lucht zijn. Men doet sugge
sties hoe je een nuttig cadeau toch
aardig kunt presenteren: kleurige
stukjes zeep stopt men bijvoor
beeld in een groot glas op een voe
tje. met een zwierige strik om de
steel.
Vlak bij het Amsterdamse Vondel
park. aan de Koninginneweg 69
heeft mevrouw Leonora Kersten
nu vier jaar ,.A la Bro.cante". een
winkeltje waar de meest beeldige
stoffen en sfeervolle cadeautjes te
vinden zijn. Het aardewerk alleen
al is een apart verhaal. De flanel
len streepjes en ruitjes stoffen, in
mooie vale kleuren, komen uit
Frankrijk en zijn prima met el
kaar te combineren. 150 centime
ter breed voor 16.50. 90 centime
ter breed elf gulden).
Uit Engeland komen Victoriaans
bloemetjeskatoen en ouderwetse
cretonne met vogeltjes en guirlan
des. Een patchwork speelbal van
deze stof (f 18.50) bracht een klant
op het idee om de vogeltjes en de
randen uit te knippen, op te bor
duren en dit als kerstkaart rond te
sturen. Onze eigen Hollandse folk-
lorestoffen zijn naast Duitse en
Oostenrijkse boerenstoffen volop
aanwezig. In de etalage hangen
kinderschortjes en kieltjes die van
deze stoffen zijn gemaakt. Een
schort is er vanaf f 14.50. een
streepjes flanellen kiel vanaf ze
venentwintig gulden en een jurkje
vanaf vijfendertig gulden. Lekker
degelijke theedoeken, te gebrui
ken als tafelkleedje, gordijnen of
écht als theedoek, zijn gemaakt
van half linnen, half katoen 4.90
tot 6.90). Franse. Duitse en Hol
landse boerenzakdoeken zijn er
van tweevijftig tot vierentwintig
vijftig.
Met het oog op de advent zijn er
ouderwetse advent kalenders, met
voorstellingen van het Heilige
Land en van boerenhuisjes met
luiken, waar iedere dag een nieuw
plaatje verschijnen mag (vijf gul
den). Verrukkelijk ouderwets zijn
de Engelse met stof overtrl
klerenhangers waaraan eeïfll Jj
lekker ruikende lavendel
(f 12,50) en de kleine hopfdkt
tjes gevuld met kalmcrendiQg
den f 17.50). Herinnert u zi«
de gemarmerde penhouders
denkokers en maasballen? A
cante heeft ze, vanaf één
tot een gulden of zeven.
ion*
ndsi
Kleuters en kleintjes kunnt ruc]
hart ophalen aan kapstokji
figuurzaag sprookjesvoorsnne
gen (f 14,50) en aan /carfierii
t rekpoppen voor viervijftig.
ge
de
Tot de allermooiste, waar '®m'
lijk meest kostbare cadeaus
ren handgemaakte boerenl
ten uit Zuid-Duitsland. V
ventig gulden heb je een e
durend boeket. Behalve m enla
ochtend is ii la Brocante
elf uur open.
keri
Ne<
a afi
Vraag: Mijn Stephanotis. die dit
jaar twee keer heeft gebloeid,
krijgt gele bladen, die later afval
len. Is het verkeerd dat hij soms
voor een open raam staat? Ik geef
al minder water maar hij doet het
niet goed meer.
Antwoord: Een tropische plant die
thuis hoort in Madagascar en die
het verder in de tropische warmte
best doet. heeft moeite met onze
kachel warmte, die trouwens over
dag en 's nachts anders wordt ge
regeld en dus niet constant is. Een
plaats voor een open raam is een
moordaanslag op de plant. Uw
plant is nu aan rust toe en aan het
overwinteren in. een kamer of kas
met 12-18 C temperatuur en matig
water. Vraag of de plant in de win
termaanden bij uw bloemenleve-
rancier in de kas mag logeren. In
het voorjaar moeten de ranken, die
gebloeid hebben, verwijderd wor
den. de plant moet worden inge-
snoeid. Zonodig verpotten in een
mengsel van goede pot- en blad-
aarde.
Vraag: Een poosje geleden hebben
we mosselen gezocht in de Ooster-
schelde. We vonden er een paar pa
reltjes in. Zijn ze iets waard en ge
beurt zoiets vaker?
Antwoord: Inderdaad komen er in
oesters en mosselen weieens parel
tjes voor. tot ongeveer 3 mm. Die
van de oester zijn wit, die van de
mosselen blauwachtig. Volgens
onze zegsman bij het Produkt-
schap Mosselen zijn die pareltjes
niets waard, hebben ze een onre
gelmatige vorm en is de degenera
tie in de baard van de mossel niet
goed voor de kwaliteit van het pro-
dukt. Die pareltjes hebben er altijd
ingezeten. De moeite van exploita
tie en van het zoeken ernaar zijn ze
niet waard. Trouwsens: men kan
er niet eens bij, want deze oester-
en mosselbanken worden goed be
waakt. In het gesprekje dat op
deze informatie volgde (want u be
grijpt wel dat de meest interessan
te zaken in een gewoon praatje te
pas' komen) vertelde men ons. dat
de wilde sportvisserij waarbij tal
loze niet-Nederlanders in drom
men komen opzetten om zich in
duikerpakken in de Oosterschelde
te begeven en daar de oesters en
mosselen komen stelen en de vis
uit de fuiken halen (waarbij de net
ten worden vernietigd), een ramp
Vragen <één per brief) zenden
naar: Uw probleem ook het onze.
Postbus 507, Voorburg. Naam en
adres vermelden. Eén gulden aan
postzegels bijsluiten. Geheimhou
ding is verzekerd.
draad, maar hij heeft uw klok niet
gezien en dan blijft het gissen en
praten.
Vraag: Wij werden opgeschrikt"
door het verschijnen van een rat.
Wij hebben een vijvertje in de tuin
en een grote composthoop.
dreigt te worden o.m. voor de jon
ge kreeften, die niet gemist kunnen
worden, nu verleden jaar de kreef
tenstand praktisch geheel is dood
gegaan. We kunnen de noodkreet
alleen maar doorgeven.
Vraag: Waar kan mijn klokkema-
ker draad (snaar van kattedarm)
van een zeer bijzondere dikte vin
den voor de restauratie van mijn
zeer kostbaar staand horloge
(1785)?
Antwoord: Dit is een vraag die hij
zelf moet stellen via zijn vakgroep
en zijn vakliteratuur. Onze expert
vervangt zelf dergelijke snaren wel
door een speciaal gedraaide staal-
Antwoord: Zijn er een heleboel
ratten, dan moet u eens gaan pra
ten met de reinigingsdienst van uw
gemeente. U kan van te voren al
vast uitzoeken waar de ingangen
van het rattenhuis zijn. Waar
schijnlijk in de hoge kant van het
vijvertje, maar ook in de compost
hoop kan een heel gecompliceerd
hol met veel bewoners zitten. In de
ingang van het hol legt u hoopjes
deeg neer: bloem, water suiker en
fijne aluin. Een rat overleeft het
eten van dit snoepje niet. De oever
van het vijvertje zou u kunnen
voorzien van de bij sloten en op
vochtige plaatsen zo weelderig, ge
dijende Valeriaan. Deze plant ver
drijft ratten (doodt ze niet) maar
trekt katten aan. Wat die compost
hoop betreft: Die moet u zo zoetjes
aan toch maar opruimen en ver
vangen door een een paar kleinere
composthopen op verschillende
plaatsen in de tuin en er nauwkeu
rig voor zorg dragen dat er geen
huisvuil bij gegooid wordt (dat
vrees ik nl.). Giet er nu en dan wat
Valeriaan water overheen (die
heeft u toch in de tuin) regenwor
men zijn daar dol op. De konijnen
op uw terrein zullen het door u ge
plante vingerhoedkruid niet waar
deren en evenmin de lucht van
uienplanten. Er is vrij veel litera
tuur over deze zaken. Wij noemen
u Milieuvriendelijke adviezen door
Buchner Hoogveldt (uitg. de Drie
hoek, Amsterdam).
Vraag: Ik zag een kring
maan. Wat. betekent dat pre<
Antwoord: Zowel om de m n H;
om de zon kan men die hen
waarnemen. Ze ontstaan dontsl
breking van het licht op fi
kristallen op grote hoogte,
ijskristallen lager komen
verdichten kan men wel reg
wachten. De door u bescn.
kringen werden vroeger m
waargenomen: Om de ma
was niet zo erg. maar: „ee e ku
om de zon. daar huilen vr ^k
kinderen om'.
vè:
lat ie.
G
bl
de I
Ett<
D
men:
