Ipanje trekt zich rug uit Sahara China's voedselproduktie blijft achter bij groei bevolking uid-Afrika bij rijd in Angola irect betrokken' kernoorlog tussen kleine landen' r Israël weg uit Ras Soedar Indira Gandhi laat betogers arresteren f) hreenkomst met Marokko en Mauretanië lens Britse televisiejournalist i-vleugels len eind aan ilerlinge vete "lel Peron thuis Hulp van olielanden CWAi )AG 15 NOVEMBER 1975 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 i (Reuter, UPI) Spanje zal zich begin volgend jaar terugtrekken uit de Spaanse Sahara. Jtijnkolonie zal daarna worden bestuurd door een regering, gevormd door Marokko en Mau- De drie landen, die vorige week nog op voet van oorlog stonden, zijn dat in Madrid overeen- jou het recht blijven hou- l deel van de fosfaatop uit de Spaanse Sahara, .jjn-kolonle is rijk aan fos- i belangrijke grondstof voor fet. Volgens hooggeplaatste zegslieden maakt de overeenstem ming de weg vrij voor een hechte economische samenwerking tussen- de drie landen. Na afloop van het driedaagse over leg werd een verklaring uitgegeven, c v lent DA/LONDEN (Reuter, UPI, AP) Zuid-Afrikaanse ge it d troepen zijn rechtstreeks betrokken bij de strijd in Angola. -slaggever van de Britse Independent Television News te ïeeft dat gezegd. jver Michael Nicholson zei ike soldaten uit Zuid-Afrika ufcrkten met soldaten van ,es Ijdingsfront UNITA in het te^an Angola. Op een ITN- rtilm zag men twee blanke ast een pantserwagen wafd ons niet toegestaan An- -t d( iidaten te filmen. Zij had- ructies gekregen van een mrger die sprak met een "rihaans accent', aldus zei verder dat UNITA - Jonas Savimbi in Pretoria John Vorster van Zuid- m gaan bezoeken of mis- bezocht had, in de hoop lafrikaanse regering en aanse militairen op groter de oorlog in Angola te betrekken. Zuidafrikaanse geregelde vechten ook blanke huur- in Angola. Een hoge func- n de bevrijdingsbeweging ift gezegd dat als er blan- nldaten worden gevangen zij zullen worden te- Id. De Geneefse conven tie voor krijgsgevangenen sloeg niet op huursoldaten, aldus deze woordvoerder. 'Daarbij doet het er eigenlijk niet toe of die militairen blank of zwart zijn. Wij kunnen niet toestaan dat die. mensen hier komen vechten'. Anti-apartheid De Anti-Apartheidsbeweging Neder land (AABN) heeft geprotesteerd tegen het zenden van Zuidafri kaanse troepen naar Angola. De AABN vindt dat Zuid-Afrika zich daarmee schuldig maakt aan schending van de Angolese gren zen. De AABN wil onmiddellijke terugtrekking van de Zuidafrikaan se troepen uit Angola. 'Net als alle andere landen heeft Angola het recht zelf de problemen op te lossen,' aldus de AABN, die vindt dat elke buitenlandse inmen ging van de hand moet worden gewezen. De AABN noemt de inval van Zuidafrikaanse troepen in An gola de gevaarlijkste crisis waarmee Afrika is geconfronteerd sinds de interventie van de VS in Kongo en de invasie van Portugal in Guinee Conarkry. waarin alleen werd gezegd dat 'be vredigende resultaten' waren be reikt. Maar zegslieden wisten te melden dat Spanje zich bereid had verklaard zich uit de Spaanse Sa hara terug te trekken. Begin vol gend jaar moet die terugtrekking voltooid zijn. Tot die tijd zou de Spaanse Sahara worden bestuurd door een overgangsregering waar van behalve Marokko en Haureta- nië ook Spanje nog deel uitmaakt. VERRASSING Waarnemers beschouwen het Spaanse besluit als een verrassing. Tot nu toe had Madrid steeds ge pleit voor een voorlopig bestuur door de Verenigde Naties. De VN zou een referendum moeten organi seren waarin de 74 duizend noma den in de Spaanse Sahara zelf zou kunnen uitmaken wat de toekomst van het gebied zou zijn. Spanje zou overstag zijn gegaan om de Vere nigde Naties hebben nagelaten stappen te ondernemen. 'Het akkoord is een goede afweging van de belangen van de drie be trokken landen', aldus de minister van buitenlandse zaken van Maure tanië, Hamdi Ould Moeknass, over het akkoord. Spanje en Maroko wachten nog met een reactie. Algerije heeft nog niets laten horen over de overeenkomst die de drie landen hebben gesloten. Dit land steunt de linkse beweging Polisario in de Spaanse Sahara, die onafhan kelijkheid nastreeft. Algerije zal op z'n minst stilzwijgend 't akkoord moeten goedkeuren, wil het enige kans hebben. Het verdrag tussen Spanje, Marok ko en Mauretanië is nog niet offi cieel ondertekend. Eerst moet de Spaanse volksvertegenwoordiging (de Contes) een dekolonisatlewet goedkeuren. De Cortes komt hier voor dinsdag bijeen. De mars van 350 duizend ongewa pende Marokkaanse burgers naar de Sahara, bedoeld om dit woes tijngebied op 'vreedzame wijze' te annexeren, bracht Spanje en Ma rokko vorige week op de rand van een oorlog. Zondag maakte koning Hassan echter een einde aan de spanning door zijn onderdanen op te dragen terug te keren. Dit ge beurde naar aanleiding van spoed- besprekingen met een Spaanse re geringsvertegenwoordiger, die leid den tot het nu kennelijk met suc ces afgesloten overleg in Madrid. Israël heeft gisteren het beheer over dc stad Ras Sudar cu de olievelden daar overgedragen aan de Verenigde Naties. Op de foto salueren officieren van beide partijen terwijl de Israëlische vlag wordt gestreken. JERUZALEM, BEIROET (Reuter. UPI, AP) De Israëli's hebben gisteren de stad Ras Soedar en haar olievelden overgedragen aan de VN. De troepenmacht van de VN moet het beheer over het gebied in handen stellen van Egypte. Het betrof gisteren de eerste Israëli sche terugtrekking onder het ver drag. dat Israël en Egypte hebben afgesloten over het Slnai-gebied. Morgen neemt Egypte het beheer over. De VN-troepenmacht heeft een maandlang geholpen bij het regelen van de overdracht. De in stallaties in het olieveld werden begin oktober al ln handen gesteld van Amerikaanse technici. Eind de ze maand zal Israël het zeer belang rijke olieveld van Aboe Rodeis aan Egypte teruggeven. De Israëlische president Katzir heeft gisteren verklaard dat de pro-Pales tijnse resoluties van de VN de sfeer hebben geschapen voor de bom aanslag in Jeruzalem, waarbij eergisteren zes jonge mensen het leven verloren. 'Laten zij, die voor die anti-zionistische, anti-joodse resoluties stemden, zich realiseren wie ze aanmoedigen', aldus Katzir. De Libanese premier Karami heeft gisteren de grootscheepse ontvoe ring in de hoofdstad Beiroet ver oordeeld als 'een van de gemeenste uitingen van het barbarisme.' In Beiroet zouden volgens de politie gisteren zestig mensen, zowel chris tenen als moslems, zijn ontvoerd. Bij de vuurgevechten, die vooral werden geleverd in het zakencen trum van de stad. vielen drie doden en vier gewonden. Dl at De lie en loeit' >P och liet me INGTON Een kernoorlog larschijnlijk niet uitbreken de grote mogendheden tussen minder grote landen 2 raël, de Arabische landen, Pakistan, en sommige Afri- landen, die voor het einde sze eeuw over grote voorra- ernwapens zullen beschik- de sombere conclusie van udiebijeenkomst van atoom- tdigen van de Harvar d-uni- it en van het technologisch ut van Massachusetts. Zij ihten dat die kernoorlog iet einde van deze eeuw zal uitbreken, tenzij alle landen een stuk van hun zeggenschap opge ven en een wereldregering aan vaarden. De ideeën van de des kundigen zijn gepubliceerd in het laatste nummer van het maand blad 'Harvard'. Professor Thomas Schelling, grondlegger van de groep deskun digen waarvan vroeger ook minis ter Henry Kissinger deel uitmaak te. gelooft dat de wereld ln het jaar tweeduizend zonder een we reldregering de verspreiding van kernwapens niet kan controleren. Waarom zou ze dat wel kunnen, terwijl ze er nu niet in slaagt de verspreiding van het druggebruik en van de pornografie aan ban den te leggen, zo vraagt Schelling zich af. In een koffer Volgens professor Schelling is een van de grootste gevaren de steeds toenemende verkleining van de kernwapens. Zo zal voor het jaar 2000 de mens een bom die een hele stad kan vernietigen waar schijnlijk op zijn rug meedragen en zal ze in een koffer of een bagagekluis op vliegvelden ge plaatst kunnen worden. Dc deskundigen zeggen dat de huidige inspanningen om de kernwapenwedloop te stoppen be spottelijk zijn. Zij merken op dat het bedrag, dat op de Ameri kaanse begroting wordt uitgetrok ken voor ontwapening, tiendui zend maal lager is dan dat van het ministerie van defensie, het Pentagon. De enige remedie zou, volgens de atoomdeskundigen, zijn dat elk land een groot ge deelte van zijn soevereiniteit op geeft en de mensheid zijn levens stijl radikaal wijzigt wat onder meer inhoudt dat democratische waarden worden opgegeven ten bate van een wereldregering. NEW DELHI (AP. Reuter) In New Delhi zijn ten minste dertig mensen gearresteerd omdat zij zich in het openbaar uitspraken tegen de nationale noodtoestand, die sinds 26 juni van kracht is. Krach tens deze noodtoestand is het ver boden tegen de regering van me vrouw Indira Gandhi te demonstre ren. Verschillende groepen hadden zich op het stadhuisplein van het oude Dehli verzameld, deelden pamfletten met anti-regeringsleu zen uit en schreeuwden andere leu zen ter ondersteuning van Jayapra- kasj Narayan, de 72-jarige opposi tieleider die twee dagen geleden op erewoord uit de gevangenis is vrij gelaten. 'Leve J. P-. weg met de noodtoe stand', zo schreeuwden de demon stranten terwijl zij door de politie werden weggeleid. De demonstratie was een van de weinige anti-rege- ringsdemonstranties die sinds de afkondiging van de noodtoestand en de arrestatie van een groot aan tal oppositieleden zijn gehouden. Narayan heeft te kennen gegeven binnenkort voor een medisch on derzoek naar New Delhi te zullen komen. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis heeft hij te kampen ge had met maag- en nierproblemen. Narayan heeft een bezoeker verteld dat hij weliswaar onvoorwaardelijk op erewoord is vrijgelaten, maar dat dit slechts voor een periode van een maand is. Mevrouw Gandhi heeft al eerder gezegd dat gevangen oppositieleiders alleen zullen wor den vrijgelaten wanneer zij afzien van deelname aan opruiende aktles. (ADVERTENTIE) Als u 65+ bent. worden bus en tram overal véél goedkoper. Met: PAS 65. Geldig vanaf 1 december. Uw gemeente laat u weten boe u'm kunt krijgen.De prijs? Niet meer dan f 6,50. Wilt u meer informatie? Vraag't bij uw gemeente; Pas voor uw plezier 5SI vox r (upi) De twee rivali- haa groeperingen van het Ierse ;ssa ehise leger (IRA) hebben tot een bestand. Ze heb- sproken hun meningsver- u™»door onderhandelingen uit Se ruimen, lële IRA en de 'provisione el hiervan kwamen hun overeen na een bloedige on%n drie weken, waarin elf ielen en rujm 50 mensen fewond. Het akkoord kwam d via de bemiddeling van ten van een Redemtoris- er in de Katholieke wijk ad in Belfast, die met ver- 01 irdigers van de twee par aken. De meeste doden en 8" ti in de onderlinge strijd in de kant van de 'officiële ideologische kloof tussen groepen ontstond in 1970, 0 oifaciële IRA een wapenstil- oct met het Britse leger, ge 'provisionelen' de strijd iag en iken geleden beschuldigde sionele' vleugel de 'officiële van dat zij onderdak bood dadige elemten en dat zij ilieke bevolking terroriseer de kamt van de Britse dstroepefi was men van lat het conflict In hoofd- strijd was om de invloed ken van Belfast en om het an de winstgevende clubs ad. lad üt pte ilaia :h olg De bevolking van China die volgens officiële cijfers 800 miljoen zielen telt, kan onvoldoende man kracht opbrengen om de landbouw in het land tot ontwikkeling te brengen. Degenen die in Peking het beleid formuleren hebben besloten dat binnen de komende vijf jaar twee maal zoveel mankracht nodig is in de landbouw. De enige manier om aan deze behoefte te voldoen is een snel en uitgebreid mechani- seringsprogramma, dat in bepaalde opzichten doet denken aan de Grote Sprong Voorwaarts aan het eind van de jaren vijftig. AIRES (UPI) President ron van Argentinië is terug- In haar ambtswoning na een van elf dagen in een privé- voor behandeling van pen iandoening. Het programma werd ontvouwd tij dens een recente, wekenlange con ferentie van 7000 autoriteiten uit al le delen van China en vormt een belangrijk onderdeel van het nieuwe vijfjarenplan, dat in januari in staat van uitvoering komt. Het plan is ge baseerd op de veronderstelling dat, wanneer China 'tevreden blijft met het huidige ontwikkelingstempo het land niet in staat zal zijn 'voor het einde van deze eeuvde landbouw en de industrie te moderniseren. Onvoldoende groei In feite houdt dit een veroordeling in van het langzame ontwikkelings tempo van de afgelopen jaren. Op de conferentie werd ook meegedeeld, dat de basis van de landbouw in Chi na 'nogal zwak' is, de huidige groei cijfers onvoldoende en dat de noden drukken'. Tot dusver krijgt niemand in het openbaarde schuld van de toe gegeven feilen, maar alleen de hoog ste leiders van het land kunnen er voor verantwoordelijk gesteld wor den. Het resultaat van deze ronde in de machtsstrijd, waa van slechts ge dempte geluiden in het westei. zijn doorgedrongen, zal bepalen wie de schuld krijgt. Van belang is vooral hoe Ch-na uit zijn preea're sit iatie los kan komen. Wil men gelijke tred houden met de bevolkingsgroei, dan moet de op brengst van de oogst met ongeveer 5 miljoen ton per jaar toenemen. Om per hoofd evenveel voedsel te kun nen produceren als in 1957, zou de oogst van vorig jaar tenminste 270 miljoen ton hebben moeten bedra gen. Maar men is daar 10 miljoen ton onder gebleven. In de periode van 1957 tot 1967 is de opbrengst van de oogst toegenomen met een gemiddelde van 2,2 procent per jaar. Gedurende de vier jaar daarna daal de die groei tot 1,7 procent. En de laatste vier jaar viel de groei terug tot 1,3 procent per jaar. Mechanisering Mechanisering van de landbouw is het antwoord van Peking, maar dit brengt een nieuwe vraag met zich mee: hoe gaat er gemechaniseerd worden? Het is duidelijk dat een mechaniseringsprogramma van de omvang die men nu voor ogen heeft alleen mogelijk is bij een snelle en omvangrijke industriële groei, ver gelijkbaar met de economische groei ten tijde van de collectiveringsmaat- recrcl«n van Sta"n in de jaren dertig, zij liet dat men vastbesloten is de fouten van Stalin te vermijden. In plaats van de vestiging van enorme industriële eentra. die Stalin bouw de o n staal te maken voor tracto ren, heeft Peking voor een andere ontwikkeling gekozen. De Chinese formule houdt de bouw in van duizenden kleine en middel grote fabrieken, verspreid over het hele land. Deze zullen moeten zor gen voor dc productie van tractoren, irrigatiemateriaal, middelen van waterbeheersing, landbouwwerktui gen en de voor de landbouw nodige kunstmest. Maar voor het dwaze idee om 'in de achtertuin staalovens te bouwen' uit de tijd van de Grote Sprong Voorwaarts, heeft China wel leergeld betaald. De instructies die nu overal in het land gegeven wor den tonen het vaste voornemen van Peking om de fouten van het verle den te vermijden. De 'ovens in de achtertuin' verslonden de grondstof fen die naar de grote industrieën hadden moeten gaan. Dit veroorzaak te een wanorde in het economisch leven van het land. Maar de kleine en middelgrote fabrieken hebben nu de opdracht gekregen de grote in dustrieën niet In de wielen te rijden. Terwijl het programma van Stalin het karakter had van een lawine die over de Sowjet-Unic rolde, moet het programma van Peking volgens de Chinese pers het karakter van een sneeuwbal krijgen. De ontwik keling van de bouw van landbouw machines zbu de ontwikkeling van plaatselijke industrieën moeten be vorderen. terwijl die plaatselijke in dustrieën op hun beurt voor kolen, staal, energie en andere grondstof fen zorgen voor de landbouwmachine industrieën. De grotere produktie die in de landbouw met de nieuwe ma chines wordt bereikt moet een nieu we vraag naar industriële goederen veroorzaken. Op die manier wordt dan ook de industriële produktie be vorderd. Aldus de theorie. Maar zal het allemaal vlug genoeg gaan om een ramp te vermijden? Er zijn aanwijzingen dat een aan tal Chinese leiders van mening is dat de sneeuwbal formule niet het gewenste resultrat zal hebben. Zij leggen de nadruk op de onmiddellij ke bouw van grotere, moderne in dustriële centra met gebruik making van buitenlandse technologie. Buitenlandse invloed Een aantal nieuwe industrieën wordt al gebouwd door buitenlandse fir ma's, die betaald moeten worden uit de verwachte opbrengst van de Chi nese olie. De 'modernistische' frac tie van de Chinese leiders streeft klaarblijkelijk naar een nog veel uitgebreidere opzet. Het nummer van de Rode Vlag van deze maand, het tijdschrift van de partij, spreekt van een 'strijd tus sen twee linies aan het industriële front'. De 'fijne kerels' worden af geschilderd als degenen die 'ver trouwen op hun eigen inspanningen en op de massa' doordat ze actief de middelgrote en de kleine indus trie ontwikkelen. Van de 'slechte ke rels' wordt verteld dat ze 'neerkij ken op de middelgrote en de kleine industrieën en dat ze 'grote, buiten landse, alles omvattende' fabrieken willen. Oppervlakkig bezien zijn dit kwes ties van industriële politiek die van minder belang zijn. Maar de zaken die de leiders in Peking nu weer eens verdeeld houden, hebben be trekking op de snelheid en de rich ting van de ontwikkeling van het land. Ook vroeger was dit al het ge val op de belangrijkste momenten van de geschiedenis van zowel Rus land als China. Een andere vraag is of China dicht moet blijven of dat het land open moet staan naar de wereld. Hoewel het debat zich in grote lijnen aan het gezicht onttrekt, wijzen de te kenen die zo nu en dan aan de op pervlakte komen erop dat het re sultaat van de strijd die nu aan de gang is van zeer grote invloed kan zijn op de richting die China zal in slaan na de dood van voorzitter Mao Van de 'oliecrisis' hebben de arme landen veel meer te lijden gehad dan de rijke. Zij .konden de veel hogere olierekentagen veel moeilij ker betalen dan wij. De Tanziaanse minister Jamal viel eens uit dat de olielanden de prijzen verhogen over de ruggen van de ontwikkelingslan den. De olielanden zelf hebben steeds •beweerd dat de ontwikkelingshulp, die zij geven de hogere olierekenin gen voor de arme landen ruim schoots goedmaakt. De secretaris generaal van de Arabische Liga, Riad, heeft dat onlangs nog gezegd en de Iranese minister Amoezegar hield het de speciale zitting van de Verenigde Naties voor: de ontwik kelingslanden hebben geen klagen want zij krijgen van de olielanden aan hulp wat zij méér voor de olie moeten betalen. Het is niet waar. Dat blijkt uit een studie van de UNCTAD. (De UNCTAD is dat on derdeel van de Verenigde Naties dat zich bezighoudt met handel en ontwikkeling). Volgens de UNCTAD hebben de ontwikkelingslanden vo rig jaar dertig miljard gulden (om gerekend) méér voor hun olie moe ten betalen, terwijl zij 'maar' ne gen miljard gulden ontwikkelings hulp kregen van de olielanden. Ze gingen er dus 21 miljard gulden op achteruit, in plaats dat de ontwik kelingshulp de hogere olierekenin gen goedmaakte. Nu is dat geen reden om smalend te doen over de olielanden die 'zo achterblijven met hun hulp'. In procenten geven ze meer dan de rijke landen. De rijke landen zou den op het. ogenblik al 0.7 procent van liet bruto nationaal produkt (wat wij met ons allen maken) aan ontwikkelingshulp moeten beste den, maar ze kwamen vorig jaar niet verder dan 0.33 procent. De olielanden geven bilna zes keer zo veel, namelijk 1. procent van bun bruto nationaal produkt. Vrienden Uit de studie van de Unctad blijkt ook dat de olielanden vooral hulp geven aan andere Arabische landen of in ieder geval aan landen waar veel moslems wonen. Mee rdan drie kwart van de totale hulp gaat naar dit soort landen, met nog weer een voorkeur voor de buurrlanden van Israël. De andere Arabische landen hebben er belanz bij die landen economisch zo sterk mogelijk t,e maken. Bovendien geven, zo blijkt, dc Ara bische landen hun hulp het Liefst bilateraal (van land tot land). Op die manier kunnen zij invloed uit oefenen op het ontvangende land. Ook dat is niet zo gek, want de rijke landen doen in feite hetzelf de. Uitgezonderd Nederland mis schien hebben zij een voorkeur voor bevriende en hen goedgezinde landen. Op die manier zie je nog eens wat voor ie hulp terug. Weinig energie Over de hogere oüerekeningeai voor de ontwikkelingslanden is ook wel gezegd dat het voor hen nog mee valt omdat ze naar verhouding toch weinig energie gebruiken. Dat is waar: de ontwikkelingslanden ge bruiken maar één vijfde van de hoeveelheid energie die de rijke landen consumeren. Dat komt on der andere doordat de economieën van de ontwikkelingslanden veel meer arbeidsintensief' dan 'kapi taalintensief' zijn. Er worden meer mensen en minder machines inge zet. waardoor de hogere brandstof prijzen niet zo intens doorwerken. Maar wanneer ontwikkelingslanden economisch willen groeien (op de 'oude' manier), dan hebben ze plot seling erg veel energie nodig. Het benzine slurpende vervoer wordt dan belangrijk, veel energie ver bruikende cement- en staalindus trie komen vaak het eerst van de grond en mensen die vroeger op het platteland woonden trekken naar de stad, waar ze geen hout of mest in de buurt hebben om als brandstof te gebruiken. Hierdoor wordt na de tweede wereld oorlog de grootste groei in het energieverbruik plaats in Latijns- Amerika en in mindere mate in Afrika en Azië. In deze delen van de wereld is voor ieder procent economische groei twee procent meer energie nodig. In de rijke landen is dat amper 0.8 procent. De hogere olieprijzen zijn daardoor een rem geweest op de economi sche ontwikkeling van de arme landen. Of mogelijk een kleine sti mulans die economisch zich anders te laten ontwikkelen: met meer mensen op het platteland en min der ln de steden, met meer gebruik van mankracht in plaats van ma chines. met een zuinig gebruik van vervoer. Als dat zo zou kunnen zijn heeft de 'oliecrisis' voor een aantal ontwikkelingslanden misschien nog een onverwacht 'nuttig effect' ge had. ADVERTENTIE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7