Blanke kerken hoeven niet bang te zijn in assemblee voorlopig Professor Schippers: pet, pijp en preek Vandaag Professor Berkhof niet naar Nairobi Duitse non met lof meester-bierbrouwer Aller ogen zijn gericht op Kenya (VII) nieuw bij ambo 4> ZATERDAG 15 NOVEMBER 1975 KERK TROUW/KWA door Aldert Schipper Prof. dr H. Berkhof, de Leidse dogmaticus, die voorzitter is van de Nederlandse raad van kerken, was tot dusver (naast de vroe- gere secretaris-generaal dr Visser 't Hooft) de enige Nederlander, die is doorgedrongen tot het centrale comité van de wereldraad van kerken. Dit centraal comité bestaat uit 120 leden en wordt ge- kozen door de assemblee, die eens per zeven jaar wordt gehouden. Prof. Berkhof legt nu, na driemaal zeven jaar, dit werk neer en gaat ook niet naar Nairobi, waar deze-maand de vijfde assemblee wprdt gehouden. Dat wil overigens niet zeggen dat hij nu buiten de internationale oe cumenische contacten is komen te staan. Momenteel houdt de ver houding tussen Israël en de we reldraad hem zeer bezig. Er is wel eens gedacht dat. de we reldraad nu in navolging van de Verenigde Naties het zionisme on- der de noemer van het racisme zal brengen. Prof. Berkhof verwacht dat niet. „De mensen van het pro gramma tot bestrijding van het ra cisme zijn erg bang, dat er een soort anti-zionisme voorstel in Nai robi zal komen. Dat zou de tak doorzagen, waarop zij zitten," al- ■dus prof. Berkhof. „Dat zou trou wens ook helemaal niet' stroken met de wereldraad, die altijd het recht van de staat Israël-heeft er- kend. Een dergelijk voorstel zou je -kunnen verwachten van de chris ten-Arabieren, maar die komen nu grotendeels uit een brandend Liba non. Die zullen wel uiterst .voor zichtig te werk gaan. Ze hebben zich altijd fel tegen Israël opge steld. Maar in hun hart hoopten zij dat Israël het zou redden, omdat Israël zou zorgen voor een veel soortig Midden-Oosten. Ik ver wacht niet dat die christen-Arabie- reü.-A.(net zo'n voorstel zullen ko- mem" Kort Professor Berkhof geeft zelf niet zo hoog op over zijn rol in het cen traal comité. Dat de mensen steeds aandachtig luisterden kwam vol gens hem doordat hij steeds zo I kort sprak. Maar waarnemers heb ben gezien dat hij weliswaar kor ter, maar ook vaker sprak dan de meeste andere leden van het cen traal comité en dat hij niet alleen heel zinvolle opmerkingen had, maar bovendien vaak de spanning wat wist te verlagen met een van zijn relativerende of humoristische interrupties. Al is prof. Berkhof niet van plan er 'aan deel te nemen, hij heeft wel een verwachting ten aanzien van de komende assemblée in Nairobi, die hij met grote voorzichtigheid uitspreekt. „Het enige dat bij zo'n vergadering vaststaat is dat er niets vaststaat". Maar na deze slag om de arm zegt prof. Berkhof te verwachten dat het een kalme as semblée zal worden. „In de laatste tijd hebben de Afrikanen zich in de wereldraad nogal agressief op gesteld. Maar in Nairobi zullen ze daar niet veel reden voor hebben, gezien de eigen Afrikaanse proble men. En kwesties als het racisme zijn al helemaal uitgepraat. Het is de vraag of daar nog iets nieuws uitkomt." Drietheologiëen Prof. Berkhof meent dat er niet zoiets bestaat als een oecumeni sche theologie, ook al betonen sommigen zich wel eens verontrust over zo'n theologie. „De wereld raad heeft een basis en meer niet. Maar elke kerk brengt zijn eigen theologie mee. Er zijn dus veel theologieën. En .je ziet dat er een theologie komt bovendrijven naar gelang van de problemen die in de lucht zitten. De laatste tijd is bij voorbeeld het thema van de hoop erg naar voren gekomen en dat zie je dan ook in de wereldraad. Maar over een aantal jaren is er wel weer een ander begrip. Maar los daarvan is het me wel eens opge vallen, dat er in Genève drie theo logieën bestaan. Elke afdeling van de wereldraad heeft er een. Ik heb dat wel eens in een vergadering voor de grap gezegd, maar de staf nam dat serieus. Ik zei toen: elk van de drie afdelingen werkt met bepaalde theologische kernpun ten. De afdeling „Geloof en Getui genis" werkt het meest met de klassieke theologie, in de afdeling Gerechtigheid en Dienst geldt een ethische theologie. Daar vragen ze zich af wat kun je met de theologie doen. Bij de jongste afdeling „Op voeding en Communicatie" zie je tendenzen van horizontalistische theologie, -bevrijdingstheologie, maar ook kreten zoals de „zwarte Jezus." l Er verscheen een interessant en ge- Ivarieerd november-nummer: Nyerere: Als twee olifanten vechten heeft het gras te lijden, maar als ze liefde bedrijven heeft het méér te lij- den (Philips in de ontwikkelingslan- i den; Drs. G.J.v. Apeldoorn) - De- reageerbuis bruist van verzet (de I meest waardevolle rubriek van VOORLOPIG) - Buskes: ik was bijna A.R. geworden. Stel je voor! Een absolute ongeïteresseerdheid in het lot van mensen die (noodgedwongen) 'in Suriname wonen (Ds,P.Jansen) Het zwijgen over een in 1974 in Afri ka gehouden kerkenconferentie. Be- grijpelijk! Er werden heel gevaarlijke dingen gezegd (Ben van Kaam) - De kerk moet Heftiger gaan preken voor bekering van ons levenspatroon (Dr. A.C. Aten) - Schuman memoreert over z'n maandelijkse rondblik in kerk en samenleving - Kitsch en de schilder Carel Willink (Bemhard Rid derhos) - En natuurlijk de car toons. Daar is VOORLOPIG sterk in (volgens een recensent). VOORLOPIG heeft de waarheid niet in pacht. Ook het Evangelie niet. Toch probeert VOORLOPIG om het verhaal van Jezus en ons leven in on ze tijd met elkaar in verbinding te brengen. U moest eens een proef nummer vragen. Of u abonneren [a/s is het maar voorlopigf 26.— p.j. [Stud, f 17.90] Uitgave: Kok/Meine- ma. AdressenAntwoordno. 101, Delft [geen postz.]. XJLM (AFP) De 26-jarige West- duitse kloosterzuster Doris Engel hard is cum laude geslaagd voor het examen meester-bierbrouwer. Zij 'was daarmee eerste onder al haar mannelijke leken-kandida- ten. De nieuwe meester-bierbrou wer, die tot de orde der francisca nessen behoort, gaat de roem van haar klooster verspreiden onder de .bierliefhebbers van Beieren. Grote mond In sommige kerken in het Westen denkt men wel eens dat de Wereld raad linkser is geworden. Of zijn die kerken rechtser geworden? Er is een snel groeiende meerder heid van niet-westerse kerken ont staan. En aangezien die allemaal nogal agressief staan tegenover ons uit het rijke noorden, maakt dat bja ons de indruk dat de' we reldraad linkser is geworden. Heeft de Derde Wereld een te gro te mond? Er is een historische en psychologi sche noodzakelijkheid. Ik heb de negers zolang meegemaakt als bra ve 'oom toms' die in het gevolg van de zendelingen meekwamen op onze conferenties. Dat was makke lijk voor ons. Ze zeiden niets, maar je kon ze toch overal vertonen als Prof. dr. H. Berkhof onderdeel van de wereldwijde kerk. En dan komt een ogenblik dat deze mensen vragen: mag ik ook eens zeggen wat ik van jullie vind. Het klinkt paternalistisch en u moet me maar vergeven, maar we ervaren dat als een noodzake lijk stuk van de volwassenwording van onze vroegere zendingsker ken. Als wij dat niet'kunnen ne men, dan zijn we zelf nog niet vol wassen. Maar je hoopt natuurlijk wel dat het proces van volwassen wording niet te lang duurt. Want de problemen zijn te groot om zo'n stuk-psychologie nog te moeten meeslepen met elkaar. Altijd maar als blanke kerken de schuld op je nemen of als zwarte kerken de an der als het maar enigszins kan als schuldige aanwijzen, dat kan je niet te lang volhouden. We moeten verder met elkaar. Wordt Nairobi de assemblee van de volwassenheid? Ik denk dat de kerken uit de Derde Wereld dan een heel eind gevor derd zijn. Mijn zorg betreft meer de kerken uit het westen; Zullen die zich gedragen als de boze va ders, die tegen hun zonen zeggen: nu houd je je mond eens, want wat dacht je wel? Er gaan vrij veel con servatieve afgevaardigden naar-" Nairobi. Die hebben het proces niet meegemaakt waar wij door heen gegaan zijn. En die vinden te genover hun achterban dat ze maar eens duidelijk moeten zeg gen dat het uit moet zijn. Die kun nen op het verkeerde ogenblik ver keerd reageren. Tn Duitsland heeft een^Jtoen een •beroep op de afgevaarargdenmaar Nairobi gedaan: laat het niet op een breuk aankomen. Is dat wel' reëel? Absoluut. Maar het zou me niet verbazen als de Afrikanen volwas sen genoeg zouden zijn om een breuk tegen te houden. In een boekje ter voorbereiding van de assemblée heb ik de Eu ropese afgevaardigden opgewekt om niet steeds uit schuldbesef in een hoekje te gaan zitten. Nu we wat dichter bij Nairobi komen te staan, heb ik de neiging dat wat minder nadrukkelijk naar voren te brengen. Het programma tot bestrijding van het racisme heeft heel wat span ning bij de mensen uit de derdë wereld weggenomen. Het zou nu wel eens kunnen zijn dat de Wes terse kerken niet zo onder het sper vuur komen te liggen. Oost-Europa Er wordt aan de wereldraad nogal- eens selectieve verontwaardiging inzake schending van de mensen rechten in oost en west verweten. De kwestie van de mensenrechten is vooral aangesneden door de Scandinavische landen, die heel graag wilden dat de wereldraad een krachtiger houding tegenóver Oost-Europa zou innemen. Er is toen een conferentie gehouden en men heeft een lijst gemaakt van schendingen van mensenrechten in de wereld. Toen bleek dat de schending van deze rechten we reldwijd is. Rusland is maar een enkel voorbeeld. De lidkerken inte resseren zich vooral .voor de pro blemen in hun eigen omgeving. Protesten tegen Rusland en Tsje- choslowakije zullen vooral uit de Europese kerken moeten komen. Aan de andere kant moet je zeggen dat het uitvoerend comité tijdens een vergadering in de DDR de ver banning van Solzjenitsin heeft ver oordeeld. Dat vergeet men wel eens. Er is in het algemeen een toene mende belangstelling voor Rus land, omdat de berichtgeving van uit Rusland vrijer en beter wordt. Dan hoef je niet meteen bang te zijn dat de band tussen de kerken in het Oosten en ons verbroken wordt, als wij eens iets zeggen. In een van zijn boekjes zegt dr. De Lange, de voorzitter van de sectie sociale vragen van de Raad van kerken, dat de gezamenlijke dienst de kerken niet verenigt, maar verdeelt. .Ja, we zien al heel lang dat de dienst niet meer verenigend werkt. De oude bis'schóp Söderblom dacht dat je een omtrekkende be weging kon maken ('de leer scheidt, maar de dienst verenigt'), maar het is gebleken dat de dienst een soort alibi wordt, waar je je he- lemaal instort om maar.niet aan de eenheid te hoeven beginnen. Waar- "bij ik nog wel iets zou willen zeg gen. Ik geloof dat de scheiding bin nen de kerk tussen progressief en conservatief ook berust op het on gelijktijdige bewustzijn, zoals Marx dat zegt. Mensen leven vaak in een verschillende waarden-we reld en hebben daardoor een ge brek aan informatie. Iemand die denkt dat het in Zuid-Afrika niet goed gaat, leest alles wat op Zuid- Afrika betrekking heeft. Maar ie mand die denkt dat het in Zuid- Afrika wel loopt, die laat zich niet verder informeren. Eenzelfde kloof heb je in de Wereldraad tus sen een deel van het centraal comi té en de staf. Als Boudewijn Sjolle- ma, de directeur van het program ma tot bestrijding van het racisme met een voorstel komt, dan "denken velen in het cfentraal comité: hoe kom je daar ineens aan. Maar Sjol- lema heeft er dan al jaren over ge dacht en zegt: we hebben vroeger er toch al eens een rapport over uitgebracht. En ik merk dat nu, als er namens de Raad van kerken met bv. Philips en de Amro-bank wordt gesproken, dan komen zij met argumenten die voor ons ver ouderd zijn. Daarom zeg ik tegen Genève: jullie hebben tien jaar de tijd gehad om op deze gedachten te komen, geef ons nu eens een jaar of drie om het ook te begrijpen en het anderen uit te leggen. We moeten eerst de in formaties gelijktrekken. Ik maak me sterk dat je over e^n jaar of tien tegen elkaar zult zeggen: weet je nog wel oudje, dat we toen.daar*' nog ruzie over hebben gemaakt. (Eenheid door bevrijding.'Nai- robi 1975, uitgave Kok in Kam pen, prijs 9,90. Jfc amboboeken CRI STELLWEG Deze aarde verlaten Al de derde druk van het taboe-door brekende en ontroerende boek over de dood. 100 blz.-f8,90 MANUEL J. SMITH Als ik nee zeg, voel ik me schuldig Hoort u tot de velen die geen nee kunnen zeggen? Dit boek geeft u alle zelf vertrouwen. 250 blz. -f 19,50 JAN BALTINK/HARKE BOSMA Ontwikkeling tot volwassenheid Echt volwassen ben Je wanneer je mondig bent Twee Nederlandse psychologen laten zien hoe kinderen - en hun ouders - die mondigheid bereiken. 144 blz. -f 14,50 DAVID ELKIND - Kinderen en adolescenten Glasheldere uiteenzetting van de gedachten en theorieën van Piaget, de invloedrijkste kinderpsycholoog van deze eeuw. 200 blz.-f.17,50 GORDON R. LOWE De groei van de persoonlijkheid Praktische psychologie waardoor we onszelf en anderen beter begrijpen. 242 blz.-f 17,50 RICHARD A. GARDNER Omgaan met kinderen De praktijk van alledag bij de boeiendste en moeilijkste opgave: de opvoeding van onze kinderen. 263 blz. -f 22,50 ROBERT J. LIFTON/ERIC OLSON Leven en sterven Sterven betekent wedergeboorte; leven is de dood onder ogen zien. Dat is de ervaringswereld van de hedendaagse mens. 119 blz.-f 10,90 MICHEL VAN DER PLAS Goede buren, verre vrienden Vertalingen van gedichten 'waarvan je heel bijzonder houdt, zoveel zelfs dat je ze zelf geschreven zoudt willen hebben'. 143 blz.-f 15,00 GABRIËL SMIT Grensverkeer Vertaalde poëzie vatf Brecht, Eliot. Neruda, Pasternak en nog 30 andere dichters (vele uitOost-Europa). 101 blz.-f 12,50 HUUB OOSTERHUIS Tot op vandaag Tweederde deel van deze bundel bevat niet eerder gepubliceerde gedichten; aangevuld met poëzie uit niet meer verkrijgbare bundels. 79 blz.-f 8,90 GUUS VAN HEMERT Lieve hemel Overdenkingen bij oude afbeeldingen over de komende dingen In dit leven en daarna. Het geloof is geen museum maar levende bezieling. 176 blz. -f 17,50 GERARD DEKKER De mens en zijn godsdienst Beschouwingen over de functies van godsdienst en kerk voor mens en samenleving. Pleidooi voor een dialoog* kerk. 184 blz.-f 19,50 basisboeken HARRY STACK SULLIVAN Begrippen voor een toekomstige psychiatrie Deze grondlegger van een nieuwe psychiatrie stelt: de mens is niet uniek; psychische problemen zijn geen individuele problemen: de mens is sociaal, gericht op de ander. 'Sullivan is de profeet •van onze schizoïde tijd,' 288 blz.-f 24,50 HANS ACHTERHUIS Filosofen van de derde wereld Fanon, Guevara. Freire, lllich en Mao dienen als voortbrengers van een nieuwe en vernieuwende filosofie gezien te worden. 128 blz. - f 12,50 AD PEPERZAK U en ik Vervolg op de inleiding in de wijsgerige 'antropologie die Vrijheid heet. Behandelt het probleem van de relatie tot de ander. - 106 blz.-f 10,50 BIJ UW BOEKHANDEL VERKRIJGBAAR VROLIJK EN VERANTlttor DELIJK Luiheid is de oorzaak dat het gebinte instort slappe handen dat het in huis- begint te lekken. Om vrolijk te zijn richten de mensen maaltijden aan. en wijn geeft plezier, en verder: als je maar geld hebt! (Prediker 10.18,19) Dé Prediker, staat niet bekt eeri slavendrijver, niet als it die vindt dat er vooral h< werk verzet moet worden, kt, min is hij de; geschiedenis gaan als een zuurpruim die e der geen verzetje gunt. Lati1 maar eens denken aan zijn q 1< king om wijn te drinken enten ven te genieten met „de vrot '-r gij lief hebt". Toch schijnt he hier net even te veel gewort n zijn. Er is blijkbaar ook een a !e kant. Voordat er mensen h n° die zich achter zijn woordei °n slappe handen en in luiheid verbergen om zich van weg het toch niet op kan te bui rie gaan. Er mag ook naar de aen kant iets gezegd worden. Lt| en slappe handen ontkennfSJ verantwoordelijkheid, en drinken en vrolijk zijn" omL het zo gemakkelijk breed kan^g hangen kan anderen in h houden en in gevaar brengertjt ke woorden nemen we vaitfP man als de Prediker. Hij isFer een leven van de mens Gods,* Gods ogen, vrolijk en verant delijk. Vijf vertalingen naast elkaar Het is weer mogelijk, verschil bijbelvertalingen in één naast elkaar te lezen. Twinl geleden was er een uitgave va! Nieuwe Testament in zes ver f] gen naast elkaar. Deze is all niet meer in de handel. Het IL lands bijbelgenootschap en tholieke bijbelstichting hebb "et het evangelie van Markus et brief van Paulus aan de Ef 0] gepubliceerd in één band, i fti vertalingen in kolommen naa D kaar, zodat de vertalingen f8' voor vers met elkaar te verge 111 zijn. Een zesde kolom is vrijg den voor het maken van eigei tekeningen. Het gaat om de S er vertaling, de NBG-vertaling lei de Willibrordvertaling, or< Nieuws voor U en de NBG-' hi ling in hedendaags Nederl^, (176 blz.; 17,90). Het betreft een proef om te z ^rc er voldoende belangstelling ii !Z0, een zo'n vrij dure uitgave. Tefcns verschijnt dezer dagen een d|en lijke uitgave van het evangeli it. Mattheüs, waarin ook de oors v' kelijke Griekse tekst is opgen vo (in de plaats van de vertaling dendaags Nederlands). Daa de zal dit boek aanmerkelijk dii zijn. Van de reactie van de g%ne kers zal afhangen, of er in de komst een soortgelijke uitga' al dan niet met het Grieks van het gehele Nieuwe Testan doorA. J. Klei Vanmiddag om twee uur begint in het gebouw van de Vrije Universiteit te Amsterdam- 1 Buitenveldert een bijeenkomst (gevolgd door een receptie), waarvan de als ethicus begonnen nieuwtestamenticus professor dr R. Schippers het middelpunt is, omdat hij een kwart eeuw terug hoogleraar werd. Hij krijgt dan een boek aangeboden met opstellen van collega's en leerlingen. Professor Schippers heeft op mij nooit de indruk gemaakt van een specifiek gereformeerd theoloog te zijn. Of dat hu komt door zijn alpinopet en zijn pijp of door zijn slimme ogen weet ik niet, maar ik vind hem veel meer lijken op een rechercheur of een schrijver van succesromans. Hij kan, trekkend aan zijn pijp, de mensen waarnemen op een manier dat je denkt:, hij ontdekt iets waardoor je of in 't gevang of in een boek terecht komt. Toch zal hij wel goed gereformeerd zijn. ik heb tenminste nimmer vernomen van een zaak-Schippers, terwijl ze in de gereformeerde kerken toch gul met „zaken" zijn. Maar professor Schippers is, voorzover ik weet, nooit in een kerkelijk of theologisch conflict verwikkeld geweest en ik heb ook niet de indruk gekregen dat hij enige voorliefde koesterde voor het synodaal bedrijf. Ik geloof eerder dat dit zijn knorrigheid wekte. Hiermee is niet gezegd dat hij zich overal buiten hield, integendeel. Professor Schippers is met oneindig veel dingen in de weer geweest en heeft over oneindig veel dingen gesproken en geschreven. Je kon hem tegenkomen als voorzitter van de raad voor maatschappelijk werk en in het bijbelgenootschap, hij schreef over het mandement en over de voetbaltoto, hij sprak op sociale congressen en lichtte voor over gezinsvorming en de oecumene-, en hiermee is nog geen kwart ons aangezegd. Vooral in de periode dat zijn boek over de gereformeerde zede verscheen, ontglipte geen ethisch vraagstuk zijn oog. Zo wierp hij zich in 1954 op het brandend vraagstuk of kort haar verboden is. In hetzelfde jaar was hij de bond van meisjes verenigingen op gereformeerde grondslag een gids op de terreinen van: de christelijke vrijheid, onze zondag, de verloving, en: vriendschap. We vermoeden echter dat professor Schippers toen toch niet alle puntjes op de i's heeft gezet want reeds het jaar daarop, in 1955, deed hij een preek over „Wat mag en wat niet mag" het licht zien. In 1959 schreef hij het artikel „Waarom ik a.r. stem". Zou hij dat nóg doen?, vraag je je bekommerd af. Wanneer ik me artikelen en speeches van professor Schippers voor de geest haal (ik heb er vanwege mijn broodwinning vele gelezen en aangehoord en eigenlijk altijd met veel genoegen) geloof ik dat ik kan aangeven waarom hij niet direct als een gangbare gereformeerde theoloog ..overkomt". Hij roept namelijk geen tegenstellingen op. Ik zal niet beweren dat andere gereformeerde theologen daar op uit zijn, maar de praktijk leert dat de meeste van hen nooit geheel ongestraft iets te berde brengen. Het niet-oproepen van tegenstellingen is in dit geval geenszins het gevolg van kool en geit sparen, van mooi weer spelen, professor Schippers heeft zijn mening nooit onder stoelen of banken gestoken of zich in een vaktaaltje verscholen, hij schuwde ook minder onschuldige onderwerpen niet. De ontspannen en tevens wat afstandelijke manier echter waarop hij met de dingen bezig is brengt mee dat hij niet polariseert (om dit vervelende woord nu toch maar eventjes van stal te halen). Er hoort humor bij, er zal soms van een handige aanpak sprake zijn, maar altijd is er een voelbare betrokkenheid met de „eigen" mensen. Het een bij het ander geteld levert een man op naar wie geluisterd werd zonder dat de luisteraars behoefte kregen hem of elkaar in de haren te vliegen. Voorwaar: een man apart, in de gereformeerde wereld. Tot zover wat losse notities vanachter de perstafel. Ik was graag met iets degelijkers voor de dag gekomen en dat had ik willen putten uit het boek dat de jubilaris vanmiddag krijgt, maar ik heb op handslag móeten beloven daaruit - vandaag niets publiek te maken. Vandaar. Prof. dr R. Schippers Onze adressen AMSTERDAM: 1 Direktie - commerciële afdelingen - k. administratie: Wibautstraat 131 'H tel. 020-913456 jsbi Postbus 859') Jlij 111 Redactie: pm Nieuwe Zijds Voorburg-Hu wal 280, Amsterdam. Tel. 020-220383. Postbus 859. ROTTERDAM/DORDRECHj Westblaak 9, Rotterdam Tel. 010-115588. ftett Postbus 948. p i [dit DEN HAAG/LEIDEN: Parkstraat 22. Den Haagjho< Tel. 070-4694h5; Postbus 101. feeli ZWOLLE/GRONINGEN: pi Melkmarkt 65, Zwolle. Tel. 05200-17030. f m Postbus 3.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 2