e) radio-actief afval
racht op transport en
erwerking bij het RCN
mohardjo wil paspoorten
oor geding loskrijgen
Werkgevers: kritiek
op steun aan Seriös
Sociale wetenschap
langs omweg nuttig
Regeringscoalitie en
oppositie Suriname op
een paar puntjes eens
Ictorcentrum wil niet de vuilnisboer worden
Suizend Javanen willen naar Nederland komen
Dt-
:R$
•w.
raties van
:alisten niet
1 onderzocht
Je;
Minister Trip voor Raad van Europa:
Onrust in Zeeland
over vestiging van
Italiaans bedrijf
Boete voor ouders
die kinderen niet
naar school sturen
Militair omgekomen
Mantelmode met distinctie
160.-
VROOMS DREESM ANN
AG 14 NOVEMBER 1975
BINNENLAND - KUNST
TROUW/KWARTETTJfl9
nze redacteur wetenschappen
WAARD, DEN HAAG Een wat ongemakkelijke driehoeksconferentie moet vandaag uitma-
at er gaat gebeuren met zo'n zeshonderd vaatjes radioactief afval die al twee maanden stil de
ïhriften liggen te overtreden op het terrein van de kerncentrale Dodewaard.
■de tot de helft van die vaat-
:ft meer radioactieve straling
voor normaal vervoer is
aan. En daarom heeft het
rcentrum Nederland. (RCN)
erd om ze op te komen ha-
!N Is de aangewezen centrale
(tie die in Petten al het Ne-
dse radioactief afval verwerkt
verpakt dat het periodiek in
antlsche Oceaan kan worden
Sn zorgen die vaatjes van on-
un dekzeilen in Dodewaard
een stralingsniveau dat ook
het hek de normen plaatse-
ts te boven gaat. Onvoorstel-
lom, zeggen de mensen uit
i, om zoiets uit te halen juist
maatschappelijke aanvaard-
id van kernenergie op poll-
ilveau moet worden uitge-
i kip
tt de veiligheid betreft, is er
weinig loos, vindt woord -
Woldring van de centrale
'Er komt geen kip in
;k, hoogstens een konijn. In
eoretische geval dat Iemand
»u gaan kamperen, zouden
wel vragen om ergens an-
gaan staan.'
r geval is de zaak niet in. de
gestopt.
dichthoudende Instantie van
listerie van scciale zaken, de
iische dienst, heeft de situa-
plaatse opgemeten, was daar
hthousiast over, maar kon
il direct een pasklare oplos
veren. 'Wij kunnen het niet
e weghalen', zegt waarne-
hoofd ir. J. Versteeg. 'We
in feite tussen twee instel-
Zo kan het natuurlijk
ïjven, en daarom heeft de
yen termijn gesteld waaxbin-
zaak opgelost moet zijn.
e uitwerking daarvan gaat
ihoeksgesprek van vandaag.
er ongetwijfeld op neer
dat RCN, zij het met lange
'de vaatjes alsnog voor ver-
accepteert.
ïlige pap
situatie Is in de wereld
otudfo door een uit de hand ge-
iglrig tot zuinigheid van
Dodewaard. Het betreffende soort
afval, gebruikte ionenwisselaar, is
een korrelige pap die flink radioac
tief ls. Volgens voorschrift moet dat
worden aangeleverd in gesloten
stalen vaten die grotendeels met
beton zijn volgestort. Midden in
dat beton zit een afgepaste hoe
veelheid van de pap ingesloten. Al
weer volgens voorschrift, mag het
stralingsniveau aan de buitenwand
van een vaatje niet hoger zijn dan
0.2 rem per uur (rem/h). Dat ni
veau hangt af van de hoeveelheid
pap en de dikte van het beton waar
het achter zit.
Dodewaard probeert zijn afval in zo
weinig mogelijk vaatjes de deur uit
te krijgen door die grens zo dicht
mogelijk te benaderen. Dat houdt
de verwerking goedkoop en anders
wordt er maar zinloos met beton
gereden.
Daarbij schiet men incidenteel wel
eens over de grens heen, maar daar
schrikt niemand van. Een vaatje
dat wat te veel straling afgeeft,
wordt in de vrachtwagen tussen
minder stralende 'Ingepakt', zodat
aan de buitenkant van de lading de
norm niet wordt overschreden.
Voor het blok
Door een misrekening is' men nu
niet incidenteel maar massaal bo
ven de stralingsnorm terechtgeko
men, zodat die eenvoudige maatre
gel niet meer helpt. Bovendien
heeft RCN bezwaren tegen de ver
werking van normoverschrijdende
vaten. De apparatuur raakt sterker
vervuild. Dat maakt extra schoon
maakwerk nodig en daarbij loopt
het personeel extra straling op, ter
wijl de produktlesnelheid wordt be
perkt. Kennelijk heeft men in Pet
ten de klant in Dodewaard nu eens
voor het blok willen zetten.
Er zal een speciale transportver
gunning bij het ministerie van
volksgezondheid moeten worden
aangevraagd. 'Die is best te krij
gen', zegt de heer Woldering, 'het
gaat er alleen om dat de zaak niet
gewoon met de vrachtrijder mee
gaat maar dat er bijvoorbeeld een
politie-escorte bij komt om te zor
gen dat het transport niet een hele
tijd in een opstopping blijft staan.'
Over één ding zijn drie gespreks
partners van vandaag het al eens:
er moet een betere, centrale ver
werking voor dit soort reactorafval
komen. RCN is er eigenlijk niet zo
goed op ingesteld en vormt in we
zen maar een tijdelijke oplossing
omdat er (nog) niets beters was.
De Pettense instelling voelt er niets
voor om de vuilnisman der Neder
landse kerncentrales te spelen en
misschien is dat op de achtergrond
een van de redenen dat die vaatjes
nog steeds onder hun dekzeilen in
Dodewaard staan. Intussen heeft
het Tweede-Kamerlid Terlouw
(D'66) schriftelijk aan de ministers
Vorrink en Lubbers gevraagd of er
voorschriften zijn overtreden.
Energiecomité's in
zuidelijke provincies
dreigen met actie
Van een verslaggever
TILBURG Als de ministerraad
morgen besluit over te gaan tot de
bouw van een tweede kerncentrale
in het Zeeuwse Borssele zullen de
energiecomité's van Zeeland, Noord-
Brabant en Limburg alle mogelijke
krachten gaan mobiliseren. De mi
nisterraad gaat morgen in beginsel
beslissen over de bouw van nog twee
andere kerncentrales van duizend
megawatt.
De zuidelijke energiecomité's zeg
gen in een brief aan de minister
raad, dë kans dat de eerste van deze
kerncentrales in Borssele wordt ge
bouwd hoog aan te slaan. Dit om
dat 'ondanks vele protesten de voor
bereidingen voor een fusie van de
provinciale electriciteitsmaatschap-
pijen van Limburg, Noord-Brabant
en Zeeland in volle gang zijn.' De
comité's wijzen deze eventuele bouw
als onaanvaardbaar van de hand, zo
lang er nog geen oplossing is gevon
den voor problemen als opslag van
radio-actieve afvalstoffen, algemene
beveiliging, militair gebruik enzo
voorts.
De comité's stellen de ministerraad
voor eerst een economische kernbe
slissing te nemen over de inhoud
van het hele energiebeleid. Dit zou
moeten gebeuren, zo staat in de
brief, via een publieke discussie over
de energienota, gevolgd door een in
spraakprocedure en een parlemen
taire behandeling en vaststelling.
Vervolgens zou over de vorm van on
derdelen een gebruikelijke kernbe
slissing genomen kunnen worden.
pbare
ze Haagse redactie
De Surinaamse Javanenleider Somohardjo zal naar alle waarschijnlijkheid vandaag
kort geding aanspannen tegen de staat, om alsnog binnen enkele dagen zesduizend paspoor-
te krijgen om de Javaanse gezinshoofden nog voor de 25ste november de mogelijkheid te ge
er Nederland te komen. Het kort geding zal dan begin volgende week voor de president van
7a|gse rechtbank dienen.
"djo ls zo gebrand op de
en, omdat alleen op die
1 zijn aanhangers naar Ne-
kunnen komen, om zo de
tdse nationaliteit te behou-
an zij namelijk op 25 no-
(de onafhankelijkheidsda-
i Suriname ingeschreven,
"liezen zij de Nederlandse
Iteit en krijgen automa-
ze onderwijsredactie
HAAG Staatssecretaris
hoger onderwijs) wil geen
«nderzoek naar de declara-
specialisten In academi-
cenhuizen.
oord op vragen van het
Beekmans (D'66) zegt dr.
it het in beginsel niet aan-
tr is dat specialisten naast
>telijke inkomen nog decla-
ran particuliere patiënten
ie zij dan naar eigen goed-
weer kunnen delen met
idewerkers. Daarom heeft
net in principe besloten tot
:uwe regeling, waardoor
ke specialisten' naast hun
als docent een extra toe-
nen krijgen. Over ongeveer
jaar kan het overleg over
Bling worden afgerond, ver-
t. Klein.
eze achtergrond vindt de
■retaris een onderzoek naar
raties van de Amsterdamse
prof. dr. W. H. Brummel-
Binnengasthuis) overbodig.
Brummelkamp is geen uit-
B. hij volgt slechts een
ir en dag bestaande prak-
'en academische ziekenhui-
onderzoek van de fiscale
gsdienst zou volgens dr.
njulst zijn, omdat deze
bedoeld is om bestaande
jölngen te onderzoeken,
belastingfraude op te spo-
tisch de Surinaamse. De Javanen ln
Suriname willen volgens Somo
hardjo de te verwachten politieke
moeilijkheden ontlopen.
De Utrechtse advocaat, mr. Jap-A-
Joe, die de zaak voor Somohardjo
zal verdedigen, denkt een goede
kans te hebben om te winnen. 'De
bewegingsvrijheid van de Javanen
wordt beperkt, omdat zij niet bin
nen een bepaalde tijd een paspoort
kunnen krijgen. De voor hen onge
wilde consequentie hiervan is, dat
zij de Nederlandse nationaliteit
verliezen', aldus Jan-A-Joe. Hij kan
zich overigens wel voorstellen dat
de Surinaamse administratie niet
binnen een week zesduizend pas
poorten kan'produceren, maar dat
moet dan bijvoorbeeld maar wor
den opgelost door de Javanen een
reisdocument te geven, zodat zij
later hier in Nederland een pas
poort kunnen aanvragen.
Mocht Somohardjo het geding te
gen de staat winnen, dan zullen er
vanaf 16 november vier vliegtuigen
per dag naar Nederland vertrekken,
die de zesduizend Javaanse gezins
hoofden dan binnen enkele dagen
hier zullen brengen. Na de onaf
hankelijkheidsdatum zouden er dan
nog eens zo'n 30.000 familieleden
volgen.
De voorzitter van de Tweede Ka
mercommissie voor opvang en be
geleiding van Surinamers, de heer
Van Zeil (KVP) heeft woensdag al
verklaard dat van opvang van deze
grote groep geen sprake kan zijn.
Aan de huidige stroom Surinamers
hebben de opvangbureaus hun han
den al meer dan vol. Verwacht
wordt dat aan het eind van het
jaar de opvangcapaciteit volledig
uitgeput zal zijn. Dan zullen er
ongeveer tienduizend Surinamers in
de o pvangcentra zitten. Nog eens
35.000 extra is absoluut onmogelijk,
aldus de heer Van Zeil.
nr.
b
Van onze sociaal-economische
redactie
DEN HAAG De regering door
kruist haar eigen normen door
het oost-Groningse confectie
bedrijf Seriös met overheidsgeld
op de been te houden onder de
nieuwe naam 'Nijkans'. Dit zegt
het VNO, de grootste werkge
versorganisatie.
Seriös kreeg al vaker overheids
steun. De eigenaars slaagden er
niet ln het bedrijf gaande te hou
den. De overheid heeft al het ge
bouw gekocht en wil nu ook de
machines kopen. Aanleiding hiertoe
is de bedrijfsbezetting door de Se
riös werknemers, waarbij het CPN-
kamerlid Free Meis betrokken was.
Volgens het VNO zijn ook met het
jongste regeringsingrljpen de le
venskansen van het bedrijf 'nihil'.
Aan de rtgeringsnorm dat het ge
steunde bedrijf op den duur weer
voldoende eigen concurrentiever
mogen krijgt, wordt daarom niet
voldaan volgens het VNO. Boven
dien beconcurreert het nieuwe be
drijf andere bedrijven op de toch
al krappe confectiemarkt. Dat ge
beurt zeker wanneer zoals minis
ter Boersma aankondigde 'Nij
kans' wordt voorgetrokken bij
overheidsopdrachten (uniformen en
dergelijke).
Het VNO 'begrijpt op zichzelf' dat
het kabinet geen sociale onrust in
oost-Groningen kan gebruiken.
Maar de werkgevers vrezen dat het
huidige beleid op den d lur meer
nadelen dan voordelen zal hebben
voor de Nederlandse economie.
Van onze redacteur wetenschappen
DEN HAAG 'Zowel bij de overheid als in het bedrijfsleven, heeft
men de afgelopen jaren misschien wel eens te veel gewerkt vanuit
de gedachte dat men de middelen had gevonden om in voldoende
mate de toekomst te overzien, en dat men hierop een strakke plan
ning kon bouwen.'
Met een dekzeil tegen de regen maar niets tegen het te hoge
stralingsniveau staan honderden vaatjes radioactief afval al twee
maanden op het terrein van de kerncentrale Dodewaard.
Van onze correspondent
PARAMARIBO De regeringscoalitie en de oppositie in het Suri
naamse parlement zijn elkaar op een paar punten tegemoet geko
men bij het vooroverleg over de vaststelling van een nieuwe grond
wet. Het gaat echter om zeer ondergeschikte punten, zei oppositie
leider Lachmon.
De oppositie stelt .zich nog steeds
op het standpunt dat binnen vijf
maanden na de onafhankelijkheid
Van een verslaggever
VLISSINGEN Nadat de vakbon
den zich al eerder negatief hadden
uitgelaten over de eventuele vesti
ging van het Italiaanse petrochemi
sche bedrijf Montedison, in het
Zeeuwse Nieuwdorp, maken nu ook
de twaalfhonderd inwoners van dit
dorp zich ernstig zorgen over deze
geplande vestiging in het Sloege-
bied.
Burgemeester R. G. van Waes van
Borssele vindt echter, dat de bevol
king zich ten onrechte ongerust
maakt. Het bedrijf heeft zelf nog
geen beslissing genomen of het wel
naar Nederland wil komen. Mocht
dat besluit vallen, dan zullen, aldus
burgemeester van Waes, toch eerst
de gemeenteraden van Borssele en
Vlissingen en ook de provinciale sta
ten inspraak krijgen. Daarna zal het
havenschap Vlissingen de eventuele
grondaankoop met Montedison re
gelen. De burgemeesters van Vlis
singen en Borssele zijn zelf lid van
de raad van bestuur van het haven
schap, zodat er 'niets buiten de ge
meenten om kan worden geregeld'.
Districtbestuurder Pel van het NW
verwacht op korte termijn een be
slissing over de vestiging van het
Italiaanse 'mammoetbedri.if'. De vak
bonden willen dat er in Zeeland een
sociaal vestigingsbeleid wordt opge
steld 'dat is dan een soort all-risk-
verzekering voor allen die bij dit
bedrijf betrokken zijzn', meent de
heer Pelt
nieuwe verkiezingen moeten wor
den gehouden. Ook houdt de oppo
sitie vast aan de eis, dat de nieuwe
grondwet moet een twee-derde
meerderheid in het parlement moet
worden vastgesteld. Voor nationali
satie van buitenlandse onderne
mingen zou volgens de oppositie
eveneens een twee-derde meerder
heid nodig zijn.
Er ls overeenstemming bereikt over
het punt dat alleen Surinamers in
Suriname straks kunnen stemmen.
Surinamers in Nederland kunnen
dus straks niet stemmen, ook niet
bij volmacht.
Statenvoorzitter Wijntuin zed, dat
het parlement waarschijnlijk van
daag zal beginnen met behandeling
van de grondwet.
De VHP-fractie had graag In Geor
ge Hindorie bij het beraad willen
hebben, zo zei Lachmon. Hindorie
kan als VHP-er zijn eisen, stellen.
Hindorie, diie zich buiten de partij
discipline stelt, was echter niet
aanwezig in het staten ge bouw.
VLUG
Lachmon verklaarde tenslotte, dat
de kwestie van een nieuwe vlag
voor Suriname nog heel wat hoofd
brekens zal kosten. Hij kon niet
vertellen hoe de vlag er precies zal
uitzien, maar hij wist wel dat deze
de kleuren groen, rood en geel zal
krijgen. Groen, aldus de interpreta
tie van Lachmon, voor de Nationale
Partij Suriname, rood voor de Par
tij Nationalistische Républiek en
geel voor de Progressieve Suri
naamse Volkspartij: de drie belang
rijkste partijen in de Surinaamse
regeringscolatie. Het is wel heel
toevallig dat deze partijkleuren te
vens de kleuren zijn van de nieuwe
vlag, vond Lachmon. Misschien
krijgt de nieuwe Surinaamse vlag
ook nog een goud kleurige ster in
het midden.
Minister F. H. P. Trip (wetenschaps
beleid) deed deze bekentenis giste
ren in een rede over de rol van de
maatschappijwetenschappen in een
technologisch Europa, op de vierde
parlementaire en wetenschappelijke
conferentie van de Raad van Europa
in Florence.
Er is ooit gedacht, aldus de heer
Trip, dat het zou lukken om ook in
de sociale wetenschappen wiskundi
ge wetten, theorieën en modellen op
te stellen, waardoor de maatschap
pelijke ontwikkeling op basis van
'hard' onderzoek zou kunnen worden
gepland. Maar het optimisme uit
die tijd is wel voorbij. 'De over
tuiging groeit dat er duidelijke en
principiële grenzen zijn aan de mo
gelijkheden van de sociale weten
schappen tot werkelijke verklaring
en voorspelling.'
Daarmee wilde minister Trip de
maatschappijwetenschappen overi
gens bepaald niet als onbruikbaar
aan de kant zetten. Zij kunnen 'een
veel grotere kennis en een veel die
per inzicht geven', ze 'zijn bepaald
nog lang niet aan het einde van hun
mogelijkheden met betrekking tot
onderzoek ten behoeve van het be
leid'. Maar dat zal dan niet zo zeer
het op directe toepassing gerichte
onderzoek zijn, meent de heer Trip.
'Het indirecte effect van kennis over
de ontwikkeling van verschillende
sociale processen is misschien be
langrijker dan het gebruik dat van
die kennis gemaakt wordt door de
regering en andere beslissende in
stanties.'
Dat wil niet zeggen dat het ln be
ginsel fundamentele onderzoek niet
op concrete beleidsproblemen zou
moeten worden afgestemd. Maar
die zouden op een vrij algemeen ni
veau bekeken moeten worden: be
moeienissen met de praktische be
leidsuitvoering brengen het risico op
mislukkingen met zich mee waarop
Van een verslaggever
RUINEN - Het gemeentebestuur van
het Drentse Ruinen heeft tegen vijf
entwintig ouders proces-verbaal la
ten opmaken, omdat zij weigeren hun
kinderen naar de lagere school in
Fluitenberg te sturen. De ouders hou
den hun kinderen thuis, omdat het
schoolhoofd ontucht met hen zou
hebben gepleegd. De rechtbank in
Assen en in hoger beroep het Leeuw
ardense hof hebben de man hiervan
vrijgesproken. Slechts vijf kinderen
gaan nog naar de school.
Van een verslaggever
NIEUW-VENNEP De 26-jarige
militair H. F. Mohkum uit Amster
dam is giteren omgekomen op rijks
weg 4 bij Nieuw Vennep. Zijn auto
begon ploteling te slingeren en kwam
dwars voor een trekker met opleg
ger tot stilstand. De militair was op
slag dood.
al eerder werd gewezen. Toch is
zelfs op dat niveau de situatie min
der tragisch dan zij zich wel laat
aanzien. Een klein onderzoekje wees
erop, aldus minister Trip, dat be
leidsfunctionarissen gunstiger den
ken over de invloed van toegepast
sociaal onderzoek, dan de onderzoe
kers zelf.
De snelle economische groei, die een
paar jaar geleden te laat als
probleem werd herkend (Club van
Rome), is inmiddels spontaan ver
traagd en tot staan gekomen. Die
omslag, die volgens veler mening
zal doorzetten, doet zich ook voor
ten aanzien van een aantal andere
maatschappelijke gebieden dan die
van economie en materieel welzijn,
zei de heer Trip. Dat zal ongetwij
feld grote maatschappelijke proble
men met zich brengen, en die zou
den veelzijdig onderzocht moeten
worden, waarbij de nadruk op de so
ciale wetenschappen moet vallen. Die
zouden daardoor indringender en vol
lediger worden ingeschakeld dan tot
dusver het geval is geweest.
Minister Trip
Toekomstige regeling
nationaliteiten
Suriname aanvaard
Van een verslaggever
DEN HAAG De Tweede Kamer is
gisteren akkoord gegaan met twee
regeringsvoorstellen verband hou*
dende met het onafhankelijk wor
den van Suriname. Het ene betreft
de toekomstige regeling van de na
tionaliteiten, het andere de rechts
positie van het militair en burger
personeel dat onder defensie res
sorteert en in Suriname werkt.
Van het burgerpersoneel, 264 werk
nemers. heeft zestig procent beslo-1
ten over te gaan naar de Suri
naamse krijgsmacht. Van de reste
rende veertig procent hebben 39
werknemers nog geen beslissing ge
nomen. De overigen eien af van
indiensttreding bij de krijgsmacht
van Suriname.
I Gedistingeerd. Maar ook vlot. Met aktuele
mode-aksenten. Mantels waarm vrouw jong
in blijft. In uw warenhuis.
Velours mantel met
stikselgarnering
langs kraag, revers en
zakken. In o.m. camel
en blauw.
Maten 42 t/m 50
Loden mantel met
afknoopbare pellerine
en bindceintuur.
In o.m. rafblauw en
zwart.
Maten 38 t/m 44
