Van der Leeuw en de neutralen
Raad van Kerken: kwart miljoen
gulden ter bestrijding racisme
VJ
Vandaa
Groet aan kerken in Suriname
1
'Bezittelijk
voornaamwoord
uit liedboek'
Waarom praten
ANC en PAC
niet mee?
Zaak-Kuitert
op gereformeerde
synode
Israël helpen
met staats
leningen
ar
Geen ander
pauskeuze 5
V
„Ik ben hier bij de Amro net Spaar Plus
gaan sparen. Nu krijg ik ó'AVo, zonder
vastzetten. Alleen als je wat opneemt,
betaal je daarover 1% terug. Maar ik
kom niet zo gauw aan m'n reserve-
r ïtje, dus dat zit wel goed. Koppiekoppie,hè?"
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1975
KERK-BINNENLAND
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
In Groningen herdenken ze vandaag professor dr. G. van der Leeuw
omdat het vijfentwintig jaar geleden is dat hij stierf. Toen ik hier
over bericht ontving, keek ik even vreemd op: een zilveren over-
lijdensjubileum.dat is, zacht gezegd, enigszins ongebruikelijk.
Maar ik kan er heel goed inkomen dat er mensen zijn die graag een
gelegenheid zoeken om de verdiensten van deze bijzondere man,
deze 'dienaar van God en hoogleraar te Groningen', nog eens naar
voren te halen.
Van der Leeuw is, denk ik, de laatste
geleerde geweest die veréérd werd,
door vakmensen en door leken. Een
paar jaar na de oorlog maakte ik in
Naarden een uitvoering van Bach's
Hohe Messe mee. Op de terugweg zat,
tot Amersfoort, professor Van der
Leeuw bij mij in de coupé. Ik kende
hem niet persoonlijk, ik durfde hem
niet aan te spreken en schutterde wat
onhandig met zijn boekje over de
Hohe Messe dat ik bij me had, maar
thuis vertelde ik opgetogen dat Van
der Leeuw schuin tegenover me had
gezeten in de trein: hij reisde ook
derde! Deze laatste bijzonderheid
droeg weer bij tot mijn verering. Zó
iemand gewoon op een houten bank.
Nu is professor Van der Leeuw voor
mij niet direct de internationaal be
faamde godsdienstfenomenoloog en
godsdiensthistoricus en ook niet de
latere minister van onderwijs. Hij
kwam dichter in de buurt met zijn
'Wegen en grenzen' (over de verhou
ding van religie en kunst), maar hij
is en blijft voor mij vooral de man
van 'Balans van het christendom' en
'Balans van Nederland'. Deze glas
helder en meeslepend geschreven
boekjes heb ik kort na de bevrijding
gretig gelezen en herlezen en als ik
in een sombere conversatie over
geestelijke boosheden een woord kan
laten vallen dat niet alleen fleurig is
maar ook nog een beetje verstandig,
is dit te danken aan mijn vlijtige lec
tuur van die beide geschriften.
'Balans van het christendom' had hij
in november 1940 geschreven. Na de
oorlog kreeg het zijn grote versprei
ding. Van der Leeuw tekent hierin
het vermageringsproces van het chris
tendom, dat verslapt was tot 'een
krachteloze vroomheid naast het
eigenlijke leven der mensheid om:
een karakterloos, nog flauw aan een
kerk herinnerend zaaltje naast de
fabriek en het station en het kan
toorgebouw'. Maar, zo kon hij er in
de druk van 1946 aan toevoegen, het
christendom dat onverschilligheid en
vrijblijvende waardering als dagelijks
brood toegeworpen had gekregen,
had nu zijn vijanden en daarmee zich
zelf leren kennen. Van der Leeuw
zag in zijn getuigende analyse (hij
ging akkoord met deze aanduiding
van zijn boekje) een nieuwe weg. En
in 'Balans van Nederland' is hij bezig
geweest met de vraag waar, speciaal
met betrekking tot de vaderlandse
situatie, die weg begint en waarheen
hij leidt.
Later heb ik nog eens een bundel op
stellen van Van der Leeuw op de
G. van der Leeuw
kop getikt. Ik heb dat boek niet bij
me, maar ik kan uit het hoofd de
geestige opmerking citeren die hij
maakt in een verhaal over het huwe
lijk: je denkt nog steeds gelijk over
Dostojewski en Ravel, maar het
eerste verschil begint met de vraag
of het gehakt al of niet met uitjes
moet worden toebereid.Verder
merkte ik dat Van der Leeuw ook
alles afwist van detectiveromans.
Maar meer nog dan zijn kennis en
zijn geest bewonder ik zijn kunst om
'n brede schare in de vruchten daar
van te laten delen: die kleinere wer
ken zijn volstrekt klaar en toeganke
lijk, zonder enig vertoon van ge
leerdheid (ik denk: juist omdat ze
rusten op grote geleerdheid) en tege
lijk zonder enige neiging tot neerbui
gende vereenvoudiging. Nog steeds
verwijs ik iemand die snel een be
paalde wijsgerige stroming moet kun
nen typeren, naar bladzij zoveel van
'Balans van het christendom'. Ik weet
eigenlijk maar één man die na Van
der Leeuw deze bijzondere kunst van
mededeelzaamheid verstaat: de gere
formeerde professor Kuitert, lees zijn
'Zonder geloof vaart niemand wel'
daar maar eens op na.
Ik had het zojuist over geestelijke
boosheden. Daartoe behoort wat we
vertrossing noemen: die vadsig-
vriendelijke vrijblijvendheid waar
mee je alle kanten uitkunt maar
waarbij je toch het liefst lekker op je
stoel blijft zitten. Van der Leeuw
kende die aanduiding niet, maar wel
het verschijnsel. Hij had het, in 'Ba
lans van Nederland' over 'de neutra
len' en ik wil tot slot een paar frag
menten doorgeven van wat hij over
de neutralen zegt:
Doch de toeziende bourgeoisie be
staat volstrekt niet allen uit intellec-
tueelen. Men vindt de vrij blijvende
houding onder alle klassen en beroe
pen van onze maatschappij, ook bij
den kleinen burger en vaak bij den
boer; zelfs wel bij den arbeider, hoe
wel niet zeer vaak. Leven en laten
leven (maar geenszins onbesproken
laten leven), is hier de leus. Mijn
leven is mijn zaak en ik richt het
zooveel mogelijk op mijn manier in.
Met U heb ik niets te maken en U
niet met mij, als wij tenminste niet
toevallig familie van elkaar zijn. Wat
U gelooft, moet U zelf weten, en wat
ik er voor staatkundige meeningen
op na houdt, is mijn zaak. Maar het
is gemakkelijker er in het geheel
geen geprononceerde overtuigingen
op na te houden. Men kan met ieder
een eindje meepraten: in het Heils
leger is 'ook veel goeds' en de toe
standen in de arbeiderswereld maken
veel socialisme begrijpelijk. Maar
men moet niet te ver gaan. Niet 'dwe
pen'. En zich vooral niet vastleggen.
Al deze lieden komen in het koffie
huis met dien echt Nederlandschen
naam: 'Café Neutraal' te Amsterdam.
Het is maar jammer, dat het in den
oorlogstijd een N.S.B.-centrum was.
De toeziende bourgeoisie zou ons bij
na verzoenen met haar contrast en
noodzakelijk complement. Ik ten
minste begin voor een 'vrijgesteld'
arbeidersleider, voor een actieven
Jeruel-zendeling en voor een be
moeiziek ouderling-op-huisbezoek te
gevoelen, wanneer ik lang naar de
neutralen heb gekeken.
Maar het bestaan van de neutrale
zone is niettemin voor ons volk een
pest. Dat wordt ons duidelijk, wan
neer wij zien naar die sfeer, waarin
de neutraliteit oppermachtig heerscht,
en die zoo geweldig breed is: ae
sfeer van sport, bioscoop, pers van
het genre Telegraaf en De Courant-
Het Nieuws van den Dag, radio van
het genre A.V.R.O.
Ik heb nooit veel gevoeld voor de
N.C.R.V., KiR.O. of V.A.R.A.; maar ik
heb ze toch honderdmaal liever dan
het neutrale radiogif, dat ons volk
jarenlang is ingespoten: slechte
smaakbedervende muziek (met als
cultureelen zondendelger het Con
certgebouworkest!), zoutelooze en
platte humor, algemeene cultuur
praatjes zonder karakter. En daarbij
maakten onze kinderen hun werk en
waschten onze huismoeders kopjes
om! Een eindelooze jazz-dreun en
een algemeen vrij blijvend geleuter,
ziedaar de neutrale radio-sfeer Cdie
trouwens aan den 'sectarischen' om
roep ook niet vreemd was)
Van een onzer redacteuren
AMERSFOORT Met dertien
tegen vier stemmen heeft de raad
van kerken zich geschaard ach
ter de aanbeveling, dat de raad
en de hierbij aangesloten kerken
honderdduizend dollar (263.000
gulden) storten in het speciaal
fonds van de wereldraad van
kerken ter bestrijding van het
racisme.
Het is de bedoeling van de raad. dat
de ledenkerken hiervoor hun alge
mene middelen aanspreken en niet
een beroep doen op speciale bijdra
gen of collecten. Dit om tot uitdruk
king te brengen, dat het bij steun aan
het speciaal fonds niet gaat om hulp,
maar om werkelijke herverdeling van
macht.
Deze aanbeveling van de raad van
kerken doorkruist de gedragslijn, die
thans in de hervormde kerk en de
gereformeerde kerken gebruikelijk is
ten aanzien van de geldwerving voor
het speciaal fonds. Het breed mode-
ramen van de hervormde kerk. dat
twee weken geleden juist besloot tot
een nieuwe actie in deze kerk voor
het fonds, koos daarbij uitdrukkelijk
voor een vrijwillige actie. De over
weging daarbij was, dat het niet juist
zou zijn uit algemene middelen een
bedrag beschikbaar te stellen gezien
de vragen, die bij vele kerkleden le
ven ten aanzien van dit fonds.
De aanbeveling van de raad van ker
ken is vervat in 'Bevrijding als op
dracht van de kerken', een beleids
advies dat aan de raad van kerken
is uitgebracht door zijn sectie inter
nationale zaken. Met dezelfde stem
verhouding (13 tegen 4) aanvaardde
de raad van kerken dit advies in
geest en hoofdzaak en nam hij de
aanbeveling over, dat vanuit de raad
een commissie voor rassenvraagstuk
ken wordt gevormd.
Deze commissie zou de raad met na
me van dienst kunnen zijn bij diens
medewerking aan het programma ter
bestrijding van het racisme en het
speciaal fonds van de wereldraad.
Unaniem achtte de raad van kerken
het noodzakelijk, dat de wereldraad
voortdurend aandacht besteedt aan
de problemen van gewapend geweld
als middel tot verandering en dat de
wereldraad zijn stellingname jegens
onderdrukten, die tot gewapend ver
zet zijn overgegaan, steeds opnieuw
toetst.
De raad van kerken heeft voorts een
werkgroep in het leven geroepen, die
zal coördineren bij het vaststellen
en uitvoeren van het beleid van de
kerken betreffende het geestelijk en
maatschappelijk welzijn van de Su-
rinamers in Nederland.
De werkgroep zal haar aandacht bij
zonder richten op de geestelijke be
geleiding van de Surinamers en de
sociale dienstverlening van de ker
ken, wat inhoudt dat de parochies en
kerkelijke gemeenten wordt gewezen
op hun verantwoordelijkheid in de
zen. De werkgroep zal zich ook bezig
houden met de moeilijkheden van de
Surinaamse jeugd in ons land en met
de overheid overleggen inzake haar
beleid ten aanzien van de Surinaam
se minderheid in onze samenleving.
In de werkgroep zijn benoemd ds.
A. Dronkers (herv.), dr. J. Hendriks
(geref.), ds. P. Jansen (evang. broe-
dergem.), ds. J. Legêne (evang broe-
dergem.), pater J. Rijk (r.k.) en ds.
J. van Veen (herv.).
AMERSFOORT De raad van
kerken in Nederland heeft bij ge
legenheid van de onafhankelijk
heidsverklaring van Suriname het
'comité van christelijke kerken' in
dat land de volgende brief gezon
den:
'De raad van kerken in Nederland
groet u allen, die u vanuit uw ker
ken vertegenwoordigt, zeer harte
lijk aan de vooravond van de onaf
hankelijkheid van uw land. 25 no
vember 1975 betekent niet alleen
voor de bevolking van Suriname in
haar geheel, maar zeker ook voor
u als kerken een keerpunt van
groot gewicht in de geschiedenis. U
hebt immers door de prediking van
het evangelie, de opbouw van uw
gemeenten en parochies en uw ar
beid op sociaal gebied deels onbe
wust en deels bewust medegewerkt
aan de geestelijke voorbereiding
van dit ogenblik. Wij zijn ons er
pijnlijk van bewust, dat de inzet
hiervoor van de Nederlandse ker
ken een magere afbetaling was op
de schuld die christelijk Nederland
in de loop van de eeuwen jegens
Suriname en zijn bewoners op zich
heeft geladen.
Op grond van het evangelie van
verzoening en vernieuwing door Je
zus Christus, Heer der wereld, ho
pen wij oprecht dat de kerken van
Suriname en de kerken van Neder
land, ook in de nieuwe staatkundi
ge verhouding, met elkaar verbon
den zullen blijven.
Te midden van de bange onzeker
heid bij zovelen en de verdeeldheid
op zo velerlei gebied, is Christus'
kerk geroepen Hem te verkondigen,
die bevrijdt en verenigt. Wij bid
den voor en met u, dat de Heer u
kracht en wijsheid zal schenken om
met woord en daad moedig deze
taak te vervullen tot opbouw en
eenwording van uw volk.
Dankbaar stellen wij vast "dat onze
oproep aan de Nederlandse kerken,
een open oog te hebben voor de
problemen van de Surinamers in
Nederland, goede weerklank begint
te vinden. Ook wordt reeds in vele
gemeenten en parochies positief
gereageerd op ons verzoek om de
uit uw kerken afkomstige leden te
bezoeken en hen uit te nodigen
deel te nemen aan het leven van
de plaatselijke kerken. Wij beloven
dat het welzijn van de Surinamers
in Nederland ons blijvend ter harte
zal gaan.
Wij verzoeken u onze groeten, ge
lukwensen en zegenbede over te
willen brengen aan uw gemeenten
en parochies. Wij gedenken u in
onze voorbede en vragen u ons te
willen gedenken.
Door het geloof in Christus met u
verbonden, groet u de raad van
kerken in Nederland.'
UIT
VAN LEZERS
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatle wordt de liaam van
de schrijver vermeld.
Marineschepen
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Ds. F. J. Dun
te Hummelo wil, dat het be
zittelijk voornaamwoord bij
de Godsnaam ('HEER' of
'HERE' als weergave van het
Hebreeuwse JHVH) uit het
Liedboek voor de kerken ge
schrapt wordt. Als lid van de
hervormde synode heeft hij
een motie ingediend, waarin
er bij de commissie voor het
kerklied op aangedrongen
wordt, deze woorden bij een
nieuwe druk of een revisie te
vervangen.
Zijn motie toelichtend zegt
ds. Dun, dat hij twaalf plaat
sen in de nieuwe psalmberij
ming gevonden heeft, waarin
het woord HEER/HERE (met
hoofdletters gedrukt om te
onderstrepen dat het de
weergave is van de godsnaam
JHVH) voorafgegaan wordt
door 'mijn', 'onze' of dergelij
ke. Hij noemt dit 'een onmo
gelijke zaak'.
'De naam JHVH, zelfs in het
door de traditie geadelde
woord HEER of HERE, kan
niet met 'mijn' of 'onze' wor
den verbonden. De Godsnaam
kan zelfs niet in weergave in
bezit genomen worden door
mij of ons of wie dan ook,'
aldus ds. Dun. Er is volgens
hem geen enkele vertaling of
berijming, waarin dit voor
komt, behalve die in het Lied
boek. Het betreft onder meer
Psalm 9:5, 40:7, 121:1 en
146:1.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Direktie - commerciële
afdelingen -
administratie:
Wibautstraat 131,
tel. 020-913456,
Postbus 859.
Pedaktle:
Nieuwe Zijds Voorburg
wal 280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9. Rotterdam.
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
ZWOLLE/GRONINGEN:
Melkmarkt 65, Zwolle
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Angola-comité
In een kommentaar gaat de redactie
van Trouw in de krant van dinsdag
11 november in op het probleem An
gola en op de advertentie van het
Angola-comité, waarin het comité
zijn vertrouwen uitspreekt in de be
vrijdingsbeweging MPLA. De re
dactie schrijft dat het voor Angola
het beste zou zijn, indien er in An
gola een regering van de drie bewe
gingen zou komen 'hoe onwaar
schijnlijk dat op dit ogenblik ook
lijkt'. Inderdaad is de kans dat het
tot een dergelijke oplossing komt
zeer klein. Maar ook in dat geval
ziet het Angola-comité de MPLA als
de organisatie die het meest bij kan
dragen aan de opbouw van het nieu
we Angola, omdat deze beweging de
rijke bodemschatten van het land
ten goede wil laten komen van de
arme bevolking van Angola, omdat
de MPLA een nationaal karakter
heeft en niet aan een bepaalde stam
gebonden is, en omdat de MPLA
over een goed kader beschikt dat
heeft bewezen het land te kunnen
regeren. Maar het is onjuist alleen
een politiek te hebben voor het ge
val er in Angola iets zeer onwaar
schijnlijks gebeurt. De kwestie-An
gola is te zeer geïnternat'onalv^erci
de belangen die op h"t «p-*!
zijn te groot. Maar ook in d- t ~r
val ve-dion* de **t»T a r>'
Dat wilden we tot u'M
grtn in onz
Ik lees dat minister Vredeling met
zijn Duitse collega Leber de moge
lijkheid besproken heeft dat Neder
land een deel van de Duitse marine
overneemt (stuivertje wisselen).
Nederland let op uw zaak! Wanneer
deze voornemens van bovengenoem
de minister een feit zouden worden
en als plan uitgevoerd, zou dat Ne
derland op geweldig grote kosten
komen in deze tijd waarin reeds een
miljardentekort is. Waar moeten die
gelden vandaan komen? Voor die
standaard fregatten die 225 miljoen
per stuk kosten, 18 stuks dus 18
maal 25 is 4050 miljoen. En dat in
een tijd waarin zoveel te kort is en
er honderdduizenden werklozen zijn
die toch ook gesteund moeten wor
den. Ik zou minister Vredeling wil
len aanraden: bezint eer gij begint!
Zorg dat g'ons volk niet aan Duits
land bindt.
Kairos tot synode:
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De werkgroep Kai
ros heeft eeii brief aan de gerefor
meerde synode geschreven. Daarin
betreurt Kairos het, dat de synode
bij het beraad over voortzetting van
de steun aan het anti-racisme-pro-
gram van de wereldraad, komende
woensdag in Lunteren, geen ver
tegenwoordigers van de zwarte be
vrijdingsbewegingen heeft betrokken.
De synode mist daarmee een kans,
om een dialoog te bewerken tussen
hen en vertegenwoordigers van de
blanke Nederduitse gereformeerde
kerk. Volgens Kairos is het ultima
tum, dat de NK kerk aan de gerefor
meerde kerken in Nederland gesteld
heeft (uit het PCR, of anders verbre
ken wij de banden met jullie) het
uiteindelijk gevolg van vertekende
beeldvorming in blank Zuid-Afrika
over doel en werwijze van de zware
emancipatiebewegingen (ANC en
PAC).
De ontwikkelingen hebben de blan
ken in Zuid-Afrika reeds gedwongen
hun louter negatieve voorstellingen
van het Freümo in Mozambique en
de bevrijdingsbewegingen in Rhode-
sië te herzien. 'Is dit niet de tijd om
blank Zuid-Afrika erop te wijzen, dat
het ook een gevaarlijke politieke ver
gissing is ANC en PAC te blijven
beschouwen als organisaties, die
slechts terreur en geweld tot doel
hebben? En ligt het niet op de weg
van de gereformeerde kerken in Ne
derland, die een organisatie als het
ANC steunen, om toe te werken naar
een klimaat, waarin eventueel buiten
Zuid-Afrika eindelijk de dialoog kan
ontstaan tussen leidende figuren in
blanke kring en leiders van de be
vrijdingsbewegingen?' aldus de brief
van Kairos, die ondertekend is door
o.a. prof. dr. J. Verkuyl.
UTRECHT De gereformeerde
synode zal zich volgende week don
derdag de gehele dag bezig houden
met binnengekomen bezwaarschrif
ten tegen prof. dr. H.'M. Kuitert en
zijn positie als pre-adviseur van de
synode. De recent ingekomen be
zwaarschriften tegen de VU-hoogle-
raar hebben vooral betrekking op
zijn publikatie 'Zonder geloof vaart
hiemand wel'.
De synode vergadert van dinsdag
tot en met zaterdag. Dinsdag ko
men zendingszaken aan de orde,
woensdag spreekt de synode, zoals
gemeld, over de steun aan het we
reldraadprogramma tot bestrijding
van het racisme en de verhouding
met de Nederduits Gereformeerde
Kerk in Zuid-Afrika. De kwestie
Zuid-Afrika en Kuitert worden
eventueel vrijdag en zaterdag nog
verder besproken. Verder is de vrij
dag gewijd aan diverse kleinere za
ken en de zaterdag aan het diaco
naat.
(ADVERTENTIE)
Ede
F. Bruyn
Gebedsverhoring
Wat toch een gebedsverhoring was
dat, de bevrijding van de heer Her-
rema, laten wij allen dat toch op
merken en ter harte nemen. God
laat nooit een bidder staan; de he
melse Vader heeft goede gaven voor
wie Hem daarom bidden. Ja, geach
te heer Herrema, bijna in alle ker
ken is voor uw bevrijding uit uw
gijzeling gebeden, ook in vele gezin
nen is voor u geneden. En nu ook
werd zondag in de kerken voo. u^%
be vrij..; g g j.. :,en
li ie
TE GEMAKKELIJK
Drs. A. Kamer Geref. L
voor Overijssel etc. vrij lil
maakt het zich wel erg
lijk als hij allerlei gangbar
en begrippen uit geschrift!
roepen van maatschr.pp!
geerde groepen onder hetl
cialistisch woordenboek' ol
treme wijze gaat verklarei
oppassen, zegt hij, want a
met terreur alles wat de
sche beweging een voet i
'In hetsocialistisch jarj
mens pas gelukkig als f
dat wil zeggen: vrij van i
die hem vervreemden vai
luk'. Is dat in het evangel!
Hij gaat verder: 'Daarom
arbeider tegenover de werk
hem uitbuit; daarom staar
tegenover ouders, die gi
hen uitoefenen: daarom
staatsburgers tegenover
heid. die gezag uitoefent',
den de uitbuitende werk
ouders even gemakkelijk ofelev
lelii
soc
erv
il a.
van
AMSTERDAM Zeven en dertig
vooraanstaande hervormden hebben
alle plaatselijke kerksraden aange
spoord, Iraël daadwerkelijk te steu
nen door deel te nemen aan Israëli
sche staatsleningen.
De 37 hebben het oog op dé 'State of
Israel bonds', waarvan de inkomsten
ingevolge de Israëlische wet inte
graal voor de financiering van de
ontwikkelingsbegroting worden ge
bruikt. Het is dus uitgesloten, zo
wordt in de brief aan de kerkeraden
verduidelijkt, dat dit geld direct of
indirect gebruikt wordt voor de aan
schaf van militair materieel.
Tot de 37 behoren onder meer prof.
dr. J. J. Buskes en ds. A. A. Spijker
boer. 'Zolang Israël geen vrede heeft
kunnen sluiten met de Arabische
staten en de Palestijnen, en zolang
het geen normale diplomatieke be
trekkingen heeft kunnen aanknopen,
wordt het in zijn bestaan bedreigd.
Voor ons een reden te meer om na
te gaan, hoe we Israël kunnen bij
staan.' schrijven zij.
gesteld. Niet de ouders die
maltraiteren, maar gewoo
die gezag uitoefenen. Hier ja
drs. Kamer het zich zo g(
omdat hij inderdaad voofc1*'
extreme inzichten onder
laat doorgaan voor hèt soc
standpunt. Wat zou hij en,,
wanneer iemand op deze
sectarisch-christelijke inzie *le
de doen doorgaan voor vt SeJ
vrijgemaakte met allerlei
bedoelt? Iedereen kan de
den zelf bedenken. Een
nuanceerd met andersdenl !e£
gesprek trachten te komei
voorshands zinvoller dan
janboerefluitjes voorlichtii
laai
jva
in
ku
dse
eer
NED. HERV. KERK
Beroepen te Werkendam
L. Ravesloot te Oostermeei
dr. C. A. Tukker te KamerU
Afscheid van Schoonebeek
ber te Veenendaal (Sola
tengew. wijkgem. i.w.); i
G. J. Rebel, ber. te Weesp:
mer-CompascuumH. E.
len, ber. te Echteld.
Intrede te Vuursche: H. Ji
uit Stad aan 't Haringvliet
kum: A. A. Bos uit Vlaarc
Woudenberg: J. H. Vlijm
muiden; te Amersfoort: I
Peski uit Thusis (Zw.);
A. W. Berkhof, kand. uit
ten.
Bevestiging te Den Held
Hemstede uit Leiderdorp.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Gauw: H.
kand. te Terzooi, die dit beifc*]
aangenomen.
Intrede te Urk: W. Fee
Leek; te Bakkeveen: H.
kand. uit 't Harde.
GEREF. KERKEN (VRIJG,
Beroepen te Damwoude-Di n'
van den Berg te Nieuwleusc jng
Intrede te Emmen: P. van pa
Spakenburg-Zuid; te Oldi
Veldman, kand. uit Kampei
GEREF. KERKEN (VRIJG.
Beroepen te Zwolle (3e p k
s. m. Dalfsen): D. K. Smit
dingen.
GEREF. GEM.
Bedankt voor Tholen, Den
en Amsterdam-N: J. van 1
Amersfoort.
CHR. GEREF. KERKEN
Afscheid van IJmuiden:
Beek, ber. te Baarn.
Intrede op 21 november te
A. Bakker te Onstwedde.
<h
Di
Jurb
oter
litie
et o
IJ b
cha£
loor
linie
iffer
lens
Ku
ROME (CIC, Reuter) >p d<
keuze blijft het exclusie ien
van het college van gem
120) kardinalen. Dit blijk Ier i
apostolische constitutie 1
pontifici eligendo', die pat
gisteren heeft gepubliceerd'^
tekent, dat ondanks tienp
bisschoppen alles bij
blijft.
geei
il:
ir k:
Het tweede Vaticaans cor ;eha
de mede verantwoordelij kbjin
de bisschoppen in het bes
de kerk sterk onderstreept
liet het Vaticaan naar aU
van allerlei geruchten wi
de voorschriften over de
reeds geruime tijd in stud
Het plan van de paus
voorzitters van bisschopj
renties tot het kiescolleg
laten, zou geleid hebben
dreigen met aftreden dooif1
rijke curiekardinalen.
1973 kondigde de paus eei
ming van het kiescollege a
zei hij ook, dat het in ovei A
ming met de geschiedenis
kardinalencollege en met
sen van het laatste conc :p
wanneer de vijftien leder
raad van de bisschopp
zouden deelnemen aan de
Het nu verschenen paus
creet sluit de bisschoppen,
kardinaal zijn, nadrukkelij
pauskeuze uit. Zo wordt
zegd. dat wanneer een
overlijden tijdens een o
een bisschoppensynode ell
ling van die kant om de
te beïnvloeden 'nietig en
hee
dat
lel)
