£ahai u-akkoord 'in zicht'
hha steeds machtiger
ils olie-producent
ANGOLA VANDAAG ONAFHANKELIJK NA 14 JAAR OORLOG
Palme: medezeggenschap
in alle ondernemingen
stuur
overgedragen aan VN
tl-
Libanees gaat
FAO leiden
Scheel vier dagen in de Sowjet-Unie
Geen wijziging in
Franco's toestand
Tunesiër houdt
vier Belgen in
Tunis gegijzeld
So w] et-Unie
verwerpt
SALT-voorstel
'Zweeds voorbeeld moet word en gevolgd'
/AR|DAG 11 NOVEMBER 1975
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
eentt
■r depiERS/EL AJOSN/MADRID (Reuter, UPI, Ap) De Marokkaanse minister van voorlichting,
lgt Jmed Taibi BenMm, heeft gezegd dat een akkoord met Spanje over de Spaanse Sahara 'in zicht'
jSnaaÈ tegelijk gewaarschuwd dat de Marokkaanse vredeswandelaars opnieuw in actie zullen ko
et ib indien de onderhandelingen mislukken.
heeft de Algerijnse president Hoea-
rl Boemedienne gisteren overlegd
met zijn ambtgenoot van Maureta-
nië. Moktax Oelde Daddah. Algerije
heeft gedreigd te zullen ingrijpen
als óf Marokko óf Mauretanië de
Spaanse Sahara bezet. Beide landen
maken er aanspraak on
n dt|
d teimtadster zei op ;en persconfe-
pialle dat er binner 24 of 48 uur
rdt I Marokkaanse af waxdiglnig naar
■omsPrid gaat. Intusen blijven de
ideni duizend deelnemers aan de
veml6 1(11 Tarfaya, hei basiskamp 34
mg jmeter van de ;rens met de
1 Janse Sahara. Zij ?aan pas defi
ne naar huis warneer de onder-
idelingen succesvol zijn beëin-
1, aldus de miniser.
nve^n Carlos
nava
waarnemend staatshoofd in
ije, prins JuaJ Carlos, heeft
ren met zijn generaals over-
J over de toeomst van de
löunse Sahara. Nit-officiële zees-
ai van de Spanse regering
rer. enden dat m6 Marokko een
'pord is bereikt iet bestuur van
:olonie dat landover te dragen.
;ens hen is allen afgesproken
onderhandeld al worden, zon-
druk van één vn beide kanten,
van de mo'.slijkheden die
<%bij zal worden rsproken is een
nufoartitie akkoord tussen Spanje,
okko en Mauretaië waarbij de
anse Sahara onór bestuur van
Verenigde Naties comt. aldus de
Oiftteden.
,r nje heeft zich breid verklaard
gezag over de baanse Sahara
te dragen aar de Verenigde
Teneergeslagen
Koning Hassan van Marokko
Naties, zij het tijdelijk De VN zou
den dan een volksstemming moeten
organiseren waarin de bevolking
van de Spaanse Sahara zich over
haar toekomst kan uitspreken. Het
buurland Algerije is voorstander
van een dergelijke oplossing.
In de Westalgerijnse stad Bechax
De ongeveer twee honderd duizend
Marokkanen die zich gisteren uit
de Spaanse Sahara begonnen terug
te trek k en maakten een erg ten eer
geslagen indruk. Ondanks de op
roep op enige afstand van de grens
af te wachten maakte een deel van
de marcheerders al aanstalten naar
huis terug te keren. Ondanks de
teleurstelling over het niet voort
zetten van de mars viel nauwelijks
onrust onder de twee honderd dui
zend Marokkanen te bespeuren.
'Wij denken niet. Wij volgen alleen
maar bevelen op', zo zei één van
hen. Enkele marcheerders probeer
den op eigen houtje nog door de
Spaanse verdedigingslinies in de
Sahara door te dringen maar zij
werden door de Marokkaanse poli
tie terug gehaald. Eerder waren
Spaanse vliegtuigen vlak over hun
hoofden gescheerd.
De Spaanse verdediging in de
Spaanse Sahara is geconcentreerd
is hard teig een moderne olie-industrie op te bouwen. De nieuwe petro-chemische fabrieken bij
king werden i iets meer dan een jaar uit de grond gestampt.
enoeg vorraden om belangrijke exporteur te worden
?o»or Jo&n ten Hove
elt
Chine Volksrepubliek, die*alleen al vanwege zijn omvang, zijn
m 800 iljoen inwoners en zijn status van kernmacht tot de grote
jgendhlen behoort, zal in de nabije toekomst zijn betekenis als
ireldmiht nog versterken: Het land blijkt te beschikken over
)rme ie-reserves.
idei
d
er
het irfstnummer van Foreign
icy bekent Selig S. Harrison,
Chir alleen al met zijn oliere-
ves c het vasteland en in de
f var'ohai (aan de Oostkust tér
>gte n Noord-Korea) zo rond
1 hetuidige productieniveau van
edi-abië kan bereiken. En als
rij' Chinese continentale plat
)l<eerd gaat worden zou Pe-
bnen twintig jaar de huidige
gigiten voorbij kunnen streven.
in£ westerse olie-experts
latu dat de Chinese reserves op
tfist gelijk zijn aan die van
bï Midden-Oosten.
lf nog zei de toenmalige Ame-
jage minister van buitenlandse
jka eDean Acheson dat China zeer
huiaihijnlijk geen wereldmacht
ha yrmen omdat het land de daar-
nh< jienodigde grondstoffen, en dan
l olie, miste.
ïinezen zijn de laatste tijd hard
met voorbereidingen voor de
itatie van de olievelden voor de
Dit heeft al kwaad bloed ge-
Taiwan en Zuid-Korea die
irg« aanspraken maken op delen
•eca bet continentale plat in de
van Taiwan en de Gele Zee.
I verwonderlijk, want deskundi-
vorfnenen dat hier de meest belo-
e onaangetaste olie- en gas vel-
escFr wereld te vinden zijn.
ijïjrpunt
aar
aaije afgelopen tien jaar heeft Pe-
ran
ien
zijn olieproductie opgevoerd
twintig tot vijf en twintig pro-
Ie ÏPer jaar. Dit jaar zal de pro-
e zo ongeveer 80 miljoen ton be-
?n en men verwacht dat dit in
opgelopen zal zijn tot 200 mil-
ton per jaar. In 1988 zou dan
ljuidige Saoedi-Arabische produc-
irljjan 400 miljoen ton per jaar be-
kunnen worden,
cijfers spreken nog meer tot
ïrbeelding als men bedenkt dat
la in 1950 slechts 30 procent van
oliebehoeften uit eigen voorra-
kon putten, de rest werd ge-
rteerd uit de Sowjet-Unie. Een
>unt in de Chinese olie-geschie-
i was de ontdekking van de be-
rijke Taching-olievelden in het
■eftdoosten van China in 1959, waar-
P het tweede nationale volkscon-
in 1963 gezegd kon worden dat
tpa wat de olie betreft zichzelf
bedruipen. Dat was wel nodig
want in 1960 was er een abrupt
einde gekomen aan de samenwerking
met de Sowj et-Unie. Een tweede be
langrijke vondst was de ontdekking
in de jaren zestig van twee andere
belangrijke olievelden, Sjengli en
Takang bij de Golf van Pohai.
Vorig jaar voerde China 5 miljoen
ton olie uit naar Japan, dat voor die
tijd vooral was aangewezen op de
levering uit het Midden-Oosten en
de Perzische Golf.
Dit jaar zal Japan in totaal onge
veer 8 miljoen ton invoeren, wat
neerkomt op ongeveer 80 procent
van de Chinese uitvoer. Japanse olie
deskundigen schatten dat dit in 1976
zal oplopen tot 18 miljoen ton.
Ook de Filippijnen en Thailand voe
ren olie in vanuit China. Voor presi
dent Marcos, die door verschillende
Arabische olie-sjeiks al op de vin
gers is getikt vanwege de strijd te
gen de in zijn land opererende isla
mitische opstandelingen, vormt de
Chinese olie een welkom alternatief.
Smeermiddel
Dat olie een belangrijk politiek wa
pen is behoeft na de oliecrisis van
de afgelopen jaren geen betoog. Tal
van regeringen breken zich dan ook
het hoofd over de vraag wat de Chi
nezen in de toekomst met hun olie
zullen gaan doen.
Zo hoeft, aldus Harrison, de opkomst
van China als oliemacht nog niet
meteen te betekenen dat het mono
polie van de OPEC (de organisatie
van olie-exporterende landen) ge
broken zou worden. Wel zou de we
reld minder afhankelijk worden van
het Midden-Oosten en de Perzische
Golf, maar de directe voordelen van
de Chinese export zouden waar
schijnlijk eerder ten goede komen
aan Japan en andere China-welge-
vallige regiems in Azië.
China, dat geen lid is van de OPEC.
en zich dus niet gebonden acht aan
de prijsafspraken van deze organi
satie, heeft al eerder tegen 'vriende
lijke prijzen' olie verkocht aan na
ties die het in zijn politieke invloeds
sfeer wil betrekken. Zo verwacht
men in Japan dat de Chinese olie een
uitstekend smeermiddel zal zijn om
de Japans-Chinese relaties wat soe
peler te laten verlopen. China is er
zeer op gebrand eventuele overeen
komsten tussen Tokio en Moskou om
Siberische olie te exploiteren of een
Japans-Zuidkoreaanse samenwerking
rond de hoofdstad El Ajoen en de
belangrijke fosfaatmijnen in Bu
Craa. De Spaanse Sahara is rijk
aan fosfaat- een belangrijk rijke
grondstof voor kunstmest. De aan
wezigheid van deze fosfaat is de
•belangrijkste red-en van de buiten
landse belangstelling voor de woes-
tijnkolonie.
ROME (AFP) De Libanees
Edouard Saouma is gekozen tot di
recteur-generaal van de voedsel- en
landbouworganisatie (FAO), een
gespecialiseerd orgaan van de vere
nigde naties. Hij volgt op de Neder
lander dr. Addeke Boerma.
De 49-jarige Saouma werd bij de
tweede stemming gekozen met 121
tegen vier stemmen, bij zeven ont
houdingen. In de eerste stemronde
had hij juist geen meerderheid be
haald. Dit gebeurde bij de tweede
stemming ruimschoots nadat vijf
andere kandidaten zich hadden te
ruggetrokken. De ambtstermijn is
zes jaar.
Saouma die gestudeerd heeft aan
de landbouwhogeschool van het
Franse Montpellier trad in 1962 in
dienst van de FAO. Tot 1965 leidde
hij het regionale bureau van de
organisatie voor west-Azië in New
Delhi. Hij Is nu voorzitter van de
werkgroep van de FAO voor grond
stoffen en miheu. In 1970 was hij
minister van landbouw en visserij
van Libanon. Hij is een Arabische
christen.
om in de Gele Zee naar olie te bo
ren, in het honderd te laten lopen.
Druk
In Washington wordt het niet uitge
sloten dat ook de Verenigde Staten
op wat langere termijn grote hoe
veelheden olie uit China kunnen be
trekken. Om China, met het komen
de bezoek van president Ford aan
Peking, niet tegen zich in het har
nas te jagen heeft de Amerikaanse
regering al druk uitgeoefend op ten
minste twee Amerikaanse oliemaat
schappijen (Gulf en Superior) niet
te gaan boren in omstreden wateren.
Deze maatschappijen hadden con-
sessies van zowel Zuid-Korea als
Taiwan gekregen. Deze twee landen
hebben al laten weten dat ze dan wel
op eigen houtje zullen gaan proberen
de olievelden te exploiteren.
In Washington is men ervan over
tuigd dat deze conflicthaarden door
president Ford en de Chinese leiders
zullen worden besproken.
Zelf doen
Op welke termijn China in staat is
grote hoeveelheden olie uit te voeren
hangt af van de vraag of het al be
schikt over de daarvoor benodigde
technische middelen. Ook de vraag
of het de grote internationale olie
maatschappijen concessies zal toe
staan speelt een rol. China heeft al
tijd sterk de nadruk gelegd op 'het
op eigen benen kunnen staan' en het
zou vooral in de Derde Wereld, die
ze deze visie steeds voorhoudt, slecht
vallen als de Chinezen met de grote
multinationals in' zee zouden gaan.
Verder moet er rekening gehouden
worden met de sterke stijging van
de behoefte aan olie van de eigen
Chinese industrie.
Voorlopig lijkt China vastbesloten te
zijn op eigen kracht de olie uit de
bodem te halen, zowel op het vaste
land als voor de kust. Wel heeft de
Chinese regering de afgelopen jaren
de aankoop van booruitrustingen uit
gebreid. De laatste maanden sloten
ze daartoe akkoorden met Ameri
kaanse ondernemingen ter waarde
van 20 miljoen dollar. Ook in Japan
en verschillende Westeuropese lan
den hebben de Chinezn moderne
uitrustingen gekocht. Toch waren
dat steeds relatief kleine aankopen.
De westerse ondernemingen klagen
al dat de Chinese delegaties 'meer
praten dan kopen' en dat ze enorme
hoeveelheden brochures en techni
sche gegevens meenemen. De verkó
pers verdenken de Chinezen er sterk
van dat ze al dit materiaal gebrui
ken om tenslotte zelf in eigen land
de nodige uitrusting te bouwen.
De Westduitse president Walter Scheel is gisteren voor een vierdaags bezoek aangekomen in
Moskou. Het is voor de eerste maal dat een Westduits staatshoofd een bezoek brengt aan de Sow
jet-Unie. Scheel is vergezeld van zijn minister Hans-Dietrich Genscher van buitenlandse zaken
en zal gesprekken hebben met de Sowjetrussische president Podgomy en minister van buiten
landse zaken Gromiko. Het is niet uitgesloten dat htf ook met de Sowjetrussische partijleider
Breznjew zal spreken. Op de foto: Scheel (rechts, wuivend) wordt hartelijk ontvangen door de
Moskovieten.
MADRID (Reuter, UPI) De toe
stand van het Spaanse staatshoofd
generaal Francisco Franco is on
veranderd sinds de maagoperatie
van afgelopen vrijdag en de bloed
transfusie daarvoor. Dit heeft het
medisch team gisteren meegedeeld.
Het door de artsen uitgegeven bul
letin spreekt van 'een nog steeds
kritieke toestand. De hartslag van
de generaal is stabiel en hij heeft
nog steeds last van een aderontste
king in zijn linkerdij. Franco ligt
in het La Paz-ziekenhuis aan de
kunstnier omdat zijn nieren maar
gebrekkig werken.
TUNIS (UPI, AFP) De 34-jarige
Tunesiër Herzi heeft gistermorgen
in de Belgische ambassade in Tunis
vier mensen eerste ambassader
aad De Wilde, kanselier Dillemburg
en twee secretaressen gegijzeld. Hij
heeft gedreigd het viertal dood te
schietn als zijn Duitse vrouw Hei-
ga niet met de 18.000 gulden spaar
centen naar Tunesië komt.
Dit heeft de Belgische ambassadeur
Jacques Gerard gisteravond be
kendgemaakt. Hij zei verder dat er
van een politiek motief geen sprake
is.
De ambassadeur zei dat Herzi ta
melijk wanhopig is vanwege de
ontrouw van zijn vrouw en het
dreigende verlies van zijn spaar
centen.
'Herzi wandelde gistermorgen de
ambassade binnen nadat hem eerst
de toegang tot de residentie van de
ambassadeur was geweigerd. Die re
sidentie ligt tegenover het ambas
sadegebouw.
WASHINGTON (Reuter. UPI, AFP)
De Sowjet-Unie heeft de jongste
Amerikaanse voorstellen voor een
verdrag over de beperking van
strategische kernwapens verworpen.
De SALT-besprekingen zijn hier
door in een periode van stagnatie
gekomen. Dit heeft de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger gisteren bekendge
maakt.
Kissinger zei op een persconferen
tie dat de Verenigde Staten nu
wachten op nieuwe voorstellen van
de Sowjet-Unie. Hij maakte de in
druk een harder standpunt ten op
zichte van de Sowjet-Unie te willen
Innemen. 'We kunnen niet aan
vaarden dat de ene partij het voor
stel van de andere maar te verwer
pen heeft om meteen weer nieuwe
voorstellen te krijgen', aldus Kis
singer.
Hij stelde nog steeds achter de tot
nu toe gevoerde politiek van ont
spanning in de verhouding tot de
Sowjet-Unie te staan, maar voegde
er aan toe dat de Verenigde Staten
van geen wijken zullen weten als
de Sowjet-Unie de veiligheid van
de VS of zijn bondgenoten be
dreigt. De minister zei dat het be
zoek dat de Sowjetrussische partij
leider Breznjew over enige tijd aan
de VS zal brengen 'noodzakelijk
samenhangt met de ondertekening
van een tweede SALT-akkoord tus
sen de beide supermogendheden.
HAMBURG (AP) Het plan van de Zweedse regering werknemers medezeggenschap in de be
drijven te geven zal zeker door andere geïndustrialiseerde landen moeten worden overgenomen.
Dit heeft de Zweedse premier Olaf Palme in een vraaggesprek met het Westduitse weekblad Der
Spiegel gezegd. Het Zweedse model wordt volgend jaar door het parlement in Stockholm behan
deld en moet in 1977 wet worden. Het voorstel voorziet in medezeggenschap voor werknemers in
alle bedrijven volgens door de regering opgestelde richtlijnen.
Palme schat dat het ongeveer
vijftien jaar zal duren voor de
werknemers-medezeggenschap in
alle geledingen van de Zweedse
maatschappij, inclusief het amb
telijk apparaat, is ingevoerd. In
principe moet iedereen meedoen,
aldus Palme. Hij gaf toe dat er
nog steeds enige weerstand be
staat tegen het plan van de rege
ring. maar, zo zegt de premier, er
zijn maar weinig industriëlen te-
geen werknemers-medezeggen-
schap.
'Zij hebben al lang ondervonden
dat in bedrijven waar werknemers
geïnformeerd worden over alle
problemen en waar zij kunnen
deelnemen de belangstelling
stijgt'
Toen Palme's regering twee jaar
geleden een inmiddels aangeno
men wetsvoorstel ter tafel bracht,
dat het opnemen van twee werk
nemersvertegenwoordigers in het
bestuur van een onderneming re
gelde. was er aanzienlijke tegen
stand. Sindsdien hebben werkge
vers ondervonden dat deze werk
nemersvertegenwoordigers vaak
de beste leden van de raad van
bestuur ziin. aldus Palme
Van onderaf
Verwijzend naar de Westduitse
plannen voor evenredige mede
zeggenschap voor werknemers in
bedrijven met meer dan tweedui
zend personeelsleden zegt de pre
mier: "Wij zijn meer van onderaf
begonnen, met vragen die op het
werk rijzen. Onze wet specificeert
dat alle details worden uitgewerkt
in collectieve overeenkomsten
tussen directie en vertegenwoor
digers van de werknemers. Van
wege zijn werk heeft de werkne
mer in onze ogen het recht mee
te beslissen. Hij investeert geen
geld in het bedrijf maar wel zo
goed als zijn hele leven. Onze wet
zal stap voor stap verandering
aanbrengen In de machtsverhou
ding tussen kapitaal en arbeid en
wel ten gunste van de factor ar
beid'.
(Advertentie)
En met nieuwe moeilijkheden voor de boeg
Nog steeds strijd.
Nu tegen de buitenlandse inmenging.
Tegen de multinationals die hun oliebelan-
gen veilig willen stellen.
Tegen stamgebonden bewegingen.
Staat dit 't vrije Angola straks te wachten?
Al meer dan 14 jaar steunen wij de bevrij
dingsbeweging MPLA.
Omdat 't de enige is die 't volk heeft voor
bereid op de zelfstandigheid.
Omdat 't de enige is ook, die niet gebonden
is aan een bepaalde stam.
En de enige die de opbrengsten van aardo
lie, diamanten, koffie, ijzererts wil laten toe
komen aan de doodarme bevolking.
De MPLA heeft gedurende 14 jaar strijd be
wezen Angola te kunnen regeren.
Steun de MPLA.
Politiek, door het vrije Angela te erkennen.
En financieel.
Want 't land is kapot na zoveel oorlog.
Doe 't vandaag, nu de toekomst voor het
nieuwe Angola moet beginnen.
Voor onderwijs, voor wijkopbouw, voor de
coöperaties.
Giro 2.66.55 voor Angola,
voor een echte bevrijding.
Angola Comité/Mondlane Stichting,
Da Costastraat 88, Amsterdam, tel. 020-18.CÜ.ÏJ.
