Rust keert weer
in Bangladesj
Jomaden in Afghanistan wennen
loeizaam aan geregeld bestaan
it jaar geen
tmoeting
d-Breznjew
Engeland en Egypte
zwijgen over wapens
id-Afrika
FAO vergadert in Rome
Spanje zou Basken
tegemoetkomen
Nieuwe oproep
voor eenheid
in Angola
ar oom Ulbe en tante Marie in Australië (5)
-erleg kernwapens vordert niet
Militairen DDR
in West-Berlijn
Groots welkom voor Sadat in Cairo
noemt zichzelf modern; aan de grens met Afghanistan begrijpt men waarom. Je mag de wijzers
ie klok er slechts één uur terugdraaien, maar je hebt het gevoel dat dit uur staat voor duizend
Het begrip tijd is er onbekend.
de ene bouwval naar de andere om formulieren in te vullen, en vooral om te wachten, niemand
waarop. Een éénogige, in lompen gehulde douanier doorsnuffelt nieuwsgierig onze bagage, de
aan wie wij onze vaccinatieboekjes ter controle afgeven schuift deze met weerzin van zich af en
t te onderhandelen over de zonnebrillen die wij dragen. Reizigers die nog een injektie moeten
ogren kunnen deze afkopen voor 100 Afghanistan's 4,50), raadzaam, want de man gebruikt mon-
- chtige dikke naalden, die hij in de donkerste hoek van zijn hok uitkookt;
ldaten die tenslotte de slag
voor ons ophalen zien er, on-
de bajonetten op hun antieke
in, aandoenlijk uit; geen uni-
dat niet van kleur verschoten
a erafeld.
t den de woestenij binnen en be-
leunend tegen een zandstorm
gg* Een wolk van stof. En hoe het
iaar doorheen valt! De stra-
anen eigenlijk, worden aan
Jijden begrensd door platanen
g ïiferen. Daarachter loopt een
(ater en daar weer achter lig-
e winkeltjes en werkplaatsen
ootte van een diepe kast. Er
gesmeed en geweven, gescho-
ia nder zeep, en gebeden. Onder
j,r amskop bestudeert en grijs-
Ij^ gehurkt als een'sprinkhaan, de
e€J. Tussen de bomen zwaarbela-
T melen en ezels, mannen in pof-
h, 'n en wapperende hemden,
rs die naakte baby's op de rug
ie i Schitterend van de spiegel-
Ugj!n beschilderd met vogels en
en jagen vrachtauto's karahul-
°/en voor zich uit en het stof op.
'rouwen
^gl e vrouwen zie je niets. Zij heb-
n in gewaad aan dat bij de kruin
1 met een kapje en overgaat
Pel vallend katoen. Het reikt
ie 111 de grond maar om het zeke-
r het onzekere te nemen wordt
er een pantalon onder gedragen. De
ogen gaan verscholen achter een
haakwerkje en een bobbel op borst
hoogte is een zuigeling die op de
arm wordt gedragen. Een wanhopige
moeder heeft haar kind tevoorschijn
gehaald. Het is doodziek, maar ze is
niet over te halen naar het zieken
huis te gaan; de Mullah (godsdienst
leider) heeft haar dat verboden. Hij
heeft een ede aan Allah op een pa
piertje geschreven en dit bevestigd
aan het haar van het schepseltje.
Dat moet voldoende zijn.
Niet ver buiten de stad worden we
aangeklampt door een nomadenmeis-
je van ongeveer 13 jaar. 'Come in
my house, come in my house', blijft
ze aandringen. Ze is beeldschoon en
even later zitten we in een ondiepe
kuil onder een over de uiteinden van
recht opstaande stokken gespannen
zeil van los geweven geitehaar. (Wa
terafstotend; van binnenuit kijkt
men er echter dwars doorheen).
In het midden van de tent zit in kun
stig geborduurd rood de moeder, on
gesluierd, en het hoofd omkransd
met tientallen dunne vlechten. Haar
gezicht vertoont duidelijk Mongool
se trekken, lijkt op dat van een In
diaanse. Zilversmeedwerk siert haar
voorhoofd, neusvleugel» en polsen.
Rondom haar kinderen. Een jochie
van vier is bezig met z'n tulbandje,
zijn oudste broer (16) toont ons de
zwerende brandwonden aan zijn
rechterhand, met de linker biedt hij
nasha aan, een soort pruimtabak. Op
een mat ligt in grauwe vodden de
vader: stugge, grijze baard en voe
ten die van leer -lijken. Voorlopig
houdt hij zich slapende.
We leren dat we op bezoek zijn bij
Baluchi's, een stam van oorspronke
lijk Siberische paardefokkers. Onze
gastheer is verarmd en heeft daar
door de beschutting van de stad moe
ten opzoeken. Hij heeft geen paar
den, geen kamelen en geen schapen
meer. Ook de kippen raken op. Nog
drie en een haan houden zich tussen
de pannen op, waar ze waarschijn
lijk spoedig in zullen gaan.
De kinderen
Van de kinderen zijn er acht over
gebleven. Terwijl een van haar zo
nen een condoom opblaast, laat de
vrouw zien dat ze opnieuw zwanger
is. (Condooms worden op straat zeer
goedkoop verkocht maar zelden ge
bruikt waarvoor ze zijn gemaakt.)
Omina, het meisje dat ons binnen
bracht, verzamelt met haar zusje
Sheba distels om een vuurtje te sto
ken in een kuil binnen de tent. Ze
gaan thee zetten en later wordt op
dezelfde haard brood gebakken; een
metalen schaal omgekeerd erover
heen en hierop het deeg. Het don
kerbruine brood dat wordt verkregen
smaakt uitstekend, al knarst het
zand tussen je tanden.
Onze motorrijdende corres
pondent Paul Roelofsen en
zijn vrouw Mirjam vorderen
met hun tocht naar Austra
lië. Dat betekent wel dat zijn
bijdragen een steeds grotere
afstand moeten afleggen en
dat maakt de kans op onge
lukken steeds groter. Deze
keer is het nog gelukt, al
kwam de vijfde bijdrage met
vertraging. Het gaat over
Afghanistan, een land waar
het begrip tijd toch onbe
kend is.
Tegen de avond steekt er een storm
op. (Dat doet het 120 dagen per jaar
in Herat). De vader komt overeind
en probeert de tent beter af te slui
ten. Hierna gaat hij met zijn mat
naar buiten om te bidden. Zonder
enige haast knielt hij neer, brengt
het hoofd naar de grond, staat weer
op, knielt opnieuw enz. Zijn woorden
•gaan verloren in de wind en zijn
kleren waaien hem bijna van het
lijf, maar het schijnt hem niet te
hinderen. Zeker een kwartie- duurt
zijn gebed.
Wanneer we afscheid nemen, komen
er twee kleine meisjes binnen, terug
van een bedeltocht door de bazar.
De schouwburg
De schouwburg van Herat is een
door de Engelsen gebouwde bak van
TROUW/KWARTET 5
DACCA/NEW DELHI (Reuter, UPI, AP) Na een week waarin
coup en tegen-coup elkaar afwisselden lijkt de rust in Bangladesj
te zijn weergekeerd.
De sterke man van het ogenblik ts
Mohammed Sayem die het land
thans krachtens de noodtoestand
bestuurt. Opperrechter Sayem werd
vorige week donderdag beëdigd als
president. De noodtoestand in
BengladesJ werd uitgeroepen nadat
in augustus jonge officieren sjeik
Moedjiboer Rachman ten val
brachten. Deze hal Bangladesj
sinds de afscheiding van Pakistan
geleid. Moedjiboer. zijn familie en
talrijke aanhangers lieten het leven
bij de staatsgreep.
De coup van vorige week zou het
werk zijn van de vliegerleiding, die
meende dat de jonge officieren na
de staatsgreep van augustus teveel
macht aan zich hadden getrokken.
Als nieuwe machthebber kwam
aanvankelijk generaal-majoor Kha-
lid Moesharaf naar voren maar de
ze werd afgelopen vrijdag in Dacca
gedood. Na zijn machtsgreep ont
sloeg Moesharaf de chef-staf van
het leger Zlaur Rahman, deze riep
zich echter zaterdag zelf uit als
•absoluut heerser' over Bangladesj.
De donderdag als president beëdigde
Sayem was op dat moment zoek
maar dook twaalf uur later weer
op. Hij stuurde het parlement naar
huis, beloofde de macht te zullen
overdragen aan het volk maar
sprak niet over verkiezingen. Bij
zijn beëdiging zou hij echter als
streefdatum februari 1977 hebben
genoemd.
Als 'machthebber krachtens de
noodtoestand', zoals radio-Dacca
het noemde, zal Sayem worden bij
gestaan door de chefs van staven
van land- en luchtmacht en de
marine. Radio-Dacca noemde daar
bij Ziaur Rahman ais chef-staf van
het leger, ondanks zijn kennelijke
maar mislukte poging Sayem opzij
te schuiven.
Zaterdag heeft Sayem vijf politieke
gevangenen vrijgelaten. Zij waren
allen gearresteerd tijdens 't bewind
van Moedjiboer Rachman, omdat ze
hadden aangedrongen op zijn af
treden. De vijf zijn lid van door
Moedjiboer verboden politieke par
tijen.
De Indiase eerste minister Indira
Gandhi heeft opgeroepen tot waak
zaamheid vanwege de gebeurtenis
sen in het buurland Bangladesj.
Volgens haar tonen ze aan hoe
kwetsbaar jonge landen zijn. Zij zei
dat India voorzichtig zou zijn,
in te grijpen in de binnenlandse
gebeurtenissen in een ander land,
maar dat het niet werkeloos kon
aanzien als de rust in het eigen
land zou worden bedreigd.
MADRID De Spaanse minister
raad heeft besloten een commissie
te vormen ter voorbereiding van
het opnieuw verlenen van een spe
ciale administratieve status aan de
Baskische provincies Guipuzcoa er»
Biscaye. Dit meldt het persbureau
AFP.
Tevens wordt een wetsontwerp be
handeld dat aan beide provincies
de economische voorrechten terug
geeft die zij genoten voor 1937 en
die tijdens de Spaanse burgeroorlog
waren ingetrokken. Verwacht wordt
dat dit de eerste politieke hervor
mingen zullen zijn na de dood van
Franco.
LOEANDA, LISSABON (Reuter,
UPI, AP) Portugal en de Or
ganisatie voor Afrikaanse Een
heid (OAE) hebben de strijden
de partijen in Angola opnieuw
opgeroepen een regering van
nationale eenheid te vormen.
Angola wordt om middernacht
onafhankelijk.
Eind vorige week liet de bevrij
dingsbeweging MPLA (volksbewe
ging voor de bevrijding van Ango
la) -weten dat meer dan tachtig
landen een MPLA-regering zouden
erkennen. Maar omdat de OAE nog
steeds een regering voor nationale
eenheid voorstaat lijkt deze ver
wachting uitermate optimistisch.
Vorige week liet radio-Oeganda we
ten dat de drie bevrijdingsbewegin
gen in de Oegandese hoofdstad
Kampala zich -bereid hadden ge
toond een nationale regering te
vormen. De Portugese minister voor
dekolonisatie. Vitor Crespo, heeft
gezegd dat FNLA (nationale front
voor de bevrijding van Angola) en
UNITA (nationale unie voor de to
tale onafhankelijkheid van Angola)
hiertoe inderdaad bereid zijn. De
MPLA wijst een dergelijke tusseno
plossing volgens CRESPÖ niet bij
voorbaat van de hand. maar zou
nog geen beslissing hebben geno
men.
MPLA-vertegenwoordigers hebben
dit weekeinde in de Mozambikaanse
hoofdstad Larenzo Marques verga
derd met afgevaardigden uit voor
malige Portugese koloniën be
halve Mozambique ook Guinee-Bis-
sau en de Kaapverdische eilanden.
Mozambique zou voor een regering
van nationale eenheid zijn in
plaats van een eenzijdige MPLA-
regering. Als dit inderdaad het ge
val is, kan dat van groot belang
zijn voor de MPLA, die zich nauw
verwant voelt met de socialistische
regering van Mozambique.
Nigeria heeft opgeroepen tot uitstel
van de onafhankelijkheid van An
gola. om een einde te maken aan
de burgeroorlog. Minister van bui
tenlandse zaken Joseph Garba ver
klaarde in de Oegandese hoofdstad
Kampala dat Afrika in de wereld,
maar vooral in de derde wereld,
beoordeel zou worden naar de wijze
waarop het het Angolese vraagstuk
behandeld. Garba heeft een brief
overhandigd aan de Oegandese pre
sident Idi Amin, die op het ogen
blik voorzitter is van de OAE.
Amin heeft gedreigd de betrekkin
gen met de Sowjet-Unie te verbre
ken wegens de Russische -betrok
kenheid bij de burgeroorlog in An
gola.
Hij eist dat het Kremlin binnen 48
uur een hoge functionaris stuurt
om de Russische activiteiten in An
gola toe te lichten. De Sowjet-Unie
steunt de MPLA en heeft als enige
land tot nu toe toegezegd een
MPLA-regering onmiddellijk na de
onafhankelijkheid te erkennen.
beton met een stoep ervoor, keurig
kaartjes kopen, een donkere gang
door en we komen in een ruimte vol
lawaai; enkele notabelen zijn in het
bezit van een transistorradio en la
ten dit weten. Op de stenen vloer
klapstoelen en parkbanken en hier
op, blootsvoets en in kleermakerszit,
mannen. Ze hebben zich vreselijk op
gemaakt, veel oogschaduw en kra
len, en om het hoofd tulbanden van
zijde. Jongens scharrelen met em
mers water tussen de aanwezigen
om hun dorst te lessen. Voor het to
neel nemen drie muzikanten plaats,
er komt gekraak uit de luidsprekers
en de radio's worden uitgedraaid. De
voorstelling gaat beginnen.
De acteurs en actrices doen drie uur
lang hun best ernstig te blijven in
hun spel, maar moeten toch regel
matig proesten van de lach tijdens
situaties die eigenlijk vroegen om
een traan.
De toeschouwers
Behalve van hen hebben we genoten
van de toeschouwers, die hebben
meegeleefd en gereageerd zoals kin
deren dat in Nederland doen bij een
voorstelling van Jan Klaassen en Ka
trijn: met gerekte halzen en open
monden hebben ze toegekeken,
waarschuwend bij gevaar, aanmoe
digend wanneer er strijd werd gele
verd. En als de aandacht voor een
ogenblik was verdwenen, krabbelde
men op ansichtkaarten van filmster
ren .onder de eigen naam de titels
van favoriete melodieën. Na de voor
stelling worden deze kaarten verza
meld en begint een muzikaal ver-
zoekp-ogramma. Een dandy-achtige
meneer kondigt het lied aan dat zal
worden gezongen en voor wie het
speciaal wordt vertolkt. Hij slaat
geen naam over.
Zo abominabel het gebruik van de
Afghaanse nomadenkinderen beschermen hun gezicht tegen de felle
zon.
microfoon is, zo formidabel wordt de
sfeer en de paardetaxi's voor dt in
gang moeten tot diep in de nacht
wachten voor ze de uitgelaten be
zoekers naar huis kunnen brengen.
De poort van de hoteltuin waarin
wij kamperen is dicht. Wij klimmen
over de muur en worden opgevangen
door onze vriend, een naar alles hap
pende pelikaan.
De volgende dag naar Kandahar.
Zeshonderd kilometer door louter
zoutwoestijn. Geen verkeer. Op een
plek waar we denken te dromen
stoppen we. Om ons heen bloemen,
een golvend veld lichtpaars. En stil
te, absolute stilte, zodat je het bloed
in je hoofd hoort gonzen.
RTEUDAG 10 NOVEMBER 1975
BUITENLAND
(Reuter, UPI) De onderhandelingen tussen de
Staten en de Sowjet-Unie over beperking van de kern-
vlotten niet erg. De kans dat beide landen nog dit
akkoord over dit onderwerp kunnen ondertekenen
erg klein geworden.
1 eek gisteren uit een verkla-
je wan de Amerikaanse president
Ford. In een vraaggesprek
televisie zei Ford gisteren
waarschijnlijk dit jaar geen
meer zal hebban met
partijleider Leonid
De bedoeling is dat hij
volgende ontmoeting een
akkoord over de beperking
ternbewapening (het zoge-
SALT-2-akkoord) zal wor-
ïdertekand. Volgens de eerste
dat afgelopen .zomer
Washington moeten gebeuren,
van Breznjew naar de VS
Meloen verschoven naar het ein-
dit jaar. 'Het is nu veel
waarschijnlijk dat wij dit
og een top-gesprek zullen
bekende Ford gisteren. Hij
de onderhandelingen over
imbewapening werden ver-
rvolg van pag. 1
nische macht van de organi-
maken. zo voegde hij eraan
.•J\apa
lid-.
ipl t i
traagd door 'een aantal ingewikkel
de kwesties'. Uitstel van de onder
tekening tot volgend jaar hoeft
volgens hem nog niet direct slecht
te zijn. 'Ik heb liever een goede
overeenkomst /lan onder druk van
de tijd te komen om een overeen
komst voor een bepaalde tijd te
hebben,' verklaarde hij.
Het was in Washington al enige
tijd bekend dat de zogenaamde
SALT-besprekingen tussen de VS
en de Sowjet-Unie zeer moeizaam
verlopen. Verwacht wordt nu dat de
volgende ontmoeting tussen Ford
Ki Breznjew niet voor februari zal
worden gehouden. In die maand
wordt het grote congres van de
communistische partij in de Sow
jet-Unie gehouden. Er bestaat een
kans dat Breznjew daarna geen
partijleider meer zal zijn, zodat het
hele verdere verloop van de SALT-
besprekingen nogal onzeker begint
te worden.
Schlesinger
In Rome is de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO)haar tweejaar
lijkse conferentie begonnen. Tydens de bijeenkomst moet onder andere een opvolger worden ge
kozen voor directeur-generaal dr. Addeke Boerma, wiens ambtstermijn is afgelopen.
irika is door de OAE her-
malen fel gegispt vanwege
ipartheidspolitiek'; anderzijds
Afrika zelf toenadering tot
van Afrika, onder andere
het een markt zoekt voor de
m van haar industrie,
i zal de Zuidafrikaanse
Breyten Breytenbach van-
verschijnen voor een recht-
Pretoria. Hem wordt over-
van de anti-terreurwetten
e gelegd. Breytenbach werd
tstus gearresteerd, na Zuid-
te zijn binnengekomen op
als paspoort ten name van
aan Galaska.
ietnamese vrouw Yolande,
rie hij als balling in Parijs
kwam vorige week naar
frika. Haar visum is een
eldig. Zij heeft haar man in
angenis van Pretoria mogen
en, Breytenbach woonde in
gelegde ballingschap in Pa-
mdat zijn gemengde huwelijk
d-Afrika niet geldig is. In de
cht tegen Breytenbach wordt
dat hij betrokken is geweest
dergrondse activiteiten zowel
ir augustus toen hij werd
iteerd als in 1973 toen hij
nd onder zijn eigen naam
Hij zou hebben meege-
aan de oprichting van een
ie organisatie onder de naam
a' of 'Atlas'. Deze zou moeten
en als de blanke vleugel van
erboden. zwarte Afrikaanse
ale Congres (ANC)
President Ford ging gisteren ook
nog in op de achtergronden van
het ontslag van minister Schlesin
ger. Hij zei dat 'groeiende spannin
gen' binnen zijn kabinet hem had
den gedwongen zijn minister van
defensie te ontslaan. Hij ontkende
dat de minasts Kissinger en Schle
singer het niet eens waren over de
SALT-besprekingen en over de po
litiek voor het Midden-Oosten.
'Maar er was een groeiende span
ning en ik had het sterke gevoel
dat ik een comfortabel gevoel nodig
had,' zo verduidelijkte de president.
Hij vermeed een direct antwoord
op vragen of er conflicten met
Schlesinger waren geweest.
BERLIJN-BONN (DPA) Het op
treden van militairen van de DDR
(Oost-Duitsland) in West-Beriijn
heeft in het weekeinde geleid tot
een protest van de geallieerden en
kritische uitlatingen van Westduit-
se zijde. Twee leden van het Oost-
duitse volksleger waren afgelopen
vrijdag met twee militaire voertui
gen de sectorgrens naar West-Ber
lijn overgestoken. Ze maakten deel
uit van een Russisch konvooi,
waarmee militairen en burger^ naar
het westelijk stadsdeel werden ge
bracht voor een kranslegging bij
een Russisch gedenkteken. Naar in
ingelichte kringen in West-Berlijn
verluidt hebben de westelijke geal
lieerden nog vrijdagavond bij de
Sowjet-Unie geprotesteerd tegen
deze Oostduitse deelname. In Bonn
verklaarde een officiële woordvoer
der zaterdag dat de geallieerden het
incident serieus zullen onderzoeken.
CAIRO, TEL AVIV (Reuter, AP, UPI) De Egyptische president Sadat is gisteren als een vorst
binnengehaald bij de terugkeer in zijn land na een zestiendaagse buitenlandse reis. Tienduizenden
Egyptenaren begroetten hun president, die de afgelopen weken Frankrijk, de Verenigde Staten en
Engeland bezocht. -
Bij zijn vertrek uit Londen (de
laatste pleisterplaats op zijn reis)
toonde Sadat zich tevreden. Hij
heeft in Engeland voorat gepro
beerd afspraken te maken over wa
penleveranties. Wat hij precies be
reikt heeft, is niet bekend gemaakt.
In diplomatieke kringen in Londen
werd verteld dat Engeland en
Egypte het in beginsel eens zijn
geworden over de levering van 200
supersonische gevechtsvliegtuigen
van het type Jaguar. Met die trans
actie zou een bedrag zijn gemoeid
van ruim drie miljard gulden.
Daarnaast zou Egypte ook nog mo
derne geleide wapens (type: Ra
pier) kunnen krijgen. Toen Sadat
werd gevraagd of die berichten
over 200 Jaguar-jagers waar waren,
glimlachte de president en zei:
'Geen commentaar'. Later zei hij
'volkomen tevreden' te zijn over de
besprekingen met de Britse premier
Harold Wilson over wapenleveran
ties. Zaterdagavond nog had Sadat
een gesprek met tien vertegenwoor
digers van de Britse wapenindus
trie.
De Egyptische wapen-aankopen
zullen worden betaald met de hulp
van de rijke Arabische olie-landen,
met name Saoedi-Arabië. Sadat
vertelde in Londen nog dat hij
tijdens zijn reis veel met westerse
zakenlieden had gesproken omdat
hij htm technische kennis nodig
heeft. 'De kennis en de technologie
komen uit het westen, de arbeids
krachten hebben wij en het kapi
taal komt uit de Arabische wereld',
zo vatte de president
Israël bezorgd
De Israëlische pers is erg bezorgd
over de mogelijkheid dat Egypte
moderne wapens van Engeland (en
ook Frankrijk) zal krijgen. In Lon
den hecht men kennelijk meer
waarde aan betere betrekkingen
met Cairo dan aan de veiligheid
van Israël, zo verzuchtte de Jerusa
lem Post van gisteren.
Aan het Internationale diplomatie
ke front kon Israël dit weekeinde
opnieuw een nederlaag noteren. De
FAO, de landbouw- en voedselorga-
nisatie van de Verenigde Naties,
liet de Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie toe als waarnemer bij haar
grote conferentie in Rome. Israël
en de Verenigde Staten verzetten
zich daar tegen. De Algemene Ver
gadering van de VN moet deze
week stemmen over twee resoluties,
die voor Israël zeer pijnlijk zijn. De
eerste resolutie roept op tot de
vorming van een commissie, die de
stichting van een Palestijns thuis
land moet voorbereiden. In de
tweede resolutie (ingediend door
Egypte) wordt de PLO uitgenodigd
deel te nemen aan alle onderhan
delingen over het Midden Oosten
die onder auspiciën van de VN wor
den gevoerd. De PLO moet daarbij
als 'gelijkwaardige partner' worden
beschouwd, aldus de resolutie. Ver
wacht wordt dat voor beide voor
stellen een ruime meerderheid zal
zijn.
