Meer schot in gesprek over Midden-Oosten
ïl
Vandaag
Verslag van een dwaaltocht
Personalia
Israël, de Palestijnen en de wereldraad
Conferenties
Nieuwe ton
voor kerk in
Leeuwarden
'Ouderwetse
kerkdienst
in Leeuwarden
Atlas verlicht zorg
van doopsgezinden
'Illegalen' kunnen
zich nog tot op
15 november melde
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1975
KERK-BINNENLAND
TROUW/KWARTET^jj
door dr. E. Flesseman-van Leer
Er is in de loop van de jaren al heel wat afgepraat in de Wereldraad van Kerken over de problematiek
van het Midden-Oosten. Verschillende consultaties zijn erover gehouden en daarbij kon je soms een
gevoel van wanhoop bekruipen: de partijen, die ik nu maar generaliserend aanduid als pro-Israël en
pro-Palestijns leken vrijwel niet naar elkaar te luisteren. Het leek of jaar in, jaar uit van beide kanten
dezelfde argumenten, emotioneel en propagandistisch, werden aangevoerd.
Onlangs, van 24-28 oktober, is in
Cartigny bij Genève weer een der
gelijk beraad gehouden onder de
fraai klinkende titel: 'Wereldwijde
christelijke verantwoordelijkheid met
betrekking tot het Midden-Oosten'.
De term 'wereldwijd' was niet zo
maar gekozen. Wel kwamen de deel
nemers in grote meerderheid nog
steeds uit het Westen en het Midden-
Oosten: het feit dat er echter onder
anderen ook een Japanner, een Rus,
een Indiër, een Argentijn aanwezig
waren was een teken ervan, dat de
problematiek de hele kerk van Chris
tus,die in de Derde Wereld incluis,
aangaat.
In de dagen dat wij in het rustige
Zwitserse dorpje bijeen waren, woed
den in Libanon de meest afschuwe
lijke gevechten. Toch is in onze bij
eenkomsten daarover vrijwel niet
gesproken en schenen de gebeurte
nissen ginds geen rol bij onze over
wegingen te spelen. Maar wel verliet
nu eens deze, dan weer die Libanees
de vergadering om te proberen tele
fonisch contakt met Beiroet te krij
gen. Ik waag me niet aan psycholo
gische verklaringen. En toch zou
de burgeroorlog ginds er misschien
ook toe hebben bijgedragen dat de
Arabische christenen meer bereid
bleken samen met de christenen uit
het Westen naar een oplossing voor
het Midden-Oosten te zoeken? Want
dat was voor mij het meest opmer
kelijke en verheugende van deze bij
eenkomst vergeleken met die van vo
rige keren: dat er nu bij de deel
nemers, ook bij die uit het Midden-
Oosten, een grotere zakelijkheid be
stond, meer begrip voor de 'andere
kant' en een bereidheid om niet on
verbiddelijk op eigen eisen te blijven
staan.
Heel fel
Het bovenstaande sluit niet uit dat
de debatten vaak heel fel waren.
Ook was er de bij dergelijke samen
komsten klaarblijkelijk onvermijde
lijke uitbarsting, waarbij een van de
oosterse christenen dreigde zijn kof
fer te zullen pakken en af te reizen.
Zij die zo iets voor het eerst mee
maakten waren diep geschokt en za
gen het allemaal somber in. De an
deren echter namen het niet al te
tragisch; zij merkten immers, dat er
ondanks alles een zekere ontspan
nenheid heerste en een grotere mate
van geven en nemen. Die ontspan
nenheid had, meen ik, twee oorza
ken. De belangrijkste is wel dat een
niet gering aantal deelnemers elkaar
al verscheidene malen ontmoet heb-
Advertentie)
Diakonaat: wat houdt dat in tegenwoordig?
Is dat het werk van diakenen? En wat doen ze
dan?
Nabloei van de armenzorg van vroeger?
Maatschappelijk werk?
Collecteren in de kerk voor nood veraf en
dichtbij?
Of nog meer misschien?
Bij de
Generale Diakonale Raad der
Nederlandse Hervormde Kerk
zijn diverse uitgaven beschikbaar, die
op het diakonaat als functie van de
christelijke gemeente nader ingaan.
Zoals:
Gemeente-zijn, diakonaal bezig zijn
door prof. dr. P. J. Roscam Abbing2,75
Diakonaat en eredienst. 2e druk4,
De gemeente en haar diakonaat
doords. D.J Karres2,75
Vooroordeel en discriminatie
themanummer „Diakonia"2,50
Te bestellen door storting op
v giro 8685 van de Generale
Diakonale Raad te Utrecht,
met vermelding van titel en
gewenste aantal exempla-
V. (I ren-
UIT
VAN LEZERS
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Bejaardenexpositie
'Nog al te vaak' wordt naar de me
ning van staatssecretaris Mertens
een maximum-leef tij fsgrens gesteld
bij lidmaatschappen van verenigin
gen Als 50-plusser voel ik mij in
die r]J geschaard. Zelfs in een kerk
blad werd een leeftijdsgrens gesteld
van 25 tot 50 jaar. De frisse adem.
die we zo nodig hebben, wordt ons
metterdaad afgesneden. Gelukkig dat
er zoveel bejaarden zijn, die hun fan
tasie kunnen uitleven en die op expo
sities ten toon kunnen stellen, zo
als dat als een verademing on
der andere te lezen stond op dezelfde
pagina in Trouw van afgelopen dins
dag.
Nunspeet Mevr. M. Groeneveld
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Direktie - commerciële
afdelingen -
administratie:
Wibautstraat 131,
tel. 020-913456,
Postbus 859.
Redaktie:
Nieuwe Zijds Voorburg
wal 280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9, Rotterdam.
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
ZWOLLE/GRONINGEN:
Melkmarkt 65. Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Kerncentrale (6)
Aan levering van een kerncentrale
aan Zuid-Afrika zijn nog enkele niet
genoemde aspekten verbonden. Ra-
dioaktlviteit van aan- en afgevoerde
materialen, en de kwetsbaarheid van
de apparatuur zelf eisen een poli
tiek stabiele omgeving om een goed
beheer te waarborgen. In Zuid-Afri
ka is dit voorlopig niet te verwach
ten, noch onder het tegenwoordige
systeem, noch daarna. Verder wordt
de Nederlandse regering gevraagd
grote kredietgaranties te geven. De
installatie wordt namelijk niet kon-
tant betaald, en kommerciële lenin
gen kunnen kennelijk niet gesloten
worden. Dit betekent dat de Neder
landse staat belang zou moeten ne
men bij de nu ln Zuid-Afrika gelden
de 'rust en orde' om terugbetaling
van de leningen te waarborgen. Mis
schien is dat ook wel de bedoeling
van de Zuidafrikaanse regering.
Den Haag H. E. Ruitenberg
Vaartuigenbelasting
Nu autobelasting niet te halen is dan
maar een andere melkkoe gezocht
en nu zijn dit de pleziervaartuigen.
Wij zijn in het bezit van een kruiser
tje lang 7.30 meter en hebben dit sei
zoen niet minder dan 229,35 aan
vergunningen en brug- en sluisgel-
den betaald. Is dit dan geen belas
ting? Als er nu door de fiscus ook
nog belasting geheven wordt moet
daar wel tegenover staan: 1. Geslo
ten vaarwegen weer openstellen. 2.
Langere openingstijden voor sluizen
en bruggen, vooral de weekends,
want er zijn nu vaarwegen die zater
dag na 17 uur gesloten worden tot
maandag 8 uur.
Beverwijk L. Verdonk
Moeten we eraan geloven? Ont
moetingsweekend voor mensen van
25-40 jaar. die moete hebben met
overgeleverde vormen en inhouden
van kerk en geloof, vrijdagavond
14 november half acht tot zondag
middag 16 november 5 uur op geref.
vormingscentrum De Drieklank te
Paterswolde (inf. en aanm. tel.
05907-2700).
ben: zij hebben, vaak tot diep in de
nacht, met elkaar zitten praten en er
is een klein begin van wederzijds
vertrouwen ontstaan. Bovendien
speelde mee, dat wij geen officieel
rapport ter publicatie behoefden op
te stellen. Ons was slechts verzocht
de punten, waarover wij het in onze
gesprekken eens waren geworden, op
schrift te stellen als memorandum
voor de sekretaris generaal van de
Wereldraad van kerken; wat die er
dan verder mee wilde doen was niet
onze zaak. Het is dus niet eens zeker
of het stuk dat wij hebben opgesteld,
in zijn bestaande vorm ooit wereld
kundig zal worden gemaakt. Het lijkt
mij echter niet onwaarschijnlijk dat
het op een of andere manier in Nai
robi zal funktioneren.
Drie onderwerpen
Drie verschillende, hoewel samen
hangende onderwerpen stonden op
het program en hebben ook elk hun
plaats gekregen in onze tenslotte een
stemmig aangenomen verklaring: (1)
de politieke situatie, (2) de dialoog
tussen christenen, joden en moslims,
en (3) de kwestie Jeruzalem. Het
laatste onderwerp bracht al onmid
dellijk moeilijkheden. Ds. Coos Scho-
neveld, die namens de Hervormde
Kerk in Israël werkt, wilde het na
melijk van de agenda schrappen. Men
mocht over Jeruzalem niet spreken,
zo betoogde hij indringend, als de
bewoners van de stad zelf er niet bij
waren. Hij wist natuurlijk van te
voren al dat hij overstemd zou wor
den. Toch wijst zijn protest op een
zeer reële moeilijkheid, die al onze
gesprekken in de Wereldraad over
het Midden-Oosten belast: de ene
partij is in de personen van de Ara
bische christenen aanwezig, terwijl
de partij van de Israëliërs afwezig is.
Wel wordt hun standpunt door chris
tenen uit het Westen verdedigd, maar
juist omdat dat christenen zijn, kan
er wel vérgaande solidariteit, maar
nooit volkomen identifikatie met de
joodse zienswijze zijn. Moet de We
reldraad zich dan maar van alle po
litieke uitspraken over het Midden-
Oosten onthouden? Ik geloof het niet.
Het is immers zijn taak voor vrede
en gerechtigheid onder de volkeren
te werken en in conflictsituaties we
gen van verzoening te zoeken, en dat
zijn nu eenmaal politieke aangele
genheden.
Politiek
Bij de behandeling van de politieke
situatie kwam de veranderde hou
ding van de Arabische christenen het
duidelijkst naar voren. In het ver
leden hebben zij zich steeds verzet
om in een rapport de staat Israël te
vermelden. Wel waren zij bereid om
in mondelinge gesprekken het nu
eenmaal gegeven feit van de staat
te erkennen, maar als het erop aan
kwam dat in een rapport schriftelijk
vast te leggen, zochten zij naar aller
lei omschrijvingen en vaagheden om
dat niet met zo veel woorden te hoe
ven zeggen. Nu bleek dat helemaal
geen punt meer te zijn. Zonder aar
zeling werd in gesprekken en ook
schriftelijk de staat Israël bij name
genoemd. Daarentegen en dat is
misschien nog opmerkelijker werd
er in het geheel niet meer gesproken
over een zogenaamde demokratiscne
staat in Palestina, die immers zou
neerkomen op de vernietiging van de
huidige joodse staat. Alle deelnemers
aan de consultatie waren er ook van
doordrongen dat zij niet geroepen
waren om politieke oplossingen aan
de hand te doen. Eigenlijk komt alles
wat wij samen gezegd hebben neer
op één groot pleidooi voor een ge
sprek, in het kader van een vredes
conferentie in Genève, tussen Israël
en het Palestijnse volk, vertegenwoor
digd door de PLO. Men realiseerde
zich daarbij heel goed de bestaande
hindernissen voor zo'n gesprek: het
wederzijdse gebrek aan vertrouwen
en het feit dat de partijen elkaar niet
erkend hebben. Maar, zo zei men, on
der kleine groepen Israëliërs en Pa
lestijnen bestaat een eerste begin van
vertrouwen en dat eerste begin is
Van een onzer verslaggevers
LEEUWARDEN De gerefor
meerde kerk van Leeuwarden-
West heeft een nieuwe ton,
dank zij de solidariteit van de
gemeenteleden.
Zoals wy eerder berichtten,
was de kerk in financiële
moeilijkheden gekomen, omdat
een toezegging van honderddui
zend gulden, die een gemeente
lid had gedaan, niet waarge
maakt bleek te kunnen wor
den. Intussen had de kerk op
grond van deze toezegging
die volkomen safe leek te zijn
al twee kerkorgels besteld.
Afzeggen zou veertigduizend
gulden kosten.
Een snelle actie in de gemeen
te heeft zonder veel ophef in
korte tyd ruim een ton opge
leverd. 'Ook zij, die een nieuw
orgel niet nodig vonden, heb
ben spontaan geholpen, vanuit
het gevoel dat je je kerk niet
in de steek mag laten. Wij zijn
ei'g blij', aldus dominee J.
Vlaardingerbroek.
Op 11 december zal het electro-
nisch Heyligers-orgel in de Fe-
nix aan de gemeente gepresen
teerd worden. Het pijporgel in
de Adelaarkerk zal in mei 1976
worden opgeleverd.
Het Palestijnse vraagstuk hindert reeds lang het gesprek in het
Midden-Oosten. Een archieffoto van enkele Palestijnse kinderen
in Libanon.
net genoeg om samen aan de confe
rentietafel te gaan zitten. Volledig
vertrouwen en wederzijdse erkenning
kunnen geen voorwaarde, maar al
leen resultaat van gesprek zijn.
Oproep
Wij allen waren ervan overtuigd dat
noch Israël noch de Palestijnen echte
veiligheid en werkelijke vrede (in de
zin van het bijbelse shaloom) zouden
kunnen vinden zonder de veiligheid
en vrede van de ander. Daarom wil
den wij ook de kerken en christenen
oproepen om te helpen bruggen bou
wen. Zij die contacten met joden
hebben moeten proberen hun begrip
voor het Palestijnse standpunt bij te
brengen en zij die met Palestijnen in
contact staan en dat zijn vooral
de kerken uit het Midden-Oosten
moeten hun de angst die de Israëliërs
koesteren, leren begrijpen. Voor mij
is dit laatste een van de indrukwek
kendste dingen die gezegd zijn op
deze conferentie en ook schriftelijk
met aller instemming zijn vastgelegd.
Tot nu toe zijn de christenen uit het
Midden-Oosten door dik en dun de
verdedigers van de Palestijnse zaak
geweest; nu proberen zij niet alleen
zelf een zeker begrip voor de Israë
liërs op te brengen, maar hebben zij
zelfs de moed om te verklaren dat
het tot hun christelijke opdracht be
hoort ook anderen dit begrip bij te
brengen.
Dialoog
Dezelfde geest spreekt trouwens ook
uit het m.i. minst interessante
deel van het memorandum, dat han
delt over de dialoog tussen christe
nen, joden en moslims. Want, zo
wordt daar gezegd, de dialoog met
de joden moet er toe leiden dat chris
tenen het geloof en de wijze waarop
de joden hun jood-zijn beleven leren
begrijpen. Natuurlijk kwam in dit
verband ook het zionisme herhaalde
lijk ter sprake, al is daar schriftelijk
geen melding van gemaakt. Ook daar
bij viel mij weer op dat de ophit
sende en emotionele taal van enkele
jaren geleden nu ontbrak. Sterker
zelfs, ik heb niet eenmaal een ver-
degiging gehoord van de VN-veroor-
deling van het zionisme als racisme;
verschillende Arabieren zeiden zelfs
die te betreuren, omdat het nood
zakelijke, politieke gesprek tussen
Israëliërs en Palestijnen er alleen
maar door bemoeilijkt kon worden.
Men bleek trouwens ook over het
zionisme op meer verschillende wijze
te spreken; zo merkte bijvoorbeeld
de secretaris van de Oecumenische
Raad van het Midden-Oosten op dat,
terwijl van Arabische kant het zio-
pisme als een expansionistische en
agressieve beweging ervaren wordt,
het van joodse zijde bezien een be
vrijdingsbeweging is.
Jeruzalem
Ons sprekenden denken over Jeruza
lem heeft geen werkelijk nieuwe as
pecten aan het licht gebracht, maar
ook hierbij .valt weer op dat in de
op schrift gestelde aanbevelingen de
situatie in zuiver feitelijke termen
beschreven is en alle negatieve of
beschuldigende woorden bewust ver
meden zijn. De heilige plaatsen op
zichzelf speelden een geringe rol in
onze ovei'leggingen; meer nadruk lag
erop dat Jeruzalem voor drie ge
loofsgemeenschappen 'heilig' is en
dat geen van deze gemeenschappen
uit de stad verdrongen mocht wor
den. Er is geen politieke oplossing
aangewezen; wij hebben noch over
internationalisatie van de stad, noch
over een verdeling er van gesproken.
Wij wax-en trouwens Van mening dat
de vraag van Jeruzalem alleen in
het kader van vrede in het Midden-
Oosten oplosbaar is. nl het memo
randum staat derhalve slechts dat
(Advertentie)
NAIROB11975
Aldert Schipper en Richard Auwerda
EEN HELE WERELD VRIJ
48 blz., f 3,90
Een helder geschreven boekje dat u alle informatie geeft over de binnenkort
beginnende Vijfde Assemblee. Diverse bijbeltekstén vormen het uitgangspunt bij
een boeiende bespreking van de zes aan de orde komende thema's. Na deze bij
belstudie worden de thema's vanuit een andere invalshoek opnieuw belicht. Een
gezang en een gebed voor de komende zitting sluiten dit met tientallen foto's
geïllustreerde boekje, dat tegelijk in vele andere landen is verschenen, af.
Dr. A.H. van den Heuvel e.a.
EENHEID DOOR BEVRIJDING
112 blz., f 9,90
In dit boek kreeg een zestal christenen afkomstig uit verschillende Nederlandse
kerken gelegenheid dieper in te gaan op de zes onderwerpen die in Nairobi aan de
orde komen. De auteurs met de onderwerpen zijn:
Prof. Dr. H. Berkhof, Christus belijden vandaag
Prof. Dr. H.A.H. Fiolet, Voorwaarden voor eenheid
Prof. Dr. J. Verkuyl, Eenheid tot gemeenschap
Dr. T.M. Gilhuis, Opvoeding tot bevrijding en gemeenschap
Dr. H.M. de Lange, Bevrijding door gerechtigheid
Dr. J.J. ter Laak, Structuren van onrecht en strijd voor de bevrijding
Aan deze bijdragen gaat een heldere inleiding; geschreven door Dr. A.H. van
den Heuvel, vooraf.
Voor gesprekskringen en alle die zich ten nauwste betrokken voelen bij
wat straks in Nairobi gebeurt bieden deze boeken belangrijk materiaal.
Verkrijgbaar in de boekhandel
KO KJ<A MP EN
BESTELBON
Hierbij verzoek ik te zenden via boekhandel
rechtstreeks van Uitgeverij J.H. Kok, Kampen
ex. EEN HELE WERELD VRIJ ex. EENHEID DOOR BEVRIJDING
Naam:
Adres:
Plaats
Deze bon kunt u in open envelop (zonder postzegel) zenden aan Uitgeverij J.H.
Kok, Antwoordnummer 18, Kempen.
het onjuist is dat Israël alléén con
trole over heel Jeruzalem heeft,
waaraan is toegevoegd dat wij ge
loven dat de stad met anderen 'ge
deeld' zou moeten worden. Achter
deze onduidelijke en dubbelzinnige
woorden ligt de stille hoop van som
migen, dat misschien, in de toe
komst, Jeruzalem de (hoofd)stad van
zowel Israël als van een zelfstandige
Palestijnse Staat zou kunnen zijn.
Mag de toenemende matiging en het
groeiend begrip voor elkaar, die uit
dit beraad spreken, beschouwd wor
den als een graadmeter van een pro
ces, dat ook buiten de Wereldraad
onder de oppei-vlakte aan de gang
is? Ik hoop het vurig. In ieder geval
is het zo, dat zowel Israël en de
joodse wereldgemeenschap als ook
de Palestijnen een zeker belang hech
ten aan wat de Wereldraad zegt.
Misschien, dat ons pleidooi voor ge
zamenlijk, officieel overleg niet al
leen maar in de wind is gesproken.
Mevrouw dr. E. Flesseman-van Leer
te Amstelveen is lid van de commissie
voor geloof en kerkorde van de we
reldraad van kerken.
LEEUWARDEN Zondagmiddag
zal in de gereformeerde Pelikaan-
kerk een 'ouderwetse kerkdienst'
worden gehouden.
De voorganger, ds. A. J. van der
Wiel, zal voor een preek met drie
punten zorgen. Het laatste punt is
de toepassing, maar vóór punt 3 zal
eerst een tussenzang worden gezon
gen. De schriftlezing zal zijn uit de
Statenvertaling. In de dienst zullen
psalmen worden gezongen in de oude
berijming en op hele noten. Vóór
de dienst zullen liederen worden ge
zongen als Scheepke onder Jezus'
hoede en Daar ruist langs de wolken.
De kerkeraad besloot spontaan tot
het houden van deze - dienst, toen
daarom vanuit de .gemeente ge
vraagd werd. 'We willen in die kerk
dienst de klok even terugdraaien',
aldus ds. Van der Wiel (zelf 37
jaar). 'Tegenwoordig hebben we
vesperdiensten, jeugddiensten, the
madiensten en noem maar op. Waar
om niet eens een dienst, geliefd bij
de ouderen?'
Wel benadrukt hij: 'Het wordt geen
show. Het wordt levensecht.' Hij is
boos, omdat ds. L. H. Kwast in de
Friese Kerkbode de spot heeft ge
dreven met een dergelijke 'recon
structie van een ouderwetse ere
dienst'.
Ds. Kwast adviseerde zijn Leeuwar
der collega gekleed te gaan in jaquet
met ouderwetse boord en plastron.
De diakenen dienen zwarte hand
schoenen te dragen en met de hen
gelstok te collecteren. Plaatsing van
stoven en kwispedoors verdient ern
stige overweging, aldus ds. Kwast,
die ook de raad gaf voor deze ene
dienst een klassieke grote kachel in
de kerk te plaatsen met vuurtangen
en turfbak.
Ds. Van Mechelen
sticht op Urk
'Reformerende Kerk'
URK Ds. J. B. van Mechelen en
diegenen die enkele weken geleden
met hem de gerefórnieerde kerk
verlieten hebben besloten op Urk
en zelfstandige kerkelijke gemeen
te te stichten onder de naam 'Re
formerende Kerk'.
Eind september onttrok ds. Van
Mechelen zich aan de gereformeer
de kerken. Sindsdien heeft hij op
de zondagen op Urk gepreekt in
samenkomsten die doorgaans door
zo'n driehonderd mensen bezocht
werden. De gereformeerde kerk van
Urk telt 5200 zielen.
Zondag zullen vijf ambtsdragers
band. Daarbij gaat de sympathie
blijven overigens uitgaan naar aan
sluiting bij een bestaand kerkver
band. Daarbij gaat de sijmpathie
sterk uit naar de gereformeerde
kerken (vrijgemaakt binnen ver
band).
AMSTERDAM De doopsgezinde
gemeente in de hoofdstad, die al ja
renlang in financiële zorgen zit,
heeft een meevaller gehad bij de
verkoop van een atlas uit de zestien
de eeuw.
De atlas, 'Civitates orbis terrarum'
van G. Braun en Frans Hogenberg,
werd geschat op twintigduizend gul
den, maar bracht in een veiling,
woensdag bij antiquariaat J. L.
Beijers in Utrecht, 41.000 gulden op.
Over het algemeen lagen de vei-
lingprljzen trouwens ver boven de
geschatte en zelfs boven de verwach
te prijs. De veiling was de vierde
in een reeks van verkopen van de
bibliotheek van de doopsgezinde ge
meente in Amsterdam en van ande
re werken.
door W. F. Stafleu
Zo'n acht jaar geleden verscheen de Nederlandse ver
taling van een boekje, dat nu in een wat andere vorm
opnieuw is uitgegeven. Het is een bijzonder welkome
herdruk. Immers, het is het ontroerende en boeiende ver
slag dat de Zwitserse Josy Doyon schreef over haar tien
jarige bittere ervaring als Jehova's getuige. Ze is terug
gekeerd van deze dwaaltocht en heeft de moed, de eer
lijkheid en de energie opgebracht om het al schrijven
de allemaal nog eens te beleven.
Een pater zei eens tegen Josy, terwyl zij met hem dis
cussieerde: 'Ik wist dat Jehova's getuigen verschrikkelijk
zijn, maar dat ze zó verschrikkelijk zijn, heb ik niet ge
weten'. Nu, dat zal menige lezer van dit boekje hem na
zeggen. Wat een fundamentalisme, wat een berekende
tactiek, wat een kadaverdiscipline onder het regime van
deze 'herders zonder erbarmen'.
Het verkwikkende is, dat Josy Doyon, die zich zo heeft
uitgesloofd als Jehova's getuige en tenslotte ontgoocheld
het Wachttorengenootschap de rug heeft toegekeerd, niet
bitter schrijft, niet smalend, maar vol mededogen met
hen wie niet zoals haar de ogen zijn opengegaan.
Onnodig te zeggen dat ik dit boekje van harte aanbeveel
aan ieder, die in aanraking met deze verkondigers is
gekomen en zo gaat dat immers dikwijls maar
moeilijk een weerwoord heeft. 'Herders zonder erbarmen'
van Josy Doyon is een uitgaaf van Ten Have, is 204
bladzijden dik en voor niet meer dan 12,50 te koop.
WANORDE
Wanneer we het er over eens zo
den kunnen worden dat onze gev
tigde orde op z'n minst veel k;
biedt tot schrijnende onrecl
vaardigheden en tot het in standhi
den van toestanden die een evam
lische doorlichting echt niet kunii
verdragen, dan zouden we daai
ons eens kunnen bezinnen hoe
dan veranderingen zouden moei
worden aangebracht. Ik begrijp
vrees die veel mensen hebben vi
een gewelddadig omverwerpen
onze gevestigde orde. Hoeveel er
op onze eigen samenleving aan
merken is, de feitelijke toestand
die samenleving is niet derm
slecht dat tegen iedere prijs daar
krasse wijze ingegrepen moet vi
den. Er wordt wel eens wat al
gemakkelijk met het begrip rev«
tie gespeeld. Ik realiseer me dat
wat de gerechtigheid in de wei
betreft ten aanzien van honger,
criminatie en onderdrukking
minder dan een omwenteling niet
kunnen, maar er zijn zo langzam
hand enkele voorbeelden van o
wentelingen die ons moeten brenj
tot een diepgaande bezinning
model er gekozen zal moeten vi
den om aan rechtvaardige veris
gens en evangelische eisen voids
zal moeten worden. Niet het mo
van militaii- geweld. Er zijn zo lai
zamerhand te veel plekken op
aardbol waar dan weer de jonge
dan weer de oude officieren
macht grijpen. Het resultaat is
wanorde waar moeilijk een eind i
te zien is en waardoor velen
weer als enige remedie opnieuw
weid zien. Orde en wanorde
vragen van de eerste orde in oi
samenleving.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Oldebroek: J. M.
Raad te Stolwijk; te Waddinxvef
H. Vreekamp te Oosterwolde (Glc
te Sneek: T. A. D. W. Aris. pr
met bevoegdheid van em., wonei
te Vlaardingen.
Aangenomen naar Tjerkgaast: T
Jansen, kand. te Groningen.
Bedankt voor Doom: J. Dijkstra
Kampen; voor Nieuw-Buii
(toez.): H. G. Oostinga te Lisse.
Afscheid op 9 nov. van Druten: H
de Vos ber. te 's Heer Hendriksk
deren.
Intrede te Nieuwerkerk (Zld):
J. Kolkert uit Oudemirdum; te Dal
tumawoude: G. Wassenaar I
Haamstede: te Willemstad (NB|
A. Schipper, voorheen stud, pred.r
Makassar.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Den Helder: H. A. v
Houte te Zwaagwesteinde.
Afscheid van Leiderdorp: J. A. v
Netten ber. te Zetten, streekgc
Midden Betuwe.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te 's Hertogenbosch
Terneuzen: C .van den Berg
Nieuwleusen.
Bedankt voor Leek: J. J. Wildebf
te Hardenberg.
Intrede te Gees: kand. T. Wendt
Kampen.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Den Haag-Zuid: K.
Velema te Leeuwarden.
Afscheid van Onstwedde: A. Ba
ker, ber. te Hengelo (O).
GEREF. GEM.
Beroepen te St. Annaland: P. B!
te Dirksland; te Zwijndrecht:
Hoogerland te Krabbendijke;
Aalst: J. Karens te Opheusden.
Intrede te Veenendaal op 13 nov.
Hegeman ut Tholen.
EV. LUTH. KERK
Intrede te Deventer: H. Müdde
Den Helder; te Gorinchem: J. Kr
ma uit Rotterdam.
GEREF. KERKEN (VRIJG. BV)
Beroepen te Hardinxveld: B. Welf
ga te Marknesse.
dUt.
AMSTERDAM Drs. G. Vanderv lopif
de uit Amsterdam promoveert vr
dag aan de Vrije Universiteit I Zij z
doctor in de godgeleerdheid op 1 men,
proefschrift 'Original sin. Two maj door
trends in contemporary roman cath zijn
lie reinterpretation'. Promotor is pi 'resul
dr. G. C. Berkouwer, co-referent
prof. dr. J. Veenhof. Een bijzondf
bijkomstigheid is, dat deze promo tenai
de 45ste is onder prof. Berkouv? van
die in 1973, na een hoogleraarsch Woer
van 33 jaar, met emeritaat ging. legat
De heer Vandervelde is in Nederlai bond
geboren. Na met zijn ouders m onde:
Canada te zijn geëmigreerd, studef
de hij theologie in Grand Rapi
(VS). Thans is hij pastoraal med
werker ln de gereformeerde kerk
Diemen-Watergraafsmeer-Bijlmer.
AMSTERDAM Illegaal in
land verblijven buitenlandse arbf
ders kunnen zich nog tot 'omstrw
15 november' voor regularlsatle me
den. Dit heeft staatssecretaris Zf
valklng geschreven in een brief ai
vijf organisaties, die bij deze kW
tie betrokken zijn.
insta
dens
direc
Haag
zoek
voor
de d
opbol
lande
Volgt
f Si
tlefal
,Maas
een
zou
de ls
.lijks
ton
Hans
NKV
de be
nomi
fels
