'olkssterrewacht Bussloo start
ij komende maansverduistering
'Milieubeleid begint bij
de vuilnisemmer thuis'
Fiets meest comfortabel
n centrum Amsterdam
inister Wester terp opent van ontwikkeling
tegenruit rond R'dam
De Keyser en Van Campen
waren mede bouwmeesters
flotor het snelst, volgens autoblad
Britten zien af
,tste viaduct in gebruik genomen
Arnhems project
Minister stemt
in met herstel
van Arnhemse
Eusebiuskerk
Minder belasting
voor militair
oefenterrein
Eindhoven kampt
met drugprobleem
Politie rolt
bende inbrekers op
Minister Vorrink op studiedag raad Europese gemeenten:
artèJIji
dag 7 november 1975
binnenland
trouw/kwartet p6-h13
t een verslaggever
^STERDAM In het centrum van Amsterdam is de motor het snelst en de fiets het meest
imfortabele vervoermiddel. De fiets is nummer twee wat snelheid betreft. Dat staat in het juist
rschenen blad 'Autovisie', dat zes manieren van vervoer met elkaar heeft vergeleken.
inkeer het echter om de eigen
izf gaat is de auto veruit favo-
t. De drie soorten openbaar
voer in de vergelijking-tram,
i witkar zijn grote veriie-
van de drie soorten eigen
roer: auto, fiets en motorfiets,
t blad heeft de verschillen in
praktijk vergeleken. Daartoe is
i drukke werkdag van een za-
$6man in Amsterdam nage-
otst: tussen kwart voor elf
ochtends en 's middags vijf uur
;st hij zes adressen bezoeken,
telekens op hetzelfde tijdstip
zes vervoermiddelen met el-
ar te kunnen vergelijken, heb-
i zes personen, ieder met een
der vervoermiddel de (willekeu-
gekozen adressen bezocht.
steeds in dezelfde volgorde. Veruit
het langzaamst bleek de witkar te
zijn, die sterk de nadelen onder
vond van het geringe aantal stati
ons. Ook met de auto kostte de
routes te veel tijd.
'Autovisie' heeft ook de kosten
van de zes vervoermiddelen ver
geleken. De tram kwam nog gun-,
stiger uit de bus dan een buur
fiets
De testdeelnemers waren van oor
deel dat de fiets het meest ideale
vervoermiddel in het centrum is,
gevolgd door auto, motor, taxi,
tram en witkar. Gevraagd naar de
eigen keuze bleek de voorkeur uit
te gaan naar de auto, gevolgd
door fiets, motor, taxi, witkar en
tram.
'Autovisie' concludeert uit de test,
dat de motor veruit het snelste
vervoermiddel is. maar bijkomen
de ongemakken als dikke kleding
en valhelm maken hem niet ide
aal. Slechts weinigen laten zich
verleiden de auto in de steek te
laten ten gunste van de motor;
liever stappen ze dan op de fiets.
De witkar is geen voldoende al
ternatief: de actie-radius is te be
perkt, het aantal stations te ge
ring en de rij-eigenschappen te
onplezierig.
Kortom, aldus 'Autovisie', de auto
is niet overbodig, zelfs niet in een
stad als Amsterdam waar de auto
zo veel in de weg wordt gelegd.
fairst
ten
f 11 een onzer verslaggevers
ITERDAM Nadat er anderhalf jaar geleden feest was, omdat
ijkswegenruit rond Rotterdam werd gesloten, zodat het weg
teer voortaan helemaal om Rotterdam heen kon, was er gister
dag wederom feest in het Rotterdamse stadhuis, nu omdat
ister Westerterp diezelfde wegenruit officieel kwam openen.
fleiding was het in gebruik nemen van het laatste viaduct, dat
de Groene Kruisweg, waardoor de laatste gelijkvloerse krui-
in de wegenruit definitief tot het verleden behoort.
iter Westerterp bood de ge-
nte Rotterdam de ruit aan in
'onn van een glaspaneel dat
plaats in het stadhuis krijgt
constateerde dat Rotterdam nu
lorre cht is boven de andere
steden, omdat Rotterdam als
zo'n volled ig wegen circuit
enom' heeft. Hij beloofde nog
moois: verbetering van de
jwegen van en naar Rotterdam
grotendeels reeds in uitvoering
Botlektunnel, waaraan vol-
jaar wordt begonnen, een
rijksweg van Rotterdam
Den Haag, en nieuwe ver-
irden op de r ijkswegenruit
Rotterdam, want daar is de
the zo, dat de afslagen naar
1de Rotterdamse stadsgedeel-
niet erg duidelijk zijn. De arme
ibillst, die de borden 'Rotter -
blijf.t volgen, komt te eeuwi-
dage de ruit niet af. maar
iït in een kringetje rijden
«n tunnel
'waarschuwde met klem de Van
penoordbrug in de ruit te mij-
Als de 'Matrix-lichten' filevor-
l aangeven, dan is de route via
de Beneluxtuninel véél beter. En hij
moest met spijt constateren dat er
voorlopig van een Alexandertunnel
nog niets kan komen, omdat daar
voor nu nog geen geld is.
Dat laatste werd door burgemeester
Van der Louw met heel veel genoe
gen aangehoord: 'Rotterdam heeft',
zei hij, 'geen enkele behoefte aan
deze tunnel, die de woningbouw
plannen in het oosten en zuidoos
ten van Rotterdam ernstig zou ver
storen. Als oplossing zag hij een
beter gebruik van de wegenruit en
nu reeds constateerde hij een dui
delijke en voor de Rotterdammers
heel plezierige afname van het au
toverkeer door de stad en door de
buitenwijken op de rond de stad
lopende straten. Ook het verkeer op
de Maasbruggen en door de Maas
tunnel neemt af, terwijl het ver
keer op de ruit toeneemt.
Meer toegangen
Die ontwikkeling zag de heer Van
der Louw graag bevorderd door
meer toegangen van Rotterdam uit
tot de wegen van de ruit. Aan meer
afritten van de ruit naar Rotter
dam toe had hij geen behoefte.
Van een verslaggever
ARNHEM De Londense project
ontwikkelingsmaatschappij Town
and City Properties is niet meer in
staat een honderden miljoenen gul
dens kostend project in Arnhem
zuid van de grond te brengen. Het
bedrijf kampt met ernstige finan
ciële moeilijkheden. De Britten
hebben de projectontwikkelaars
van het bouwbedrijf Wilma in
Weert bereid gevonden het contract
over te nemen. De gemeenteraad
van Arnhem zal zich nog over de
problemen moeten uitspreken, al
dus de gemeente in Arnhem.
Town and City werd door het ge
meentebestuur in maart 1974 de
meest geschikte kandidaat geacht
voor de ontwikkeling, bouw en ex
ploitatie van het stadsdeelcentrum
'Kronenburg' ln de nieuwbouwwijk
Malburgen. Twee Nederlandse kan
didaten. Joh. Matser uit Hilversum
en VOM Nederland in Arnhem
moesten afvallen.
Na het besluit van de raad om met.
de Britten in zee te gaan. begonnen
burgemeester en wethouders met
onderhandelingen over de uitwer
king van de plannen (winkels,
kantoren, woningen en sociaal cul
turele voorzieningen). Tot een af
ronding is het nimmer gekomen
omdat Town and City zich finan
cieel niet meer in staat achtte het
project te verwezenlijken. Aanvan
kelijk was het de bedoeling begin
1975 met de eerste fase van het
centrum te beginnen. Volgens de
gemeentevoorllchting is Wilma be
reid het contract, dat naar zijn
zeggen gunstige voorwaarden voor
de gemeente bevat, over te nemen.
Van een verslaggever
ARNHEM Minister Van
Doorn gaat akkoord met het
restauratieplan voor de St. Eu-
sebius- of Grote Kerk te Arn
hem. Dit heeft hij meegedeeld
aan het college van kerkvoog
den van de hervormde gemeente
aldaar.
Het restauratieplan voorziet in een
uitvoering in vier jaar en kost vol
gens dé prijzen van 1975 6.682.472
gulden.
In oktober 1974 berekende een
commissie na een onderzoek van
anderhalf jaar, dat de restauratie
twaalf miljoen gulden zou kosten.
Daartegen rezen toen nogal wat
bezwaren en protesten. Het verschil
tussen dit plan en het huidige,
goedkopere plan, schuilt vooral in
het niet vervangen van de kapcon
structie van de kerk.
De Eusebiuskerk in Arnhem werd
tijdens de oorlog zwaar beschadigd.
Na de oorlog werd er voor vijf
miljoen gulden aan gerestaureerd.
Deze restauratie kwam gereed in.
1961. In 1973 kwamen er plotseling
allerlei moeilijkheden: er kwamen
brokstukken uit het dak naar bene
den en de kerk werd voor het
publiek gesloten.
Van de kosten van de nu door de
•minister goedgekeurde restauratie
neemt het rijk 54 pcocent voor zijn
rekening. Ook de provincie Gelder*-
land en de gemeente Arnhem dra
gen in de'kosten bij. In hervormde
kring wordt nog overlegd en bin
nenkort wordt een besluit verwacht
over het vereenvoudigde restaura
tieplan. 'Met het besluit van de
minister is in ieder geval de belang
rijkste horde tot herstel van de
Grote Kerk genomen', aldus het
college van kerkvoogden.
Van een verslaggever
ASSEN In het militaire oefen-
gebied 'Balloërveld' zullen oefenin
gen met militaire voertuigen voort
aan niet meer gehouden worden. Dat
heeft het ministerie van defensie
besloten. In dit gebied dat faam ge
niet vanwege het natuurschoon, zul
len alleen nog infanteristen oefe
nen. Dit betekent dat het terrein
aantrekkelijker gaat worden voor
de recreatie.
De staatssecretarissen Stemerdink
en Van Lent (beiden defensie) heb
ben dit in Assen gezegd tijdens een
informeel bezoek aan het provin
ciaal bestuur van Drente. Gemotori
seerde oefeningen zullen in het ver
volg gehouden worden op het oefen
terrein 'Witten' bij Assen. De schiet
baan van dit terrein is verbouwd, en
nu afgeschermd, waardoor de vei
ligheidszone aanzienlijk kon worden
verkleind. In het beschikbaar geko
men gebied zijn rijbanen aangelegd
voor zwaar materieel.
Selderse amateursterrewachters nu georganiseerd
Pan een verslaggever
RNHEM Op dinsdagavond
5 november om 23.23 uur pre
ses zulllen Gelderse amateur-
terrewachters gezamenlijk het
heffen. Op dat tijdstip zal
maan volledig verduisterd
iijn en gaat de 'Stichting Volks-
Tewacht Bussloo' officieel
fcn start.
sterrewacht draait sinds augus-
us en na een negental voorlich-
ingsavonden die door bijna twee-
B j londerd belangstellenden werd bij-
,f,| e ewoond, vindt men het tijd nu in
ijke [eorganiseerde vorm verder te
[aan. De volkssterrewacht is de
lerste ,in Gelderland. De amateurs
lebben via het recreatieschap Ve-
Sive de beschikking gekregen over
ti boerderij in het recreatieplan
issloo, dat ongeveer in het midden
|t van de stedendriehoek Apel-
orn, Deventer en Zutphen.
b«i 'rofessioneler
Een deel van de boerderij is inge
richt als ontvangstruimte en in een
Kder vertrek staat de apparatuur
gesteld. Van de Nederlandse Ver-
iging voor Weer- en Sterrekunde
eft de nieuwe stichting een forse
ker in bruikleen gekregen. 'Nu
a we in staat de vele amateur
astronomen de gelegenheid te bie
den onder deskundige leiding de
Ihemel te laten afturen. Eerst ope-
reerden de sterrewachters nog min
of meer afzonderlijk in de plaatse
lijke afdelingen van de Nederlandse
Vereniging voor Weer- en Sterre
kunde, maar met de volkssterre
wacht kan het allemaal wat pro
fessioneler gebeuren', aldus waar
nemingsleider P. A. Koning van de
stichting SVB. Het ligt in de bedoe
ling om volgend jaar vierentwintig
voorlichtingsavonden te geven en
ook bij bijzondere gebeurtenissen
paraat te zijn met de kijkers en
foto-camera's.
Helder weer
De officiële ODening heeft de stich
ting laten samenvallen met een to
tale maansverduistering. Twee maal
in de drie jaar is er zo'n maans
verduistering, maar deze is niet al
tijd waarneembaar. De laatste keer
was een totale verduistering in ons
land in 1964 te zien. Op dinsdag
de 18de komt de maan om 21.39
uur in de schaduw van de aarde
en om 23.23 uur zal zij volledig
verduisterd zijn. Om acht minuten
over een in de nacht is het weer
afgelopen. 'Onze grote hoop is na
tuurlijk dat het op die avond hel
der weer is. We zullen er allemaal
zijn met onze spullen. Als het be
wolkt is, laten we de verduistering
via een diaprogramma zien', aldus
de heer Koning.
Hij laat nog weten, dat de maans
verduistering ook zonder professio
nele apparatuur is te volgen. Met
een gewone prismakijker is goed te
zien wat er met de maan gebeurt.
Met een telelens op het fototoestel
(wel statief gebruiken) en een be
lichting vart- zo'n acht seconden met
open lens, zijn leuke plaatjes te
maken, aldus zijn advies.
Na het eeuwenoude Burgerweeshuis, dat een bouwval dreigde te worden, is een complex van archi-
tonische schoonheid verrezen.
Monumentaal boekwerk over Amsterdams Burgerweeshuis
In de serie 'Monumenten van
Geschiedenis en Kunst' is een
reeks van 20 delen opgezet over
Amsterdam. Het eerste deel van
deze reeks is gewijd aan 'Am
sterdam, Burgerweeshuis', van
de hand van ir. R. Meischke, die
nauw betrokken is geweest bij
het herstel van het gebouwen
complex van dit weeshuis, dat
heeft geleid tot de totstandko
ming van het onlangs in gebruik
genomen Amsterdams Historisch
Museum.
Over Amsterdam zijn uitgaven in
voorbereiding over het Maagdenhuis
en andere wees- en armenhuizen, de
Oude en de Nieuwe Kerk.
Het thans verschenen kloeke, rijk
geïllustreerde boekwerk behandelt
de geschiedenis van het bouwblok:
het Sint Lucienklooster, het Oude
Mannenhuis en het Burgerweeshuis.
Het boek vertelt niet over het wees
huis als instelling tot het verzorgen
van ouderloze kinderen, de tekst
richt zich voornamelijk op de archi
tectonische kant en dc inhoud be
perkt zich tot het Burgerweeshuis,
zoals het van 1580 tot 1960 tussen
Kalverstraat en Nieuwe Zijds Voor
burgwal gehuisvest was. Deze be
perking, die de auteur zich heeft
opgelegd, betekent dat slechts zijde
lings sociaal-maatschappelijke facet
ten worden belicht, steeds uitgaande
van de gebouwen, zalen, kamers en
binnenplaatsen. Zo wordt vermeld,
dat het weeshuis al in 1629 liefst
700 wezen huisvestte.
Verlies van functies
In de tweede helft van de 19de eeuw
en in het begin van deze eeuw ver
loor het gebouw verschillende func
ties. De werkplaats voor de glazen
maker en de schoenmaker schijnen
reeds voor ca. 1860 te zijn verdwe
nen. Het rookhuis werd in 1880 bui
ten werking gesteld, de bakkerij
werd in 1885 opgeheven en de tim-
merloods veranderde in een recrea
tiezaal voor jongebs. In 1914 werd de
weeshuisschool opgeheven en in 1320
werd dé historische kleding afge
schaft. Het aantal kinderen was aan
merkelijk gedaald. Na de ontruiming
in 1960 kocht de gemeente het com
plex om het een museumbestemming
te geven (aan het IJsbaanpad was
een modern kindertehuis gebouwd).
De inrichting van het oude complex
een zeer ingrijpend proces
duurde van 1962 tot 1975.
Ta! van vondsten
Ir. Meischke merkt onder meer op:
'Bij de uitvoering van de verbou
wing kwamen vele onbekende dingen
Van een verslaggever
EINDHOVEN 'Wij vrezen dat de
drugproblematiek van Eindhoven
door de diverse departementen niet
voldoende onderkend wordt'. Dit ant
woordt het college van b. en w. van
Eindhoven op schriftelijke vragen
van het raadslid PL van den Baar
(Progressieve Kombinatie).
Enige maanden geleden heeft de ge
meente Eindhoven het rijk subsidie
gevraagd voor de organisatie van een
hulpverleningscircuit voor drugge
bruikers. Op deze subsidie-aanvrage
is volgens b en w nog steeds niet of
ficieel gereageerd. Evenmin heeft
het college antwoord gekregen op een
recent verzoek aan minister Van
Doorn (CRM) om een delegatie van
het Eindhovense gemeentebestuur te
ontvangen.
bestaande situatie onhoudbaar. 'Hoe-
B en W van Eindhoven noemen de
wel vertegenwoordigers van het mi
nisterie erkennen dat er iets aan de
problematiek gedaan moet worden,
heeft dit nog niet geleid tot beslis
singen. Wij vermoeden dat hierbij
het gebrek aan voldoende financiële
middelen een grote rol speelt', aldus
burgemeester en wethouders van
Eindhoven.
aan het licht: Middeleeuwse kloos
terfunderingen en graven van non
nen; oude waterputten, rioleringen
en een overkluisde waterloop; Mid
deleeuwse balklagen en dichtgemet
selde vensters, overgeverfde schilde
ringen op, de schouw in de regenten
zaal. Het onderzoek in de archieven
dat met de restauratie gepaard ging,
gaf de namen van bekende en on
bekende bouwmeesters. Het bleek,
dat de meest vooraanstaande ar
chitecten hier hun eerste hoofd
werk geleverd hadden. Hendrick de
Keyser bouwde in 1598 het kinder
huis dat alleen nog bekend is van
prenten; Jacob van Campen ontwierp
de grote binnenplaats. Andere be
kende meesters, zoals Pieter en Wil
lem de Keyser en Philip Vingboons
leverden er werkstukken. Onze tijd
gaf aan het gebouwencomplex een
nieuwe toekomst', aldus de schrijver,
die niet alleen aan zijn studie een
indrukwekkende literatuurlijst heeft
toegevoegd (bijna vijf pagina's), doch
ook voor een omvangrijk register
heeft gezorgd. De grafisch vlekkeloze
uitgave omvat ruim 360 pagina's met
tal van belangwekkende illustraties.
'Amsterdam, Burgerweeshuis' is een
uitgave van de Staatsuitgeverij, al
daar en bij de boekhandel verkrijg
baar, de priis is 79,
Jan Roelfs
Van een verslaggever
BOXTEL De arrestatie van twee
inbrekers door de gemeentepolitie
van Boxtel in samenwerking met
collega's nit Eindhoven heeft tot de
oplossing geleid van een groot aan
tal in alle delen van het land ge
pleegde diefstallen, waarbij voor zo
ver nu bekend is, voor ruim een
miljoen gulden ls buitgemaakt.
De politie kwam bij de eerste on-
derzoekronden op het spoor van wat
zij noemt een professioneel opere
rende inbrekersbende waarvan nu
negen leden gepakt zijn. Hun iden
titeit is door de politie nog niet be
kend gemaakt.
Van een onzer verslaggevers
HENGELO 'Milieubeleid is voor mij een Europees beleid, anders komt er niets van terecht'. Dat
zei minister Irene Vorrink van volksgezondheid en milieuhygiëne op een gisteren in Bekkum (ge
meente Hengelo) gehouden studiedag van de Raad der Europese Gemeenten over het thema 'Ge
ïntegreerd Milieubeleid'.
Hoewel mevrouw Vorrink de mi
lieuproblematiek diaarmee ln een
breed kader plaatste, waarschuwde
zij er anderzijds voor deze niet te
abstraheren. De Milieuproblema
tiek'. zed zij, 'begint tenslotte thuis,
bij de vuilnisemmer.'
Niet zonder waardering sprak mi
nister Vorrink die de studiedag
opende, over de onder auspiciën
van de Raad der Europese Gemeen
ten verschenen Nota 'Bereid tot
milieubeleid?' welke gisteren vaak
ter sprake werd gebracht. De nota
kwam tot stand in samenwerking
met het Sociologisch Instituut van
de Katholieke Universiteit te Nij
megen. Geestelijk Vader van de no
te is Dr. N. J. M. Nelissen. In de
nota wordt gesteld dat ongewenste
ontwikkelingen door 'n hiërarchisch
doelstelllngenschema kunnen wor
den omgebogen, te beginnen bij de
gemeenten.
Knikkertjes
Mevrouw Vorrink wees erop vanuit
haar functie meer geïnteresseerd te
zijn in de knikkertjes dan in het
spel. In het bijzonder had daarom
de volgende zin haar aandacht ge
trokken: 'De plaatselijke samenle
ving kan als gevolg van haar ver
mogen van zelfbesef door gerichte
maatregelen het milieu behoeden
voor vervulling en beschermen te
gen ongewenste inbreuken.' Minder
kon zij één der laatste zinnen
waarderen, waarin gezegd wordt
dat 'het principe der limieten ons
moet behoeden voor al te optimisti
sche verwachtingen ten aanzien
van het beleid'. Hiermee worden
vond zij. gemeentebestuurders ach
ter gelaten in een toestand die het
best kan worden omschreven als
een 'gesystematiseerd onvermogen.'
Sprekend over de financiële kant
van de zaak had minister Vorrink
opgemerkt nog niet te zien dat er
middelen beschikbaar komen voor
een afdoend milieubeleid. Ook
wanneer de geldstroom rijker gaat
vloeien, zal efficiency bij het aan
pakken van de milieuproblematiek
nodig zijn. Het gaat eenvoudig niet
dat er 840 milieu bureautjes zijn in
evenzovele gemeenten.
Bomen en bos
Burgemeester Mr. C. P. M. Bevers
van Hengelo wees erop dat er 18
wetten. 73 provinciale voorschriften
plus een hoeveelheid gemeentelijke
regelingen zijn, die met het milieu
te maken hebben. Hierbij voegen
zich dan nog de vele elkaar vaak
tegensprekende publicaties over dit
onderwa' o -,jar»ör ttttt door de
bomen het bos of te wel het milieu
niet meer. dat moet nodig doorbro
ken worden', vond hij. Een voor
beeld niemand, zei hij dat tegen
woordig steeds meer binnensteden
autovrij worden, maafr dat tegelijk
het gevaar opdoemt dat er een ver
schuiving plaatsvindt, zodat men als
wandelaar kans loopt van de zand
wegen te worden weggetoeterd.
De studiedag werd geleid door de
heer J. A. M. Reynen. voorzitter
van de Raad der Europese Gemeen
ten sectie Nederland (Burgemeester
van Oldenzaal en lid der Eerste
Kamer) die stelde de 'juist in deze
tijd van economische stagnatie een
goede testcase gegeven is om vast
te stellen hoe serieus wij het met
milieubeleid bedoelen'. In een si
tuatie waarin de prioriteiteh op
nieuw ter discussie komen, bestaat
de gelegenheid concreet te weten te
komen wat wij voor ons leefmilieu
over hebben. Bij het begrip milieu
gaat het en ging het ook giste
ren op de studiedag zei hij, niet
alleen over milieuhygiënische zaken,
maar 'ook over landschapsbescher
ming, ontwikkeling van steden en
de verhouding stad-platteland.
'Wil je goed opereren, dan is een
geïntegreerd beleid nodig. Dan
moet je de grenzen overtrekkén.'
