UOllANPt PIED
Reve en Carmiggelt openen Hollands Diep.
UOLtANP* DIEP
Uit de weekbladen
SIMON CARMIGGELT
EN GERARD REVE
Laaiende vuurzee in |L
paar minuten geblust
Suriname vrij
Onafhankelijkheid
Asbestkanker
Herrema
Appeltaart
Echte liefde
Enka en acties
Verzekering
'Natuur en Milieu'
voor beperking
van watergebruik
Minister droeg zes 'olifanten' over
Twee mannen op de
Maasvlakte gedood
PPR: verbod
op schadelijk
gas in spuitbus
NUMMCR l 8NOVEMBER 1975 PRIJS
HET GESPREK TUSSEN
DE HOF
EMER:?
Hollands Diep is een nieuw
blad: een blad over cultuur, met
ruimte voor politieke satire,
geschreven door een uitgelezen
schare journalisten en schrijvers.
Veel informatie, veel opinies,
gebracht in een heldere en dikwijls
ironische stijl.
Hollands Diep wil steeds oor
spronkelijk en actueel zijn. Daarom
brengt Hollands Diep in het eerste
nummer meteen een primeur:
•kunstbroeders' Gerard Reve en
Simon Carmiggelt in een door
Max van Rooy genoteerd gesprek
over het Schrijverschap, de Nacht,
de Drank en andere Schrijvers.
■f(^\ Ander hoogtepunt in het eerste
nummer: een tragikomische
reportage van Bob 4en Uyl uit
Oost-Berlijn, waar de wegen leeg
zijn en zelden aangenaam.
William Rothuizen vormde
zich langs diplomatieke weg een
beeld van de culturele avondjes op
Drakesteyn, en sprak met de hof
kunstenaars van Beatrix en Claus.
gekregen duiven tot rede te
brengen.
•Jan Cremer legt de 'vrouw in
de kunst' op het 'Aambeeld', een
vaste rubriek waarin Cremer's
ergenis in elk nummer een kans
krijgt.
Harrv Mulisch voor het eerst
in een vaste rubriek:'Gnoom'. wijs
gerig voer voor lezers en psycho
logen. in eigenzinnige aforismen.
Gerard Reve vinden we behalve
in de coverstory ook in een vaste
column: 'Een eigen huis'. Vlam
mende tirades of melancholiek
proza? Deze eerste keer een ont
roerende jeugdherinnering. Over
zijn pogingen twee mottige, cadeau-
Cultureel opinieblad. Elke veertien dagen.
Losse nummers f 2,75.
Harrv Mulisch
JEk
Wim T. Schippers
Veel literatuur en literatoren
in Hollands Diep. Maar ook beel
dende kunst, architectuur, theater,
film en televisie krijgen ruim
aandacht.
In het eerste nummer van
Hollands Diep vindt u bijvoorbeeld
een staaltje van ongewone TV-
kritiek: Freek de Jonge en Bram
Vermeulen verslaan een typische
VPRO-avond.
•Freek de Jonge en 3ram Vermeulen
In de kaleidoscopische rubriek
'Vaudeville' van G. Brands figu
reren mens en dier. En in de kri
tische agenda Attracties' houden
wij u op de hoogte van onver
wachte evenementen die het leven
aangenaam maken en verdiepen.
In de vileine Hollands Diep
gossip-column 'De mond van
iedereen' gaan corifeeën. vedetten
en hoogwaardigheidsbekleders
gelijkelijk over de tong.
Literatuur-besprekingen vindt
u in het eerste nummer o.a. van:
Jan Blokker. Louis Paul Boon.
Hugo Brandt Corstius, Koen Koch,
Gerrit Kouwenaar, RenateHlubin-
stein en Bert Schierbeek.
Verder werken regelmatig mee
Jan Hein Donner, Cherry Duvns,
Betty van Garrel, W. F. Hermans,
Dick Hillenius, Pieter Holstein en
Wim T. Schippers.
De redactie. Hans Sleutelaar,
K. Schippers, Max van Rooy en
G. Brands, stelt zich ten doel
Hollands Diep de diepgang te
geven van een maandblad, en de
actualiteit van een weekblad.
Hollands Diep verschijnt dan ook
niet maandelijks of wekelijks, maar
elke veertien dagen.
Deze week voor het eerst. In
geselecteerde tijdschriftenzaken
en boekhandels. Of via de brieven
bus als u abonnee wordt. Dat is zo
geregeld: even de bon hieronder
opsturen, of opbellen naar Hollands
Diep, tel. 08370-19000, toestel 150.
Ik wil me graag abonneren op Hollands
Diep. Noteert u mij voor:
een jaarabonnement a f 67,50
een nalf-jaarabonnement a 1 35.-
Woonplaats
In een envelop zonder postzegel
opsturen aan: Hollands Diep. Antwoord
nummer 7. Wageningen.
In plaats van deze bon kunt u ook een
lege ongefrankeerde envelop sturen
met uw naam en adres duidelijk op de
achterkant en linksboven op de voorkant
uw voorkeur: 'heel jaar' of 'half jam'.
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET PS10-RHI|0f
De Groene:
'Suriname vrij. eindelijk' meldt De
Groene op de voorpagina, maar het
blad degelijk als altijd laat
het daar niet bij. Vier pagina's
wordt stil gestaan bij de komende
onafhankelijkheid van deze op één
na laatste Nederlandse kolonie.
'Opgeklopte raciale tegenstellingen
onttrekken de veel belangrijkere en
voorlopig blijvende economische
afhankelijkheid van Suriname ten
opzichte van Nederland aan het
oog. De grootscheepse ontwikke
lingsplannen bieden op geen enkele
wijze zicht op vermindering of op
heffing van de werkloosheid in Su
riname. De opvang van Surinamers
in Nederland is ontaard in een
overval op kleine dorpsgemeen
schappen in de periferie van Ne
derland'. tekent het blad hierbij
aan.
Amout Weeda is van mening, dat
de oliemaatschappijen alle reden
hebben om de aardgasvondst bij
Ameland te bagatelliseren' en Fleur
Bougonje bericht over de kritieke
toestand van 43 Chileense vluchte
lingen in Argentinië ('Onze fout. is
dat we niet omgekocht willen wor
den')
De Nieuwe Linie:
Hoewel 11 november de officiële
datum is voor het uitroepen van de
onafhankelijkheid van Angola, be
weert Frank Janzen in De Nieuwe
Linie dat de Portugese kolonie na
die datum niet onafhankelijk zal
zijn. 'De blanke overheersing gaat
door.' Twee van de drie bevrij
dingsbewegingen in Angola, de
FNLA en TJnita (beiden gesteund
door de VS), hebben een spoor
van chaos en vernieling getrokken
en maken het voor de. door het
merendeel van het volk gesteunde.
MPLA, moeilijk de bevrijding van
het Afrikaanse land daadwerkelijk
door te voeren.
Marianne van Ophuijsen sprak met
twee van de drie samenstellers van
het boek 'Een zevende dag. Het
verhaal van een gastarbeider'. John
Berger en fotograaf Jean Mohr. Het
is een boek geworden 'dat geen
antwoord geeft op vragen over de
gastarbeider, maar wel stof tot na
denken biedt. Berger: 'Door in een
simpel verhaal te vertellen hoe ie
mand in onze maatschappij ver
dwaald raakt en klem komt te zit
ten. kunnen we iets leren. Niet
alleen over hem, maar ook over
onszelf."
In de reeks 'Socialisme en fascisme
in Spanje' probeert Rudolf de Jong
uit te leggen waarom Franco het
zolang volhield.
De Tijd:
In De Ti.jd wijst P. van der Eijck
op de gevaren van asbestkanker. De
Vlissingse bedrijfsarts dr. J. Stum-
phius schat dat er in ons land jaar-
iinks tweehonderd mensen sterven
aan deze aandoening, die wordt
veroorzaakt door inademing van
as bestdeeltjes. Hoewel de Zweden
spreken van de 'grootste milieu
ramp van onze eeuw', blijven de
verwachtingen wat betreft ingrij
pende maatregelen somber. De SER
werkt aan een asbetsbesluit dat
strenge voorwaarden stelt aan de
verwerking, maar een algeheel ver
bod is ondenkbaar.
Jan Tromp vindt dat het college
van bestuur van de Nijmeegse uni
versiteit een klucht maakt van de
identiteit. 'Vaagheid is troef, nu het
college wel warm wil lopen voor de
katholiciteit maar de vingers niet
wil branden.'
Ook de kerken in Suriname stellen
zich actief op om de weg naar de
onafhankelijkheid van obstakels te
ontdoen. Er is een commissie van
goede diensten in het leven geroe
pen, die de politieke partijen met
elkaar moet verzoenen. Rob Ver
maas sprak met de voorzitter van
deze commissie, mgr. A. Zichem,
bisschop van Paramaribo, die over
de te behandelen grondwet zegt
'dat deze voldoende grondrechten
waarborgt ea voor iedere Surina
mer best aanvaardbaar i*
Elseviers Magazine:
René de Bok reconstrueerde voor
FJseviers Magazine het drama-Her-
rema en vernam in IRA-kringen
het volgende over de dissident Gal
lagher: 'Er is een paar maanden
geleden een executiepeloton van
tien man geïnstalleerd om Gallag
her te liquideren. Hij weet dat zijn
naam op de dodenlijst van de IRA
voorkomt. Daarom is hij tot alles
in staat'. Aansluitend een portret
van de psycholoog-directeur Herre
ma, 'een man die in zijn contacten
met vakbonden altijd een koel en
analytisch denkend onderhandelaar
was. die ondanks uitgesproken me
ningsverschillen altijd het vertrou
wen van de andere partij behield'.
Cees Labeur interviewde prof. Tin
bergen ('Laat de hoog-betaalden
een paar procent van hun inkomen
opgeven') en Philip» eerste man
Van Riemsdijk zegt beslist: 'Wij
investeren, niet de vakbeweging'.
Ferry Hoogendijk meen tdat mis
schien een machtigingswet op
haar plaats zou zijn om een cen
traal akkoord over de lonen tot
stand te laten komen: 'De situatie
is nu veel en veel ernstiger dan
tijdens de oliecrisis'. Verder in EM
een ooggetuigeverslag uit de vuurli
nies van Beiroet, een reportage
over de gasbel van Ameland ('bijna
zeker een zeepbel') en bemoedigen
de woorden van de theoloog prof.
Van Iersel over de rooms-rode rel
len op de Nijmeegse universiteit.
Hervormd Nederland:
'De derde wereld lijdt geen honger,
omdat het een arme wereld is.
maar omdat wij rijk zijn. Omdat
wij appeltaart eten. Eigenlijk zou
je zo moeten leven, dat je een zo
iaag mogelijke behoefte hebt. Wat
heb je aan een gouden huis als
niemand van je houdt? Als iemand
van je houdt, dan is het goed.' Dit
zegt Jules de Corte tegen *Cees
Veltman, die voor Hervormd Neder
land met hem sprak. De Corte: 'In
het algemeen is mijn bezwaar te
gen christenen, dat ze alle dingen
die goed zijn met het etiket 'chris
telijk' beplakken. Je moet niet iets
christelijke noemen, als je iets an
ders bedoelt'. En ook: 'Wie zijn er
nou in Nederland het christelijkst?
Dat zijn de mensen die het hardste
met de bijl zwaaien. De EO, dat
vind ik iets verschrikkelijks, iets
verbiedenswa ardi gs
Bert Jan Jonker schriijft over
broeder Pachom. die in zijn tot
klooster verbouwde boerderij in het
kerk-dorp Sint-Hubert als monnik
wacht op mede-broeders. Henk
Wolzak bericht over de internatio
nale Sacharow-hoorzitting in Ko
penhagen en in HN ook aandacht
voor het boek Albert Hahn van
Koos van Weringh. waaraan de
conclusie wordt verbonden, dat
'cartoonisten vroeger veel feller
konden zijn'.
Vrij Nederland:
'Ik ga niet in interviews vertellen,
dat ik gevoelig ben', zeg Jasperina
de Jong in Vrij Nederland, 'maar
wie koud en hard is komt niet over
bij het publiek'. Bibeb sprak met
haar en tekende verder op: 'En ik
voel toch zeker de echte liefde uit
de zaai naar me toekomen. Ik ben
een perfectioniste. Ik vind dat je
het publiek het allerbeste moet bie
den. Op het toneel ben ik hard
voor anderen en hard voor mezelf.
Ik heb nooit iets cadeau gehad'.
VN heeft op de voorpagina een
gesprek met Israels minister van
buitenlandse zaken Yigal Allon ('Ik
weet misschien meer over de PLO
dan Arafat zelf'), dat op naam
staat van Joop van Tijm maar de
rest van dit gesprek, dat verdergaat
op pagina 2, wordt ondertekend
door Jaap van Wesel. Een geza
menlijke prbduktie zullen we maar
denken. In dit blad wordt ook uit.
de doeken gedaan, hoe de machtig
ste ambtenaar van Nederland ir.
C. A. Doets ongecontroleerd 1300
miljoen kan verdelen voor de bouw
van drie academische ziekenhuizen,
terwijl tevens Keerpunt '76 wordt
gepubliceerd, waarin staat dat
naast kennis, macht en inkomen
(uit Keerpunt '72) nu ook arbeid,
ruimte en ontplooïng dienen t.e
worden gespreid
Haagse Post:
Martijn de Rijk sprak voor de
Haagse Post met Jan Bouseman
over de 'dilemma's van een Enka-
ondernemingsraadslid'. Bouseman
'Acties voeren is misschien mooi,
maar dan hoor je ook mensen zeg
gen, ja, Enka heeft al een jaar lang
niets anders gedaan dan het volle
dige loon uitbetalen met de werk
tijdverkorting. Stel nou. dat wij
acties gaan voeren, een uur staking
bijvoorbeeld, en de raad van be
stuur van Akzo zegt. jongens als
jullie dan van mening zijn dat wij
zulke slechte werkgevers zijn dan
trekken wij die twintig procent
aanvulling op het loon in. Dat zijn
allemaal motieven, waar een arbei
der mee loopt. Mensen zijn nog al
tijd voor hun geld bij een baas'.
'De helden van het eerste uur zijn
wel wat moe' laat Vara-directeur
Piet te Nuyl HP weten naar aanlei
ding van het huidige programma
beleid. En ook: 'We moeten wel
zekerheden bij de mensen wegne
men. maar we moeten oppassen dat
ws er niet teveel wegnemen, zodat
de mensen radeloos worden.' Ischa
Meijer zorgde voor het omslagarti
kel 'De emoties van Renate Rubin
stein'. misschien beter bekend als
columniste Tamar voor Vrij Nedr-
land. 'Wat ik ook doe. doe ik sowie
so met hartstocht, 't Verschil tus
sen rede en gevoel, daar stel ik me
niks bij voor, want ook de rede
gaat bij mij met grote hartstocht'.
Accent:
'Het afsluiten van een verzekering
voor gijzeling en losgeld is een
exclusieve zaak' schrijft Accent de
ze week na een speurtocht langs
aller 1 ei ver zeker in gsmaatsch a pp ij en
waarbij geïnformeerd werd naar
een dergelijke verzekering. Vast
staat wel. dat 'het leven van een
ontvoerde niet kan worden verze
kerd'.
Het blad bracht een bezoekje aan
Molly Geertsema. 'Een waardig kas
teelheer' staat er boven dit ver
haaltje. Geertsema: 'Ik ben ervan
overtuigd dat wij het bewijs zullen
leveren dat zelfs in deze moderne
tijd een kasteel nog best door een
gezin bewoond kan worden zonder
dat daarbij een staf van personeel
noodzakelijk is. Het enige perso
neelslid dat we hebben is een jonge
inwonende hulp. die alle huishou
delijke taken moet kunnen waar
nemen'.
Emmy Huf interviewde Salvador
Dali en wilde van hem weten, wat
het leukste is, dat hem ooit is
overkomen, wat hem het meest er
gert. waar hij het meest van 'houdt
en wat zijn eerste stap zou zijn, als
hij 24 uur de wereld zou kunnen
regeren.
's GRAVELAND De Stichting
Natuur en Milieu meent dat er
niet aan valt te ontkomen aan
beperking van het watergebruik. De
stichting betreurt het standpunt
van de regering dat deze beperking
nog niet nodig zou zijn. De geld
verslindende projecten die voorge
steld worden, tonen volgens de
stichting overduidelijk het tegen
deel aan.
De Stichting meent niet% alleen dat
het verbruik van het water vermin
derd kan worden, ook kan er zuini
ger worden omgesprongen met hef
schaarse grondwater. Het industrië
le verbruik is maar voor enkele
tientallen procenten aangewezen op
grondwaterkwaliteit. Het ligt vol
gens de stichting daarom voor de
hand dat in de grote industriege
bieden naast het bestaande water
leidingnet een tweede net wordt
aangelegd met industriewater, dat
bereid is uit oppervlaktewater.
Van een onzer verslaggevers
DORDRECHT De laaiende vuurzee van een bij een kettingboK
sing betrokken en in brand geraakte tankwagen werd gistermit
dag in Dordrecht in enkele minuten geblust door twee 'rijk
schuimbluswagens'. Bluskanonnen met een capaciteit van twii
tigduizend liter schuim per minuut gaven het vuur geen enkei»al
kans. Minister De Gaay Fortman kon dan ook tevreden zijn ovi
het effect van deze wat hij noemde 'oliefanten' die hij even tev FIf
ch
ren had overgedragen.
De kettingbotsing waarbij behalve
de tankwagen zes personenauto's
waren betrokken was in scene gezet
om van her en der gekomen brand
weerautoriteiten te laten zien hoe
waardevol de schuimbluswagens
zijn voor de brandbestrijding op
grote rijkswegen in het bijzonder
op trajecten waar langs intensief
vervoer van gevaarlijke stoffen
plaatsvindt.
De minister droeg de zes. elk
260.000 gulden gekost hebbende wa
gens. over aan de brandweren van
Amersfoort. Breda, Heerlen en
Utrecht, alsmede aan de brand
weergemeenschap Lek en Merwede
(standplaats Dordrecht) en de regi
onale brandweer Noord Brabant
(standplaats Eindhoven). Hij zei
daarbij dat als gevolg van de mo
derne industriële ontwikkeling het
leven aanzienlijk gevaarlijker is ge
worden. Het vervoer van gevaarlij r
ke stoffen kan tot ongekende cala
miteiten aanleiding geven reden
waarom met de beste op het ogen
blik ter beschikking staande mid
delen moet kunnen worden opge
treden. De bluswagens, waarvan er
enkele met zowel een schuim- als
een poederkanon zijn uitgerust en
die bovendien water kunnen geve
behoren daartoe. Zij worden zo g
stationeerd dat zij bij een calanjn
teit van twee kanten naar i
rampplaats kunnen worden gediipn<
geerd. De minister zei verder nf^1"
dat er om het hele land op de
wijze te kunnen bestrijken 25 wkn
gens nodig zijn. De brandweerkoi &'1
sen van Amsterdam, Arnhem, Delfijk
zijl, Den Haag, Emmen en Rotter
dam beschikken reeds over eig<
schuimbluswagens.
er
HILVERSUM Het PPR-bestul
begrijpt niet dat minister Vorm
nog steeds wil wachten met maa|
regelen tegen de schadelijke dril
gassen in spuitbussen. Uit de ve
klaring van minister Vorrink ble(
gisteren, dat zij wacht op een 4
menvattend rapport in 1976. 9
PPR vindt dat er voldoende rappe
ten op tafel liggen. Blijven wacht
is een misdaad tegen al het lev
op aarde en een demonstratie vi
een onverantwoorde machteloze b
le ids voering.
Bovendien zal bij het tijdig treff
van maatregelen de positie van
ROTTERDAM Bij het bedrijf An-
doc op de Maasvlakte zijn gisteren 8H||G
twee elektromonteurs om het leven rwerknemers in de Aerosol-indusb
gekomen. Het zijn de 42-jarige J. L.
Hupkens uit Delft en de 31-jarige
H. P. Kleinee uit Rijswijk., De man
nen werkten aan een schakelkast op
een ponton, dat naast een in- aan
bouw zijnd booreiland ligt. De heer
Hupkens werd daarbij dodelijk door
stroom getroffen. De heer Kleinee
werd aanvankelijk vermist en later
door duikers uit het water gehaald.
niet onzekerder worden, vindt 1
PPR-bestuur. De minister zou
zijn minst nu een verbod moei
aankondigen op de schadeli;
drijf gassen in spuitbussen als
resultaten van het samenvatten
rapport de gegevens bevestigen
nu uit wetenschappelijke onderzo
ken op tafel liggen, aldus het PPl
bestuur.
