HBS-Soerabaja viert
100-jarig jubileum
Ahlbom
Bisschoppen vragen om
regelmatige kerkgang
Joost van den Vondelprijs
voor 'energieke jongedame'
'Kruiswerk
kan zich
vernieuwen'
woord en dienst
ITEI
Feest van vriendschap in Den Haag:
Kampen krijgt
gereformeerde
sociale academie
Zaak Herrema
nog steeds
bewegingloos
Eigenaardig
om niet aan
eenDAF
te denken!
Dus 't is
eigenaardig
om geen
proefrit te
maken.
Hebe Kohlbrugge geëerd
Prof. Kuijper:
Boroepingswerk
RDAG 1 NOVEMBER 1975
BINNENLAND KUNST
TROUW/KWARTET 9
!Een luchtfoto van de HBS in Soerabaja.
ks door Rudi Römer
ons
lan,
wij
het
ter,
;DEN HAAG Het mag wel
vreemd klinken, dat men een
fictief honderdjarig bestaan
van een school viert, maar ge
steund door de traditie ener
zijds en de verbondenheid van-
nu van de oud-leerlingen ander
zijds, mag zo'n 'eeuwfeest' wel
op zijn plaats worden genoemd.
Het gaat hier om de in 1958 opge
heven HBS in Soerabaja, Indonesië,
die vandaag met een éclatante re-
unie in het Congresgebouw in Den
Haag wordt gevierd. Vele oud-leer
lingen, zelfs uit Indonesië, Canada
en Amerika zullen bewijzen dat de
saamhorigneid niet alleen maar een
holle frase is. De schooltijd aan de
HBS in Soerabaja is voor hen een
gouden eeuw in hun leven geweest.
De voorzitter van het reünie-comi
té, Louis Verschoor uit Den Haag,
die met zijn medecomitéleden alles
tot in de puntjes heeft voorbereid,
zal straks handen vol hebben om de
bonderden ex-leerlingen van hein
de en ver te ontvangen. Voor hen
allen zal het een historische dag
zijn, een moment om nooit te ver
geten.
Soekarno
Dat het een school is geweest met
'een rijke historie tonen wel de na
men aan die er onlosmakelijk aan
verbonden zijn. Wijlen president ir.
R. Soekarno van Indonesië was van
1916 tot 1921 leerling van de
school. Hij ondervond als Indone
siër voor de Tweede Wereldoorlog
misschien wel wat discrimineren
de opmerkingen van zijn school
vrienden, maar hij was grootmoe
dig genoeg om alle ongerief te ver
geten en degenen die zijn beste
vrienden waren geweest, konden
dit tijdens zijn presidentschap
duidelijk merken door de privile
ges, die zij genoten.
Een opvoering van een blijspel door de schoolvereniging UNI op
15 september 1917. Liggend Wim Plate, de huidige prof. Plate.
Ook Soekarno's grote tegenspeler,
de gouverneur-generaal dr. H. J.
Van Mook, bezocht de HBS in Soe
rabaja (1907-1911). En dit symboli
seert de unieke positie van deze
school, het verenigde als het ware
allen. De realiteit van toen was
voor sommigen niet altijd even
vlekkeloos en probleemloos, maar
later zag men alleen de hoogtepun
ten. Die domineerden, vooral nu
men na lange jaren vertederd te
rugblikt op een verleden, dat voor
romantici niet ongrijpbaar is.
Maar een reünie is niet compleet
zonder een gedenkboek en het is de
grote verdienste van de oud-Soera-
bajanen Wies en Jan van der Linde
uit Den Haag dat ze alles in het
werk stelden om iedereen ertoe te
bewegen een stukje te schrijven.
Ze moesten ook aan foto's zien te
President Soekarno op bezoek bij een schoolvriend, de heer Surjo in Ma-
lang, Oost-Java. De heer Surjo is Nederlander, die het Indonesisch
staatsburgerschap heeft aanvaard.
komen en iedereen had maar te
grasduinen in zijn foto-albums. Het
moest een bijzonder geschenk wor
den voor de reünisten, een gedenk
boek met een overzicht van hon
derd jaar lief en leed van ex-HBS-
ers.
Letterlijk dag en nacht is het echt
paar bezig geweest: dure telefoon
gesprekken met Indonesië werden
gevoerd, de gebruikelijke luiheid
van de inzenders dreigde hen parten
te spelen, kortom na al dit geploe
ter is het eigenlijk een wonder te
noemen, dat het er toch van geko
men is. Als vandaag de honderden
reünisten naar het Congresgebouw
in Den Haag gaan, vinden zij daar
het complete jubileumboek op hen
wachten.
Medewerkers
Velen hebben niet geaarzeld hun
steentje bij te dragen. De bekende
hoogleraar prof. W. P. Plate in
Utrecht, de auteurs Rob Nieuwen-
huis en W. Bartman, vele Chinese
en Indonesische oud-leerlingen, het
is al met al een boek geworden
met een rijke verscheidenheid aan
bijdragen, van verslagen van caba
retavonden tot herinneringen aan
de woelige tijden rondom de Indo
nesische bevrijdingsstrijd. En vooral
de foto's, de vele foto's van 'toen,
vroeger', die het boek illustreren,
maken het geheel tot een smaak
vol en onvergetelijk werkstuk. Want
zo mag men dit lijvige herden
kingsboek gerust noemen. Wij zul
len de verleiding weerstaan om gro
te gedeelten uit het boek te citeren.
Mocht men belangstelling hebben,
dan kan men het boek bestellen bij
Jan van der Linden, Paulinastraat
12. Den Haag, telefoon 070-851072.
Dat het boek er gewoon is, is niet
in de laatste plaats te danken aan
het belangeloze werk van de auteur
Hans Vervoort en de medewerkers
van het opinie-onderzoekbureau
Inter/Viewin Amsterdam dat haar
offset-apparatuur beschikbaar
heeft gesteld om het boek binnen
zeer korte tijd (twee maanden)
keurig af te leveren.
(Advertentie)
Het ideale orgel voor de klassieke organist
Er zijn drie orgels in de Ahlborn Sonata
serie, uitgevoerd met 24 tot 33 registers.
Grote bedrijfszekerheid door het gebruik
van IC's en elektronische toetskontakten,
leverbaar in verschillende uitvoeringen
tussen f. 8195,— en I. 12895,—.
Er zijn vijf verschillende Ahlborn
kerkorgels (de meeste kunt u ook als
huiskamerorgel gebruiken) met de unieke
toonopwekking per toon, waardoor, net
als bij het pijporgel, iedere toon
onafhankelijk is van de andere tonen.
Prijzen van f. 7310,- tot meer dan I. 40000,-
Deze dealers willen u graag
een Ahlborn orgel laten horen:
AMERSFOORT/v. d. Burg. AXEL/Koster-Dey. BARENDRECHT/Verspuy.
BODEGRAVEN/Boot. BRUNSSUM/Jacobs. CAPELLE A/D IJSSEL/v.d. Graaf.
DORDRECHT/Spiering. GRONINGEN/Hahn. KAMPEN/Lafeber.
KOLLUMERZWAAG/Postma. LEEUWARDEN/Hahn. IJJKERK/Verhoog.
NIJMEGEN/v. Kalmthout, NIJVERDAL/Völkers.OUD-BEIJERLAND/Bruurmijn,
RIJSSEN/de Olde. SLIEDRECHT/Zonnenberg Verloop. UTRECHT/v. Eijk.
VEENENDAAL/Technical
Schrijf voor de Ahlborn Informatiemap
naar Orimex International. .(.fl
postbus 78. Dordrecht, of bel 078-33696. IéILmLÏIié iIi'I
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG In augustus '76
kan een nieuwe gereformeerde
sociale academie in Kampen
starten. Staatssecretaris K. de
Jong Ozn. heeft in een gesprek
met het blad 'Onze vakatures'
meegedeeld dat deze academie
thans in het scholenplan is op
genomen.
De nieuwe academie in Kampen
wordt gesticht op Initiatief vanuit
de gereformeerde kerken. De ver
wachting is dat er spoedig vierhon
derd studenten zullen zijn. De van
uit de vrijgemaakt gereformeerde
kerken gestichte sociale academie
te Zwolle komt (nog) niet voor
subsidie in aanmerking. Deze aca
demie wordt al drie jaar lang door
de betrokken zelf gefinancierd. Het
aantal leerlingen is echter te klein
om subsidie te krijgen.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De r.k. bisschoppen van Nederland hebben in hun adventsbrief zorg uitgesproken over
het aanzienlijk teruglopen van de regelmatige kerkgang.
Van elke tien gelovigen gaan er op een gewone zondag vier naar de kerk. Bij de jongeren is de situatie
nog minder rooskleurig, schrijven ze.
De bisschoppen benadrukken, dat
een ovprtuigd christelijk geloof de
mens niet alleen de opdracht geeft de
maatschappij in Christus' Geest ge
stalte te geven, maar allereerst re
gelmatig het contact vereist met 'de
God-van-heil, die in Christus tot ons
komt'. Zij wijzen op Christus, die
'naar gewoonte' op sabbat naar de
synagoge ging. De bisschoppen noe
men de eredienst een plicht, 'in de
geest van de verplichting die een
mens persoonlijk voelt om het con
tact levend te houden met zijn ou
ders, zijn familie, zijn gezin'.
Overigens vinden de bisschoppen het
niet verwonderlijk, dat in deze tijd
van welvaartscrisis en eenzaamheid
voor sommigen het geloof zijn van
zelfsprekendheid verliest. 'Als men-
elkaar en zichzelf zo moeilijk kunnen
sen elkaar en zichzelf zo moeilijk
kunnen vinden, komen dan ook de
mogelijkheden tot eredienst niet op
een wankele basis te staan?'
De bisschoppen hebben ook de in
druk, dat een groep gelovigen zich
teleurgesteld voelt in de hedendaagse
eredienst, omdat zij er te weinig de
aandacht van de Heer in beleven.
Anderen vinden er niet meer de ge
meenschapsband van weleer. De
zichtbaar bindende werking van de
eredienst als gemeenschappelijk bezit
en herkenningspunt van het parochi
ële leven is sterk afgenomen. Nog
anderen missen de warmte en de uit
straling. Het is allemaal zo anders
geworden.
Daartegenover staat het 'vernieuwd
enthousiasme', waarmee velen in de
eredienst de mogelijkheid vinden hun
geloofsinstelling te belijden en te
sterken. 'Zo zien we de laatste jaren
hier en daar basisgroepen ontstaan,
gemeenschappen waarin nieuwe bin
dingen en relaties kunnen ontstaan,
die het individu uit anonimiteit en
isolement bevrijden. Langs dergelijke
wegen slagen we er hopelijk in de
hedendaagse mens naar een thuis te
brengen waar hij met anderen in
eensgezindheid kan leven', aldus de
bisschoppen.
Zij noteren ook allerlei nieuwe mo
gelijkheden voor eredienst, 'die hun
waarde in de toekomst kunnen bewij
zen', zoals de, vaak oecumenische,
citykerken, de gebedsruimten op
Schiphol en in Hoog-Catharijne
(Utrecht), moteldiensten, onderweg
kerken, de camping-, strand- en toe
ristenkerken, de radio- en televisie-
diensten van het omroeppastoraat.
Liturgie
De bisschoppen vragen respect voor
het rijke liturgische verleden en tege
lijk om zelf actief te zijn bij de vol
trekking van de eredienst, 'juist zoals
alle christengeneraties dat hebben
gedaan'. Nadrukkelijk spreken zij
hun waardering uit voor de wijze,
waarop zeer veel landgenoten zich
inspannen om het Nederlandse ka
rakter van de eredienst concrete
vorm te geven.
Tegelyk wijzen zij erop, dat ook de
Nederlandse vormgeving dient te
passen in de ruimte, die daarvoor in
de officiële liturgie gegeven wordt.
'Degenen die concrete vormen van
eredienst ontwerpen, zullen aan de
Romeinse liturgie een voorbeeld ne
men en voorrang geven, ook al zal
dit in bepaalde gevallen met zich
meebrengen dat men zich beperkin
gen moet opleggen; ook binnen de
gestelde regels is een rijke veelvor
migheid mogelyk'.
Eredienst
Wat het karakter van de eredienst
betreft, zeggen de bisschoppen in hun
brief, dat de eredienst er niet alleen
is 'om ons bestaan van tijd tot tijd
door te lichten'. 'Slechts één ding kan
ons als gelovigen samenbrengen en
samenhouden: het geloof in de le
vende Heer. Wanneer dit vervaagt,
heeft ons samenzijn geen fundament
en bron meer'. Zij benadrukken
daarbij de betekenis van het gebed,
de bijbel ('Ook in onze eredienst
moet de Schrift een centrale, inspire
rende plaats hebben. Onze eredienst
veronderstelt zonder meer de kennis
van, de liefde voor en de vertrouwd
heid met het Grote Boek. Alleen dan
kunnen de heilswoorden en de belof
ten blijven doorklinken en de sacra
menten.'
De adventsbrief van de bisschopen is
getiteld 'De eredienst, poort naar de
toekomst', kost een gulden en is ver
krijgbaar bij het secretariaat van de
r.k. kerkprovincie, Biltstraat 121,
Utrecht.
Vervolg van pagina 1
In de llop van de dag groeide
gisteren weer enige hoop op een
spoedige afloop van het drama, na
dat de twee ontvoerders, die in
Monasterevin al 'de Ierse Bonnie
en Clyde' worden genoemd,
's nachts ruim twee uur hadden ge
sproken met twee advocaten, ken
nelijk om hun juridische kansen af
te weten bij een eventuele overga
ve. Eén van de advocaten was Sea-
mus Sorohan, die al vakr de ever
dediging van leden van het Ierse
Republikeinse leger (IRA) op zich
nam. Ook spraken de ontvoerders
weer geruime tijd met politiecom
missaris Edmond Garvey.- Over de
inhoud van de gesprekken werd ook
nu weer niets meegedeeld. Wel
werd iin politiekringen vernomen
dat de 29 dagen geleden ontvoerde
dr. Herremain grote mate kan bij
dragen tot een goede afloop van de
zenuwenoorlog. Herrema zou zich
verreweg het rustigst gedragen en
al enige keren een hoog oplopende
ruzie tussen de 28-jarige Gallagher
en de 19-jarige Marian Coyle heb
ben gesust. 'Hij is veel intelligenter
dan zijn ontvoerders en we hebben
bewijzen dat hij daar goed gebruik
van weet te maken', aldus een poli
tieman.
Bekend
Gallagher schijnt nu te weten dat
de politie afgelopen zondag uiterst
gevoelige afluisterapparatuur op de
vliering van het huis heeft beves
tigd. Zijn broer Patrick, die eerder
deze week van de politie mocht
proberen hem tot overgave te over
reden, verklapte dit tegen de af
spraken met de politie in, en werd
daarom onmiddellijk uit de woning
verwijderd. Hetgeen de vertrou
wensbasis van de onderhandelingen
uiteraard geen goed heeft gedaan.
(Advertentie)
U wilt veiligheid. In deze tijd
hoort een auto allereerst veilig te zijn.
U wilt zuinigheid. Economisch
in energieverbruik en onderhoud.
U wilt comfort. Makkelijk te
besturen en aangenaam om in te
rijden. Behoorlijk wat ruimte. Terecht
verwacht u heel wat van uw auto.
Er is een DAF dealer bij u in de buurt
Van een speciale verslageefster
Bij het in ontvangst nemen van de Joost van den Vondelprijs, donderdag in Münster, heeft mevrouw
Hebe Kohlbrugge gezegd dat mensen moeten leren één taal te spreken en dat voorkomen moet worden
dat dialoog ontaardt in het hameren op het eigen standpunt. 'Pas dan ontstaat vriendschap en is er een
toekomst voor de mens', aldus Hebe Kohlbrugge.
HILVERSUM Bij de viering van
honderd jaar kruiswerk gister
middag in de Expohal in Hilversum
heeft prof. dr. J. Kuijper, hoog
leraar aan de VU in Amsterdam,
suggesties gegeven in welke rich
ting de kruisverenigingen zich kun
nen vernieuwen. Het kruiswerk kan
aldus de hoogleraar op drie
manieren bijdragen tot de thans zo
gewenste vermenselijking van de
gezondheidszorg
gezondheidsvoorlichting en op
voeding
het laten deelnemen van de
plaatselijke bevolking aan het be
stuur van gezondheidscentra;
de organisatie van ombudsbu-
reaus voor de volksgezondheid.
Het eeuwfeest, dat werd geopend
door mr. J. W. van Gelder, voorzit
ter van het Nationaal Centrum
voor Kruiswerk, werd bijgewoond
door prinses Margriet. Aanwezig
waren ook leden van de vaste ka
mercommissie voor de volksgezond
heid. De ruim dertienhonderd aan
wezigen, vertegenwoordigers van
kruisverenigingen en verwante or
ganisaties, werden gisteravond op
geschrikt door de mededeling dat
de feestavond was afgelast, omdat
een van de aanwezigen n<i een
hartaanval was overleden. Het was
de nog jeugdige zuster A. Beentjes,
adjunct-leidster docente vn het
kraa centrum in Alkmaar.
De 'Laudatio' (lofrede) werd uitge
sproken door de vroegere Westduit-
se bondspresident Gustaf Heine-
mann. Heinemann noemde me
vrouw Kohlbrugge inzet in het ver
zet, in de hulp aan arbeiders, stu
denten, joden en onderduikers en
haar veelvuldige reizen naar Zwit
serland, de 'Zwitserse weg'. Deze
weg was lange tijd de verbinding
tussen het verzet in Nederland en
de regering in Londen.
De prijs werd aan mevrouw Kohl
brugge overhandigd door de rector
van de Westfaalse Wilhelms univer
siteit, professor Hoffmann. Onder
de talrijke belangstellenden waren
ook enkelen uit Oost-Europa af
komstig. De prijs was bedoeld als
een erkenning voor haar pioniers
werk in het tot elkaar brengen van
mensen en volken.
Verlegd
Na de oorlog zette deze Tcleine
energieke jonge dame' zoals dr. W.
L. A. Visser 't Hooft haar in zijn
memoires noemde haar werk voort
in dienst van de Nederlandse Her
vormde Kerk Voor de kerk begon
zij werk in Duitsland, dat zich al
snel uitbreidde naar Oost-Europa.
Daarna werd zij hoofd van de sec
tie internationale hulpverlening,
waarbij de grenzen van het werk
opnieuw verlegd werden. Nu naar
andere delen van de wereld en
vooral Israël en Zuid-Afrika.
Haar laatste functie in de hervorm
de kerk beëindigde zij na een con
flict met de leiding van de kerk.
Op het ogenblik staat zij aan het
hoofd van de Oost Europa Commis
sie van de Nederlandse Raad van
Hebe Kohlbrugge
kerken. In zijn toespraak noemde
dr Heinemann het leven van me
vrouw Kohlbrugge een 'leven uit
vrijheid van het evangelie, dat over
politieke grenzen heengaat, over
nationalisme, totalitarisme en voor
oordelen heen vriendschappen zoekt
om daaruit bruggen te slaan naar
wezenlijke ontmoeting en weder
zijds begrip'.
Hij vergat niet te vermelden haar
dwangmatige afkeer van allen die
vrijheid belemmeren, haar mee-lij-
den met hen die vervolgd worden
omdat zij de hun toegemeten ruim
te overschrijden en haar zoeken
naar hulp die vaak in machteloos
heid eindigt.
'Pioniers als zij weten deuren open
te stoten waardoor anderen in en
uit kunnen gaan', zo zei hij.
Hardnekkigheid
Mevrouw Kohlbrugge kreeg de
Vondelprijs volgens de oorkonde
omdat 'zij zich onderscheidde door
hardnekkigheid en wijsheid te kop
pelen aan ontoegankelijkheid voor
kretologie of ideologie van welke
aard dan ook, ondanks de daaraan
verbonden gevaren voor haar po
sitie, bezit en naam, vrijheid en
leven'.
Met rozen uit Praag in haar hand
dankte mevrouw Kohlbrugge voor
de ontvangen prijs die zij 'een sti
mulans om het werk voort te zet
ten' noemde.
Deze rozen had zij ontvangen van
Oosteuropeanen die niet aanwezig
konden zijn. In haar toespraak be
nadrukte mevrouw Kohlbrugge het
belang van overschrijding van gren
zen. Maar dan grensoverschrijding
in die zin als de bekende dominee
Flip Koopman die na veel belang
rijk verzetswerk verricht te hebben
in maart 1945 door een toevallige
kogel werd getroffen en op zyn
sterfbed zei: 'Er zal nu snel een
eind aan de oorlog komen. Wat zou
ik blij geweest zijn om mijn Duitse
vrienden de hand te kunnen schud
den'. Ze wees er op dat wij in één
wereld, in één tijd en volken met
elkaar moeten leren leven. Dat we
één taal moeten spreken waaruit
één daad zal komen.
ADVERTENTIE
NED. HERV. KERK
Beroepen te Tiendeveen en te Zij-
derveld: I. Hoornaar kand. te
Utrecht; te Silvolde: J. Ribbink te
Halle, die dit beroep heeft aange
nomen; te Tjerkgaast: T. J. Jansen
Schoonhoven, kand. te Groningen.
Bedankt voor Nes en Wierum: Ph. J.
Leenmans te Breskens.
Aangenomen naar Borsele: J. P.
Broeder te Rittbem.
Beroepbaar: I. Hoornaar, Julius-
straat en, Utrecht; J. L. Clavaud,
Mesdagstr. 1 Den Haag: T. J. Jan
sen Schoonhoven, Coendersweg 45a,
Groningen (verb. ber.).
NED. PROT. BOND
Aangenomen naar Doornspijk: W.
Veen doopsg. pred. te Amstelveen
(stafdocent CICSA).
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Kantens: J. P. C. Sim
pelaar kand. te Zwolle; te Gronin-
gen-Oost: D. Noort te Buitenpost.
ATTENTE
Van „Woord en Dienst" verschijnt 15 november 1D75
een speciaal thema-nummer, getiteld:
TROUWEN IN DE KERK*
Inhoudsopgave:
Ds. J. T. Wiersma
Da. W. C. Verstoep
Ds. W. C. Verstoep
Ds. W. C. Verstoep
Dr. B. Maarsingn
Dr. F. O. van Gennep
Ds. A. A. Spijkerboer
Ds. L. H. Ruitenberg
Dr. R. J. Mooi
Ds. J. T. Wiersma
Ds. R. Kaptein
Ds. w. R. van der Zee
Drs. S. Gersscn
Ds. W. R. van der Zee
Ds. H. A. Visser
P. W, A. de Wit
Telefoon: 'Wij zouden graag
een afspraak met u maken'
Ik zal hem een hulp maken
die bij hem past
D«.ze is nü eindelijk
D.c twee zullen tot één
vlees zijn
Eén man. één vrouw
Eros zegt: 'jij bent van mij!'
1 Korinthe 13 een levens-
Jevanrlijk hoofdstuk
e eigen gezamenlijk be
sluit
Zaak van de samenleving
De kerk wijdt niet
Wat is bevestigen en In
zegenen
Drie doeleinden
O Heer des levens en der
eeuwige liefde
E'kanders brood en wijn
Waarom niet op zondag
Samen voor elkaar, samen
voor anderen
Dr. R. J. Mooi Wij ln de gemeente, dc ge
meente met ons
Ds. J. T. Wiersma Petrus Maria is r.k. en
Neoltje Johanna n.h.
Ds. W. J. J. v.d. Waal Gemengd huwen
Ds. J. T. Wicrsina Oecumenische cursus voor
gemengd gehuwden en
verloofden
Ds. R. Kaptein De inzegening van het
tweede huwelijk
Ds. L. H. Ruitenberg Wordt er minder in de kerk
Setrouwd
ïet of zonder 'boterbriefje'
In verband met het bepalen van de oplage horen we
nu al graag of u interesse hebt in extra nummers, die
1.60 per exemplaar, bij bestelling van 10 exemplaren
of meer 1,40 per exemplaar, steeds exclusief porto
kosten. bedragen.
U kunt deze bestellen door onderstaande bon in te
vullen en te zenden aan:
X000(xxx>xc0000000000wxx)0(x)0000000(x)0000000000000c0
'WOORD EN DIENST'
Postbus 5176. 's-Gravenhage.
Ondergetekende
Naam:
Adres:
Woonplaats: -
verzoekt om extra nummers van het thema
nummer TROUWEN IN DE KERK1. Het bedrag
vanmet porto
kosten verhoogd zal na ontvangst van uw accept
girokaart worden overgemaakt.
Datum: Handtekening:
