/ooral 'taal' moeilijk voor Surinaamse kinderen 1 Première Het kind van de buurvrouw Dankjewel Atje.. Dankjewel Toelatingseis voor afgestudeerde Emmanuelle.. mavo-leerling is vaak onredelijk Dankjewel Mensje.. Dankjewel Zr.Ursula.. cholen buiten grote steden staan tamelijk hulpeloos -teun Sowjet- itellectuelen oor Sacharow mjarig jongetje zat drie wapens 'Sluisklassen' in Borger, maar in Bijlmer niet 'Werk vinden voor hoger opgeleiden moeilijk' Gratie voor doodstraf? Aanhouding jongeren lost diefstallen op 'Geen oefenterrein in Lauwerszee' Natuurlijk en eenvoudig gespeeld V Voorzitter Van Beek van vereniging schooldecanen: Vragen over huis Studentenorkest van burgemeester samengesteld Kruistocht tegen de doodstraf Herman Schey (79) weer in Brahms Edmond Hustinxprijs voor Alice Toen 'JDAG 31 OKTOBER 1975 BINNENLAND KUNST TROUW/KWARTET 9 (Advertentie) or Piet Hagen IGER/BIJLMERMEER van de eerste dingen die de rinamers vroeg entoen ze in 't ntse Dorpje Borger aankwa- was: kunnen onze kinderen ;en naar school? 'De mensen ,èn goed onderwijs enorm be lgrijk', zegt burgemeester G. Kolthoff. Kennelijk slaat dat op de kinderen, want de er- ■ing' van de onderwijzers is dat eer leergierig zijn. d augustus kwam de eerste groep jnamers in Borger aan. Eind sep- ber kwam de tweede groep zodat ïu ongeveer honderd Surinamers ien in het bungalowpark Luns- »en. De kleuters gaan naar de ïterschool, er zijn een paar leer- en die naar de mavo of de l'.t.s. en ongeveer 25 kinderen zitten de openbare lagere school. Arends, waarnemend hoofd van Burgemeester Grollemanschool: vangen de kinderen eerst op in sluisklas in een tot schoollokaal edoopte bungalow. Daar werkt tijdelijke leerkracht die in het rjaar in militaire dienst moet. Af oe heeft hij hulp van een kweke- of van mij, en in het begin ook een Surinaamse onderwijzer.' eerste groep kinderen gaat vol le week over van de sluisklas in bungalowpark naar de school in dorp, ongeveer drie kilometér Jer. nds: 'Het is de bedoeling dat de leren niet langer dan een week zes in de sluisklas blijven. Het al is hen zo gauw mogelijk in de one klassen op te nemen. Van contact met leeftijdgenootjes le ze het meest. Vooral voor de taal at belangrijk.' :eden waarom men in Borger toch t een sluisklas heeft ingericht is het voor een school met drie- lerdvijftig leerlingen niet mak- k is een, twee, drie een hele p Surinaamse kinderen op te ne- van wie nauwelijks bekend is Arelk niveau zij staan. De elf klas van de Grollemanschool hadden lalve de eerste klas) allemaal dan dertig, sommige zelfs meer 35 leerlingen. Men heeft nog pas een begin gemaakt met het ken in niveaugroepen. Dan is het lijk in elke klas er een paar eren bij te zetten. Nu heeft men in de sluisklas kunnen testen Je kinderen er voor staan. In- iels is er een tweede extra leer- - t bij gekomen,, zodat sommige jen kleiner kunnen worden, al ten de meeste klassen erg vol. 'irvaring van de heer Arends en van zijn collega's op andere ilen is dat het Nederlands de ite moeilijkheden geeft. Rekenen nog wel (de kinderen in Borger !en in Suriname dezelfde reken- jes). Surinaamse kinderen (vol lenen trouwens ook) vinden dat irlanders erg vlug praten. Kin die net in Nederland zijn en - Herfst, voor Surinaamse kinderen een onbekend (en kil) verschijnsel. Illustratie uit „Rob en Ilva", een taalprogramma van het ABC- Bijlmermeer. nog nauwelijks aan hun nieuwe om geving gewend zijn kunnen dat moei lijk volgen. Een belangrijk verschil is ook dat zij op Surinaamse scholen niet gewend waren zelf het woord te nemen. Je moest, nazeggen wat de meester of juf zei, je maakté invul oefeningen, kreeg dictees, er werd veel gedaan aan spelling, maar niet zoveel aan het uiten van je eigen gedachten, hardop of op papier. Verschillende 'bagage' gage heeft dan het andere. Ook zijn er grote verschillen in kennis van het Nederlands. Op Surinaamse scho len wordt wel Nederlands gesproken, maar kinderen die thuis een andere taal spreken (Sranan Tongo, Sernami Hindi, Javaans, Indiaans) zullen veel moeite hebben met bet Nederlands. Nederlandse scholen die ineens ge confronteerd worden met deze taal problemen staan eigenlijk tamelijk hulpeloos. Het ministerie van onder wijs kan zorgen voor extra leerkrach ten, maar die leerkrachten hebben nog geen ervaring met Surinaamse kinderen. Er bestaat hier en daar wel lesmatei'iaal (bijvoorbèeld het taaiprogramma Rob en Ilva van de schooladviesdienst ABC in de Bijl mermeer); maar een school moet het voor een groot deel zelf bij elkaar scharrelen. Trouwens, al heb je wat materiaal, dan moet je er zelf toch ook de nodige studie van maken om er mee te kunnen werken. Niet alle scholen in Suriname staan op hetzelfde niveau: er zijn in feite A- en B-scholen, ook al is dat on- PlOni6rSW6rk derscheid officieel afgeschaft. Dat betekent dat het ene kind meer ba- Die situatie ligt anders in de grote steden, waar al enkele jaren grote aantallen Surinaamse kinderen op school zitten. Op de elf basisscholen in de Bijlmermeer is ongeveer een derde van de kinderen afkomstig uit Suriname. Het grootste deel van hen woont al langer in Nederland en heeft nu weinig problemen meer met de taal. Maar de Bijlmer heeft wel veel pionierswerk moeten doen. Om andere scholen van die ervaring te laten profiteren is sinds kort een medewerker van het ABC beschik baar, om onderwijzers elders advies te geven. Een eerste bijeenkomst van ongeveer vijfentwintig scholen uit heel het land heeft al plaats gehad. Dan blijkt dat iedereen met dezelfde problemen tobt. De héér S. C. C. Wassenaar van het Bijlmerproject: 'Een van de moeilijk ste dingen is steeds weer het schatten van het niveau waar de kinderen thuis horen.In de Bijlmer hebben we vroeger ook sluiklassen gehad om dat eerst uit'te testen. Nu heb ben bijna alle scholen hier dat sy steem verlaten en nemen ze de kin deren direct in de klassen op. Dat heeft het nadeel dat een kind wel eens in een verkeerde klas terecht komt en dan later weer moet ver huizen. Maar het voordeel is dat de kinderen meteen contact hebben met leeftijdgenootjes. Dan blijkt hoe snel kinderen elkaar iets kunnen leren.' Onderschatting In het algemeen kun je de uitkom sten van de toetsen die worden af genomen beschouwen als een onder schatting van het kind, vindt de heer Wassenaar. De test is gemaakt voor Nederlandse kinderen en doet dus niet helemaal recht aan het kind dat kersvers uit Suriname komt. Wan neer een test aangeeft dat een kind van negen jaar wat betreft zijn taal gebruik eigenlijk in de tweede klas hoort (bij kinderen van zeven) kun je hem daarom toch niet in de twee de klas zetten. Op een school die nogal klassikaal werkt is de derde klas dan misschien de beste oplos sing. Maar zo mogelijk moet het kind toch bij leeftijdgenootjes in de klas zitten. Een school die werkt met ni veaugroepen kan dat het beste op vangen. Niet alleen voor Surinaamse kinde ren, ook voor Nederlandse kinderen en onderwijzers is het contact met een andere cultuur leerzaam. Was senaar: 'Integratie van Surinamers in Nederland betekent niet dat Suri namers zich aanpassen, maar dat Ne derlanders en Surinamers elkaar ontmoetefi als wereldburgers. Ook voor Nederlandse kinderen en on derwijzers is het een belangrijke er varing kennis te maken met die der de-wereldburger waarover in Neder land zoveel gepraat wordt. Nu komt hét erop aan om op de school, in de klas iets voor die derde-wereldbur ger te doen.' Dit is het tweede en laatste artikel over Surinaamse kinderen op heden daagse scholen. Het eerste stuk stond in de krant van gisteren. da t je vandaag het geheim met ons wilt delen. SANDEMAN Toekomstvisie Klein: RIJSWIJK 'De arbeid voor grote groepen hoger opgeeliden zal in de toekomst geen passen de arbeid in de traditionele zin zijn. We moeten tot 'n verande ring in de arbeidsethos komen in ons cultuurpatroon. Samen moeten we kijken hoe onze maatschappij het stijgend intel lect dient op te vangen'. Staatssecretaris Klein zed dat giste-' ren in Rijswijk in een betoog over de' steeds toenemende werkloosheid onder de academici. 'Onderwijs moet een middel tot peresoonlijke ontplooiing worden. De ingenieurs staan weliswaar nog niet op de traan zoals in de dertiger jaren, maar ze nemen wel plaatsen in die ook door HTS-ers bezet zou den kunnen worden. Dat betekent dat degenen met het minste onder wijs niet meer aan de slag kunnen komen', aldus Klein. Als oplossingen voor dit probleem zag de staatssecretaris ondermeer: Vroegtijdige informatie over studie en beroepsuitoefening. Nieuwe vormen van wetenschappe lijk onderwijs die aandacht beste den aan het leren oplossen van problemen en niet aan het bijbren gen van feitenkennis of specifieke vaardigheden'. Verkorting van de opleiding gekop peld aan een stelsel van na- en omscholing. Herscholings- en herkansingsmoge lijkheden door middel van een open school die een grote hoeveel heid mensen bereikt (via radio en televisie). Een beperking van het aantal toe- gelatenen (numerus fixus) voor op leidingen die zeer gespecialiseerd zijn en daarom veel geld kosten. Een betere spreiding van degenen die eindexamen middelbare school hebben gedaan over het hoger be roepsonderwijs en het wetenschap pelijk onderwijs. De capaciteitsproblemen die dan ontstaan kunnen opgevangen wor den door eert derde vorm van hoger onderwijs op te richten. 'Hier ligt een taak voor de hele gemeen schap', aldus staatssecretaris Klein van onderwijs. (Advertentie) vijpKOU (Reuter, UPI) Twaalf eujetrussische intellectuelen heb- jnJgisteren 'n verklaring uitgegeven Irin zij hun steun betuigen aan Andersdenkende natuurkundige 'ej Sacharow en het toekennen hem van de Nobelprijs voor de Ie van dit jaar toejuichen. sr de verklaring staan de namen initiatiefnemer Andrej Amal- de historicus Roy Medjedew, de Ihouwer Ernst Nejzwestni, de lursleden van de schrijversbond enlimir Kornilow en Osip Chorny, defoormalige generaal Pjotr Grigo- ;r- o, de fysici Yoeri Orlow en Va- iur)n Toersjin, de joodse activist Vi- Rubin, de schrijver Wladimir ovitsj, de orthodoxe priester ij Tsjeloedkow en de Krimtar- e activist Risjar Dsjemilew. waalf zeggen dat Sacharow vals it beschuldigd van tegenstand n de vrede. 'Alle openbare acti- ten van Andrej Sacharow sprui- voort uit de grondgedachte dat lelijke vrede onmogelijk is zon de erkenning door de staat van entaire mensenrechten. Geweld zich intern manifesteert zal t Ber of later ook naar buiten tn.' aldus de ondertekenaars, zeggen het niet altijd met Sa- ow eens te zijn, maar de toe ing van de Nobelprijs zien als Jelangrijke bijdrage aan de zaak tf de vrede, de ontspanning en de g«enrechten. dat je vandaag het geheim met ons wilt delen. SANDEMAN een verslaggever •NINGEN De Groninger poli- leeft een tienjarig jongetje uit stad aangehouden dat in het be lleek van drie luchtdruk-pisto- De jongen had de wapens ge it met het geld dat hij via enke- efstallen had weten te verkrij- onder meer door een inbraak in garage waar hij vierhonderd en ontvreemdde. Van onze Haagse redactie DEN HAAG Volgens buitenlandse zaken in Den Haag zijn er aanwijzin gen dat de in Algerije wegens drug smokkel ter dood veroordeelde Ne derlander Ger Pauw (27) gratie zal krijgen. Buitenlandse zaken baseert zijn me ning op inlichtingen van de Neder landse ambassade in Algiers. Het Al gerijnse hooggerechtshof heeft deze week het beroep van Pauw tegen het doodvonnis afgewezen. Voor Pauw betekent, een gratieverzoek aan de Algerijnse regering nu het laatste redmiddel. Uit contacten van de Ne derlandse ambassade in Algiers met Algerijnse regeringskringen bleek dat enig optimisme over gratiëring ge rechtvaardigd is. GRONINGEN Acht jongeren uit Groningen hebben bekend de afgelo pen maanden tientallen diefstallen en inbraken te hebben gepleegd. De groep heeft zich in ieder geval schul dig gemaakt aan 45 vermogensde licten en 12' winkeldiefstallen. De Groningse politie verwacht nog veel meer gestolen geld en goederen te kunnen achterhalen. Dit voorbeeld gaf voorzitter L. van Beek gasteren iin Utrecht in zijn jaarrede voor de sectie mavo van de Nederlandse vereniging van schooldecanen. Hij k,wam op voor vde rechten van de 370.000 Ie er Mn- gear van de grootste tak van het voortgezet onderwijs. Een ander voorbeeld: er wordt ge praat over een nieuwe opleiding voor kleuterleidsters en onderwij zers. Voor de kleuterleidsters zou dat kunnen betekenen dat ze niet meer genoeg hebben aan een ma vo-diiploma, maar tenminste havo ,Van onze Haagse redactie DEN HAAG De werkgroep Lau wersmeer heeft opnieuw een beroep op de Tweede Kamer gedaan om de inrichting van een militair oefen terrein in het Lauwersmeer te voorkomen. Enige tijd geleden is de Tweede Kamer akkoord gegaan met de plannen van defensie voor het gebied. Dé Kamer ging er toen onder meer vanuit dat bij een voorzichtig gebruik van het oefen terrein geen ernstige schade aan de nabuur zou worden toegebracht. De werkgroep Lauwersmeer meent ech ter dat nieuwe onderzoeken reden zijn om de Kamer beslissing nog eens in overweging te nemen. In de brief wordt gewezen op onderzoek dat het rijksinstituut voor natuur beheer in september heeft gehou den. Volgens het rapport van het rijks instituut heeft Jiet Lauwersmeer- gebied grote natuurkundige waarde gezien de verscheidenheid aan planten en vogelsoorten. Het Lau wersmeer heeft voorts een belang rijke functie als opvanggebied voor trekvogels en als voesel en vluchtplaats voor wadvogels. zouden moeten doen. 'Toch zijn er in het verleden talloze meisjes ge weest voor wie havo te moeilijk was, maar die na de mavo en de opleidingsschool voor kleuterleid sters prima kleuterleidsters zijn ge worden'. Verhoogde drempel Een laatste symptoom van deze ontwikkeling is de verhoging van de drempel voor de opleiding voor de examens voor de gemeente-ad ministratie. Het plan bestaat om ook hier de eisen hoger te gaan stellen dan het tot nog toe gebrui kelijke niveau van mavo. De heer Van Beek vond wel dat het algemeen voortgezet onderwijs zelf teveel leerlingen toeliet. Daardoor komen veel jongens en meisjes op de mavo, die eigenlijk in het lager beroepsonderwijs thuis horen. Het gevolg van deze drang naar steeds hoger onderwijs is d&t veel kinde ren vroeg of laat schipbreuk lijden. Niet iedereen die doorstroomt van mavo naar havo kan het bolwerken. Cijfers van twee jaar geleden laten zien dat bij de overgang van de tweede naar de derde klas zestien procent der leerlingen bleef zitten. Twaalf procent verliet de school. Uit de derde klas van de havo doubleerde zeventien procent bij de overgang naar de vierde; zeven procent verliet alsnog de school. Bij de mavo Is de situatie niet anders. Invasie In de middagvergadering waar schuwde het Tweede Kamerlid Van Leijenhorst (CHU) voor een Invasie van 'deskundologen' in de school. •Begeleiding van leerlingen in het voortgezet onderwijs is iets wat primair een taak van de schoolde caan) is. Het is van belang dat de school die taak zo goed mogelijk vervult en daarvoor ook voldoende Door André Rutten AMSTELVEEN Beppie Nooy en haar Amsterdams Volkstoneel hebben een nieuwe voorstelling en een nieuwe bewerking gemaakt van 'Het kind van de buurvrouw', dat gebaseerd is op de roman 'Arie' van de bekende volksacteur Johan Elsensohn. In het Cultu reel Centrum van Amstelveeen is de woensdagavond de primière van gegeven. De roman verscheen in het begin van de dertiger jaren en weerspiegelt de samenleving in de Jordaan van die tijd inclusief de werkloosheid en het stempelen en dat geeft een levendige, onderhoudende achter grond aan het licht-dramatische ver haal. Tante Da, die een kleine win kel drijft, en haar man Oom Arie, die allerlei klusjes opknapt, ook het naar boven halen van in de gracht gevallen mensen en zaken, hebben een zuigeling in huis gehaald, die het kind is van een lichtzinnig buur meisje. Het zou maar voor tijdelijk zijn, maar het duurt veertien jaar eer de echte moeder, nog altijd even wuft, terugkeert en voorzichtig aan pro beert het kind voor zich terug te winnen. Waar het goedhartige ver vangend ouderpaar te weinig weer werk tegen heeft, zodat de beslissing eigenlijk aan het kind gelaten wordt. Als het doek voor de laatste keer zakt staat zij hulpeloos tussen de echte en de andere moeder in. Zonder koning Salomo, en zelfs zon der Brechts rechter Azdak. Succes Herman Bouber heeft het verhaal in 1932 samen met Johan Elsensohn voor toneel bewerkt en met langdu rig succes gespeeld. Beppie Nooy heeft, omdat zij een beweeglijker voorstelling wilde, een nieuwe be werking gemaakt. Niet meer in ze ven taferelen, maar een groot aan tal kleinere scènes op verschillende plekken binnen en buiten in de Jor daan. Marthy Hinrichs heeft daar voor een aantal rijdende kamers, een kroeg en een winkel ontworpen, die om beurten worden aangereden maar als decor voor een deel zichtbaar blijven, en waar rond altijd iets van straat met bruggetje en gracht over blijft. Daarbinnen wordt door een grote groep acteurs en actrices, eenvou dig, natuurlijk en dus aantrekkelijk gespeeld. Louise Ruys is Da. Ton Vos Arie, het lichte meisje Jennifer Willems, haar zus Kee Carry Tefsen, later getrouwd met Willem, Martin Brozius, de Jordaanse buurvrouwen zijn Hetty Blok, Rita Boas-Koopman en Mimi Kok. Er 'is hier en daar plaats voor een liedje en een dansje. Het slaat ook duidelijk aan aan het slot hoorde men iemand in snik ken uitbarsten. Het kind van de buurvrouw; op de voorste rij Martin Brozius (Wil lem), Carry Tefsen (Kee), Mientje (Jennifer Willems), Lien (Cocki Boonstra) en Max (Jan Vreeken). Advertentie) Van onze onderwijsredactie UTRECHT Mavo-leerlingen krijgen na hun diplomering vaak te maken met onredelijke toela tingseisen. Zo is er een ziekenhuis dat voor toelating tot de opleiding voor ziekenverpleging A de eis stelt dat gegadigden gemiddeld een acht voor hun examen hadden. Tevens wordt geëist dat zij- in hun vakkenpakket onder meer de vakken natuurkunde, scheikunde en biologie hebben zitten. middelen krijgt. Anders is de weg vrij voor een hele stoet van bege leiders die van buiten de school hun diensten komen aanbieden', aldius het Kamerlid. ...dat je vandaag het geheim met ons wilt delen. SANDEMAN DEN HAAG De Tweede-Kamer leden mevrouw Langedijk-de Jong (PvdA) en Koning (VVD) hebben gisteren minister De Gaay Fortman gevraagd bepaalde handelwijzen van de burgemeester van IJsselmuiden te beoordelen. Die beoordeling moet zijn vastge knoopt aan een chronologisch ver slag van hetgeen zich in IJsselmui den heeft afgespeeld met betrek king tot de verkoop door de gemeen teraad van een ambtswoning aan de burgemeester en het verlenen van een vergunning tot verbouw van de boerderij, die daarna door de burge meester van IJsselmuiden werd aan gekocht. Van onze Haagse redactie DEN HAAG Nederland probeert in internationaal overleg afschaf fing en als dat niet mogelijk is be perking van het toepassen van de doodstraf in vredestijd te bereiken. Dit blijkt uit het antwoord van pre mier Den Uyl op vragen van het Eerste Kamerlid Van Marion (Boe renpartij). De premier kan het Eerste Kamer lid geen overzicht geven van alle landen waar in vredestijd nog dood vonnissen worden voltrokken. Hij verwijst daarvoor naar publicaties van de Verenigde Naties. UTRECHT Na een aantal audi ties is thans het Nederlands Studen ten Orkest samengesteld dat in ja nuari weer een 12-daagse toernee door Nederland gaat maken. Ook het programma, dat zal worden uitge voerd o.l.v. Maarten Smit is vastge steld. Het bestaat uit een mars van Beethoven, celloconcert van Haydn en werken van Mengelberg en Brahms. (Advertentie) ...dat je vandaag het geheim s met ons wilt delen. I SANDEMAN AMSTERDAM Tot de zangsolis- ten bij de uitvoering die de C.O.V. 'Groot Noord' woensdagavond in de Grote Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw gaf, behoorde ook de bijna tachtigjarige Herman Schey. Onder leiding van Willem Wiesehahn werden drie koorwerken van Brahms uitgevoerd: het vrij onbekende, op een tekst uit de mythologie, ge schreven 'Nanie' (Klaagzang),de Alt- Rhapsodie en het Deutsches Re quiem'. De begeleiding door het A'dams Promenade-Orkest was in het begin ver van fraai, de tekst is niet bijster opwekkend en de muziek moest met het koor proberen iets goeds te maken van dit, ter nage dachtenis aan Anselm Feuerbach ge schreven, oratorium. Beter verging het in dit opzicht de Alt-Rhapsodie, waar de alt Elise Galama alles over straalde door haar inspirerende zangkunst. ZIJ heeft een echte sono re alt (die geen lage mezzo-sopraan is) en ze zong met een zuiverheid die bleef boeien. Na de pauze waren ook koor en or kest op hun best: de belde solisten Annette de la Bije en de onver gankelijke Herman Schey gaven hier 'de toon aan' in een zelden ge- evenaarde zangkunst. Vooral Her man Schey wekte bewondering: de ze onvermoeid zingende bariton die over een week zijn tachtigste verjaardag hoopt te vieren wint het in kracht en schoonheid nog steeds van vele jongeren. Bij hem is nog geen schijn of schaduw van ver mindering van stemkwaliteit. Hij heeft er althans zijn verjaarsfeest op een indrukwekkende manier mee in gewijd. MAASTRICHT De Belgische ac trice, dramaturge en toneelschrijf ster Alice Toen is onderscheiden met de Edmond Hustinxprijs 1975. De prijs is ingesteld door de Vereni ging van Vlaamse toneelauteurs en de Vereniging van Nederlandse to neel-, radio- en TV-schrijvers. Eer der werd de prijs toegekend aan Hu- go Claus, Dlmltri Frenkel Frank, Annie M. G. Schmidt en Jan StaaL Alice Toen ontvangt de prijs omdat zij haar creativiteit als dramaturge en schrijfster volledig in dienst heeft gesteld van de jeugd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 9