KRO op zoek naar eigen
identiteit, heeft nu
voorlopige werkformule
1
Ministers vragen
Enka weer met
bonden te praten
Radio- en televisieprogramma's
Even
puzzelen
DCLLy
VAN
ARNHEM
Kurt Karlsen
PvdA en PPR:
minder geld
voor defensie
Niet tornen aan
prijsbeleid voor
bejaardenoorden
e
DINSDAG 28 OKTOBER 1975
BINNENLAND/RADIO-TV
TROUW/KWARTETp
Boek bij vijftigjarig jubileum
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Al een aantal jaren is men binnen de KRO sa
men met een groep geestverwanten daarbuiten bezig zich te be
zinnen op de identiteit van deze omroep, die eerstdaags zijn vijf
tigjarig bestaan viert. Het voorlopige resultaat is thans weerge
geven in boekvorm onder de titel 'Visies op kommunikatie-
denken uit de KRO bij zijn vijftigjarig bestaan' en het werd uit
gegeven bij Ambo te Bilthoven.
KARELTJE KNETTER
In deze 'voorlopige beleidsvisie' zijn
een aantal beschouwingen gebun
deld op de weg van de bezinning
van, de KRO op de eigen identiteit
en de opdracht van de KRO in de
samenleving.
Omdat papier geduldig is en de
KRO zich het meest in de program
ma's manifesteert wordt een begin
gemaakt met een overleg met de
medewerkers om te trachten de
thans op schrift gestelde beschou
wingen operationeel te maken en
zo nodig te concretiseren of op
nieuw te formuleren.
Formule
Verschillende malen in de geschie
denis van de katholieke radio-om
roep is de doelstelling vastgelegd.
Nu is als 'voorlopige werkformule'
opgesteld: 'Ter voorlichting, ont
plooiing en ontspanning van kij
kers, luisteraars en lezers streeft de
KRO er in het bijzonder ,naar vi
sies, waarden, normen en smaken,
die vanuit evangelisch oogpunt van
belang worden geacht voor mens.
kerk en maatschappij, te weerspie
gelen, te verhelderen en uit te
drukken. De KRO doet dit in ver
bondenheid met het katholieke
volksdeel'.
Deze formule is afkomstig uit de
bijdrage aan het boek van drs. Han
Hoekstra^. Twee hoofdstukken eijn
voor zijn rekening: "Massacommu
nicatie en christelijke levensvisie'
en 'KRO als massacommunlcator'.
Van onze economische redacteur
DEN HAAG De ministers Lubbers (economische zaken) en
Boersma (sociale zaken) vinden dat het afgebroken overleg tus
sen de vakbonden en de directie van Enka-Glanzstoff zo snel mo
gelijk hervat moet worden.
Minister Boersma heeft dit gisteren
verklaard na afloop van een ge
sprek tussen de bewindslieden en
de bonden dat op verzoek van de
Industriebond CNV tot stand was
gekomen. Deze bond had dit initia
tief genomen met de bedoeling het
gesprek weer op gang te brengen,
niet om de ministers in het geschil
met het Enka-bestuur te laten be
middelen. De ministers zullen zich
nog beraden over eventuele stappen
die zij kunnen nemen om daadwer
kelijk hervatting van het overleg te
bevorderen.
Via een woordvoerder liet drs. J
van den Driest, plaatsvervangend
voorzitter van de raad van bestuur
van Enka-Glanzstoff. desgevraagd
weten, dat de wens van de minis
tersin overweging zal worden geno
men. Maar eerst zal worden afge
wacht op grond van welke argu
menten de ministers hervatting
van het internationale overleg odig
achten. 'Wij wachten een brief of
een telefoontje af. Wij kunnen pas
een standpunt innemen als de mi
nisters met nieuwe argumenten ko
men'. aldus Enka.
De saneringsactiviteiten van Enka-
Glansztoff omvatten drie fasen: ten
eerste het McKinseyrapport. ten
tweede het bespreken van de sane
ringsplannen met de betrokkenen
waaronder de vakbonden en in de
derde plaats de uitvoering van de
plannen. Het Enka-bestuur acht de
tweede fase afgesloten maar de mi
nisters heben zich duidelijk achter
de vakbonden geschaard door te
stellen dat het internationale over
leg Enka-bonden moet worden her
vat. dat is nu dus de tweede fase.
Secretaris B. Nieuwland van de In
dustriebond CNV heeft goede hoop
dat het Enka-bestuur aan het ver
zoek van de ministers gevolg zal
geven. Afsluiting van de gesprek
ken in fase twee hangt dtn verder
af van overleg met Akzo (de moe
deronderneming van Enka) over
vervangende werkgelegenheid bij
Akzo-bedrijven voor mensen, die
bij Enka overtollig worden
Verbroken
Het gesprek Enka-bonden was af
gebroken nadat de bonden uit Ne
derland. België en West-Duitsland
op 7 oktober hun gezamenlijk
standpunt over de saneringsplan
nen van Enka hadden bekend ge
maakt. Het Enka-bestuur was hier
over verbolgen omdat het veron
derstelde dat er een afspraak met
de bonden was inhoudende dat de
ze pas in een bijeenkomst met En
ka op 20 oktober hun mening zou
den geven over de sanering.
Het Enka-bestuur wil nu nog uits
luitend met de bonden pratenover
de derde fase. dus de uitvoering
van de saneringsplannen. Daarbij
wordt overleg in internationaal
verband afgewezen, omdat de wet
geving op het gebied van bijv. het
ontslagrecht per land verschilt. De
Industriebonden NW en NKV ei
sen. dat hervatting van het gesprek
met Enka over fase twee in inter
nationaal verband moet geschie
den: de Industriebond CNV en de
Unie BLHP stellen deze els echter
niet. Over de derde fase wil nog
geen enkele bond praten.
Wat de zaak nog gecompliceerder
maakt is. dat de Centrale Ondeme-
AMSTERDAM Het voornemen
van de VPRO om met ingang van
januari 1976 het radioprogramma
VPRO-maandagavondshow' stop te
zetten krijgt nu ook protest van
ANOUK/NW. de algemene Neder
landse organisatie van uitvoerende
kunstenaars. Eerder verzette zich
staf en bestuur van Paradiso te
Amsterdam.
Han Hoekstra
in verbondenheid met ka
tholiek volksdeel
Andere auteurs met hun onderwer
pen zijn: dr. L. ter Steeg over
'KRO en godsdienstigheid', drs. R.
Lubbers (thans minister van eco
nomische zaken) over 'KRO en
maatschappijdr. J. van Putten
over 'KRO en politiek' en P. Beu
gels over 'KRO en cultuur'.
Open
mingsraad (COR) van Enka intus
sen wel de tweede fase achter de
rug heeft, rijdag heeft de COR po
sitief geadviseerd op de sanering
splannen binnen de COR. De leden
van de Industreibond NW hebben
deze vergadering echter geboycot.
Ondernemingsraad
Een delegatie uit de Centrale On
dernemingsraad zette na het ge
sprek bonden-ministers na de be
windslieden uiteen, waarom de on
dernemingsraad al wel over de der
de fase wil praten.
De einddatum voor de sanering is
door de Enka-directie vastgesteld
op eind 1976. Ieder uitstel van de
aanpak betekent minder tijd voor
sociale maatregelen voor de betrok
ken werknemers'. Volgens G. Nico-
lai. gekozen lid van de COR mag
oplossing voor de huidige proble
men bij Enka niet afhankelijk zijn
van internationaal overleg.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Volgens een ont
werpprogramma van PvdA en
PPR voor de verkiezingen in '77
zullen de defensieuitgaven moe
ten blijven dalen, ook als ande
re overheidsuitgaven verder om
hoog gaan.
Het ontwerp, opgesteld door een
speciale commissie uit de twee par
tijen. is nog niet officieel naar
buiten gebracht, maar het NOS-
journaal meldde gisteravond de be
langrijkste punten. De defensieuit
gaven zouden volgens het ontwerp
niet boven de 3 procent van het
nationaal inkomen mogen uitko
men. PvdA en PPR dringen niet
aan op onvoorwaardelijke beëindi
ging van het NAVO-lidmaatschap.
Men eist echter wel een kritisch
lidmaatschap waarbij nagegaan
moet worden of de NAVO aan de
internationale ontspanning bij
draagt. en die de mogelijkheid in
zich draagt om eventueel tussen
tijds te kunnen uittreden. Deze for
mule komt overeen met de beslui
ten van het speciale PvdA-defen-
siecongres.
Volgens het ontwerp moet de ont
wikkelingshulp verder omhoog.
Over de bestrijding van de werk
loosheid wordt opgemerkt, dat er
geen mensen om louter economi
sche redenen ontslagen mogen
worden. Bedrijven die het moeilijk
hebben moeten hun werknemers
nan het werk houden door uit de
eigen reserves te putten of gebruik
te maken van de sociale voorzie
ningen. Het ontwerp spreekt zich
tenslotte uit voor de instelling van
personeels raden in de ondernemin
gen. een wens waarover de huidige
progressieve en christen-democrati
sche regeringspartners verdeeld
zijn.
Het ontwerpprogram zal eerst door
alle PvdA- en PPR-afdelingen be
sproken worden voordat de partij
congressen er volgend jaar beslui
ten over nemen. D'66 heeft niet
meegewerkt aan het opstellen van
het ontwerpprogram omdat die par
tij eerst moet beslissen over haar
voortbestaan.
'De katholieke gemeenschap leeft
in onze tijd minder onderscheiden
en afgescheiden van de 'andersden
kenden' dan in het verleden. Zij
leeft in open uitwisseling met de
protestantse christenen, met huma
nisten en andere buitenkerkelijken.
In die open uitwisseling spelen ra
dio en televisie een belangrijke rol',
constateert dr. Ter Steeg.
Elders onderkent hij dat de KRO
zijn communicatieve taak moet
verrichten onder een gepolariseerde
bevolkingsgroep. Hij vindt het een
vergissing te menen, dat de KRO
zijn taak bevredigend vervult door
beide richtingen in de kerk het
volle pond te geven. Onder eeer
velen is een spanning aanwezig
tussen vemleuwingswil en heimwee
naar het oude. Vooral het erkennen
en onderkennen van deze spanning
mag een voorwaarde genoemd wor
den voor de KRO om vertrouwen te
kunnen wekken ton aanzien van
zij n bege leid i ngsproces
Na triumfalisme
Drs. Lubbers zegt in zijn bijdrage,
dat 'Wij als christenen na ons tri
omfalisme nu vaak te hard doorge
slagen zijn naar een volstrekt
cynisme over onze specifieke chris
telijke potenties. De KRO moet dit
christelijke potentieel signaleren en
het opnemen in het maatschappe
lijk appel, dat zij vanuit evangeli
sche grondwaarden wil laten horen.
Dr. J. van Putten zegt in een van
zijn conclusies: 'Op grond van zijn
eigen verantwoordelijkheid en op
grond van de pluriformiteit, de ver
scheidenheid van het katholieke
volksdeel kan de KRO zich niet
verplicht achten tot een voorkeurs
behandeling van de KVP. Aan de
andere kant moet een zich katho
liek noemende omroep wel heel
goede redenen hebben om een zich
katholiek noemende katholieke
partij in het openbaar te kritise
ren'.
Als jongen van Maassluis, nauw
verbonden met de zee en de slepers
van Leen Smit, zal Jan van Hillo
hebben genoten van de lakoniek
vertellende kapitein Kurt Karlsen
in zijn programma De tijd stond
even stil. Kurt die als gezagvoerder
van het ondergaande schip The
Flying Enterprise 23 jaar geleden
tot het laatste moment aan boord
bleef en deswege tot held werd
gebombardeerd, treurt ook nu nog
niet om 2.5 miljoen dollar. Die hij
had kunnen verdienen wanneer hij
zijn verhaal had verkocht. Zijn
zelfrespect was hem echter meer
waard. Boekdelen sprak Karlsen's
gezicht na de vertoning van een
fragment uit de film Poseidon
Adventure, waarin een realistisch
beeld zou zijn gegeven van het
vergaan van een schip in vliegende
storm. Kurt zei weinig, maar
volgens mij stond hij te denken
dat de werkelijkheid toch heel
anders is. Karlsen was op zijn best
wanneer hij niet op vragen
antwoord hoefde te geven maar
spontaan voor de draad kon komen.
Briggs, de schrik van de geheime
dienst, ging maandagavond de mist
in. doordat Springtroffee 25
minuten uitliep. Zelf vind ik de
capriolen van de 'spion' om op te
schieten, maar als je ze zou wel
leuk vindt, neem je het de NCRV
met rede kwalijk dat je daarvan
niet behoorlijk op de hoogte wordt
gesteld. Wie tegen het in de
programmabladen aangegeven
tijdstip overschakelt naar een
onderdeel dat hij verlangt te zien.
heeft recht op de verklaring
waarom hij naar iets anders moet
blijven kijken.
Indien alle verschijnselen moeten
worden afgeschaft, die een deel van
de bevolking ongewenst acht.
komen we drukpersen tekort om de
verbodsbepalingen uit te vaardigen.
We hebben allemaal wel iets waar
we tegen zijn. De frustratie is
echter, dat zoveel gewoon blijft
doorgaan, ondanks alle 'frontale'
aanvallen. Het enige dat er vaak
opzit. Is elkaar bezig te houden met
pro en contra. En wie niet vpn
ergernis ondersteboven gaat. kan
zich vermaken met de portie
aanvechtbaarheid in de
argumenten. Zoals zondagavond in
de discussie over de STER-reclame.
Dat bij de afschaffing ervan het
geld niet zal worden besteed aan
dagbladadvertenties, is een
bewering waarvan het gelijk op dit
moment niet te bewijzen valt.
Anderzijds kan als argument tegen
de STER onmogelijk worden
aangevoerd dat nooit ïets wordt
getoond van de ellende in de
wereld. Stel je voor dat we de
koekfabrikant verplichten naast
zijn letters de foto van een
hongerend kindje te projecteren.
'Een schandelijke aangelegenheid',
noemt prof. dr. J. Bastiaans de
LSD-experimenten op Amerikaanse
militairen ten behoeve van nieuwe
gevechtsmethoden en
•ondervragingstechnieken van
bijvoorbeeld geheime diensten. De
geneesheer-directeur van de
Jelgersma-kliniek kon als
deskundige op dit gebied met
stelligheid verklaren dat de
Amerikaanse experimenten
volkomen zinloos en overbodig zijn.
'omdat we allang weten hoe LSD
werkt'.
Aan de door de TROS uitgezonden
Britse film over de experimenten,
de geestesgesteleheid ei^achter en
de schokkende gevolgen, wil ik een
paar conclusies koppelen.
Huiveringwekkend dat zoiets in de
Verenigde Staten kon gebeuren en
meer dan twintig jaar geheim Werd
gehouden. Afschuwelijk dat nog
altijd de leiding berust bij een
patriottistische robot, die zijn werk
ongecontroleerd wenst voort te
zetten. Deze excessen ontkrachten
de protesten van de vrije wereld
tegen soortgelijke 'proeven' op
gevangenen van de Russiche
geheime dienst.
door Ton Hydra
DEN HAAG Het strakke prijsbe
leid voor bejaardenoorden moet ge-
hanhaafd worden. Dit heeft minister
Van Doorn meegedeeld aan de bestu
ren van de provincies en van de drie
grootste gemeenten, l
De minister heeft in prijsregels voor
het komende jaar vastgelegd dat
voor prijsverhogingen alleen die kos
ten die tot de normale exploitatie
van bejaardenoorden behoren mo
gen meetellen.
191. 'Verdikkie,' mopperde Kar eitje
Knetter. 'Nou zit ik hier in dat oude
slot en ik mag er niet meer uit. Hoe
maak ik nou toch aan smidje Verholen
bekend, dat Humfrie niet wil
Hij ging eens voor het raam staan en
wierp een blik op het omringende land
schap. Een stralende ochtendzon zette
de beemden in een vol, gul licht, doch
het natuurschoon kon er niet in slagen
indruk te maken op z(jn jongensziel.
Meer aandacht had hij voor de slag
orde van boogschutters, die in een
gesloten ring het slot omgaven. Ze
zaten allemaal geknield achter hun
grote schild en hielden pijl en boog
dreigend op het kasteel gericht. Een
eindje achter de mannen schemerden
nog een paar tenten aan de bosrand.
Van smidje Verholen was echter voor
lopig nog niets te zien. Pas na een
tijdje ijverig speuren slaagde Kareltje
erin zijn meester te ontdekken. Deze
stond een eindje verder onder de bo
men opgesteld en was blijkbaar ln
felle discussie gewikkeld met Everhart
van Boecenroode. Deze laatste zag er
kwaad uit en drilde dreigend p
scherp zwaard in do hand. Smidje
holen deed kennelijk erg zijn best|
de heer van Boecenroode ervan te
tuigen, dat de mislukking met
stormram zijn schuld niet was,
het had er alles van weg, dat Everfc
hiervan niets wilde geloven. 'Fijnic
dacht Kareltje toen. 'Hij staat daa:
dichtbij, dat ik hem gemakkelijk r
briefje kan sturenHij trofr
waar een stuk vergeeld perkamenlfd
de grond aan en kon daar toen
kleine mededeling op schrijven
PELLI. PINGO EN HUN VRIENDEN
d
FERDINAND
Tul III
ie
Radio vandaag
HILVERSUM I
KRO: 7 00 Nws. 7.02 Het Levende
woord 7.07 (S) Badinerle. 7.30 Nws. 7.41
Akt. 7 50 (S) Badinerle. 8.24 Overweging.
8.30 Nws. 8.36 Gym. voor de hulsvrouw.
8.45 De wonderlijke ietter M. 8.40 School
rad, o 9 50 Schoolradio. 10.00 (S). Aqbacte.
(10.30-10 32 Nws) 11.30 Bejhardenprogr.
11.55 Scheepspraat. 12.00 (S) Van twaail
tot twee. ('12.26 Meded. 12.30 Nws. 12.41
Akt.) 14.00 Huisbezoek. 14.15 Schoolradio.
14 25 Schoolradio. 14.45 (S) Interlokaal
op dinsdag. (15.30-15.32 Nws.) 17.00
OVERHEIDSVOORLICHTING: Nws uit
de Nederlandse Antillen. KRO: 17.10 (S)
De hutsgeklutste kinderspelen. 17.30 Nws.
17.32 Akt.
P.P.: 16 19 Uite. van het GPV. KRO:
18 30 Nws. 18.41 Akt. 18 50 Progr.voorbe
schouwing. 19.00 (S) KRO Muziekfeest
1975. 19.20 (S) Zin ln muziek. 19.45
Instemmen met velen. AVRO: 20.00 Van
avond, muziek, vrolijkheid en verstrooi
ing. met om: 20.00 (S) Uit.... ln de
kazerne. 20.30 (S) Hersengymnastiek,
20.55 (S) .XY.Y.man, hoorsp.. 21.30 (S)
Promenade-ork., 22.00 Koepelcafe, 22.30
Nws. 22.40 Radiojourn. 23.00 Trio
Lajos Horvath. 23.20 (S) Er floot een
vogel ln de wei. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM H
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Octendgym.
7.20 (37 Dag met een gaatje, met om
8 00 Nws en om 8.11 Radiojourn. 8 50
Morgenwijding. NOS: 9.00 Uitgebreide re
port. 9.35 Waterst. AVRO: 9.40 (S)
Inleiding tot muziekbegrip. 10.00 (S)
Kleutertje luister. 10.10 Arbeidsvitami
nen (11.00 Nws. 11.03-11.05 Radiojourn.)
•11.30 (S) Rondom twaalf, met om 11.55
BeursberichtenOVERHEIDSVOORLICH
TING: 12.30 Uitz. voor de la/ndto. AVRO:
12.40 (SI Muzikale Improvisaties. 13.00
Nws. 13.11 Radiojourn. 13.25 (S) Compo
nerende vrouwen. 14.05 Suriname (II).
klankb 14.35 (S) Uit de muzlekpers.
15.25 Essay - een progr. waarin over
kunst wordt doorgepraat. 16.00 Nws.
16.03 radiojourn. 16.05 (S) Klndermagaz.
17 00 (S) Mobiel. 17.55 Meded.
18.00 Nws 18.11 Radiojourn. 18.20 Ge
sproken brfer. 18.25 (S) Licht Instru
ment. kwartet. 18.45 Toppers van toen.
19.30 Wie bent u eigenlijk? NOS: 19.50
Den Haag vandaag. KRO: 20.00 Nws.
20.05 Overweging. 20.15 (S) Komponlst
en radio VIII-4 21.15 Het gouden hart.
hoorsp 22.15 (S) Planorecital 23.00 Ba-
bel-kaJender. 23.10 (S) Klass. kamermiuz.
23 55-24 00 Nws.
HILVERSUM Hl
VARA: Van 6 02-18.00 (S). Akt. vla
Dingen van de Dag 7.02 (S) Drie op Je
boterham 9 03 (S) Pep-op-drie. 11.03 (S)
Drie draalt op verzoek van mensen uit
de sportwereld. 12.03 (S) Drie tussen de
middag. 14.03 (S) Gesodemeurdere 16.03
(S) LP-top-20 17.03 (S) Alfred Lagar-
de.
Speciaal
Theo Stokkink presenteert een
popmagazine in quizvorm.
Ned. 1/19.05
Tegen de Nederlandse militaire
ploeg spelend doet een team uit
West-Duitsland voor het eerst mee
aan de Mini-voetbalshow.
Ned. 2/21.20
Als tweede in een reeks van vier
documentaires over vijftig jaar ka
tholiek leven komt op het scherm
de film Zonder God vaart niemand
wel.
Ned. 1/21.50
Hier en Nu vraagt aandacht voor
reportages uit Spanje, Ierland en
Suriname en voor inpoldering voor
een deel van de Waddenzee.
Ned. 2/22.10
In het stadje Coober Pedy, waar
per jaar voor een miljoen dollar aan
half-edelstenen uit de grond komt,
is whisky goedkoper dan water.
Duitsl. 2/17.10
Naar aanleiding van de opening
van het Amsterdams Historisch Mu
seum praat Jacques van Kollenburg
met dr. S. H. Levie, directeur van
de gemeentemusea in Amsterdam.
Hilv. 1/16.00
De AVRO vervolgt de serie over
mensen achter de massa-media.
Hilv. 2/19.30
Het Promenade Orkest speelt be-
Toemde film- eri musicalmelodieën,
o.a. uit Dr. Zhivago, West Side Story
en The ongest Day.
Hilv. 1/21.30
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18.10 (S)
Joost mag niet eten. VARA: 19.02 S
Drie loopt achter. 20.03 (S) Nashville.
21.03 (S) Jazz Blues. 22.CC (S) (P)op-
donder. 23 02 (S) Wachten op midder
nacht. 0.02 (8) Nacht-driö-draaf. 2.02 (S)
HELP 4.02 (S) Truck. KRO: 6.02-7.00 (S)
Scheer Je weg.
TV vandaag
NEDERLAND I
NOS-NOT
4.00-14.25Schooltelevisie
TELEAC
18.15 Les Gammas, les 10
NOS
18.45 TV-irlformatie voor
18.55 Journaal
KRO
19.05 De-O-Show, muzikale kwis
19.45 Father Brown, filmserie
20.40 Voor een briefkaart op de
eersterang
NOS
21.35 Journaal
KRO
21.50 De katholieken tussen
'25 en '75, filmdokumentai
22.40 De Drum- en Brassband
Stella Duceuit Venlo
SOCUTERA
22.45 Nederlandse Organisatie
voor Internationale
Ontwikkelingssamenwerking
NOS
23.00 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Brigadier Dog
18.55 Journaal
NCRV
19.05 Zij gingen de lucht in,
tv-feuilleton
19.30 Tweekamp, kwis voor scholl(
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.25 David Copperfield,
tv-feuilleton (5)
21.20 Mini-voetbalshow
22.10 Hier en Nu
22.50 Tot besluit
NOS
23.00 Den Haag vandaag
23.15 Journaal
Horizontaal. 1. dreef. 4. smart. 7. voor
zetsel, 8. wijnsoort, 10. voorvoegsel,
12. teken in de dierenriem, 14. visje,
15. scheepstouw, 16. voertuig, 18.
scheik. element. 19. kolfhamer, 22.
meisjesnaam. 24. park, 25. tijdstip, 26.
platte steen. 28. deel van de bijbel. 30.
voorzetsel. 31. knaagdier. 33. honing
drank. 35. landtong. 37. slede. 38. pa
troon. 40. luitenant (afk.), 41. niet be
groeid, 42. kort muziekstuk.
Verticaal. 1. vrouw van Jacob, 2. spil
van een wiel, 3. houten bakje, 4. lynx,
5. bouwland, 6. rivier in Engeland, 7.
vervoermiddel, 9. sporeplant, 11. oever
gewas. 13. dwaas, 15. gunstig gezin,
17. bekoorlijk. 18. snuit. 20. waterloop
waarnaar Appingedam genoemd is,
21. eind. droogoven (Z.N.), 23. een
zekere, 25. meisjesnaam, 27. scheeps
lading, 29. plechtige gelofte, 32. woon
boot. 33. insekteneter. 34. water in
Utrecht, 36. priem, 38 familielid. 39.
muzieknoot.
Oplossing van zaterdag
I. deel-leed. 'I. riet-tier, 8. ober-boer,
4. geel-leeg, 5. iers-reis, 6. soep-poes, 7.
t«M«r-roet.
30
Clemens watertandt bij de gedachte,
dat hij zo maar van een tafeltje-dek-
je heerlijkheden voor het uitzoeken
heeft. Aan volgorde hecht hij weinig
waarde, hij begint met een stel kleine
taartjes, petits fours genoemd, dan
laat hij zich koude zalm met mayon
naise op zijn bord leggen, even blaast
hij uit. Dan gaat hij met frisse moed
voort, geglaceerde vruchten en een
zwezerikpasteitje volgen. Maar Jaco-
ba heeft haar jongste zoon in haar
gezichtsveld gekregen, ze kent hem.
daarom loopt ze naar hem toe en zegt
manend:
'Nu is het mooi, kerel, ga nu eens naar
ccn van de andere kamers en blijf niet
hier bij het buffet hangen.' Ze neemt
hem het bord uit de hand.
'Zoals U wilt,' en vol eigenwaarde met
nog een steelse blik naar een taart,
waarvan hij nog niets geproefd heeft,
wandelt Clemens naar een aangren
zend vertrek, waar hij tot zijn vreug
de ziet, dat er dienbladen staan, waar
op koppen bouillon en glazen limonade.
De oude mevrouw van Bilant, Jaco-
ba's, Roelemans en Felicia's moeder,
heeft in haar huis nooit gedoogd, dat
iemand te laat aan het ontbijt ver
schijnt. Lust tot uitslapen heeft nim
mer voor een geldige reden tot spij
belen gegolden, iemand die eens moe
door
Henriette L.T. de Beaufort
II. I'. t.rnpnM* I Iliftfronlj. W.V,
is, kan in de eerste helft van de mid
dag een dut doen, aan het ontbijt
behoort men aanwezig te zijn, of het
moet zijn, dat riekte dit waarlijk be
lemmert. Dit is een der huisregels van
het huis op de Lange Vijverberg. Uit
slapen vindt grootmama van Bilant
een uitvinding, en dan nog een slech
te, van de nieuwe tijd. Het is ook een
ongunstig voorbeeld voor het perso
neel, maar ze noemt hen altijd op zijn
Frans de domestiques, al spreekt ze
het woord op zijn Hollands uit. De
jongens van Beukenloo plegen te zeg
gen. dat het duizend maal beter is
ongewassen beneden te komen op de
Vijverberg, dan van het ontbijt weg te
blijven, want om met grootmama van
Bilant op gespannen voet te staan is
lang niet mals. Derhalve rit dan het
hele gezelschap ook nu om de wit ge
dekte ontbijttafel, Jacoba en de twee
lingen, ook Roeleman, die na de kro
ningsfeesten van Beukenloo een kort
bezoek bij zijn moeder brengt. HU wil
van ochtend, terwijl Jacoba om te pro
fiteren van de Haagse winkels bood
schappen zal doen, met de tweelingen
op stap gaan.
Grootmama van Bilant heeft een Bij
bel, een dagboek en een gezangboek
gestapeld naast haar ontbijtbord. Ze
bladert dan in het ene, dan in het
andere boek om de goede plaats op te
slaan. Onderwijl komen de domestiques,
de een na de andere en met een stoel
in de hand, de eetkamer binnen. Ze
zeggen goeden morgen, eerst de ka
menier. dan de keukenmeid, de linnen
meid. de koetsier en eindelijk de huis
knecht. Ze gaan langs de muur zitten
en turen met een neutrale blik voor
zich uit.
Dolly geneert zich en gaat een beetje
schuins op haar stoel zitten. Dan be
gint grootmama van Bilant te lezen.
Haar leesstem, anders dan haar
spreekstem, is slepend, wat gedragen,
de eigennamen leest ze overprecies.
met een scherp staccatissimo. Dolly
«.kan nooit goed begrijpen, dat watje
grootmoeder voorleest, dezelfde Bx^
verhalen als van Lena rijn. Hier oP
Vijverberg schijnen ze haar altijd r
pieterige en gerekte relazen toe, xd1
ze met de beste wil van de wait
niet naar kan luisteren. Vandaag L
bovendien nog doodmoe en slap?
die dagen in Amsterdam waren'
vol. De ene gaap na de andere spr-
onweerstaanbaar haar kaakwerk j
uiteen, terwijl ze er diep bij zuj.
Jacoba legt een manende hand opl1
arm van haar dochter, om haar I
dacht opnieuw te bepalen. Grootm{*|
schijnt het op te merken, want ze h«
even op met lezen en kijkt Dolly
haar bril heen strak aan. Dolly
zich tot de orde roepen en staa
wezenloos naar een zoutvaatje
mens, die pal tegenover haar zit
zich iets van rijn stoel afglijde
keilt onder de tafel een voetk
naar haar toe. Ze kijkt hem
trekt een grimas en dan nog
Dolly laat haar hoofd voorover
om de slappe lachzenuw te regul
Tevergeefs. Een lachproest verm
niet te onderdrukken. 'Merkwa
toch," denkt Jacoba, 'altijd maken
kinderen in dit huls flaters, het
of de eisen van moeder boven
krachten rijn, maar de Oyemann
hielden zich van kindsbeen
voorbeeldig en wel opgevoed.'
