at kan het kabinet doen?
De ene Wilde is de andere niet.
Arme landen zouden
schuld aan mondiale
pot moeten aflossen
idernemingsraad of personeelsraad
Onderzoek naar
kosten-explosie
van de WAO
eisje overreden
Stakende cursisten
vragen gesprek
over hun drie eisen
Senaat heeft weinig
moeite met wet
herstructurering
Idee van Haagse studieconferentie:
Steeds meer
Nederlanders
gesteriliseerd
Omdat u
uw energie zo
hard
nodig hebt...
maatschappelijk werk(st)ers
ERDAG 25 OKTOBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET PS19/RH13
ior prof. dr. H. J. van Zuthem
a het sterk verdeelde advies van de SER van vorige week vrijdag lijkt de verwarring over de onder-
imingsraad groter dan ooit. Wie wil nu eigenlijk wat en waarom?
e grote vraag van dit moment is: wat gaat het kabinet doen? Er is een wetsontwerp toegezegd
ór de jaarwisseling. Zal dit kabinet gaan kiezen tussen ondernemingsraad en personeelsraad?
in raad met de directeur er in of een raad zonder directeur?
ben van mening, dat het kabinet
verstandig aan doet zich te dis-
ïtiëren van de bekende tegenstel-
gen rondom de ondernemingsraad
dit moment. De adviesaanvraag
1973 is voortgekomen uit een
oomversnelling, waarin de onder-
mingsraad is terechtgekomen als
rolg van stakingen en als gevolg
een stuk polarisatie rondom het
irijvenwerk. Maar deze stroom-
snelling is in feite niet meer dan
bovenstroom van een-veel dieper
end proces van democratisering.
opvallende van de huidige dis-
ssie is, dat zij de ondernemings-
d nogal geïsoleerd ziet.
het SER-advies heeft eigenlijk
en het CNV de ondernemings-
d gerelateerd aan de raad van
imissarissen (het gemeenschap-
ijk bestuur) en op grond daarvan
taak van de ondernemingsraad in
ifdzaak beperkt tot het geven van
lezen. Daarnaast hebben anderen
KV en NKV) gewezèn op de be-
enis van de huidige structuur van
e economische orde, maar deze
wijzing is erg oppervlakkig ge
ven.
'agen
heeft er nu eigenlijk belang bij
wetsontwerp? De werkgevers
want zij willen de huidige wet
iet laten. De werknemers niet,
it zij zijn onderling verdeeld. Bo-
dien zal een geïsoleerde oplos
van een aantal problemen rond
de ondernemingsraad voorbij
n aan de dieperliggende vragen
democratisering. Wat moet er
iHEM De 18-jarige mejuf-
L. J. M. Maassen uit de
derse plaats Haalderen is gister-
gen overreden door een met
geladen vrachtwagen met
hanger. De bestuurder heeft de
die met haar fiets op de
senseweg in Bemmel reed, bij
afslaan te laat opgemerkt. Zij
leed ter plaatse.
met de raad van commissarissen ge
beuren? Bevoegdheden van raad van
commissarissen en ondernemings
raad moeten goed op elkaar worden
afgestemd. In onze tijd is iedereen
overtuigd geraakt van het gewicht
van de. beslissingen over investerin
gen (werkgelegenheid, milieu, der
de wereld). Moeten cieze beslissin
gen anders worden genomen, d.w.z.
niet alleen door ondernemers maar
ook door anderen?
Stel nu eens, dat het kabinet komt
met een wetsontwerp, dat de onder
nemingsraad omzet in een perso
neelsraad. Deze raad blijft dan in
hoofdzaak een adviesorgaan, want
hierover is iedereen het wel eens.
Wellicht krijgt deze raad dan een
aantal extra bevoegdheden, bijvoor
beeld op het terrein van het sociale
beleid.
Zonder deze extra bevoegdheden als
onbelangrijk terzijde te schuiven,
mag toch de vraag worden gesteld:
wat is er dan wezenlijk veranderd?
Eigenlijk alleen de doorbraak naar
een visie op de medezeggenschap,
waarin het controle-element het
wint van het medeverantwoordelijk
heids-element.
Controle
Ik heb nooit kunnen inzien, dat dit
dan een vooruitgang in de democra
tisering zal betekenen. Natuurlijk is
het zo, dat controle een aspect van
de democratie is. Maar controle
komt vooral voort uit het gebrek
aan mogelijkheden direct mee te be
slissen. Bijvoorbeeld omdat de situa
tie erg ingewikkeld is of omdat de
noodzaak van doelmatigheid een
stuk arbeidsverdeling wenselijk
maakt.
Voorop moet toch staan een struc
tuur, waarin werknemers zelf zoveel
mogelijk meebeslissen. Onze inge
wikkelde samenleving maakt het
helaas noodzakelijk deze beslissin
gen voor een deel te verschuiven
naar anderen. Bijvoorbeeld naar ge
kozen leiders (die dan gekontroleerd
moeten worden) of naar een ge
meenschappelijk bestuur (dat dan
verantwoording moet afleggen) of
naar een parlement.
Nieuw inzicht
De discussie van de laatste jaren
Op ons verzoek
heeft prof. dr.
H. J. van Zuthem
voor de lezers-
gegeven op het
kring zijn visie
SER-advies over
de problemen
rondom de on
dernemingsraad.
Zoals bekend is,
is professor Van
Zuthem hoog
leraar aan de
Technische Hoge
school Twente
missie zal vooral moeten ingaan op
de samenhang tussen de diverse vor
men en niveaus van medezeggen
schap. Daarbij zullen een aantal mo
gelijke typen van economische orde
moeten worden onderscheiden, die
vanuit onze huidige situatie ontwik
keld zouden kunnen worden.
In de tweede plaats zal in veel ster
kere mate dan thans het geval is
moeten worden geëxperimenteerd
met nieuwe vormen van medezeg
genschap. Immers, vele voorstellen
berusten op goede ideeën en goede
bedoelingen, maar we weten voorals
nog weinig van de toepasbaarheid.
Bij deze experimenten is het niet
nodig te volstaan met zogenaamde
wetenschappelijke experimenten. Er
valt ook te denken aan nieuwe vor
men van medezeggenschap, die in
onderhandelingen met de vakbon
den worden afgesproken en uitgepro
beerd. Ik meen, dat vooral de pari
tair samengestelde raad van com
missarissen hiervan een goed voor
beeld is.
Moeilijk
heeft duidelijk gemaakt, dat het
dringend gewenst is dat de verschil
lende vormen van inspraak en mede
zeggenschap goed op elkaar worden
afgestemd. Ook de vormen, die op
het niveau van bedrijfstak en samen
leving liggen.
We zullen moeten erkennen, dat dit
grotendeels een nieuw inzicht is. Wie
zich de inhoud van het bekende rap
port van de staatskommissie-Ver-
dom herinnert, zal dit moeten toe
geven. Elk land, dat zich met de de
mocratisering van hét bedrijfsleven
bezighoudt, komt vroeg of laat tot
die ontdekking. De geschiedenis
van de industriële democratie in
Joegoslavië is in dit opzicht even
boeiend als leerzaam.
Welnu, terwijl dit inzicht door
breekt, staan wij in ons land op het
punt een geïsoleerde oplossing na te
jagen. Het verontrustende in de aan
geboden oplossingen is vooral het
goeddeels achterwege laten van een
samenhangende visie op het geheel
van de democratisering. Een kabi
net. dat de democratisering wil be
vorderen, kan zich dat naar mijn
mening niet permitteren.
Experimenten
Wat moet er nu dan gebeuren?
In de eerste plaats lijkt het mij ge
wenst, dat er een nieuwe staats
commissie voor het vraagstuk van
de democratisering komt. Deze com-
Hoewel politiek gezien de positie
van het kabinet met betrekking tot
de ondernemingsraad nogal moeilijk
ligt, kan de huidige diepgaande ver
deeldheid door het kabinet worden
aangegrepen om de discussie over
de medezeggenschap in andere en
betere banen te leiden. Het zou zeer
te betreuren zijn, wanneer het kabi
net zou besluiten tot invoering van
de personeelsraad. Een dergelijk be
sluit is naar mijn mening geen stap
vooruit op de weg van de democra
tisering, maar een stap terug.
Nog een slotopmerking naar aanlei
ding van mijn voorstellen over de
staatskommissie en de experimen
ten. Deze voorstellen zouden de in
druk kunnen wekken de democra
tisering op de lange baan te willen
schuiven. Een feit is, dat staatskom-
missies en experimenten tijd vragen.
Maar is er op het ogenblik een reëel
alternatief? Persoonlijk zou ik er
erg voor zijn, dat de structuurwet
(over de samenstelling en bevoegd
heden van de raad van commissaris
sen) op de helling komt. Een raad,
waarin tenminste de helft van het
aantal commissarissen door de werk
nemers wordt benoemd, is sterk aan
te bevelen. Maar ook een dergelijke
herziening vraagt tijd. Waarom dan
niet het geheel van de democratise
ring in mderlinge samenhang be
zien?
Intussen kunnen de ideeën worden
getoetst aan de ervaringen in de ex
perimenten.
Juist dit kabinet heeft de taak niet
de min of meer toevallige boven
stromen in het proces van democra
tisering aan te pakken, maar meer
fundamenteel te werk te gaan.
(ADVERTENTIE)
Wilde Havana 35 cent.
Tegenwoordig ziet u steeds meer sigaren met een flos, dat pluimpje
binnengoed dat aan het einde uit de sigaar steekt. Veel rokers vinden dat
aantrekkelijk. Het volle aroma komt dan al bij het aansteken vrij. Maar de flos
alleen bepaalt het aroma niet.
Dat doen de melange en het model. Zo is een Brazil, mits het échte Brazil is,
wat minder mild maar wel smaakvoller
en aromatischer dan een Havana. En is een
Wilde Havana ook milder dan de pittige
Wilde Cigarillos. En biedt het perfecto-
model van de Matanzas een meer
Havana-indruk met een diepere smaak
en een subtropisch, mysterieus aroma.
Melange en model, daarop zal de
kenner zijn keus bepalen. En daarom valt
zijn keus zo vaak op het zegel van La Paz,
Cigarros Autenticos.
Omdat hij weet dat een Wilde zó kan,
zó hoort te zijn. En niet anders.
Wilde Brazil 35 cent.
Wilde Cigarillos Brazil 27 cent.
Wilde Cigarillos Havana 25 cent.
Rondélas CK 62 33 cent.
DEN HAAG Er komt een grondige
onderzoek naar de kosten-explosie
van de WAO arbeidsongeschikt
heidswet voor werknemers). Hier
toe is besloten door de sociale ver
zekeringsraad en het arbeidsonge
schiktheidsfonds. De premie voor
de WAO is in vijf jaar verdubbeld.
Voor volgend jaar zal die waar
schijnlijk 10,2 procent zijn. Dat
is een vol procent meer dan dit
jaar. Hiertoe zou dan 3.55 procent
WAO-premie moeten worden inge
houden op het bruto-loon van de
werknemers, terwijl de werkgever
6.65 procent WAO-premie zou moe
ten bijpassen. Over deze verdeling
is overigens nog overleg gaande
tussen vakbeweging en werkgevers.
Uiteindelijk beslist de regering.
Het aantal arbeidsongeschikten ligt
rond de 350.000. Dat is al veel meer
dan het aantal werklozen en het
stijgt nog steeds. Het nu komende
onderzoek, dat een aantal jaren
gaat duren, moet middelen opleve
ren om de factoren die de sterke
groei van de WAO-last veroorzaken,
te leren beheersen. De sociale ver
zekeringsraad heeft minister Boers-
ma van sociale zaken ook gevraagd
meer coördinatie te brengen in het
vele versnipperde onderzoek op ge
bied van de sociale zekerheid.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De stakers van het
centrum voor volwassenen (CW)
in Utrecht hebben een telegram
naar minister Boersma van sociale
zaken gestuurd, waarin zij vragen
om een gesprek met een 'beslis
singsbevoegd' persoor van het de
partement over de drie door hen
gestelde eisen. Het gesprek zou vol
gende week maandag gehouden
moeten worden. De eisen van de
stakers zijn: instelling van een
curslstenraad, vrije vakkeuze en in
zage in de beoordelingsnormen.
Met name wat betreft de vrije vak
keuze hebben de cursisten de in
druk dat het ministerie dit punt
verkeerd interpreteert. Het gaat ons
niet om de inhoudelijke kant van
de opleiding: Gistermiddag hebben
de stakers naar leden van de Twee
de Kamer en de vakbonden brieven
gestuurd. Van de vakbonden ver
wachten de cursisten actieve steun
en solidariteit. 'Wij zijn van me
ning dat wij leden zijn en aan
spraak kunnen maken op hun
nhulp'. In de brief aan de kamerle
den schrijven de stakers: 'Wij wij
zen het landelijk overleg niet af,
maar willen ook, op korte termijn,
een gesprek over onze eisen.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De Eerste Kamer
heeft, in tegenstelling tot de ver
wachtingen, in grote lijnen weinig
problemen met de wet herstructu
rering wetenschappelijk onderwijs
van minister Van Kemenade (on
derwijs). De wet is zelfs zo gunstig
ontvangen, dat de PvdA-fractie het
niet nodig heeft geacht in de
schriftelijke voorbereiding van het
openbare debat vragen te stellen.
De drie christen-democratische
fracties in de Eerste Kamer bena
drukten dat het wetsontwerp aan
zienlijk aan waarde had gewonnen,
nadat erin wijzigingen waren aan
gebracht met betrekking tot de
cursusduur van universitaire stu
dies. In het oorspronkelijke wets
ontwerp was deze vier jaar. maar
later heeft de minister daar een
verruimingsmogelijkheid tot vijf
jaar ingebouwd.
door Nico Kussendrager
DEN HAAG Nederland lijkt
zo'n beetje het brandpunt te
worden van allerlei activiteiten
die te maken hebben met 'de
nieuwe economische orde', een
wereldsysteem waarin de arme
landen beter aan hun trekken
komen.
Enkelé maanden geleden organi
seerde de Nederlandse regering
in Den Haag een bijeenkomst
waar politici en andere deskun
digen praatten over de nieuwe
economische orde, vorige maand
was er in New York de zevende
speciale zitting van de Verenigde
Naties over hetzelfde onderwerp
en ondertussen studeert een
door de Nederlandse overheid
gefinancierde werkgroep onder
leiding van professor Tinbergen
ook al op de nieuwe internatio
nale orde.
Dezelfde Tinbergen opende deze
week in Den Haag een confe
rentie georganiseerd door het
Instituut voor Sociale Studies
over de economische orde. Om
de conferentie was gevraagd
door de UNCTAD, dat orgaan
van de Verenigde Naties dat zich
bezig houdt met handel en ont
wikkeling. Volgend Jaar houdt
de UNCTAD de vierde grote con
ferentie in haar bestaan, en wel
in de Keniase hoofdstad Nairobi.
Wat heeft de driedaagse bijeen
komst van de afgelopen week nu
opgeleverd? Eigenlijk niet zo
gek veel en voorzitter professor
Hilhorst maakte na afloop ook
een wat teleurgestelde indruk.
Er is weer een aantal normen
gesteld, er is op papier gezet wat
we graag willen en wat noodza
kelijk is. maar óf en hoe het
allemaal haalbaar is, is een heel
andere vraag.
De conferentie had zeker wat
meer in het achterhoofd kunnen
houden dat de opdracht van
UNCTAD- afkomstig was en dat
met de resultaten uiteindelijk
volgend jaar op de conferentie
in Nairobi gewerkt moet worden.
Dan was mogelijk meer rekening
gehouden met politieke haal
baarheid, in plaats van allerlei
schone verlangens op papier te
zetten die binnen UNCTAD niet
haalbaar lijken. Vervelend, maar
waar.
Ander adres
Er is echter een verschil tussen
wat UNCTAD met de voorstellen
kan doen en waar de Nederland
se overheid mee kan werken.
Was de conferentie niet in de
eerste plaats erop gericht sugges
ties voor de regering te formu
leren, in de praktijk is er een
aantal aanbevelingen gericht
aan haar adres.
De meest opvallende is wel dat
de Nederlandse regering moet
streven naar een internationaal
fonds, waaraan de ontwikke
lingslanden de schulden die zij
hebben aan de rijke landen
kunnen afbetalen. Tijdens de
speciale zitting van de Verenigde
Naties werd een voorstel gedaan
voor een 'trust fund' (garantie
fonds) waarin tien tot vijftien
miljard dollar zouden moeten
worden gestopt. Waar die van
daan zouden moeten komen
werd niet afgesproken. Het In
stituut voor Sociale Studies
heeft nu voorgesteld het fonds
te vullen met afbetalingen van
de arme landen aan de rijke.
Beide groepen landen zouden
het fonds dan moeten beheren.
Tijdens de conferentie in Den
Haag kwamen daarvan twee dui
delijke voordelen naar voren. Zo
kunnen de rijke landen niet
langer afbetalingen van lenin
gen gebruiken om nieuwe te
verstrekken. Op het ogenblik
wordt vaak het éne gat gestopt
met het andere waardoor de rij
ke landen onder de norm voor
ontwikkelingshulp kunnen blij
ven. Tevens kan er beter de
hand aan worden gehouden dat
leningen inderdaad worden te
rugbetaald. Landen die daardoor
in moeilijkheden komen kunnen
dan door het fonds geholpen
worden. Nederland zou sterk op
de vorming van zo'n fonds moe
ten aandringen, zo mogelijk met
een aantal andere 'voorbeeldlan-
den' zoals de Scandinavische.
Wereldbelasting
Een voorstel waar de Nederland
se overheid ook iets mee zou
kunnen doen is een 'wereldbe
lastingsysteem'. De gedachte
daaraan is voor het eerst offi
cieel geopperd door de Franse
president Giscard d'Estaing. Zo'n
wereldibelastingsysteem zou de
arme landen kunnen vrijwaren
voor schommelingen in de hulp.
Bovendien zouden de allerrijkste
landen meer moeten bijdragen
aan de 'wereldbelastingpot', dan
de wat minder rijke. Beide voor
stellen zouden aan de orde kun
nen komen op een conferentie
die geheel gewijd wordt aan de
schulden van de arme landen,
waarvoor plannen bestaan.
UTRECHT In Nederland zijn
vorig jaar 31.000 mannen geste
riliseerd, 4000 meer dan in 1973
en 15.000 meer dan in 1972. Bij
vrouwen is deze ingreep verle
den jaar 24.000 keer verricht.
Deze cijfers staan in het jaarverslag
van de 'continue morbiditeitsregi-
stratie peilstations', een project
waaraan 58 huisartsen deelnemen.
Het aantal verzoeken om abortus
is gedaald van 24.000 in 1973 tot
19.000 in 1974, het aantal uitgevoer
de zwangerschapsafbrekingen van
21.000 tot 15.000.
Het pilgebruik is ongeveer gelijk
gebleven. Het aantal vrouwen dat de
pil slikt blijft rond de 300.000
schommelen. Wel wordt een toene
mend gebruik op jongere leeftijd ge
constateerd.
De morning-after-pil wordt steeds
vaker voorgescnreven46.000 keer
in 1974 tegen 40.000 in 1973 en
35.000 keer in 1972, vooral voor de
15- tot 19-jarigen.
AMSTERDAM Het gesproken
dagblad voor blinden zal 31 oktober
voor het laatst verschijnen. De be
langstelling voor deze gesproken
krant is ver beneden de verwachting
gebleven, zo zegt de uitgever.
m
Rondélas Brasil 33 cent.
Matanzas 31 cent.
Cigarros Autenticos.
"SCHRIFT EN GETUIGE
NIS"
Zondag 26 October 1975, 5
uur Oosterkerk, Maliebaan,
Utrecht
Ds. R. Akkerman
te Kampen
Heilig Avondmaal en Nabe
trachting.
Staat u er wel eens bij stil dat ar
in uw ..lichaamshuishouding" door
allerlei invloeden en veranderingen
vrij gemakkelijk tekorten kunnen
ontstaan? Aan mineralen, aan ijzer
vooral? Het gevolg daarvan is het
overbekende gevoel van futloosheid
en gedeprimeerdheid. Maar... als u
dat gevoel onderkènt. dan kunt u er
ook iets aan doen. Door elke dag
een gul glas Pleegzuster Bloedwijn
te drinken - een krachtwijn die
mineralen en andere versterkende
stoffen bevat, waardoor uw weer
stand wordt verhoogd en het gevoel
van levenslust en fitheid weerkeert.
Het drinken van een glas Pleeg
zuster Bloedwijn is van oudsher
een zeer goede gewoonte.
Verkrijgbaar bij uw drogist of
apotheker.
Pleegzuster Bloedwijn
voor dat fijne gevoel van fitheid
STICHTING 1940 - 1945
De Stichting 1940 - 1945 verzorgt o.a. de maatschappelijke begeleiding van
de verzetsslachtoffers alsmede van hun nagelaten betrekkingen in het kader
van de Wet Buitengewoon Pensioen 1940 - 1945. De problematiek vindt zijn
oorsprong in ervaringen, opgedaan gedurende de periode 1940 -1945.
Voor het
dtstrlktsbureau Amsterdam
vragen wij, wegens uitbreiding en intensivering yan de werkzaamheden» In da
rayons Amsterdam en Noord-Holland
r.201F
Gevraagd wordt;
h.b.o. (diploma Sociale Akadentfe,resp.Urgentie-opteï<fihgofH.SAl;
praktijkervaring;
leeftijd bij voorkeur niet jonger dan 30 jaar;
het bezit van een rijbewijs.
Geboden wordt:
een verantwoordelijke en zelfstandige functie In een van da rayons;
praktijkbegeleiding;
mogelijkheid tot supervisie;
teamoverleg;
salaris en kostenvergoeding volgens rijksregeling;
opname in het a.b.p.
Inlichtingen over de inhoud van de funktie kunnen telefonisch worden Inge
wonnen bij hef hoofd maatschappelijke begeleiding of bij da praktijkbegeleid»
ster, teJ. 020 -235280.
Schriftelijke sollicitaties kunnen worden gericht aan de Direktie van de
Stichting 1940-1945, Rhijnspoorplein 1 te Amsterdam, met vermelding van*
vakaturenummar in de linkerbovenhoek van de envelop en de brief.
I
