.and van grote belofte
eeft onmiskenbaar
ntisemitische trekken
LMPREMIËRES VAN DEZE WEEK
Pijltjes
uche poëzie
n hard
:htgevecht
Prolongaties
en reprises
Vakbeweging krijgt
vijf miljoen voor
steun derde wereld
Bond wil gesprek
over kerncentrales
voor Zuid-Afrika
Kort geding in VS
over euthanasie
Meijer: Eindhovens
woonwagenbeleid
mag niet afwijken
Den Haag beveiligt
bevolkingsregister
Niet-rokersclub:
Roken beperken in
gemeentehuizen
Schrama-
de
Rudolf Peters Studio
Taek Won-do
rp ia
,'t is
^geen prijs
AG 24 OKTOBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET H9
ir W. Wielek-Berg
stad', zo schrijft Wladyslaw
ïislaw Reymont in zijn boek
land van de grote Belofte',
school zich in de schaduwen
zat als een poliep vast aan
aarde met zijn vangarmen
de fabrieken, terwijl in de
e electrische zonnen wacht
den over de slapende Mo-
nont (1868-1926) is een Poolse
(ver die eens de Nobelprijs kreeg
zijn epos 'De Boeren' en daarna
rel vergeten werd. Het boven-
ide citaat is overgenomen uit zijn
n 'Het Land van de Grote Be-
zej Wajda, een van de belangrijk-
'oolse regisseurs, die in ons land
scheiden kring bekend is gewor-
ioor 'Kanal' (1956) en vooral 'Als
eden voortreffelijke acteur Zbig-
iamant' (1958, met de inmiddels
Cybulski in de hoofdrol) heeft
in zijn gelijknamige film op dit
te boek gebaseerd./Hij behandel-
zijn vorige films vaak onder
en uit de oorlog,/maar die oorlog
voor hem geen aanleiding tot na-
al pathos: hij laat mensen zien
twegloze situaties, hij is geïnte-
erd in hun karakters en reacties,
et Land van de Grote Belofte' is
fens geen sprake van een gewone
maar van een ltlasse-oorlog (in
em) en de hoofdpersoon is niet
ïens, maar een stad. De stad Lodz
iet eind van de negentiende eeuw,
oen werd besmet met een bijzon-
virulente vorm van kapitalisme,
alle kanten stroomden de mensen
Ie armen om een graantje mee te
:n van de welvaart, de rijken om
te baden. Alles manifesteerde zich
rhevigde vorm: de tragiek en de
riteit, de praal en de waanzin,
aatzucht en de honger. Drie vrien-
Drie hoofdfiguren uit Het land van de grote belofte.
den staan centraal in het verhaal: een
Duitser, een Jood en een verarmde
Poolse aristocraat, die samen een fa
briek willen oprichten. Ze zijn daar
voor bereid letterlijk over lijken te
gaan, doch door alles heen verbindt
hen een merkwaardige vriendschap.
In zijn drie uur durende film is Wajda
erin geslaagd de gruwelijke stad door
middel van barok gecomponeerde beel
den met angstwekkende intensiteit op
te roepen: lomp en glinsterend, fasci
nerend en afstotend, jong en reeds tot
op het been verrot. Zijn acteurs (Da
niel lbrychski, Wojciech Pszoniak en
Andrzej Seweryn) versterken door
hun manier van spelen (of men nu op
dit overtrokken, lichtelijk hysterische
genre gesteld is oi niet) het gevoel,
dat men, zolang de film duurt, in een
koortsdroom leeft.
Helaas moet er' een groot 'maar' wor
den geplaatst bij deze indrukwekkend
knappe film: hij is niet vrij te pleiten
van anti-semitisme. Niet omdat Jood-
se fabriekseigenaars als uitbuiters
worden afgeschilderd (de Polen en de
Duitser doen voor hen beslist niet on
der, het Poolse lid van het drieman
schap is zelfs het grootste monster
van allemaal) maar omdat volstrekt
voorbij wordt gegaan.aan het feit, dat
Lodz een groot Joods fabrieksproleta-
riaat kende, dat in mensonwaardige
omstandigheden leefde. Wanneer Waj
da ons het lijden van de arbeiders
toont (en hij doet dat rijkelijk melo
dramatisch en theatraal) dan zijn het
onveranderlijk Polen die in de machi
nes terechtkomen en het katoen ver
ven met hun bloed, hun dochter aan
het bordeel moeten afstaan, bijkans
verhongeren en zoal meer. De Joden
zijn alleen maar uitzuigers en woeke
raars en dat klopt in het geheel niet
met de feiten.
Al dan niet met steun van Reymont
maakt Wajda zich daarom in deze
film schuldig aan geschiedvervalsing.
Amsterdam - The Movies, 18 jr.
ge Roy Hill (Toys in the At-
Thotougly Modern Millie,
Cassidy and the Sundance
seur die meermalen heeft
Slaughterhouse 5) is een
izen dat hij voor geen onder
vervaard is en vele kanten
,n.
.'The Great Waldo Pepper" koos
2 obert Redford, een van de hoofd
en uit zijn grootste succes 'The
als held en hij situeerde de film
o dezelfde tijd, de jaren twintig,
t begin zit zijn ode aan de vlie-
uit de eerste wereldoorlog, die
op de grond niet thuisvoelen, vol
merij en vertier. Waldo Pepper
in zijn tweedekkertje eenvou-
andlieden mee voor een vluchtje
rijf minuten (dat geeft de toe-
wer de gelegenheid de poëzie
de sferen én het landschap te
en), verwijdert de! wielen van een
rrerend vliegmachientje (met
;evolgen van dien), maar draagt
stoïcijnse onverschilligheid zijn
jke invaliditeit, als het lot hem
niet gunstig is gezind. Gebroken
en armen in gips horen er nu
aal bij. Op muziek van Henry
ini trekt hij met een circus mee,
de dolste stunts uit, loopt over
els of het niets is en springt zelfs
iet ene vliegtuig op het andere,
komt als een meisje het
inde bedrijf een nieuwe impuls
even: ze kruipt op de vleugel in
ibriceerde kleren, laat de wind
"jfctrip-tease uitvoeren, durft niet
terug en valt te pletter. Daarna
de film een grimmige ondertoon:
i's vriend dreigt na een mislukte
te verbranden, het publiek staat
't heen en helpt niet. Waldo be-
hem een zdchte dood. Tenslotte
urt Pepper zich in Hollywood als
vlieger. Hij ontmoet daar zijn
een Duitse oorlogsheld, die eens
tegenstander na een ere-
t in de lucht in leven heeft gela
tte man is geboetseerd naar het
eeld van Udet, de 'generaal van
lveL')
dat ogenblik wordt 'The Great
Pepper' aangetast door een
ke nostalgie. De Duitser en de
ikaan besluiten hun imitatie-
,'evecht om te zetten in de reali
se vechten echt en vallen dood.
iet George Roy Hill's bedoeling
d geweest om een psychologische
e i te maken van mannen, die zo
•de oorlog zijn aangetast, dat ze
Vrede niet meer kunnen aarden,
demand daar iets op tegen kun-
ebben. Maar hij mikt duidelijk op
nders: bewondering voor de rid-
iheid van het gevecht, verheer-
van de oorlog. Dat is jammer,
de eerste helft van de film levert
lak op hoog niveau, opgebouwd
oëtische wijde luchten en adem-
lende kunststukken.
m erdam-Tuschinski en Cinema In-
"lonal; Den Haag-Passage; Kot-
n-Corso; Utrecht-Rembrandt;
^igen-Carolus, 14 jr.
Tjt W. W.-l
Spectaculaire stunts met oude types vliegtuigen
The Emigrants. Lyrisch epos over
de emigratie van Zweedse boeren
naar Amerika in de vorige eeuw van
regisseur Jan Troell. Met Max von
Sydow en Liv Ullmann. Vrijdag- en
zaterdagnacht in Ceintuur, Amster
dam.
Casque d'Or. Jacques Becker's
sfeervolle verbeelding van het boe-
venleven in Parijs aan het eind van
de vorige eeuw. Prachtige rol van
Simone Signoret. De gehele week in
Passage, Schiedam.
Dillinger is dood. Marco Ferre-
ri's beste film over een man die uit
verveling een moord begaat. 24 okt.
't Kuiperspoorttheater, Middelburg;
28 okt. Vestzaktheater Vlissingen;
29 okt. 'De Zwaan', Souburg.
Brother can yqu spare a dime?
P rilj ante collage over Amerikaanse
crisisjaren in film en werkelijkheid
van Philippe Mora. De gehele week
in The Movies, Amsterdam.
Pas si méchant que ?a. Droef
geestige comedie over een lieve
bankrover van de Zwitserse regis
seur Claude Goretta. De gehele week
in Kriterion, Amsterdam.
De Peetvader, deel II. Film over
de Maffia van Fyancis Ford Coppo
la. Uitstekend vervolg op De Peet
vader, I. De gehele week in
Tuschinski 3, Amsterdam; Midi,
Maastricht; Luxor, Den Bosch; Tha
lia, Gouda; Figi, Zeist; Luxor, Dor
drecht; City, Roosendaal; Marquet-
te, Heemskerk Rialto, Den Heider;
Camera, Leiden.
Scènes uit een huwelijk. Ingmar
Bergman's laatste en minst sym
bool-beladen film. De gehele week in
City, Delft; Select, Eindhoven en Ca
mera, Den Haag.
Jeder für sich und Gott ge gen al
le. In Cannes bekroonde film van-
de Duitse regisseur Werner Herzog
over de klassiek vondeling Kaspar
Hauser. De gehele week in Filmhuis
't Hoogt, Utrecht; 26 okt. in Bzzztóh
Theater in Den Haag; 28 okt. in Lak-
cinema, Leiden.
Der Handier der Vier Jahreszei-
ten. Geslaagde mengeling van melo
drama en vervreemding in een film
van Rainer Werner Fassbinder over
een straatventer. 24 okt. jongeren-
sociëteit 'Merlin', Meerlo.
Dokter Pulder zaait papavers.
Nieuwe film van Bert Haanstra met
prachtige acteursprestaties, vooral
van Dora van der Groen. De gehele
week in Du Midi en Alhambra, Am
sterdam; Thalia, Rotterdam, Metro-
pole Tuschinski, Den Haag; Grand,
Amersfoort; Rembrandt, Arnhem;
Casino, Breda; Palet, Bussum; Del-
fia, Delft; Chicago, Eindhoven; Al
hambra, Enschede Palace, Gronin
gen; Palace, Haarlem; Palace, Hen
gelo; Rex, Hilversum; Cinema,
Leeuwarden; Li do, Leiden; Centrum,
Nijmegen; Amicitia, Sneek; City,
Steenwijk; Camera, Tilburg; Rem
brandt 2 en 3, Utrecht; Studio Z,
Zwolle.
Van een verslagggever
UTRECHT De vakcentrales NW,
NKV en CNV krijgen voor volgend
jaar van minister Pronk vijf mil
joen gulden uit de 'pot' voor ont
wikkelingshulp. De vakcentrales
hebben besloten daarvan 3.5 mil
joen gulden te steken in projecten
van de internationale vakvereni
gingsorganisaties. De rest wordt be
steed aan projecten van de 'Stich
ting ontwikkelingssamenwerking
vakcentrales', van NVV, NKV en
CNV.
De stichting zal een deel van het
geld gebruiken ter ondersteuning
van de activiteiten van de vier
Surinaamse vakcentrales. Ook zal
zij geld geven aan de vakbeweging
en aanverwante organisaties in
Zuidelijk Afrika.
Van onze
redactie
DEN HAAG Het bestuur van de
industriebond NVV gaat volgende
week met het bondskader van Rijn
Schelde Verolme praten over mede
werking van dit concern aan de
bouw van een kerncentrale in Zuid
Afrika.
Daarbij gaat het om de vraag of de
werknemers van R. S. V. zullen
meewerken aan de bouw van reac
torvaten indien Zuid-Afrika die or
der in Nederland wil plaatsen. Het
bondsbestuur zal zelf na het overleg
een standpupt over de zaak bekend
maken. Woordvoerder Zorgdrager
zei ervan uit te gaan dat dit stand
punt van gewicht zal zijn ook als
het kabinet moet beslissen over een
exportvergunning.
Voor het bondsbestuur speelde vei
ligheid van kerncentrales en het
afwijzen van een Zuid Afrikaanse
order voor onderzeeboten in de ja
ren zestig een belangrijke rol. In
Nederland hangt de bouw van
kerncentrales af van de waarborgen
die voor de veiligheid gegeven' kun
nen worden. Dat moet ook voor
Zuid-Afrika gelden;, aldus de
woordvoerder.
LANDING SECTION (VS) (Reuter)
Een rechtbank in de Amerikaan
se staat New Jersey moet beslissen
over leven of dood voor de 21-jarige
Karen Ann Quinlan, die reeds een
half jaar met ongeneeslijk hersen
letsel in coma ligt.
Sinds 14 oktober ligt zij aan'een be
ademingsapparaat, dat haar ouders
thans uitgeschakeld willen zien. Zij
vinden, dat hun kind moet worden
toegestaan 'waardig uit het leven te
scheiden'.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Staatssecretaris
Meijer van CRM is niet van plan
de gemeente Eindhoven een eigen
woonwagenbeleid te late voeren.
De gemeente heeft dinsdag aange
kondigd bij de toewijzing van
woonwagens via de bijstand andere
beslissingen te nemen dan de doer
CRM voorgeschrevene. Omdat be
sluit aan de minister van CRM mee
te delen is wethouder Mulder dins
dag naar Den Haag gekomen.
Staatssecretaris Meijer heeft nu in
een brief aan B. en W. van Eindho
ven geschreven dat hij dit bezoek
wil zien 'in het kader van artikel
81B van de algemene bijstandswet',
welk artikel hem de gelegenheid
geeft de gemeente op de vingers te
tikken.
De punten waarop Eindhoven zich
wil distanciëren van het landelijk
beleid betreffen de lengte van de te
verstrekken woonwagens (Eindho
ven wil de voorgeschrreven lengte
van tien meter uitbreiden tot
twaalf), het laten vervallen van de
verplichte wachttijd van een jaar
voor pasgetrouwden, en de moge
lijkheid een grotere tweedehands
wagen aan te schaffen. De gemeen
telijke besluiten zijn genomen na
dat vijftig woonwagenbewoners ge
dreigd hadden het stadhuis te be-,
zetten. Eindhoven heeft deze week
aangekondigd de zaak desnoods tot
bij de Kroon 'uit te vechten'.
DEN HAAG Het Nederlandse leger
houdt een oefening in Duitsland, waar
aan twaalfduizend militairen zullen
deelnemen. De hoofdmoot wordt ge
vormd door de vierde divisie van het
Nederlandse legerkorps. De oefening
vindt plaats tussen 27 oktober en 6
november en staat onder commando
van de divisiecommandant generaal-
majoor A. W. T. Gijsbers. Aan de
DEN HAAG B. en W. van Den
Haag hebben de gemeenteraad
voorgesteld de gegevens van het
geautomatiseerde bevolkingsregister
beter te beveiligen tegen onbevoeg
den.
In Den Haag zijn persoons- en
adresgegevens van alle ingezetenen
(voorkomende op de persoonskaar
ten van het bevolkingsregister) op
magneetbanden gezet waardoor ze
per computer 'behandeld' kunnen
worden. Voorlopig kunnen nog
geen individuele gegevens uit het
systeem gehaald worden, maar uits
luitend groepsgegevens. Daardoor
kan bijvoorbeeld het materiaal voor
verkiezingen snel vervaardigd wor
den. Het zal straks ook gebruikt
kunnenworden bij vervanging van
de gemeentelijke pas '65 door de
landelijke.
OSS De club actieve niet-rokers
(CAN) in Oss will dat het roken in
gemeentehuizen drastisch wordt be
perkt. In een brief aan de vereni
ging van Nederlandse gemeenten
heeft de club daar op aangedrongen.
De CAN wil dat de gemeentebestu
ren een voorbeeld nemen aan minis
ter Vorrink en staatssecretaris Hen
driks van volksgezondheid en mi
lieuhygiëne, die het roken in de ge
bouwen van hun departement willen
beperken. De CAN vindt rookvrije
vergaderingen in de bestuurlijke
sfeer nodig, omdat ook niet-rokers
die bijeenkomsten ongehinderd moe
ten kunnen bijwonen.
oefening wordt ook deelgenomen door
,een compagnie mariniers van de ma
rine, een Britse marinierseenheid en
een helikoptereenheid van het West-
duitse leger.
auto's en autobenodigdheden
Joost Sijbrandij
INRUIL - FINANCIERING - ANWB-KEURING
voor de betere gebruikte automo
biel
Verkoop onder nieuw-garantie
PAETS VAN TROOSTWIJKSTRAAT 1-7-13
HOEK JAN VAN DER HEYDENSTRAAT,
DEN HAAG, TELEFOON 070-901100.
□ATSUN
AUTOBEDR'JF BROERTJES
SASSENHEIM 02522-12921
Autobedrijf
Datsun 120 Y Luxe'74
6 x Dal sun t20Öi- '71-73
Datsun120Ó Combi72
~Datsun 1200 Automaat72
Joyota Celica STt.' '72
Mini Clubman 12.000 km '74
2 x Simca 1000 LS/GLS 73
3 x Simca 110 Spec. '71-73
Simca 1100 Tourist'73
4 x VW 1200-130<L'71-74
VW411 L, 4-drst. '70
2 x Peugeot 304:'70-73
Peugeot 404 Familiale71
Renault6TL......;71
2x FordTaunus 1600 71-73
Ford Consul Coupé'72
NSU Prinz4'71
2 x Citroën 2 CM'71-72
Fiat 128 4-drs71
Fiat 124...:'72
Audi 100 S 4-drs'70
GOEDE. GEKEURDE OCCASIONS
VOOR EEN BETAALBARE PRIJS.
INRUIL - FINANC. - BOVAG-GA-
RANTIEBEWIJS. TEVENS ENIGE
GOEDE INRUILAUTO'S. OOK
:S AVONDS EN ZATERDAGS GE
OPEND.
BEEKLAAN 44.
Te koop aangeboden: FIAT. okt.
1969, 39.000 km. ƒ625. Pansier-
straat 36. Den Haag. tel. 070-
550635, na 16 uur. T116
Woonruimte
aangeboden
Zoekt U naar een kamer of etage,
kom dan naar het kamer- en eta-
gebem. bedrijf ..Woningbureau
Centrum." EERSTE Sweelinckstr.
47, Den Haag. Vlakbij de Groot-
Hertoginnelaan en de Laan van
Meerdervoort. Tel. 070-602347 en
070-604791. Geopend van maan
dag t/m zaterdag. Steeds van 10 u
t/m 19 u. T105
Woonruimte
gevraagd
Kamers, etages en flatwoningen te
huur gevraagd. Gest. en/of Gem.
evt. leeg te aanvaarden. Met of
zonder overnamekosten. Woning
bureau
Centrum"
EERSTE Sweelinckstr. 47, Den
Haag. Tel. 070-602347 en 070-
604791. Geopend van maandag t
m zaterdag. Steeds van 10 u. t/m
19 u. T106
Kleine zelfstandige voor beharig-
wit- en schilderwerk, zeer voorde
lig, vrijblijvend prijsopgave 070-
274540. T109
Malakkastraat 10?'fTelefoon 557542
conditie-training
oofe spéciale kinderclubs.
Melvira Modelschool
begint in Den Héig met haar, opleidingen tot
mannequin
fotomodel en dress-man
Voetbal
schoenen
v.a. 17,95. Sporttassen v.a.
ƒ9,75. Trainingspakken v.a.
49,75. Sporthuis Meevers Schol-
te. Boekhorststraat 157, Den
Haag. Tel.: 070-633652. T.131
Geen sneldruk, wel snel gedrukt.
Visitekaartjes, verlovingskaartjes,
huwelijkskaarten, geboortenkaar-
ten en alle andere voorkomende
drukwerken. C.V. Elve/Labor Vin-
cit. Nieuwe Rijn 83, Leiden, tel.
22751. T131
Zelf doen sanitair
Ligbaden plaatstaal geëm. 79. douchebak 44. stortbak 29. closetpot 33,
douchecabine compl. 369, monobloc 82. SPHINX Duobloc wit 129,
gasboiler 116 liter 299, FASTO keukengeiser met inruil 224, JUNCKERS
keukengeiser met inruil 174, UCOSAN kunststof sanitair, proc. wasta
fels en fonteinen, GEESA accessoires. ALLIBERT toiletkasten, 15 mo
dellen met sterk verlaagde prijzen. Loodgieters en c.v.-hulpmaterialen.
Eteb showroom
Erasmusstraat 64. hoek Jacob Catsstraat, Rotterdam-Noord. tel. 010-
243598. Ook vrijdagavond en zaterdag van 9.00-17.00 uur. T131
Nylonjack 65 polyeste7^35 katoen,
met capuchon in voering, grove ritsen, warm
gevoerd, elastische zijpanden, j
Exklusicf voor Coster,
3 aparte kleurkombinaties,
in de maten 98-176
maat 98-116...
maat 128-152 45.- maat 164-176 49.50
voor vader en zoon
DEN IIAAG Grote Marktstraat hoek Wagenstraat
bij Pander passage
LEIDSCIIENDAM Winkelcentrum Lcidscnhagc
LIJDIA Haarlemmerstraat
"COMMISSIE VOOR CONTACT MET
VERONTRUSTEN"
te 's-Gravenhage.
Bovengenoemde Commissie nodigt U uit tot
het bijwonen van een samenkomst te houden
op WOENSDAG, 29 OCTOBER a.s. 's-avonds 8
uur, in de Eben Haëzer-kerk, Snoekstraat 21
in welke samenkomst hoopt te spreken:
Dr. M.J. ARNTZEN, Geref. predikant te Heit-
tem.
Onderwerp: KERKELIJK HANDELEN IN
GEHOORZAAMHEID.
De Snoekstraat is gelegen in het centrum van
de stad; zijstraat van de Torenstraat nabij tram-
halté lijn 3.
Mevr. W. L.-v. K. te B.
"Ik had twee redenen om die kamer boven te
verhuren. Ik kon het geld best gebruiken en ik vond
het wel een beetje gezellig ook.
Ik zette een kleine advertentie in zo'n
speciale rubriek van de krant. De telefoon stond niet
meer stil. Eén dame leek mij het geschiktst voor de
kamer en voor mij. Ik ben erg benieuwd.
En als het niet lukt zet ik gewoon nog een
advertentie. Want dat werkt..."
Het dagblad is uw zekerste kontaktadres. I
