dichtbij
Spoorwegen zetten strijd
in gang om miljoenenorder
weerrapporten
zo gaat het op de boerderij
kerstkaarten
buitenmodel
marinières
handel
medelijden
aief (1)
laief (2)
Jein wil betalen
iillegegeld 1973
iet uitstellen
erpleegster
e» ngekomen
Diepvriesweer
vertrouwd beeld op Nederlandse
rails de loc uit de 1100-serie, die
misschien nog wel even meekan,
maar eigenlijk niet meer eigentijds
is. Als aan te brengen verbeteringen
te duur blijken, wacht voor hem de
slopershamer.
Weerrapporten van gisteravond 19 uur:
weer, maximum temperaturen eu neer
slag van 719 uur:
Amsterdam
licht bewolkt
12
0
De Bilt
licht bewolkt
14
0
Deeien
licht bewolkt
12
0
Eelde
half bewolkt
10
0
Eindhoven
licht bewolkt
13
O
Den Hélder
geheel bewolkt
10
0
Luchth. R'dam 1. bewolkt
13
0
Twente
mist
9
0
Vlissingen
half bewolkt
13
0
Zd. Limburg
onbewolkt
13
0
Aberdeen
zwaar bewolkt
13
0.1
Athene
weerlichten
23
0
Barcelona
licht bewolkt
22
0
Berlijn
motregen
10
2
Bordeaux
zwaar bewolkt
21
0
Brussel
llfiht bewolkt
13
0
Frankfort
zwaar bewolkt
13
0
Genève
licht bewolkt
11
0
Helsinki
mist
3
0
mnsbrück
onbewolkt
14
0
Kopenhagen
geheel bewolkt
1:0
0.3
Locarno
onbewolkt
•15
0
Londen
zwaar bewolkt
13'
0-
Luxemburg
onbewolkt
12
0
Madrid
half bewolkt
25
0 -
Malaga
onbewolkt
25
0
Mallorca
licht bewolkt
23
0
München
onbewolkt
10
0
Nice
onbewolkt
19
0
Oslo
"onbewolkt
10
0
Parijs
zwaar bewolkt
13
0
Rome
licht bewolkt
18
0
Split
licht bewolkt
19
0
Stockholm
mist
10
0
Wenen
onbewolkt
11
0
Casa Blanca
onbewolkt
25
0
Las Palmas
onbewolkt
29
0
Tel Avlv
onbewolkt
26
0
HAGEL
BEWOLKING
in het uiterste zuiden werd in 12
uur tijd 47 mm water geregistreerd.
INDERDAG 23 OKTOBER 1975 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5
onder redactie van loessmit
Je hoeft- er niet langer over te pie
keren wat de tekenaar Rien Poort
vliet bewogen heeft om na boeken
als 'De vossen hebben liolen- en 'Hij
was één van ons' ineens met 'Té
hooi en te gras', een getekendver-
slag over het boerenleven van alle
dag, te komen. Hij vertelt dat zelf
al in het begin: 'Het- was in de
oorlog. Ik toas een jaar of elf en
ging bij Ome Dirk op de boerderij
wonen./..,) Een heerlijke tijd
waarin ik het boerenleven van har
te liefkreeg. En ik werd stilcverliefd
op 'den Grieze', een van de twee
zware Bélzen van Onie Dirk. Groot,
sterk en met lieve,wijzè, dülderige
ogen'.
Die liefde voor het boerenleven is
Poortvliet nooit meer kwijtgeraakt.
Hij ruikt nóg de lucht van de ge
droogde appeltjes op zolder, hij
proeft nog de prak met uitgebak
ken spekkies. Nooit vergeet hij hoe
een wonderlijk zachte lippen een
groot dier als den Grieze' had, hoe
hij als klein jongetje met zijn oor
tegen dat grote hoofd gedrukt
hoorde, hoe het paard een suiker
biet vermaaldehoe hijop de bok
zittend, zag 'dat z'n korte staartje
nét lijkt op een mevrouw die van
boven uit het raam nee schudt naar
iemand beneden'.
Dat gebeurde meer dan dertig jaar
geleden bij me Dirk op Flakkee, dat
hij mèt boeren, boerderijen en bij
behorende dieren door en door heeft
leren kennen, maar als we nou met
vakantie naar FJakkee gaan, kan
ik alle paarden van 'f héle eiland-
op beide handen aftellen. En van
daar dit boek. Om wat er op de
boerderij nog allemaal te zien is 1
voordat 't misschien verandert/.
Daarom reisde Poortvliet kriskras
het land door om te hooi en te gras
het boerenleven op papier te zet
ten. In tekeningen natuurlijk, maar
daar ip hij Rien Poortvliet voor.
Van mooie, oude boerderijen, lan
derijen, prachtige paarden en boe
ren met- platte petten, met details
uls liet Brabants tuig van so'n bon
kige knol, het juk-, het. bosje stro
in de kapotte ruit. En dan de grap
jes tussendoor: de boer die staat
te hooien en in exact dezelfde hou
ding in z'n zondagse pak in de kerk
met de 'hengel' collecteert, de ma
nier om buiten je neus te snuiten
(mèt één duim), het pleehuisje bui
ten ('een kouwe bedoening'). Hof
honden komen in verhouding tot
al die mensen en dieren bijnti niet
aan de orde. Vermoedelijk is Poort
vliet niet bijster gesteld geweest op
de hond van Ome Dirk,
Wie het werk van Rien Poörtvliet
een beetje kent, behoeft geen nade
re toelichting over de kwaliteit- van
tekeningen en gquarellen in dit
bock. De boerenkoppen, de paar
denhoofden, de houdingen, de trot
se hofsteden, de krotterige schuur
tjes zijn som zo móói dat het je
aan liet hart gaat dat zo'n pagina
van onder tof boven volgetekend is.
Veel tekeningen zou je meer ruimte
willen geven, maar wie een boek
vol vertelt of die dat nou in
woorden of tekeningen doet
heeft.nu eenmaal alle ruimte nodig.
Bovendien zon het boek heel wat
duurder geworden zijn als het twee,
drie keer zo dik was uitgevallen.
Nu lean uitgeverij Van Holkema
en Warendorf een prachtig uitge
voerd boek met honderden tekenin
gen voor 9,50 leveren. Inclusief
Uit reacties van politieke gevange
nen of hun familie heeft Amnesty
International kunnen afleiden, dat
het echt helpt als zulke gevangenen
veel post krijgen: in de meeste ge
vallen krijgen ze direct beter eten.
betere medische zorg en een betere
behandeling in het algemeen. Daar
om is het belangrijk om ook dit jaar
weer zoveel mogelijk kerstkaarten
te sturen naar politieke gevange
nen. Daaronder verstaat Amnesty
mensen, die om hun politieke of
godsdienstige overtuiging, om ras,
huidskleur of taal in de gevangenis
zitten, voor zover ze geen geweld
hebben gebruikt. Dit jaar heeft
Amnesty honderd van die gevan
genen in de kerstactie opgenomen.
De bedoeling is1 dat deze mannen
en vrouwen, die vaak al heel lang
onder slechte omstandigheden op
gesloten zitten, overladen worden
met kerstgroeten uit d.e hele wereld.
De kaarten zijn ditmaal ontworpen
door tekenaar Dick Bruna en zijn
voor 50 cent te bestellen bij Am
nesty International, 3e Hugo de
Grootstraat 7 in Amsterdam, of bij
plaatselijke werkgroepen. Na be
stelling wordt een acceptgirokaart
thuisgestuurd plus namen en adres
sen van drie politieke gevangenen:
één in een westers land, één in een
communistisch land en één in een
land in de Derde Wereld.
Poortvliet zelf ten voeten uit,' i»
z'n ouderwetse boerenpak. Gekre
gen op een van de vele boerderijen,
die hij bezocht en tekende en waar
hij zoveel vriendelijke boeren en
boerinnen ontmoette dat hij graag,
'die kwaje waakhond die ik achter
me aan kreeg' vergeet, 'of die geit.
die stiekem een hele dag werk van
me stond op te vreten'. Eg t dan
neemt hij ook die teilen goedbe
doelde koffie erbijook al zaten er
soms 'vellen als onderhoeken' in.
De grootste Engelsman, de31-
jardge Christopher Geener ihé
het plaatsje Hayes, is ruim twee
en een kwart meter lang en
weegt 294 pond. Met zo'n om
vang kun je natuurlijk moeilijk
op een Lichtgewicht vouwfiets!»
en zelfs niet op een normal»
herenfiets klimmen. Daarom,
heeft een Londense firma eén
speciaal model voor hem ge
maakt: een rijwiel van 2.13 m*-
ter lengte en 1.37 meter hoopte,
sterk genoeg om Greener* hon
derden ponden t» torsen. -
Voor het eerst in het zestigjarig
bestaan van de marine-academie in
de Amerikaanse stad Newport zui
len er volgend jaar ook vrouwen
tot de opleiding worden toegelaten.
Had het Amerikaanse Congres niet
een besluit genomen waarin de toe
lating met ingang van de cureus-
1976 verplicht werd gesteld, dan
was er misschien nog geen eind
aan de alleenheerschappij van d«
mannen daar gekomen. In elk ge
val ziet het er naar uit dat de vrou
wen gretig gebruik zullen maken
van de nieuwe beroepsopleiding: de
directeur van de marineacademie
heeft gemeld, dat zich nu al een
stuk of wat vrouwelijke cursisten-
in-spé hebben opgegeven.
Hele rijen Turkse tortels kun je
's morgens in Blijdorp zien zitten,
wachtend op het voer dat d« daar
gehuisveste vogel» krijgen. Veel
van deze tortelduivenblijven maar
gelijk in de Rotterdamse diergaard*
slapen, dicht bij de voederplaatsen.
Zo zitten ze ook in de bomen van
het buitenverblijf van de okapi's,
waar 's morgens vroeg dan ook Jio-
pen duivenmest liggen. Dat vindt
de verzorger natuurlijk niet leuk;
hij moet de rommel eerst schoon
maken voordat de okapi's" naar bui
ten mogen.
Diereninspecteur C. van Doorn-,1*
goed in de bijbel thuis en weet^ad-
les van duiven die daarin voor
komen. In Blijdorp Geluiden vertelt
hij dan ook: 'Bij de dagelijks* con
trole beklaagde een verzorger
van de okapi's zich weer eens over
het achterlaten van de honderden
visitekaartjes van die verwenste
tortels. Ik probeerde hem wat mil
der te stemmen en zei dat in de
bijbel (2 Kon. 6 vera 25) wordt ver
teld dat duivenmest tijdens" de be
legering van Samaria al» mensen-
voedsel werd genuttigd en daar
voor vier zilverstukken teen rijks
daalder) per liter werd verkocht.
Hij keek mij eens meesmuilend aan
en zei 'we praten er nog wel eens
over', alsof hij al een voordelig*
handel in het genoemde produkt in
het verschiet zag!
Overigens vertelt de inspecteur -*r
bij dat de Turkse tortels Blijdorp
handenvol geld kosten. De boekhou
der van.de tuin heeft uitgerekend,
dat de meer dan duizend ongenod*
gasten bijna tienduizend gulden per
jaar kosten.
Een aantal Britse dierenvrienden:
tot de aanval overgegaan. Ze vor
men samen een anti-viviaectiebewe-
glng, die 'in naam van de dieren
heeft toegeslagen om te laten mer
ken dat wij niet passief willén toe
kijken bij het folteren en vermoor
den van beesten'. De groep die hèt
afgelopen weekeinde toesloeg door
brand te stichten in een pasteien-
fabriek in Amersham (in de buurt
van Londen» waardoor een schade
van 275.000.ontstond,noemt
zich 'de groep van het medeleden'.
In de ogen van het officiële Britse
genootschap tegen de vivisectie
heeft dit 'medelijden' geen genade
gevonden; het genootschap heeft de
activiteiten van de dierenbescher
mers vierkant in het openbaar ver
oordeeld.
lommentaar
)e Nederlandse Nobelprijswinnaar
rof- dr. Jan Tinbergen maakt met
ui aanial collega-deskundigen een
udie over de vraag hoe een nieuwe
ees: betere) internationale economi
se orde (manier waarop het econo-
éch even is georganiseerd) eruit
toet zien."
i juni van dit jaar is de studiegroep
ï&WlnrdfïïïE Worden nieuwe locs Duits of Frans?
lat heeft in de ogen van de Neder
ndse werkgeversorganisaties geen ge-
ade gevonden. Het stuk werd door
:n bestempeld met 'naief'. Maar Tin-
:rgen heeft deze uitdrukking onmid-
fllijk vertaald en gezegd dat daarmee
irmoedelijk wordt bedoeld 'onrealis-
sch en politiek niet haalbaar'.
(en mikt daarbij op twee zeer funda-
icntele vragen. Hoe kan het trieste
iven van de arme 'verre naaste' zo
i loedig mogelijk iets aangenamer ivor
en? En tegelijkertijd wordt de vraag
1 an de orde gesteld hoe de samenle-
'ing nu (in economisch opzicht) moet
orden veranderd opdat volgende ge-
leraties niet al te zeer in de knoei
)men.
Inzetten voor een miljoenen-competitie: de strak gestyleerde, door draaistroom gevoede, Duitse loc (links) en de Franse machine. Beide
worden op het ogenblik door NS uitgetest.
- a hij wijst daarbij op Engeland.
iriiitig jaar geleden zou het 'önrealis-
ich' zijn geweest te denken dat En-
land lid 2ou worden van de Europe-
Gemeenschap. En nu is Engeland
t :n volwaardige partner. Al is het dan
Liet erg spontaan gebeurd.
nbergen en de zijnen hebben er ook
jgewezen dat de schuld van de
ildige wereldsituatie bij de rijke lan-
:n ligt. En de werkgevers vinden .dat
olstrekt eenzijdig'. Toch wel een
[pel merkwaardige reactie, want niet
werkgevers worden daarvan be-
fauldigd, maar de rijke landen (met
hun inwoners). En terecht wijst
nbergen onder andere op Amerika
I >tyest-Duitsland, die maar zeer aar-
lend een positieve houding aanne-
en tegenover de arme landen.
s werkgevers ménen, ook dat de
ide economische orde de wereld al-
d goed heeft gediend en dat er geen
hoefte is aan een nieuwe. Het is
:h wel verbazingwekkend dat de
i :rkgevers dit zo kunnen beweren,
ant binnen ons land is het in de
op der tijden voortdurend noodzake-
k geweest correcties op de économi-
he orde aan te brengen, wilden de
rakken niet helemaal onder de voet
I irdën"' gelopen. En in internationaal
zicht is dat nog velé malen erger,
zou je ook af kunnen vragen of de
dernemersorganisaties die Tinbergen
brek aan realisme verwijten, zelf
:1 over voldoende fantasie beschik-
Q.
I kritische lezer zou zich kunnen
i'ragen of Tinbergen misschien niet
erg op de ondernemers is gesteld,
elnu, hij kan gerust zijn. Het is
ze week precies één jaar geleden
I Tinbergen in Berlijn zijn nogal
itisch gehoor toevertrouwde dat in-
nationale ondernemingen een posi-
ve rol in de wereldeconomie inne-
en en onmisbaar zijn. Toen hebben
j Tinbergen om zijn eerlijkheid ge-
izen. 'Dat doen wij ook nu.
n onze Haagse redactie
IN HAAG Staatsecretaris Klein
niet bereid studenten nog langer
stel te geven voor de betaling
hun collegegeld over 1973. Hij
twoordt dit "op vragen van de
d.A-kamerleden Masman en Pop-
Deze wezen erop dat veel stu
nten door de afbetaling in finan-
le moeilijkheden komen.
lgens dr Klein zijn er misver-
nden gerezen over de betaling
n de collegegelden. Destijds kon-
n de studenten een zogenaamde
«nesse tekenen in plaats van de
fhonderd gulden collegegeld di-
!t te betalen. Die promesse moest
na twee, jaar .betaald worden en
is niet de bedoeling deze loop-
in d nu weer te verlengen,
ij
1
staatssecretaris wijst erop dat
erderharige studenten toch een
■ome lening bij een bank kun-
nemen om de vijfhonderd gul-
te voldoen. Minderjarige stu-
(jp iten kunnen, als hun ouders
rkelijk niet kunnen bijspringen,
promesse omzetten in een rente-
fe is voorschot in het kader van de
0j dietoelagen. Dit laatste geldt
alleen voor studenten die
voor het lopende collegejaar
studietoelage ontvangen.
i een verslaggever
:ei
re RGEN (L) De 38-jarige ver
ia egster G. Collin uit Hoogezand is
de rijksweg in Heijen (Limburgs
(gen) omgekomen toen zij op
tegenligger botste. Een militai-
wagen kwam bij hetzelfde onge
il tegen een boom terecht: de
es founder en de bijrijder werden
I stig gewond.
ERHUGOWAARD De twintig-
ige A. Rentenaar uit Schagen is
t rijn auto in Heerhugowaard
de weg geraakt en omgekomen.
Een oudje uit het NS-park: een loc
uit de 1000-serie, die er als eerste
uitgaat.
Van onze weerkundige medewerker
Wanneer het in ons land streng
vriest en eenstormwind je de
sneeuwvlokken om de oren blaast,
is het voor de waarnemers een
koud karweitje om elke drie uur de
weergegevens te verzamelen. Eén
van de moeilijkste momenten van
deze eeuw moet wel de stormkou
van 11 tot 14 februari 1929 zijn
geweest. De thermometers zakten
toen bij een bulderende noordoos
ter tot, bijna 20 graden celsius.
Nog veel verder terug, namelijk uit
de strenge winter van 1740 las ik,
opgetekend door dr. M. Stimstra te
Harlingen: 'Op 11 februari was de
oostenwind zo hevig, dat mensen
onmogelijk gedurende drie minuten
•hi die Porte diu Port te Harlingen
aan de kou konden' zijn blootge
steld.
Aan de meteorologen in de pool
streken worden dag in dag uit nog
veel zwaardere eisen gesteld. Onze
medewerker in Oud-Bei j er land
hierover: 'Om de drie uur trekt hij
naar zijn hut om de temperatuur,
de vochtigheidsgraad, de windsnel
heid op te nemen. Wanneer hij
klappertandend uit zijn warme
slaapzak kruipt, schiet hij zijn ijs
koude bovenkleren aan. Boven het
wollen ondergoed draagt hij een
trui met kraag, een zware anorak
(windjack met capuchon) en een
dikke broek in winddichte stof.
Voor de bescherming van zijn voe
ten beschikt hij over wollen sokken
of kousen van hondepels, schoenen
van osse- of rend ierhuid of hoge
poollaarzen die met .pikdraad ge
naaid zijn. De handen beschut hij
met grove pelsmoffen en winddich
te wanten. Met de skimuts op het
hoofd en de dikke sjerp rond de
hals begeeft hij zich dan buiten in
een temperatuur, die er af en toe
niet om liegtHet betreft hier
een beschrijving van een Russische
door Dick Ringlever
Een Britse loc uit de in 1970 aange
schafte 1500-serie: took hard aan
vervanging toe.
De 1300-loc: niet meer ideaal, maar
waarschijnlijk zal hij z'n tijd nog
wel uitdienen.
meteoroloog in het noordpoolge
bied.
Enkele temperatuurcij fers die nu
volgen hebben betrekking op het
Amerikaanse drijf station B
Fletcher's Ice Island) waarvan
de gegevens betrekking hebben op
de periode van juli 1957 tot decem
ber 1958. De posities varieerden
van 75 tot 82 graden noordèrbreedte
en 126 tot 98 graden westerlengte.
De jaarlijkse etmaaltemperatuur op
dit station bedroeg 18,3 graden cel
sius, de hoogste maximumtempera
tuur 5.6 graden celsius in juli. de
laagste minimumtemperatuur 53,3
graden censius in februari, de ge
middelde februaritemperatuur —37,2
graden celsius en de gemiddelde juli-
temperatuur +0.8 graden celsius.
In het huidige weertype komt niet
veel verandering. In de tweede
helft van deze week blijft het weer
onder bescherming van een krach
tig hogedrukgebied van Skandinavië
tot Rusland dat zich langzaam in
zuidelijke richting verplaatst* Het
blijft droog en gaandeweg komt er
wat meer ruimte voor opklaringen.
In de nacht en ochtend vormt zich
mist. Overdag wordt het vrij zacht
bij zuidoostelijke wind. Ierland
heeft veel regen ontvangen van een
Atlantische stormdepressie. In Cork
verlengd tot 1992/1994. Deze machines,
die in het midden van de jaren vijftig
in het kader van de Marshall-hulp
door de Amerikaanse en Nederlandse
industrie samen werden gebouwd, blij
ken door hun goede en vooral goed
kope gedrag, voorlopig nog best mee
te kunnen.
Zwaarwegend
De vraag welke loc de rest van de
NS-tractiè straks (te beginnen in
1979) zal gaan vervangen, is voor de
spoorwegen gewichtig. Niet alleen van
wege de financiële gevolgen (met de
order is zeker 35 miljoen gemoeid,
maar waarschijnlijk wel 180 miljoen),
vooral ook in het licht van de toe
komst gezien. Tenslotte moet nu wor
den besloten met welk materiaal zij
tot het jaar-2010 zullen moeten rijden.
Wat dat -laatste betreft lijkt de Duitse
conceptie, die zowel door de Duitse
als de Zwitserse spoorwegen reeds als
toekomstloc wordt aangemerkt, hoge
ogen te gooien. Nieuw aan deze loc
is, dat hij door draaistroom wordt ge
voed, wat betekent, dat hij weinig ^te-
wegende delen heeft, niet snel slijt en
dus weinig onderhoud vraagt.
De Franse loc is in principe nog van
■het conventionele stempel, zij het dat
hij is uitgerust met nieuwe moderne
apparatuur (onder meer een traploos
schakelpiechanisme). De machine heeft
een vermogen van vierduizend kilo-
Watt, rijdt 160 kilometer per uur en
kan desnoods als door één man te
bedienen tweeling voor extra-zware
vrachten worden geplaatst.
Welke de race wint, zal voor NS een
zwaarwegend vraagstuk worden.
UTRECHT De spoorwegen gaan hun verouderde elektrische locomotieven door nieuwe vervangen.
Binnen een jaar zal de beslissing moeten zijn gevallen en moet een keus zijn gedaan tussen de loc van
de Franse Alsthom-fabriek en die van het Duitse Henschel-concern.
Ook 1100-serie?
Daarnaast zullen waarchijniijk ook de
58 Franse 'locs uit de 1100-serie, die
sedert het midden van de jaren "vijftig
in gebruik zijn, moeten worden ver
vangen. NS-technici hebben de.dir.ecr
tie geadviseerd "de machines,die aan
vankelijk pas tussen 1983 en 1990".uit
de roulatie zouden worden genomen,
voortijdig naar de sloper te brengen
omdat ze nogal problemen opleveren.
Behalve dat ze onrustig rijden en on
voldoende trekkracht leveren, missen
ze comfort en veiligheid voor de ma
chinisten.
De directie heeft nog geen principe
besluit genomen, omdat ze eerst wil
nagaan of verbeteringen kunnen wor
den aangebracht (onder meer in de
vorm van een versterkte 'hondeneus'
voor de machinisten-cabine). Van de
kosten daarvan zal afhangen of de
Blijvertje voor NS: de 1200-loc, snel, zuinig en veilig.
locs worden vervangen. Gebeurt dit,
dan betekent dit een extra-uitgave van
nog eens 145 miljoen gulden.
Datzelfde onderzoek (met name ten
aanzien van de veiligheid van de ma
chinist) zal worden verricht op de
vijftien locs van de 1300-serie, die wat
vorm betreft vrijwel gelijk zijn aan de
1100-modellen, maar langer zijn en
bovendien een veel grotere trekkracht
hebben, zodat ze voor alle doeleinden
kunnen worden ingezet (zowel voor
het trekken van goederentransporten
als van internationale treinen).
Om die laatste reden denkt men er bij
NS dan ook niet aan ook deze vroeg
tijdig te vervangen: ze zullen gewoon
tot 1982/1987 hun" tijd uitdienen.
Daarentegen wordt de levensduur van
de succesvolle 1200-serie (25 stuks
De eerste locomotief, die in Frankrijk
al enige tijd in gebruik is, wordt deze
maand op de Nederlandse banen uit
getest. De Duitse loc wordt door NS-
deskundigen in Duitsland beproefd.
Voorlopig zal het gaan om de aan
schaf van veertien locomotieven, wat
een uitgave van 35 miljoen gulden zal
vragen. De nieuwe locs zullen als ver
vanging gaan dienen van de acht uit
de 1000-serie (sterk verouderde Zwit
serse machines van vlak na de oorlog)
en de zes uit de 1500-serie (uit 1954
daterende Britse locs, die in 1970 voor
nog geen zesde van de prijs van de
Britse spoorwegen tweedehands vver-
deh overgenomen).
