[ndonesisch :ezind leger int op Timor Mevrouw Gandhi wil India's prestige edden over de rug van de Indiërs' sraël acht gesprek net Syrië onmogelijk Giscard en Breznjew willen ontwapening Libanese kwestie verdeelt Arabieren Onlusten op de Azoren yee belangrijke plaatsen feroverd op linkse Fretilin Zuidafrikaanse roepen doden gjuerrilloros kar bereidheid tot gesprek blijft Leiders Sowjets leed aan verkoudheid Eis Sacharow: alle politieke gevangenen vrij ournalist Ajit Roy uit Calcutta: !AT|RDAG 18 OKTOBER 1975 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 &RTA (Reuter, AP) Pro-Inclonesische troepen hebben de [ategische plaatsen Balibo en Maliana op Portugees Oost-Timo nomen na hevige gevechten met de linkse onafhankelijkheids- ging Fretilin, zo is van officiële zijde in Jakarta vernomen. ^woordvoerder van het ministe- 'van defensie sprak echter pérs- achten uit Dili, de hoofdstad van Portugese kolonie, tegen dat In- 'J* mesische troepen aan die gevech- m van donderdag zouden hebben eigen om en. Beide steden liggen ic IETORIA (Reuter) Zuidafri- anse veiligheidstroepen hebben het grensgebied van Angola ze- guerrilleros van SWAPO, de ^frrijdingsbeweging van Zuidwest- tika (Namibië) doodgeschoten, zo van de zijde van het ministerie n defensie in Pretoria bekendge- aakt. Wanneer het treffen heeft aatsgehad werd niet gezegd, maar t zou zijn gebeurd aan de Ango- e kant van de grens. De actie n het Zuidafrikaanse leger was i reactie van een optreden van 'APO-guemlleros vorig weekein- In Zuidwest-Afrika, waarbij acht "pnsen. onder wie zes stampolitie- ^jannen, werden gedood. de aankondiging van het minis- ie van defensie in Pretoria stond de Zuidafrikaanse soldaten in ee SWAPO-kampen vernielden, SWAPO-guerrilleros doodden militaire uitrusting buitmaakten. n Zuidafrikaanse zijde werden en verliezen geleden. rl k: dicht bij de grens met Indonesisch West-Timor. 'De berichten zijn onjuist. Wij wil len herhalen dat Indonesië niet be trokken is bij de oorlog op Portu gees Timor', aldus de woordvoerder. Balibo en Maliana zijn in handen gevallen van de gezamenlijke strijdkrachten van de Timorese De mocratische Unie en de Apodeti, zo werd gezegd. Volgens het ministerie van defensie heeft Indonesië deze groepen géén militaire steun ver leend. De val van beide steden vergemak kelijkt het oprukken naar Dili. Ba libo ligt acht km ten oosten van Batugade, een bolwerk van de UDT dat vorige week op de Fretilin werd heroverd. Maliana ligt ongeveer 60 km ten zuidwesten van Dili. Militairen van Fretilin in Balibo hadden gezegd dat Indonesische oorlogsschepen en hef schroef vlieg tuig en de oprukkende troepen dek king hadden verleend, terwijl het uit West-Timor over de grens gra naten regende. Indonesië heeft toe gegeven dat het sinds het uitbreken van de strijd oorlogsschepen bij het eiland heeft liggen. Indonesië heeft zich tot onderhan delingen over Oost-Timor met Por tugal bereid verklaard. De Indone sische minister van buitenlandse zaken Adam Malik heeft daaraan toegevoegd dat de toestand op Ti- mor zodanig is geworden dat de stabiliteit in Indonesië en Zuidoost- Azië in gevaar komt. Hij zei dat herstel van het gezag van Portugal over Timor een eerste vereiste is. 'om een ordelijke dekolonisatie mo gelijk te maken.' bin voegde er echter aan toe dat aël bereid blijft om 'zonder voor- jaande voorwaarden onderhande gen te beginnen over een werke- ke vrede of over een beëindiging n de staat van oorlog.' In een iföpraak tot verslaggevers en bui- Ti nlandse militaire deskundigen zei ibin dat Israël voor een nieuwe t ereenkomst van Syrië meer ver- m nst dan de toezegging dat 'niet 1 worden overgegaan tot het drei- 1de a met of het gebruik van geweld', itefels in het Egyptisch-Israëlische naï-akkoord is overeengekomen is verschil tussen de betrekkin- i van Israël met Egypte en di» al Bt Syrië, aldus Rabin. De geringe kopvang van het achterland van het ont in de hoogten van Golan en onbuigzame houding die Syrië aanzien van Israël aanneemt, it i aken een gedeeltelijke terug trek- e I og van de Israëlische troepen on- ogelijk, zo zei de premier r Bvraagd naar commentaar op be- 'Pj toten in de Arabische en de Rus- Sowjet-Unie De Franse president Giscard d'Estaing; en de Russische partijleider Breznjew tijdens hun gesprek in het Kremlin. MOSKOU (DPA, AFP, Reuter) De'Sowjet-Unie en Frankrijk hebben gisteren opgeroepen tot het beleggen van een conferentie over ontwapening. De hoogste leiders van de twee staten zullen el kaar in de toekomst regelmatig ontmoeten, aldus een 'politieke verklaring over vriendschap en samenwerking'. De verklaring is uitgegeven aan het einde van het staatsbezoek van de Franse pre sident Valérie Giscard d'Estaing aan de Sowjet-Unie. punt gestaan dat ontwapening af breuk zou doen óp de onafhankelij ke politiek van Frankrijk, die geba seerd is op hét fèit datf hét land een atoommacht is. De dreiging van ontwapeningselé- menten is voor., resident Giscard d'Estaing reden- 'geweest Frankrijk niet te laten deelnemen aan het overleg in Genéve en de besprekin gen over wederzijdse troepenver- mindering in .Wenen. Aan de voor gestelde conferentie zouden ook de Chinezen kunnen deélnemen, die eveneens niet' bij het overleg in Genéve zijn betrokken. RUZALEM (AP, Reuter) V— Israël ziet geen mogelijkheid oih t Syrië onderhandelingen aan te knopen over een tussentijds coord zoals met Egypte werd afgesloten over de Sinaï woestijn, Iheeft premier Yitzhak Rabin verklaard. sische pers als zou Israël troepen samentrekken aan het Golan front, zei Ratoin: 'Onzin'. Volgens hem waren deze berichten slechts be doeld om de militaire spanning in het gebied te vergroten. Inmiddels zou de Sowjet-Unie in overleg met de Verenigde Staten onderhandelingen bevorderen over een tweede troepenakkoord tussen Tsraël en Syrië op de hoogvlakte van Golan. Dit heeft het semi- officiële Egyptische dagblad Al Achram gemeld. Volgens het blad probeert Washington de Sowjet- Unie een rol toe te bedelen in de besprekingen over het Midden-Oos ten zodat iedere grote mogendheid enige vorm van invloed in dit ge bied behoud);. Vorige week heeft de president van Syrië, Hafez Assad, een bezoek gebracht aan de Sow jet-Unie. De Sowjetrussische natuurkundi ge Andrei Sacharow, onderschei den met de Nobelprijs voor de vrede 1975, heeft een algemene amnestie voor politieke gevange nen in zijn land geëist. Hij deed dit in een verklaring, die werd voorgelezen bij de opening gis teren in de Deense hoofdstad Kopenhagen van het Sacharow- tribunaal over de mensenrechten in de Sowjet-Unié. Sacharow ziet zo'n amnestie als een buitengewoon belangrijke factor voor een verandering van het morele en politieke klimaat in deSowjet-Unie' en als 'een bijdrage tot de ontspanning, zo wel nationaal als internationaal'. De natuurkundige heeft niet ge tracht zelf naar Kopenhagen te komen (zie foto) omdat hij zich, naar eigen zeggen, de vernede ring wilde besparen maanden lang te moeten wachten op een weigering hem de benodigde visa te verstrekken. In zijn verklaring geeft Sacha row drie namen van gevangenen die 'reeds maandenlang' in hon gerstaking en derhalve de dood nabij zijn. Twee van hen zijn leden van de Moskouse afdeling van Amnesty International; één van hen zit vast wegens het verspreiden van Solsjenitsyn's De Goelag Archipel. Sacharow vraagt het tribunaal over deze drie een speciale resolutie aan te nemen. Leonid Breznjew. de Sowjetrussi sche partijleider, zei gisteren dat hij kou gevat heeft en dat hij daarom zijn besprekingen met Gi scard moest opschorten. 'Ik ben de laatste twee dagen niet op mijn bureau geweest. Ik ben verkouden. Dat begon de eerste dag (dinsdag) en is de 'tweede dag er ger geworden'. De beide partijen spreken zich in de verklaring over het 'bijeenroe pen van de wereldconferentie over ontwapening uit voor deelneming van alle kernmachten aan de voor bereiding en het werk van de.con- ferentiè'. Zij zijn vastbesloten 'bij te dragen tot de verwezenlijking van een algemene en' volledige ont wapening, met inbegrip van de nu cleaire ontwapening, ondér een streng en internationaal toezicht', aldus de 'verklaring. Onafhankelijkheid De conferentie zou vérstrekkender gevolgen moéten hebben dan. de ontwapeningsbesprekingen, die ..mo menteel met stagnatiës in Gerieve worden gehouden. In het verleden hebben de Sowjet-Unie en Frank rijk sterk van mening verschild over het vraagstuk van de -ontwa pening. Vanaf de tijd, dat generaal De Gaulle FrankrLiks leider was hebben de Fransen op het.stand- ADVERTENT1E LISSABON (AP. Reuter) De Por tugese troepen 'op de Azoren zijn in staat van paraatheid gebracht. Dit naar aanleiding van de gevechten, die zijn uitgebroken tussen soldaten en voorstanders van afscheiding van Portugal. Bovendien ligt voor de kust een fregat van de Portugese marine gereed om in te grijpen. De incidenten begonnen gisternacht in Ponta Delgado .op het hoofdeiland Sao Miguel. De Revolutionaire Raad in Portugal heeft gisteren aangekondigd dat er maatregelen zullen worden genomen om de discipline binnen het leger te herstellen. De stappen zullen on middellijk worden genomen en wel door de stafchef van het leger, gene raal Fabiao, het hoofd van de Cop- con, generaal De Carvalho. en regio nale commandanten. In de aankon diging werd niet nader aangeduid wat de maatregelen zijn. Het weekblad O Jomal heeft giste ren gemeld dat militaire kringen de vrees koesterden van een staats greep. Dit zou dan gebeuren door linkse militairen en groeperingen, die de zekerheid willen dat de macht in Angola wordt overgedragen aan de door Moskou gesteunde MPLA. De staatsgreep zou moeten plaats vinden voor de onafhankelijkverkla- ring van Angola op 11 november. door James Dorsey Veel duidelijkheid verschafte de conferentie van ministers van buitenlandse zaken van de lidstaten van de Arabische Liga in Cairo op woensdag jl. over de situatie in Libanon niet. Om te beginnen slaagde men. er niet eens in om vertegenwoor digers van alle lidstaten rond de conferentietafel te krijgen. Uit gedeeltelijk verschillende overwegingen weigerden achter eenvolgens Libië, de Palestijnse Bevrijdingsbeweging (PLO) en Syrië om aan de vergadering deel te nemen. [nmiddels gaat de strijd in Liba non gewoon door. In de afgelo pen week zijn meer dan honderd mensen gesneuveld, waardoor het aantal doden sinds het weer opleven van de crisis in de Liba nese samenleving in april van dit jaar tot 2500 is gestegen. Alhoewel alle betrokken partijen djt als oplossing afwijzen, blijft 4 dé suggestie om Libanon in een moslemse en. een christelijke, staat te verdelen steeds weer in de discussie opduiken. Toch.'on danks alle tegengestelde belan gen wordt de oplossing van het conflict niet in deze richting ge zocht.- Eigenlijk is niemand ge lukkig met het voortduren van de crisis in Libanon. Herhaalde lijk heeft de leider van de PLO. Yasser Arafat, zich ingezet voor de verwezenlijking van een wa penstilstand.. Hij heeft zelfs vele van zijn andere verplichtingen, waaronder een bezoek aan Saoe di-Arabië verleden week, afge zegd, om zijn aandacht volledie op de Libanese crisis te kunnen concentreren. zich in de verte reeds een con current aan. Zo hangt Egypte streven naar een regeling van het conflict in het Midden-Oos ten nauw samen met de wens om de, Egyptiche economie op te bouwen. De heropening van het Suez Kanaal was de eerste stap in deze richting. Ook de Arabi sche Golfstaten zouden eens se rieuze mededingers kunnen zijn. Tenslotte -komt het kapitaal daar vandaan. Wat is gemakkelijker' dan het verplaatsen van het fi nanciële centrum van Beiroet naar de staten van de Perzische Golf. als de strijd in Libanon blijft voortgaanDaarom houdt de 'ovèrwegend maronitische za kenwereld al rekening met het ontstaan van andere financiële centra ln het Midden-Oosten. Door nu al een nauw verbond met potentiële concurrenten aan te gaan zouden de Libanese christenen hun Ijzers in het vuur houden. Spanning-en Ongelegen Deze crisis komt Arafat en de PLO bijzonder ongelegen. In het verleden is door de christenen in Libanon de kritiek geleverd dat de Palestijnse bevrijdingsbe weging in Libanon in de prak tijk een staat binnen de staat is. Maar de PLO eist volledige be wegingsvrijheid om haar strijd voor herstel van de Palestijnse pat.ionale rechten te kunnen Voortzetten. Alhoewel de Libanp- se christenen met. de jnond steun betuigen aan .de Palestijn se zaak, vrezen zij de gevolgen, zoals jeen- verwikkeld raken van 'Libanon in de- strijd met Israël., Daarom eisen zij bet aan de leiband "'leggen- van de Palestijn se commando's. De PLO streeft ernaar dat de crisis zo snel mo gelijk binnen Libanon zelf wordt bezworen omdat zij niets moet hebben van enige voogdij over haar door (arabische) buiten staanders. Binnen de PLO vreest men dat een algemene Arabische bemoeienis met de Libanese cri sis er toe zou kunnen leiden, dat haar aanwezigheid in Libanon als oorzaak voor - de 'crisis zou worden beschouwd. 'Arabisering' De Libanese christenen daaren tegen waren bijzonder ingeno men met het houden van een conferentie over Libanon door de Arabische Liga. Zij zoeken juist hun heil in de •arabisering' van het probleem, om af te ko men van de eenzijdige belang stelling van Syrië. De christenen vrezen een annexatie van Liba non. dat onder Frans bestuur wegens de godsdienstige tegen stellingen al een aparte provin cie werd, door het overwegend moslemse Syrië. In hun achter hoofd denken de Syriërs nog vaak over Libanon als een Syri sche provincie en de Libanese christenen zijn zich hiervan wel degelijk bewust.. Verder proberen de christenen op de economische ontwikkelingen vooruit te lopen. Tot nu toe was Libanon het zakencentrum van het Midden- Oosten, en de christenen beho ren met name tot de kringen van het zakenleven. Toch dient. Ofschoon ze nu eenparig een wijdere Arabische bemoeiend met de Libanese crisis proberen, af te houden, zijn Syrië en de Palestajnen verder lang. niet eo eensgezind als men zou denken, er zijn zelfs behoorlijke span ningen. De Palestijnen hebben het er moeilijk mee dat Syrië Hoes- sein's rehabilitatie mogelijk heeft gemaakt. Ofschoon slechts een praktische samenwerking tussen Syrië en Jordanië nage streefd wordt, en er nergens over enige vorm van eenheid sproken wordt, zijn de Pale stijnen verbitterd over de toena dering tussen Syrië en 'hun lias- jemitische aartsvijand. Ander zijds blijft Syrië weg van. de; conferentie an Cairo omdat het vindt dat de sleutel tot het op lossen van de Libanese crisis in het toestel van de Palestijnse nationale rechten ligt. De vraag doet zich voor of Syrië zich met deze houding niet nog meer van de overige Arabische staten, iso- leert. Tenslotte verscherpen zich de spanningen tussen Syrië en haar buurland Irak. De Syrisch- Iraakse grens wordt tegenwoor- dig beter beveiligd dan de Syri- sch-Israëliische grens. Pogingen van Saoedi-Arabië om tussen Irak en Syrië te bemiddelen zijn op niets uitgelopen. Golan Aan de andere kant kan Syrië zich niet permitteren om de wrevel van Saoedi-Arabië te wekken gezien de groeiende Syrische afhankelijkheid van fi nanciële steun uit dat land. Deze afhankelijkheid is misschien ook de verklaring waarom Syrië, on danks vrij felle verklaringen, in teresse blijft tonen in een tus sentijdse overeenkomst met Is raël, Saoedi-Arabië speelt een belangrijke rol in de pogingen van de Amerikaanse minister, van buitenlandse zaken Kissin ger, om voorwaarden voor een, dergelijk akkoord te scheppen. Naast de Libanese crisis is bet. aflopen van het mandaat van de VN-buffermacht op de Godan Hoogte op 30 november het meest dringende probleem dat zich op het ogenblik in het Mid den-Oosten voordoet. an een onzer verslaggevers MSTERDAM De machtsgreep van mevrouw Gandhi op 26 juni door de uitroeping van de nood- lestand was geheel en al haar initiatief. Zij handelde niet onder druk van wie dan ook. Ze had het iren voorbereid voordat zij toesloeg. De staatsbureaucratie had zij geheel naar haar hand gezet en had een betrouwbare paramilitaire macht naast het leger opgebouwd, waarop zij kon vertrouwen. man die deze uitleg van India's todtoestand geeft is Ajit Roy, tofdredacteur van de Marxist Re- 'i in Calcutta. Een communist ils de lezers al raden, maar dat 61 lnIndia bijzonder weinig. Er een communistische partij die jjira's repressieve maatregelen heel steunt dat is de Moskou- «riënteerde communistische par- 1 en er Is er één die in het tokje zit waar de klappen vallen, t is de meer Peking-georiënteer- Ajit Roy behoort tot geen van We. Toen de communistische «ij waarvan hij sinds 1940 lid to geweest in 1964 uit elkaar atte werd hij van geen van de euwe partijen lid maar richtte de arx'ist Revue op om als verbin den tussen het steeds verder knipperende links op te .treden. ak voor de uitroeping van de toptoestand verscheen er een tok van hem onder de titel 'Poli ce macht in India-'s en één van 1 hoofdstukken erin luidde: 'Naar n beperkte dictatuur'. Dat hoofd- k ging eerder in vervulling dan 1 bad gedacht. Ajit Roy reist op het ogenblik Eu ropa af om twee misvattingen te bestrijden Geen fascisme De eerste is, dat India aan een fascistische coup ten prooi is geval len. 'Maar daarmee bewijst men India een ondienst', zegt hij, 'want dat kan mevrouw Gandhi gemakke lijk weerleggen. Fascistische coups worden uitgevoerd als er gevaar van een machtsovername door links dreigt, maar links is in India verbrokkeld en machteloos. Het ge vaar kwam van rechts'. Het steeds meer aanhang krijgende 'anti-cor- ruptiefront' onder leiding van Ma- hatma Gandhi's oude strijdmakker Narayan was een wonderlijk, deels a-politiek allegaartje waar ook linkse groeperingen toe behoorden, maar het werd duidelijk beheerst door reactionaire en vaak ook zelf zwaar corrupte figuren. Dat front knabbelde stevig aan de oude Con grespartij, dus Indira's politieke machtsbasis kwijnde snel. 'Mevrouw Ghandi ls in jiet politieke spel even bekwaam als haar vader Nehroe, maar veel beslister en vooral gewiekster dan hij. Zij zag het allemaal al gauw aankomen en begon haar eigen machtsbasis te vormen, via de sleutelposities in de bureaucratie en door het instellen van paramilitaire diensten. Het tra ditionele leger was bij opstanden in verschillende staten nogal eens naar de kant van de protesterende landlozen omgevallen en zeker niet geschikt om grote sociale onrust zoals hij de spoorwegstakingen van mei 1964 de kop in te drukken. Daarvoor werd de grenspolitie ge bruikt een macht waarvoor me vrouw Gandhi gemakkelijk grote begrotingssommen kon uittrekken met verwijzing naar buitenlandse bedreigingen. Geen revolutie Een tweede opvatting die Ajit Roy bestrijdt is dat mevrouw Gandhi door de noodtoestand de handen vrij wilde krijgen om tot ingrijpen de sociale hervormingen te komen. Dat zegt zij wel in een met veel ophef gepubliceerd program van Zorza gaf eerder deze week commentaar op de Sowjet- reacties over de toekenning van de Nobel-Vredesprijs aan Sacharow. Daarom ontbreekt hij vandaag op deze plaats. twintig punten maar dat wil zij niet, zoals blijkt uit haar manier van inflatiebestrijding, de verande ring van de vakbonden in produk- tiekorpsen, de preventieve censuur en de buitengewone bevoegdheden van de staat tot arrestatie en ge vangenhouding zonder proces. De oorsprong van de crisis die me vrouw Gandhi's politieke machtsba sis de Congrespartij aantastte was economisch. Om het groeitem po van India's industrie aan te houden waren grote nieuwe Inves teringen nodig, waarvoor het kapi taal ontbrak. 'De Indiase élite is in tegenstelling tot het Westerse kapi talisme nooit sterk geweest in re serveren. Het heeft altijd die feoda le trek gehouden om kapitalen te verspillen aan de meest uitzinnige luxe. En nu stond men in India voor de keus: of zijn hoge groei ambities terugschroeven of meer op buitenlandse leningen gaan leunen en het toch al onaanvaardbare le venspeil van de massa's nog verder neerdrukken-. De eerste keus kon mevrouw Gandhl niet met haar prestige overeenbrengen dus zij koos voor het laatste'. De machtige belangengroepen, ver enigd in de Federatie van Indiase Kamers van Koophandel en Indus trie, hebben door Indira's forse re volutionaire taal eerst hun hart vastgehouden, maar zijn nu weer dikke vrienden, want de maatrege len. die zij nam zijn tot hun op luchting geheel in strijd met haar revolutionaire twintig-puntenpro gramma. De bonussen op de indus trieionen zijn van 8 2/2 tot 4 per cent teruggebracht, in de voedsel subsidies voor de arme bevolkings sector is fors gesneden en de infla tiecorrectie op de lonen is tot de helft teruggebracht verdere, stij ging wordt afhankelijk gemaakt van de stijging van de productivi teit. Voor 2 oktober. Indira's verjaardag, was de oprichting van veertig plat- telandsbanken aangekondigd om de pachters minder afhankelijk te ma ken van de woekeraars. Maar het zijn er maar vijf geworden. En wat betreft de landhervorming, die staat nu al twintig jaar in opeen volgende wetten, welke niet worden uitgevoerd. Een commissie van de Congrespartij kwam pas nog tot de Ajit Roy slotsom, dat bij de bestaande wet geving maar 8 percent van de grond in aanmerking kwam voor overdracht, maar dat slechts drie percent in staatshanden was over gegaan en dat het landoppervlak dat in werkelijkheid in handen van landloze boeren is overgegaan niet meer dan één percent bedraagt. Geen perspectief Perspectieven vopr verandering ziet Ajit Roy voorlopig niet. Een tegen voeter voor mevrouw Gandhi met hetzelfde charisma ontbreekt, de vakbonden zijn niet alleen beroofd- van hun stakingsrecht maar ooi.' van hun kritische en opvoedende functie, de preventieve censuur in volle werking, de onafhankelijke, rechtspraak is vervangen door ver*, regaande polit-ievolmachten. En het buitenland? In opschorten van buitenlandse hulp ziet hij niets, wel ln het stellen van socia.lt' voorwaarden. Bepaalde soorten; hulp vooral: melkpoeder voor da. jeugd, medicamenten. 'En briüeo'J zegt hij tenslotte, 'brillen voor al die mensen die langzaam blind worden'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7