'lannen voor
huseum vol
ereedschap
H
i
WAT IS EEN HYPEL?
ollectie Gerard Verborg: van fiedelboor tot aalsteker
Teekendpuzzel
Rokade uitstellen
consequenties bekend
m
W
m
A
Sluit uw camera niet op!
n
schaken
1 ÉL
1
De goedkoopste geldlening
die U kunt krijgen!
DAG 18 OKTOBER 1973
BINNENLAND
"^.GUW/KWARTET 1#
(ADVERTENTIE)
Huib Goudriaan
STRECHT Van fiedelboor tot/ schaaf om het hoekje, van
,eker tot vierkante gatenboor (geen grap) ruim drie-
:nd verschillende handgereedschappen uit vijftien ambachten
ggen opgeslagen in de woning van Gerard Verborg.
'i 8-jarige Goudse betontimmerman heeft een ongeëvenaarde
ame' ng gereedschappen opgebouwd, die aan het 'nostalgisch
an ons computertijdperk naar het oude ambacht in
e n d'. i tegemoetkomt. Jammer genoeg kan Verborg zijn
:tie slechts op tentoonstellingen laten zien, maar daar komt
ideri'ng in. De stichting 'Ambachtsmuseum Verborg' heeft
'and gelegd op een voormalig koetshuis in Haastrecht, waarin
'1 üuseum kan worden ondergebracht.
)ol
>rg, die jarenlang tevergeefs-
museumruimte aan de deur
bij het gemeentebestuur van
werd "in augustus verrast
een initiatief in het naburige
trecht. De culturele kring van
recht had wel oog voor de
zaak van het behoud van Ver-
collectie en richtte de sticb-
Ambachtsmuseum Verborg' op.
itter G. de Vries van de cultu-
:rmgf nu ook voorzitter van de
zing. vertelt: 'Verborg wilde
Verzameling schenken aan een
iging of gemeente, op voor-
Jle dat hij -conservator van het.
exum zou worden. Hij kreeg on-
neer een aanbod van de ge-
te Nieuwerkerk aan de IJssel.
in overleg met Gouda (maar
aatste liep op niets uit want
zit met een miljoenente-
totdat wij ons idee naar vo-
irachten. Weliswaar kan ook
gemeentebestuur van Haas
geen financiële bijdrage le-
maar via een stichting met
;root aantal begunstigers ho-
vij het geld voor aankoop van
oetshuis bijeen te brengen. De
nop is gelukt en we hebben
■ertrouwen, dat de nu begon-
lactie, het geld op tafel zal
en'.
toetshuis behoort tot het oude
n 'Bisdom van Vliet', dat ook
n uniek museum huisvest: de
iiërswoning van wijlen vrouwe
na Maria Bisdom van Vliet,
eheel in de stijl van het Victo-
tijdperk is ingericht (zelfs
le garderobe van de vrouwe),
■d Verborg begon vijftien jaar
met het verzamelen van
dschappen. Hij kwam zo onder
Achteruitgang
taal: 1. woonboot, 3. etui, 7.
frucht, 10. muzieknoot, 11.
12. duikereend, 14. onder of-
(afk.), 15. plotselinge rijzing
et zeewater bij eb, 18. hoog
werk, 20. water in Utrecht, 21.
ant, 23. tussenzetsel, 24. engels
25. zuil, 27. onheil aanbren-
e godin, 29. water in Limburg,
urf, 33. voorzetsel, 34. maan-
35. Eerwaarde Heer (afk.
36. deel van de bijbel, 37.
boom, 39. plaats in ♦Limburg,
leddngstuk, 43. houten klepper,
lof, 47. kleverige stof. 49.
tkterm, 50. vaarwel, 51. man.
'laats in België, 55. voorvoegsel,
uropeanan, 58. droog, 59. mu-
toot, 60. bitter vocht, 61. half-
waterblaasje.
caal: 1. papegaai. 2. voor-
ft, 3. voertuig. 4. rund, 5. oude
emaat, 6. bedorven. 8. uitslag
letalen, 9. houten vat. 11. ver-
ngstoestel. 13. insekt-netr.e 16.
notelopende strook. 17. troef-
19. voorlichting. 21. gevange-
kleefstof. 24. dierentuin. 25.
'rucht, 26. soort kers, 28. orga-
le verbinding, 30. grondsoort,
laats in Gelderland, 37. putem-
ie, 38. houten bakje, 39. keurig,
toespraak, 42. musiekspel. 44.
van een boom. 46. plaats in
te, 48. steen, 50. voorkomen.
Een overzicht van het gereedschap van een ouderwetse timmerman
de bekoring van eeo-mooi bewerkte
oude schaaf, dat hij een niet te
stillen honger kreeg naar andere,
'oude stukken' 'Ik heb altijd een
grote liefde gehad voor historische
panden, maar vroeg me daarbij
steeds af, hoe onze vooruders had
den gebouwd en welke gereed
schappen ze hadden gebruikt'. Z'in
nieuwsgierigheid, zijn verlangen om
de collectie te vergroten, leidde tot
het speuren op rommelmarkten,
schroothopen en in vuilnisbakken.
Tenslotte kwam hij in do publici
teit. werd uitgenodigd voor het ten
toonstellen van de collectie en krc-eg
daardoor weer contacten met am
bachtslieden op leeftijd, die hem
hun gereedschap cadeau deden.
Verborg raakte overtuigd van het
belang van zijn verzameling voor
de samenleving: 'Er is onvoorstel
baar veel verloren gegaan: trou
wens niet alleen het gereedschap,
maar ook de kunde van onze voor
ouders is verdwenen. Wie in onze
tijd een mooie trap in zijn woning
wil hebben, vindt nauwelijks nog
een timmerman die dat kan. We
hebben geen echte timmerlieden
meer. alleen maar betonstellers in
de bouw!'
'Miskend ambacht
blijft nodig'
(onderdeel van een trap) was; een
horletoet (schaaf voor het maken
van groeven) Dat is op de tegen
woordige technische scholen niet
meer het geval. Weliswaar leren ze
met machines om te gaan, maar ze
kunnen deze machines niet doel
treffend gebruiken, omdat de ken
nis van het oude ambacht niet
wordt bijgebracht'.
Verlangens
Verborg vindt bovendien, dat am
bachtslieden nodig blijven voor het
restaureren van monumenten.
Daarom valt hij soms fel uit over
het,huidige onderwijs op de techni
sche scholen. 'Ik heb nog het tim-
ipermansvak geleerd op een ouder
wetse ambachtsschool. Je moest
■«toen voor je examen een trapje
.maken, je leerde wat een kuipstuk
i
51. wig, 52. onderricht, 53. kever.
54. doortochtgeld, 57, rondhout. 58.
lidwoord.
Oplossing t.e.m. woensdag a.s. per
briefkaart zenden aan: Troiiw-
Kwartet, postbus 859 Amsterdam.
Linksboven vermelden: weekeind-
puzzel.
Oplossing
Hor. 1. interpreteren, 11. maal. 12.
pari, 13. kam. 14. negge. 17. die. 18.
er, 19. terrein, 21 sr, 22. les, 28
set. 25. leg, 26. oma 28. gal. 3(1.
morene, 31. lianen, 32. gel. 33 rem.
35. til, 37. nek, 39. wig, 41. os, 43.
notitie 46. te, 47. ben, 49. lorre. 50
leg, 51. eren, 53. Aare, 54. logen
straffen.
Vert. 1. imker, 2 naar, 3. tam. 4 el.
5. peer, 6. egge, 7. e p., 8. rad. 9
Erls, 10. Niers, 14. nes. 15. gram. 16
eis. 19. Tegelen. 20. negatie. 22.
leren, 24". tanig, 25. log. 26. oer. 27.
alm. 29. lel. 34. emir. 36. nobel. 38
kol. 39. wie. 40. negen 42. sero. 44
tors. 45. trlr, 46. tere, 48 neg. 50
laf. 52. Ne. 53. af
De prijswinnaars van de vorige
week zijn: Jaap van Beelen. Meeu
wen laan la, Katwijk ami Zee: G van
Leeuwen, Ambachtsherenlaan 55,
^oetefmeer: Joep v d. Aart. Rijs-
wijkstraat 323, Amsterdam.
blinden en over de 'samenstelling
der kapgebinten' in 'De practische
timmerman'. We leren het verschil
tussen het Hollandsch kapgebint en
het Oud-Hollandsch kapgebint, het
kapgebint voor gebroken daken, de
getoogde kapgebinten en de hang-
kapgeblnten..
Gerard Verborg beperkte zich, al
verzamelende, niet tot zijn eigen
vak van timmerman. Hij beschikt
over de gereedschappen - van de
laatste drie eeuwen - van leidekker
en rietdekker, van schrijnwerker,
meubelmaker, steenhouwer, touw
slager, leerbewerker. mijnwerker,
pijpenmaker, smid, kwastenmaker,
metselaar. loodgieter. schilder,
klompenmaker en boer. In de ver-
Gerard Verborg: di icdii/end
stuks gereedschap verzameld in
vijftien jaar
zameling bevinden zich tientallen
soorten schaven, hak- en steenbei-
tels, 'met- en steengutsen' en hon
derden andere soorten gereedschap,
waarvan de namen bijna prehisto
risch aandoen. De toekomstige con
servator van het ambachtsmuseum
verzucht: 'Ach, vroeger hingen de
timmerwinkels vol gereedschap,
maar tegenwoordig... je ziet geen
gereedschap meer'.
De actie voor het musuem kan
worden ondersteund door begunsti
ger te worden van de Stichting
Ambachtsmuseum Verborg met
vijftien gulden te storten op girore
kening 153354 op de Rabobank te
Haastrecht onder rekeningnummer
1185-08.202.
Gerard Verborg is in zijn onstuit
baar enthousiasme zelfs zover ge
gaan om aan directeur C. Goes van
de Katholieke-Technische School in
Gouda, voor te stellen weer een op
ouderwetse leest geschoeide am
bachtsschool te stichten. De heer
Goes ziet dat niet zo zitten: 'De
ambachtsschool van vroeger past
niet meer in onze tijd. Ik juich het
streven van Verborg de gereed
schappen en literatuur van het ou
de -.mbacht te bewaren voor on-;
m.geslacht van harte toe. Zijn wens
voor eerherstel van de ambachts
school is niet te realiseren. In de
bouw en in fabrieken zijn nu men
sen met een anderg opleiding nodig'.
Is er dan geen sprake van verar
ming? De voldoening, de creativi
teit die de ambachtsman vroeger in
zijn werk vond. is toch verdwenen?
De heer Goes antwoordt: 'Ik zou
liever spreken van aanpassing aan
de behoeften van deze tijd, dan
van verarming. Tenzij we helemaal
op de verkeerde weg zouden zijn...'
Als hardnekkig verdediger van het
verloren gegane ambacht meent
Verborg, dat we metterdaad op de
verkeerde weg zijn. Hij verwacht,
dat zijn verzameling van honderd
vijftig leerboeken, van de achttien
de eeuw tot heden, nog weieens
van nut zal kunnen zijn. Aan de
hand van deze boeken constateert
hij een achteruitgang en verschat
ling in het technisch onderwijs. 'De
inhoud van de leerboeken van de
technische scholen wordt nagenoeg
elk jaar veranderd en aangepast: ze
krijgen steeds minder niveau. Het
onderwijs holt achteruit, maar ik
blijf dit proces volgen, al word ik
honderd!' Verborg kan boeken la
ten zien als 'Het bouwkundig ma
gazijn of schetsen voor handwerk
lieden' (1843). 'Het smeden', 'Kap
pen, daken en verdere timmerwer
ken'. 'De practische timmerman'
(1895) en 'Handboek tot het leeren
kennen en onderzoeken der schil
derverven, oliën en vernissen'
(1868) We lezen over de in on
bruik geraakte, vensterluiken en
De fiedelboor stamt uit de zeventiende eeuw; die op foto dateert
uit 1650-
De verzamelaars van het onderwerp
'spoorwegen- op postzegels' wijs ik
alsnog op een - veel t e laat be
kendgemaakte - emissie van de
Italiaanse postdienst, die al op 25
september is verschenen, naar aan
leiding van de 21e conferentie van
de internationale associatie van het
spoorwegcongres (AICCF), die te
Bologna beeft plaatsgevonden. Deze
associatie werd in 1885 te Brussel
opgericht teneinde problemen rond
de spoorwegen op internationaal
niveau op te lossen. Op de zegel
ziet u een wielstel van een lokomo-
tief.
Op een zestal zegels van de Volks-
democratische republiek Yemen,
deze maand uit te geven, zijn typi
sche v: ouwelijke klederdrachten
van het land afgebeeld... Zoals al
sinds 1958, in Japan geschiedt,
kwam ook dit jaar een zegel
wegens de 'internationale brief-
schrijfweek' i n omloop. Dit insti
tuut weid tijdens het veertiende
congres van de Wereldpostvereni
ging te Ottawa (1956) in het leven
geroepen teneinde via internatio
nale contacten per brief de wereld
vrede te bevorderen.
De vorige week kwamen in Zweden
drie emissies in omloop: twee rol-
zegels wegens de wereldjamboree
van de padvinders in het Noorse
Lillehamer, twee zegels als postze
gelboekje en als rolzegel vervaar
digd, met de afbeelding van een
egel en een speelman en dan nog
een ezgel. gewijd aan de ballet
kunst. De zegel toont een scène uit
Tschaikowsky's ballet 'Romeo en
J^ulia'.
Van de Zuid Afrikaanse posteriten
ontving ik bericht betreffende twee
uitgiften, die resp. 10 en 15 oktober
zijn verschenen. Een serie van twee
zegels is gewijd aan de Afrikaanse
taal en l et taalmonument wegens,
bet feit nat honderd jaar geleden
'Die Genootskap van Regte Afrika
ners' werd opbericht 'om te staan
ver ons laai, ons Nasie en ons
land'. Op de zegels de voorpagina
van de eerste aflevering van de
krant 'Die Afrikaanse Patriot', van
Vakantie voorbij, camera de kast in?
Zonde van al die andere mooie, fijne, kleurrijke momenten.
Een Kodak filmpje hoort erbij.
De kleuren uit het gele doosje. Om nooit te vergeten.
Zoals toegezegd, deze week vlug en-
keie partijen uit Barcelona. In bei
de korte partijen speelde de uitge
stelde rokade haar bekende rol!
Frans.
Dl EZ DEL CORRAL-KEENE.
I. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4. e5
b65. a3. Na 5. Dg4 ZOU ZWART
Lf8 spelen. 5. Lc3:| 6. bc3 Dd7 7.
Ph3! La6 8. Ld3 c5? Een voortijdig
openmaken van het spel. Juist is
Ld3: met Pe7. 9. Dg4 f5 10. Dh5t g6
II. Dh4 Ld3: 12. cd3 Pc6. Hier had
eerst cd! moeten gebeuren. 13. dc5!
bc5 14. 0-0 Re5: 15. d4 Pc6 16. Tel
Zwart komt niet tot de rokade en
de druk op de e-lijn is niet te
voorkomen. 16. .M. cd4 17. cd4 Kf8
18. Pf4 Kf7 Te8? 19. Pg6:f) 19. Pe6:
Te8 20. Pg5f Kg7 21. Te8: De8: 22.
Ld2 De2 23. Pf3 De4 24. Dg3 De7
25. Stelling na 25. Tel! Db7 26.
DdG Pge7 27. Lg5 Tf8 28. Tel Tf7
29. Pe5! Opgegeven.
Ke2 Dc8:14. Pc3 (14. Pbd2 Lc5!
15. Dc4: Pf2: 16. Tfl Pg4 17. Pb3
Lb6 18. Dc8: Tc8: 19. -Ld2 Pd7! 20.
TacI Pgf6 21. e5 Pe5:! met remise).
14. a6! 15. Da4 Pd7 16. Tdl.
Direct 16. Dc2 was beter. 16. Pb6
17. Dc2 Lc5 18 Le3 Le3: 19. fe3 Dc5
20. Pel! Na 20. b3? zou wit verlie
zen: Tad8! 21. bc Pb4 22. Db3 Pc4:
23. Td8 Td8: 24. Pdl Td3 25. Da4 g6
26. a3 Te3:t 27. Pe3: De3:t 28. Kfl
Pd2tU 29. Pd2: Pd3 en wint. 20.
Dh5t 21. Pf3 Dc5. Remise.
Het blokkeren van velden.
De volgende tweezet was een van
de eerste geslaagde uitwerkingen
van een later zeer geliefd geworden
thema: In drie varianten blokkeert
zwart steeds een veld bij zijn ko
ning. Daardoor wordt de matzet
mogelijk gemaakt.
J. HASEK
'Sachmaty, 'SSSR, 1968.
I») imc-
A A,
Oil
A AAA
Damegambiet.
PACHMAN-JANETSCHEK.
1.. d4 d5. 2. c4 dc4: 3. Pf3 Pf6 4
Da4| Pfd7. Dit wordt zelden ge
speeld en is trouwens ook niet aan
te bevelen. 5. e4 e6 6. Lc4i c5 7. d5
ed5 8. Ld5: Le7 9. Db3!? Meer
solide en sterk zou 9. 0-0 0-0 10.
Tdl geweest zijn.
9. 0-0 10. Lb7c4! 11. Db5 Pc5!
12. Lc8: (12. La8:? La6)Pd3t 13.
A
iiit
I
jij
Al
A
i
lv
«8
■■L
Mat in twee zetten.
OPLOSSING: 1. De8-h5! Lb5: 2.
Df7. 1. Lb3 2. Tc5. 1. Pd3 2
Le6 mat Enzovoort
LIJDEK PACHMAN
1 januari 1876 en het monument
dat op 10 oktober jl .in Paarl werd
onthuld. De tweede emissie omvat
reprodukties van vier schilderijen
van de kunstenaar prof. Otto
Schroder (1913-1975) De vier ze
gels zijn op een zegelvel samenge
drukt en eveneens als souveniervel-
letjs uitgegeven.
Op 14 oktober gaf de postdienst
van Israei zes zegels uit met afbeel
dingen van vogels in het kader van
de actie 'natuurbescherming' en
een zegel wegens het feit dat het
ziekenhuis Hadassah van de He
breeuwse universiteit uit 1925, dat in
1948 werd verwoest, weer op de
berg Scopus in een nieuw gebouw
ls ondergebracht. Op dezelfde 14de
oktober l^wam in de. Duitse Demo
cratische Republiek een drietal ze
gels in omloop ter ere van de
fransman Louis Braille (1809-185^)
en zijn blindenschrift dat hijzelf
blind sinds zijn derde jaar - op
zestienjarige leeftijd gereed had.
En dan de maandelijkse emissies
van West-Düitsland en West-Ber-
lijn.
Op 15 oktober verschenen zowel In
Bonn als in Berlijn de vier welda
digheidszegels 1975 met afbeeldin
gen van bloemen, zij het voor de
beide gebieden verschillende repre
sentanten uit het rijk van de flora.
Voorts kwamen drie aanvullende
waarden uit voor de nieuwe perma
nente serie 'industrie en techniek'.
De afbeeldingen zijn zowel voor
West-Duitsland als voor West-Ber-
lijn: een traktor (80 pf), een che
mische industrie (120 pf) en hoog-
ovehs (160 pf). Het vijftig-jarig
bestaan van het IJslandse Rode
Kruis gaf het land aanleiding tot
de uitgifte van een herdenkingszegel
met de R.L.-vlag tegen de achter
grond van de landkaart van het
Onze dam rubriek moet helaas om technische redenen worden
uitgesteld.
eiland. Eveneens verscheen in IJs
land een zegel wegens het Jaar van
de Vrouw met de reproduktie van
een absorakt schilderij van de be
kende kunstenares Nina Tryggva-
dottir (1913-1968)., En tot slot Rho-
desië d4i met vier zegels op zeer
aanschouwelijke wijze waarschuwt
tegen ongevallen In bedrijven.
J. J. M. Kiggen
Dit is een PERSOONLIJKE hypothecaire lening, enkel verstrekbaar aan
BEZITTERS van een EIGEN HUIS.
U kunt kiezen uit een looptijd van 60,120 of 180 maanden.
Voorbeeld bij looptijd 180 maanden:
5.000,- kost 63,50 per maand 1
f 8.000,-kost 101,50 per maand
15.000,- kost 190,per maand
25.000,- kost 316,50 per maand
enz.
ELK kapitaal vanaf 5.000.- kunt u'aldus van ons ontvangen. U krijgt het
gewenste bedrag volledig in handen, min 1% afsl.prov.
U hebt totaal geen bijkomende kosten; geen aanvraagkosten. geen onder
zoekskosten, geen taxatie-, kadaster- of notariskosten.
Ook behoeft U bij ons geen bindende aanvraag in te dienen, en ook niét zelf
voor een duur taxatie-rapport te zorgen. Niets van dit alles. U dient vrijblijvend
een aanvraag in, en wij verzorgen de rest. SNEL, en ONDER STRIKTE GEHEIM
HOUDING.
U krijgt de gewenste lening contant ter beschikking, en doet ermee wat U wilt.
Ook speelt uw beroep ol bedrijf voor de verstrekbaarheid van deze leningen
geen enkele rol: als U een eigen huis bezit, met overwaarde boven een even
tuele hypotheek, én U een redelijk inkomen hebt. ongeacht uit welke bron
(A.O.W.. W.A.O. of W.W. mag óók). Wij kunnen U dan practisch zeker van
dienst zijn.
Wij bieden U graag een lange looptijd voor de lening, en hebben een voor U
zeer gunstige regeling bij vervroegde aflossing. Wij onderscheiden ons ook
hierin zeer gunstig van de concurrentie.
Bij een looptijd van 60 maanden kost 5.000,-: 114,- per maand;
8.000,-: 182,50 per maand; 15.000,-: 341,50 per maand en
25.000,- kost 569,- per maand.
Wij zijn met deze leningen in 1968 als eerste en enige op de markt gekomen,
en hebben er sindsdien ruim 35000 tot volle tevredenheid verstrekt.
Wij zijn ook de enige firma in West-Europa die de merknaam HYPEL voor deze
leningsvorm mag voeren.
Graag informeren wij U vrijblijvend nader over onze mogelijkheden over deze
ongetwijfeld gunstigste leningsvorm die U kunt kiezen.
In blanco couvert (of naar wens in een persoonlijk gesprek) ontvangt U om
gaand alle inlichtingen.
Financieringskantoor Moonen
Saroleastraat 42, Heerlen. Postbus 221 Tel. 045-71 08 06/71 06 98.
buiten kantooruren (alsmede op zaterdag en zondag) tevens 045-21 41 97.
Ook uw adres voor Ie hypotheken (rente 9'/4%>).
Gewone 2e hypotheken (rente - 10°/o). *083
