tadsguerrilla grotere dreiging dan oorlog
POP OP
de plaat
Maritieme
ersie van
okkers
riendship
k wie geweld veroordeelt zal moeten luisteren naar kritiek
De Boss-Town
Sound - en hoe
't verder ging
rine heeft vooralsnog
en belangstelling
TROUW/KWARTET 11
door Willem-Jan Martin
Toen In de tweede helft van de
jaren zestig de Zachte Krachten
toesloegen en vanuit San
Francisco en omstreken de
wereld bedolven werd onder
wierook, bloemen
en niet te vergeten
een enorme portie meest zeer
vervelende, zogeheten
'psychedelische' muziek,
prikkelde het commerciële
succes van deze beweging platen
'tycoons' in andere Amerikaanse
steden tot een tegenoffensief, of
althans een poging onder een
lichtelijk anders gekleurde vlag
exact dezelfde onzin te
verkopen. Zo bijvoorbeeld in
Boston, dat ongeveer zo oostelijk
ligt als Sa-n Francisco westelijk.
Teneinde wat met een bepaald
slim gevonden woordspeling
'The Boss-Town Sound' werd
genoemd tot een wereldwijd
1 begrip te doen promoveren,
werden kosten noch moeite
gespaard. Zelfs werden voor dat
doel de kolommen van het toen
ook al niet bijster frivole
periodiek Newsweek
opengebroken: de riante oplage
cijfers zouden wellicht het naar
erkenning snakkende jonge
geluid In het brandpunt der
belangstelling kunnen brengen.
Maar het haalde allemaal niet
veel uit. De hele Boss-Town
Sound bleek Inderdaad weinig
meer dan een kwestie van woord
(speling) en, een maximum aan
rare namen bij een minimum
aan muzikaal vermogen. Wat zou
men bijvoorbeeld zeggen van
bedenksels als The Ultimate
Spinach (de laatste spinazie) of
Phluph (pluph!). namen van
i enkele van de Boston-groepen?
Een redelijk verteerbare
uitzondering vormde in die
j dazen de formatie Earth Opera,
i ronder dat overigens veel
mensen dat. in de gaten hadden:
i op één hoop gepresenteerd met
hun stadgenoten als
vertegenwoordigers van het
Boston-geluld, viel er, na het
overduidelijk blijken van het
'hype'-karakter daarvan, voor de
heren slechts een minimum aan
belangstelling te incasseren, met
a!s direct gevolg dat na twee
platen (Earth Opera, The
American Eagle Tragedy) de
pijp aan Maarten werd
overhandtgd. We schrijven het
jaar 1969.
The Rowans
Na Incidentele steun ten
behoeve van groepen als
Seatrain en Muleskinner, vinden
we zo'n vijf Jaar later op dit
moment het breLn achter Earth
Opera, Peter Rowan, samen met
zijn broers Chris en Lorln terug
in de door zijn naam aan
padvindersclubs herinnerende
formatie The Rowans. Een
eerste elpee voo-r Asylum
'Asylum Records 7E-1038
Stereo) maakt duidelijk, dat er
in vijf jaar zeer veel kan
veranderen. Van Rowan's
indringende wijze van
componeren en de gedreven,
vaak sterk-emotionele uitvoering
is weinig meer over. De 'scherpe'
kanten zijn keurig weggewerkt,
een directe betrokkenheid lijkt
te ontbreken. Anderzijds zijn
Lorin en Chris Rowan er getüigs
hun Inbreng ook bepaald op uit
de luisteraar zijn stoel onder het
achterwerk weg te spelen, zodat
al met al als resultaat uit de
bus komt een portie uiterst
beschaafde, bijna steriele
muziek. Glad wenk op het
kruispunt van geëlektrificeerde
folk en dito country, dat wegens
gebrek aan Inhoud door de
mand gaat. zodra je er echt naar
gaat zitten luisteren.
The Who By Numbers (Polydor
2489 102), het werkstuk waarmee
The Who twee jaar na het
verschijnen van Quadrophenla
de stilte doorbreekt (afgezien
van soloplaten van Keith Moon
en Roger Daltxey), is voor een
deel evenmin zeer opzienbarend.
Dat zijn dan vooral die stukken
waar agressie en vitaliteit het
veld moeten ruimen voor Pete
Townshends meer bespiegelende
overwegingen: wijsheden uit de
koker van zijn 'goeroe' Meher
Baba (Imagine A Man) of een
romantisch idealiseren van het
'eenvoudige landleven, alsof er
geen boterbergen en
rundvleeshopen (om van de
wijnpias nog maar te zwijgen!)
bestaan (Blue Red And Grey).
Voor het overige is The Who By
Numbers echter een stevige
plaat met niet te lange
kernachtige nummers, alle op
één na van de hand van
Townshend, en met uitstekende
instrumentale bijdragen van-met
name bassist John Entwistle en
gflstplaridst Nicky Hopkins, al
blijven ook hier Townshends
teksten vragen oproepen.
Tenslotte dan nog even
aandacht voor Time Honoured
Ghosts door Barclay James
Harvest: eh zeer beluisterbare
soft-rockof zoiets. Dus.
(ADVERTENTIE)
•n METZLER-
btil: ieders oogmerk!
-
t£ i" Dick Ringlever
TERDAM De Fokker
eken op Schiphol werken
een nieuwe versie van de
Friendship, de Fokker Ma-
die speciaal voor zeever-
is bestemd. Begin vol-
jaar zal het eerste proto-
gereed zijn en het jaar
ÖP wordt het eerste toestel
sverd. Drie bestellingen
1 voor binnen: één van
ad en twee van Zuidameri-
se staten, waarvan Fokker
lam voorlopig nog niet be-
wil maken.
ieuwe machine onderscheidt
Uiterlijk van de beslaande
lp door de grote eivormige
lar onder de romp en een
1 Uitstulpende cabine-ramen.
360 graden wijd uitzicht
bieden. Het toestel wordt voorts
uitgerust met een flinke portie
elektronische apparatuur, die het
speuren boven zee moet vergemak
kelijken en een aantal camera's.
Inspectie
Volgens Alan Buley, verkoopdirec
teur van het Fokker-VWF-concern.
is de Maritime In principe alleen
bedoeld als lnspectievliegtulg voor
de kustwateren (ten dienste van de
visserij, de strijd tegen de water
vervuiling en de olielndustrieH
Voor de onderzeebootbestrijding is
het toestel in deze conceptie niet
geschikt, al sluit men bij de Fokker
de mogelijkheid van een militaire
versie niet uit. 'We hebben daar
geen studie van gemaakt', aldus
Buley. 'maar techn:sch gezien kan
je natuurlijk nog alle kan'en uit. al
zullen de mogelijkheden altijd be-
peikier blijven dan die van de
Neptunes en de A Man Hes. en zeker
dan die van de Or<on'.
Het is ook om deze reden, dat de
Nederlandse marine vooralsnog
Nieuwe stimulening
voon F-27 project
extra kost dan het prijsverschil
tussen de typen vliegtuigen'alléén.
Het hele systeen eromheen (onder
houd, onderdelen omscholen perso
neel) moet ook worden aangep&st
en dat vraagt veelal grote lnves-
ringen.
Orderportefeuille
Voor Fokker is die gegroeide be
langstelling voor de Friendship een
welkome versterking vn de order
portefeuille. Want met de afzet van
de F-28 Fellowship loopt het nog
lang zo voorspoedig niet als men
had verwacht. Tot nu toe zijn er
sinds 1968 nog maar 107 van ver
kocht, wat betekent, dat men voor
lopig nog niet uit de ontwikke
lingskosten is (pas na 240 toestel
len gaat er verdiend worden).
Datzelfde geldt In nog veel sterkere
mate voor de VFW-Fokker-614, het
produkt dat door de Duitse tak van
het bedrijf werd ontworpen en
waar men bij Fokker-Amsterdam
nooit zo gelukkig mee is geweest.
Van dit toestel, dat bestemd Is voor
de korte afstand en twee straalmo
toren op de vleugels heeft, zijn er
sinds de introductie vorig jaar nog
maar tien verkocht.
In de sector van de civiele ontwer
pen blijkt het nog steeds de Neder
landse Friendship te zijn, die als'
trekpaard voor het concern fun
geert. Ondanks zijn leeftijd blijkt
hij nog steeds populair. Op de
tweedehands-markt worden ze nau
welijks te koop aangeboden. Er zijn
maatschappijen die er al vijftien
jaar mee vliegen en er nog niet
aan denken hem te vervangen.
Dat laatste vooral -ook omdat er
vrijwel geen concurrenten op de
markt zijn. Het enige toestel, dat in
competitie met de Friendship zou
kunnen gaan, is de Canadese De
Havilland Dash-7. een met vier tur
boprops uitgeruste machine, dio
slechts zeer korte start- en lan
dingsbanen nodig heeft. Hoewel het
tweede prototype pas sinds kort in
de lucht is en aflevering pas in
1977 begint, zijn er al 23 van ver
kocht.
Alan Buley: 'dat is de enige con
current. die de Friendship zou kun
nen hinderen. Met name omdat hij
zo goedkoop is. Doordat de Canade
se regering financiert tegen zeer
lage rente, kan hij op de markt
woeden gebracht tegen een weg-
gr ("prijs, waar wij uiteindelijk
niet tegen op zullen kunnen'.
;en op grote schaal worden op dit moment niet gevoerd. Er wordt wel hier en daar gevochten,
nergens ter wereld zijn de grote machten openlijk in een militair conflict betrokken. Sinds
renigde Staten zich hebben teruggetrokken uit Indo-China ziet de wereld er betrekke'ijk
aam uit. Het is weliswaar een gewapende vrede, maar voor zolang als het duurt lijken
Rusland en de Verenigde Staten er niet op uit dit internationale evenwicht te verstoren,
seffen maar al te goed dat oorlog in het atoomtijdperk nauwelijks een bruikbaar middel is
hflicten tussen staten uit te vechten.
De VVestrtuitse theatcvsproen Rooïe Biet geeft on liet Binnenhof een uitvoering van het stuk
'Terror', waarin n'et i V- de staatsterreur in Chili, maar ook het politiek geweld in wes
terse landen aan rle onV komt.
ging, maar toch heeft ze Ulrike
opgeroepen haar geweldpleging te
staken. Haar argument was: 'Jullie
dragen slechts munitie aan voor de
conservatieve reactie, en dat kan
tpch niet je bedoeling zijn'. Che
Guevara, het idool van zoveel ter
roristen. heeft de terreur veroor
deeld omdat deze mogelijke mede
standers onder de bevolking zou
afschrikken van steun aan de guer
rilla.
Een democratisch land zal elk ge
weld. of bet nu komt van links of
van rechts en of het van politieke
of van criminele aard is, met gelij
ke energie moeten bestrijden.
Daarbij zal niet in alle omstandig
heden gebruik van geweld verme
den kunnen worden Niet elke eis
die terroristen stellen kan worden
ingewilligd. Maar nooit zal een de
mocratie zich mogen laten verlei
den tot gevoelens van wraak. Het
beheersen van die gevoelens is
minstens even belangrijk als het
opleiden van sluipschutters.
Dit is het laatste artikel van deze
serie. De voorgaande drie werden ge
publiceerd op 11, 14 en 16 oktober.
geen al te grote belangstelling voor
het project heeft getoond, ook al
zal deze Maritime aanzienlijk voor
deliger zijn zowel in aanschaf
als in de operatie dan de thans
gebruikte toestellen.
De nieuwe F-27 zal, zoals hij nu op
de tekentafels ligt. een maximaal
bereik krijgen van ruim vierduizend
kilometer. Mede dank zij de twee
extra ondër de vleugels aange
brachte brandstoftanks kan het
toestel twaalf uur In de lucht blij
ven.
lï r.i stimulans
Met de introductie van de Mariti
me, waarvan Fokker er vijftig
denkt te gaan verkopen, heeft de
fahr;pk een n'einve stimulans gege
ven aan het F 27-proiect. Een ex-
tia stlmi'u iis. want hoi FnendSlT p-
programma loopt toch al. tegen alle
verwachtingen hl, nog steeds suc
cesvol. Dacht men er In 1972 nog
aan het project definitief te stop
pen, later bleek er nog zoveel be-r
langstelling voor .het produkt te
zijn, dat men gewoon ls doorgegaan
met bouwen.
Op het ogenblik rollen er twee per
maand de fabriek uit, niet veel
minder dus dan in de topjaren '62
en '63, toen er drie k vier toestellen
'per maand werden afgeleverd.
Sinds 1955, toen het project werd
begonnen, zijn er nu ruim 640 toe
steilen verkocht wat een absoluut
record betekent in de klasse van de
turboprops (door straalmotoren
aangedreven propellers). Het oude
record van de Britse Vickers Vi
scount. waarvan er 410 werden ver
kocht. is als royaal geslagen en
volgens Buley zal de Fri-t -h p
nog verder uitlopen; hij ziet nog
perspectief tot 1983 en verwacht er
dan 750 verkocht te hebben.
Behalve voor Fokker zelf betekent
dat ook voor de staat een aantrek
kelijk vooruitzicht omdat die van
elk verkocht toestel royalties krijgt
(als tegenprestatie voor haar subsi
dies aan de ontwikkeling van het
project). Tot nu toe incasseerde
Den Haag van de Friendship-ver-
kopen al ruim negentig miljoen
gulden.
Volgens Alan Buley zijn die verko
pen sterk gestimuleerd door de ge
stegen brandstofprijzen. 'Waar de
Friendship nog steeds als een effi
cient werkpaard geldt zovel door
de lage aanschafkosten (3.5 miljoen
dollar) als door de vliegkosten
hebben veel maatschappijen de
sprong naar het duurdere straal-
vhegtu'g uitgesteld".
Daarnaast speelt een rol. dat over
schakelen op straalvliegtuigen meer
min ls overal ter wereld de
ns nog voelbaar en die span-
ntlaadt zich op talloze plaat-
conflicten van beperkte om-
De meest voorkomende vorm
ïze geweldpleging lijkt de guer-
Maar ook deze guerrilla lijkt
karakter te veranderen. In
van een vrij openlijke strijd
het leger van de officiële
hebbers en een min of meer
ibare guerillabeweging zien
steeds vaker de stadsguerrillia
in los verband opererende
es, die zich bedienen van de
ike terreur. Die vorm van guer-
vordt vooral toegepast in La-
imerika, waar bevrijdingsbe-
;en strijden tegen militaire
uren
deze vorm van politieke ge
leging" die zich. zij het
J kleineie schaal ook in wes-
anden is gaan manifesteren,
i die er belang bij hebben
land als een oord van rust
te stellen doen dit soort ge
leging graag af als gewone
laliteit. Vanuit de democratl-
echtsorde bekeken is het dat
Het Japanse rode leger dat
ter wereld aanslagen pleegt
uitse anarchisten die de
republiek In rep en roer
en, de linkse extremisten in
renigde Staten die Jaarlijks
rden terreurdaden plegen:
gewoon een misdadige vorm
Pupamarosje' spelen. Zo kun
elf gerust stellen, al blijft het
lijk vervelend dat deze poli-
erreur io moeilijk uitroeibaar
op één lijn
rige artikelen over de politie-
reur hebben we allerlei vor-
van politieke geweldpleging
shalve over één kam gescho-
bevrljdingsbewegingen in La-
Amerika. verzetsbewegingen
anje, anti-koloniale bewegin-
ti ook de links-anarchistische
en-gooiers en hun rechtse te-
eters in de westerse landen,
doeling daarvan was niet al
wegingen op één lijn te stel-
"et ging er slechts om te laten
at politieke bewegingen van
I ferschillende aard hun toe
nemen tot de politieke ter
poord terreur wordt dan niet
ikt om het misdadige karakter
aan te geven, maar enkel als
fding van een feepaalde vorm
eweldpleging. Terreur is dan
rzamelwoord voor al het ge-
dat een pdlitieke bedoeling
maar te 'ongeregeld' is om
te noemen. Hét is zelfs
iuerrilla in de traditionele zin
et woord. Terreur uit zich in
nslagen. ontvoeringen,
stichtingen, enzovoorts, in ge-
aden met een zeer incidenteel
atselijk karakter.
Fokkers jongste: de F-27 Maritime voor zeeverkenning. Meest kenmerkende verschil met de andere
Friendships is de zoekradar onder de buik van het vliegtuig en de uitstulpende cabineramen achter
voor onbelemmerende waarneming boven zee.
Terroristen slaan onverwacht toe
en verdwijnen weer als een blik
semschicht in de nacht. Allereerst
bij de machthebbers, die nauwelijks
tegen zulke onverhoedse aanvallen
opgewassen blijken. Zij komen
daardoor in de verleiding hun mili
taire en politionele macht nog v,er-
der uit te breiden. Daarmee geven
ze de terrorist een argument in
handen om de machthebbers van
het land verdacht te maken als een
militaire dictatuur. Als de bevol
king dat ook zo ervaart, kan die
taktiek succes hebben
Toch is het goed te bedenken dat
dit tegengeweld altijd met de
grootste terughoudendheid gebruikt
moet worden. Onze minister van
binnenlandse zaken. mr. W. F. de
Gaay Fortman, heeft onlangs ge
zegd, dat de rechtsstaat geweld al
leen kan en mag - bestrijden met
tegengeweld van een andere orde,
namelijk met geweld dat blijft bin
nen de grenzen die de rechtsorde
stelt. De staat mag zich dus niet
laten verleiden tot staatsterreur.
Dan zou zij zich schuldig maken
aan dezelfde rechtsverkrachting die
we in landen als Rusland of Spanje
aantreffen.
Crisisbeheersing
Het is een beetje een sociologen-
woord, maar misschien is het toch
het beste te spreken van 'crisisbe
heersing' In de politieke terreur
van linkse en rechtse extremisten
treedt inderdaad een crisis naar
bulten, die alleen met grote om
zichtigheid bezworen kan wordpn.
Erop los slaan roept slechts meer
geweld op
Een beheerste reactie op het poli
tiek terrorisme is alleen mogelijk
als men enig begrip heeft voor de
achtergronden van dat geweld. Men
zal moeten begrijpen dat bijvoor
beeld de kopstukken achter de
Baader-Melnhof-beweging aanvan
kelijk op democratische wijze naar
maatschappelijke veranderingen
gestreefd hebben. Dat het tenslotte
wanhoop geweest is die hen tot het
fiQ<KjlottIg besluit gebracht heeft
gewelcj te gebruiken. De vele hon
derden linkse extremisten in de
Verenigde Staten zijn vaak intellec
tuelen die teleurgesteld zijn in de
resultaten van de anti-Vietnam-be
weging «de oorlog in Indo-China
heeft nog jaren voortgeduurd) en
in de aanvankelijk vreedzame be
weging voor gelijke burgerrechten.
Wat zij zagen was dat het militair-
industriële apparaat zich niets aan
trok van demonstraties. Nog altijd
brengt de C.I.A. regeringen ten val.
Nog altijd slaan de internationale
ondernemingen munt uit de armop-
de van de derde wereld. Toen heb
ben tenslotte de Weatherman en
andere groepen gezegd: 'We zullen
de oorlog 'In eigen huis halen, we
zullen het monster vanuit z'n eigen
buik bestrijden'
Luisteren
Wie het geweld van de politieke
terroristen veroordeelt (en nog
maals: dat kan niet duidelijk ge
noeg gebeuren) zal toch een ogen
blik moeten luisteren naar de kri
tiek die achter de rook van hun
bommen schuil gaat. Als de gevan
gen leden van de Baader-Meinhof-
groep zeggen dat het een waanzin
nige wereld is die jaarlijks vele
duizenden mensenlevens opoffert
aan het verkeersgeweld is die ver
gelijking niet helemaal een dood
doener. Wat zijn de belangen van
de auto-industrie bij zulke geweld
pleging en hoe serieus strijden wij
tegen deze vorm van terreur?
Linkse terroristen in de Verenigde
Staten wijzen ter rechtvaardiging
van hun strijd 'op het gemak waar
mee de westerse wereld aanvaard
heeft dat meer dan een miljoen
Vietnamezen gedood zijn door de
superieure techniek van B-52-bom
menwerpers en napalm. Ze hebben
ook herinnerd aan'al het criminele
geweld dat in een land als de
Verenigde Staten al lang 'gewoon'
lijkt, maar dat iaarliiks zoveel
slachtoffers eist dat het aantal 'po
litieke' moorden er bii in het niet
zinkt.
Heroïne
Er is een opvallende eensgezindheid
bij links en rechts als het gaat om
het veroordelen van politieke ter
reur. 'Terreur Is de heroïne van de
radicale bewegingen', zei een Ame
rikaanse communist. De marxisti
sche profeet Marcuse heeft het ter
rorisme in het westen op praktische
gronden veroordeeld: de situatie is
(nog) niet rijp voor de revolutie.
De pleegmoeder van Ulrike Mein-
hof. Renate Riemeck. is zelf altijd
actief geweest in de linkse bewe-
