rabische Liga
reigt Israël
iet vergelding
Britse partijleiders
hebben touwtjes
stevig in handen
Problemen Giscard-Breznjew
zouden nu zijn opgelost
Zwarte busboycot in
Natal is fel protest
aanval op Libanon
biao's akkoord met muiters
deelt militairen in Portugal
if bestrijdt
«spraken op
aanse Sahara
I isinger: Nixon 'zonderling,
»kunsteld en onprettig'
Congressen succes voor Wilson, Thatcher en Thorpe
Wallace op bezoek bij NAVO
Franse president: ontspanning in Europa blijvend
Napalm militair niet te rechtvaardigen
Loon-achterstand in Z.-Afrika blijft
17 OKTOBER 1975
[O/TEL AVIV/BEIROET (DPA, AP, Reuter) De Arabische
heeft Israël gedreigd met vergelding bij een directe of in-
te aanval op Israël. Na afloop van een speciale zitting van de
in Cairo verklaarden de ministers van buitenlandse zaken
i tlle Arabische landen zullen ingrijpen bij een eventuele Is-
1e aanval.
conferentie die door Syrië, de
ijnse be vrij dlngsor ganat i e
a!en Libië werd geboycot, werd
lesioten Libanon 'in beginsel'
te steunen. Dit om de
3lzen na de strijd tussen chris-
en moslems die in april be
hoed te maken. Op het ogen-
s een wankel bestand van
i. Mahmoud Riad, de secreta-
van de Arabische Liga,
hopen diat de conferentie
bijgedragen tot beëindiging
e Libanese crisis, 'hoewel alles
itste instantie van de Libane-
jlf afhangt.' Hij gaf toe dat de
g geen contrete resultaten
eb opgeleverd, maar 'als de mi
ld s het mogelijk hadden gevon-
Vipet meer te komen, dan zou-
dat hebben gedaan.'
"4n versterkingen
aël zijn gisteren Arabische en
B che beschuldigingen ontkend
51 raël een sterke troepenmacht
f' lebben samengetrokken. Het
J? lannen hebben voor een aan-
p Libanon als ook op Syrië.
voerers in Tel Avivhontken-
edere vorm van troepenver-
w<ng in de Golans en gaven de
ering dat hetzelfde geldt voor
van Israël met Libanon.
ms v
ruzalem Post meldde gisteren
VS op het ogenblik proberen
I nning tussen Israël en Syrië te
e' nderen. Op 30 november loopt
landaat van de vredesmacht
"le VN in de hoogvlakte van
af. De VS zouden behalve
iraël en Syrië contact hebben
it met Egypte, Jordanië Saoe-
m
di-Arabië en de Sowjet-Unie. Israël
veroverde de hoogvlakte van Golan
op Syrië tijdens de juni-oorlog van
1967. Sindsdien heeft het achttien
nederzettingen in de Golan ge
bouwd.
Barricaden ruimen
In Beiroet waren bulldozers giste
ren weer bezig met het ruimen van
barricaden, zo langzamerhand een
vertrouwd beeld. Nadat zaterdag
een bestand was bereikt tussen de
elkaar bestrijdende moslems en
christenen, laaide twee dagen gele
den de strijd weer op. Zeker twaalf
mensen kwamen daarbij om het
leven. Schattingen over het totale
dodenaantal sinds april van dit
jaar liepen uiteen van vijftienhon
derd tot achtduizend. Gisteren leek
de rust weer eens te zijn terugge
keerd, terwijl werd overlegd tussen
de Libanese regering en de Pales
tijnse bevrijdingsorganisatie (PLO)
van Jasser Arafat. Deze heeft een
plan van vijf punten ingediend om
een einde te maken aan de troebe
len in Libanon. In dit plan erkent
de PLO het recht van de Libanese
staat zijn soevereiniteit in alle ge
bieden van het land uit te oefenen.
Premier Karami zei dat het memo
randum van de PLO een 'opbou
wende geest' ademt en de weg ef
fent voor een vruchtbaar gesprek.
Minister van binnenlandse zaken
Ohamoen verklaarde dat de bloedi
ge botsingen tussen de elkaar be
strijdende groeperingen zich niet
meer zullen voordoen als het me
morandum van de PLO en de eer
der gesloten overeenkomsten naar
de letter worden uitgevoerd.
BON (Reuter, UPI) De
g! tionaire Raad in Portugal is
n bijeen geweest om te pra-
tèr de concessies', die de staf-
an het leger generaal,Pabiao
eI{ lag heeft gedaan aan mui
soldaten in de Noord-Portu-
!ad Oporto. Dit akkoord heeft
ee tot ernstige verdeeldheid
11 raad en de militaire top.
de wat behoudende militai-
ien de beslissing van Fabiao
i ondermijning van de po-
de discipline in het leger te
herstellen. Het- verzwakt bovendien
de positie van de commandant voor
Noord-Portugal Pires Veloso, die
inmiddels plaatselijke officieren
bijeen heeft geroepen om hun me
ning over de concessies te horen.
President Da Costa Gomes heeft in
een verklaring naar aanleiding van
de demonstraties door militairen
van het illegale 'Verenigde soldaten
zullen overwinnen' gezegd dat dit
soort acties verwarring schept on-
derhet volk en verdeeldheid en on
gedisciplineerdheid in de strijd
krachten uitlokt
-[HAAG (AP. Reuter) Het
ationale hof van justitie in
\ag meent dat Marokko en
.nië zekere 'wettige banden'
et westelijk deel van de Sa-
hadden, toen dat een eeuw
jjin door Spanje werd ingeno-
Maar het hof heeft geen be-
dat Marokko en Mauretanië
og geen aanspraak op het
kunnen doen gelden
jebied is al geruime tijd een
VjPPel tussen Spanje. Marokko
ilretanië. Soanie zeet het ge-
uretanië. Spanje zegt het ge-
nafhankelijk te willen laten
waar ook Algerije voor
zijn. Algerije grenst evenals
ko en Mauretanië aan de
ise Sahara.
heeft steeds gezegd het ge-
e zullen verdedigen tegen el-
ik van buitenaf die in strijd
zelfbeschikking. De Spaanse
is van groot belang omdat
hder zijn oppervlak een van
ootste fosfaatvoorraden ter
herbergt. Fosfaat is een veel
e! de kunstmeststof
tel
"je rotsen
'aanse Sahara is ongeveer net
not als Noorwegen. In de ne-
nde eeuw zetten Spaanse
jtis !rs voor het eerst voet op de
lanf°tsen van het gebied. Op de
entte van Berlijn in 1885
•et l?e westerse mogendheden de
Jen verdeelden werd dit stuk
nel wo aan Spanje toebedacht. Op
,eg k van de de-kolonisatiecom-
van de Verenigde Naties
30l het internationale hof van
e zich nu over de vraag gebo
gen of het gebied nu wel of niet
zonder eigenaar was toen het werd
ingedeeld.'
Tijdens een reeks openbare zittin
gen van het hof in juni en juli
wezen Marokko en Mauretanië op
de historische banden tussen hun
landen en het omstreden stuk van
de Sahara. Eén van hun argumen
ten was dat de nomadenstammen
die door de woestijn trokken zich
in de loop der eeuwen nooit iets
van grenzen hebben aangetrokken
zodat het westelijk deel van de
Sahara in feite een geheel vormt
met Marokko en Mauretanië.
De uitspraak van het hof over de
Spaanse Sahara, die gisteren be
kend werd gemaakt, moet worden
gezien als een advies aan de alge
mene vergadering van de Verenigde
Naties over de toekomst van het
omstreden gebied.
Marokko dreigt
Koning Hassan van Marokko heeft
gedreigd dat zijn land vanaf van
daag 350.000 onbewapende burgers
naar de Spaanse Sahara zal sturen.
Hassan sprak gisteravond voor de
Marokkaanse radio na het bekend
worden van de uitspraak van het
internationaal gerechtshof.
door Bert van Panhuis
De partijcongressen, die de drie grote politieke groeperingen in Groot-Brittannië socialisten, con
servatieven en liberalen de afgelopen weken hielden hebben vooral in het teken gestaan van het
leiderschap. Elk van de drie, voor het eerst bijeen sinds de Labourpartij van Harold Wilson begin
vorig jaar de wacht overnam, had zo z'n beslommeringen.
IINGTON De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Henry
'8er vindt zijn vroegere chef, oud-president Richard Nixon, maar een
rlinge. gekunstelde en onprettige man'.
'fer zei dat tijdens een etentje met zijn Canadese collega Allan
'chen in Ottawa. Daarbij was een microfoon opgesteld om de pers
H ander vertrek te kunnen laten meeluisteren naar de formele tafel-
De geluidsinstallatie was te vroeg aangezet waardoor de journalisten
p;en deel van de gewone tafelgesprekken konden horen. Zij hoorden
ml) 'eer zeggen dat Nixon wel een goede president was.
esi een ra»"e man, maar hij was erg besluitvaardig op zijn eigen manier.
0p og tot de kern van het probleem.' Maar aan de andere kant, zo zei
jdrller Kissinger, was Nixon 'een erg gekunstelde man'. Als hij iemand
iro "ette- 'doordacht hij het allemaal erg voorzichtig, zodat er niets
ef wan was. Hij vond het niet leuk mensen te ontmoeten en de mensen
dat aan.'
Wilson heeft te maken met een
steeds verder uit elkaar groeiende
partij, Margaret Thatcher werd
voor het eerst geconfronteerd met
haar achterban en bij de liberalen
roerde zich een groep, die van me
ning was dat Jeremy Thorpes lei
ding de partij alleen maar kwaad
doet.
Labour
Harold Wilson leek met zijn La
bourpartij een moeilijk congres te
gemoet te gaan. Er zat nog veel
oud zeer van de hevige campagne
over het lidmaatschap van de Euro
pese Gemeenschap en bovendien
moest blijken hoe de partij staat
tegenover de strakke Inkomenspoli
tiek van de regering, met als
hoofdmoot dat de jaarlijkse
loonsverhogingen niet meer dan
dertig gulden per week mogen be
dragen. De vakbonden waren eind
augustus tijdens het congres in
Blackpool akkoord gegaan met de
plannen van minister Healey (fi
nanciën) maar de linkervleugel van
de Labourpartij had nog steeds
geen 'vooruit dan maar' gezegd.
Links leek het te gaan maken.
Eerst joeg de rechtervleugel, sinds
kort verenigd in het zogeheten So
ciaal-democratisch Verbond de
congresgangers tegen zich in het
harnas door een aantal leden van
het partijbestuur van communisti
sche sympathieën te beschuldigen.
Dit gebeurde zo met de botte bijl
dat zelfs zeer gematigde kopstukken
als de ministers Roy Jenkins en
Shirley Williams er snel afstand
van namen. Het Verbond had op de
eerste dag van de conferentie de
eigen glazen al ingegooid.
Een tweede teken was het wippen
van Dennis Healey uit het partijbe
stuur. De verdeling binnen dit 29
leden tellende bestuur was tot nu
toe 14 voor links en 15 voor gema
tigd geweest maar door in Healey's
plaats Eric Heffer, de door Wilson
in de EG-campagne ontslagen on
derminister van industrie en een
linkervleugelman van het zuiverste
water, te kiezen waren de verhou
dingen in het bestuur gewijzigd.
Heffers verkiezing was tevens een
kleine wraakneming op Wilson zelf.
Maar toen kwam de terugslag. Jack
Jones, de machtige voorzitter van
Groot-Brittanniës grootste vakbond
van transportpersoneel een or
ganisatie met een miljoen leden
gaf zijn goedkeuring aan het inko
mensbeleid van de regering. Dit
betekende dat Wilson van de vak
bonden geen tegenstand meer te ver
duren had. En vervolgens maakte
Michael Foot, de minister van Ar
beid en de man met het meeste
gezag binnen de linkervleugel, dui
delijk dat de problemen in het
Verenigd Koninkrijk zo groot zijn
geworden dat links zich achter het
beleid van Wilson dient te scharen.
De scheuring in de linkervleugel
was een feit. Wilson had Foot maar
ook Barbara Castle, de minister van
sociale zaken, en een aantal onder
ministers aan zijn zijde. Het bete
kende wel dat er een nieuwe groe
pering bijkwam in de partij: uiterst
links, dat zich onder aanvoering
van het Londense lagerhuislid Ian
Mikardo, fel tegen regering en nu
ook vakbond blijft keren. De oude
rot Wilson kon in z'n vuistje la
chen. Hij haalde nog een keer uit
naar uiterst links en nog een keer
naar uiterst rechts en kon als goed
geruggesteund leider van Labour de
slotliederen 'De Rode Vlag' en het
gekruisd hand in hand ten gehore
gebrachte 'Auld Lang Syne' uit volle
borst meezingen.
Conservatieven
Margareth Thatcher, sinds dit voor
jaar leider van Labours grote te
genvoeter, de Conservatieve Partij,
ging eveneens een belangrijk con
gres tegemoet. Sinds zij oud-pre
mier Edward Heath na twee verkie
zingsnederlagen toch nog vrij on
verwachts wist te onttronen was zij
nog niet met het partijkader ge
confronteerd. De nieuwe leider van
de partij had zich tot voorkort erg
rustig gehouden en steeds vaker
kon men de klacht horen of dit nu
de vrouw was. die de Tories weer in
de regeringsbanken moest brengen.
Mevrouw Thatcher leek deze perio
de achter zich te willen laten bij
het bezoek dat zij aan de Verenigde
Staten en Canada bracht. In een
aantal toespraken, die des te meer
opzien baarden omdat men als Brit
de partijpolitiek gewoonlijk binnen
de landsgrenzen bedrijft, gaf zij
haar visie op het maatschappelijk
gebeuren. Maggie Thatcher hief de
lofzang aan op het kapitalisme en
de vrije markteconomie en zei dat
iedereen het recht moet hebben om
ongelijk te zijn.
Margaret Thatcher applaudiseert voor de toespraak van oud-
opperrechter Lord Hailsham, een graag geziene gast op de con
gressen van de conservatieven.
Het congres, dat net als dat van
Labour in de westelijke badplaats
Blackpool werd gehouden, had ge
noeg om over te praten. De zitting
kabbelde echter zachtjes voort zon
der opzienbarende gebeurtenissen
totdat mevrouw Thatcher zelf op
het podium verscheen om de slotre
de te houden. In scherpe bewoor
dingen bond zij de strijd aan met
alles wat socialistisch is of er maar
naar riekt. Ze riep haar gehoor op
tot trots en vertrouwen en kreeg
iets van een moderne Jeanne d'Arc,
die Groot-Brittannië van de onder
gang moet redden.
Een staande ovatie van vijf minu
ten was haar deel en enthousiaste
lingen spraken al van 'de beste
rede sinds die van Winston Chur
chill in 1949'. Margaret Thatcher
was tot leidster gekroond. Dit bete
kent niet dat zij niets meer te
duchten heeft. De groep rond Ed
ward Heath kan het nog maar zeer
moeilijk verkroppen dat zij buiten
spel is gezet en belangrijke figuren
uit het linkerkamp zoals de. oud-
ministers Robert Carr, Nicholas
Scott en Ian Gilmour hébben on
langs binnen in de partij een 'Her-
vormingsgroep' opgericht.
Mevrouw Thatcher schijnt dit ge
vaar ook wel te zien. Zij heeft
tijdens het congres getracht deze
vleugel niet te zeer van zich te
vervreemden, ook al stond Heath
naast haar op het podium met een
lach als van de boer met de kies
pijn. Volgens hardnekkige geruch
ten wil zij Heath als schaduwminis-
ter van buitenlandse zaken opne
men in haar ploeg. Op deze manier
zou de oud-premier wat worden in
gepakt. Margaret heeft echter al
eens haar neus gestoten bij Heath
en zij zal meer zekerheid willen
voor zij een nieuwe 'verzoeningspo
ging' doet.
De derde- -partij van belang op het
Britse politieke toneel, de Liberale,
was enige tijd vóór de beide ande
ren bij elkaar geweest. De vreugde
was ver te zoeken. De partij slaagt
er door het voor haar zo onvoorde
lige kiesstelsel niet in een groepe
ring van belang te worden, die een
sleutelfunctie zou kunnen krijgen.
Ook al haalde men bij de jongste
verkiezingen ongeveer 20 procent
van het aantal stemmen, het aantal
zetels in het Lagerhuis is niet meer
dan 15 van de 635. Recente onder
zoeken hebben bovendien uitgewe
zen dat de Liberalen er wat uitlig-
gen bij de kiezers.
Binnen de partij begon zich dan
ook een groepering te roeren, die
stelde dat Jeremy Thorpe onvol
doende leiding geeft aan de libera
len. Partijbons Cyril Smith slaagde
er met moeite in de tegenstand
tegen Thorpe in te dammen en de
somber ogende aristocraat Thorpe
hield de touwtjes in handen, al
moet worden gezegd dat de ver
deeldheid binnen de Liberale gele
deren gematigd tegen radicaal
steeds ernstiger wordt
Het opmaken van de balans in de
drie partijen zal weinig invloed
hebben op de landspolltlek. Harold
Wilson en zijn Labourpartij zitten
op rozen nu links zich heeft inge
toomd en de vakbonden achter de
regeringspolitiek staan. De Conser
vatieven zullen het ongetwijfeld
best vinden dat zij nog even in de
oppositiebanken kunnen blijven
zitten. Men heeft nu de tijd om de
politieke uitgangspunten wat te
stroomlijnen en op zowel rechts als
centrum af te stemmen. Labour
kan bovendien traditioneel veel be
ter opschieten met de rakbonden
en zelfs binnen de conservatieve
partij is men beginnen in te zien
dat steun van deze belangengroep
in de huidige economische omstarv
digheden onontbeerlijk is.
George Wallace, de gouverneur van de Amerikaanse staat Alabama, heeft gisteren op zijn dertiendaagse reis
door West-Europa de Belgische hoofdstad Brussel aangedaan. Hij sprak hier onder meer met mr. Luns, de
secretaris-generaal van de NAVO, en generaal Alexander I^aig, de bevelhebber van de Amerikaanse troepen in
Europa. Op de foto: Wallace, in rolstoel, omringd door veiligheidsfunctionarissen.
KIEW (Reuter, UPI) De Franse president Giscard d'Estaing heeft gisteren laten doorschemeren
dat zijn besprekingen met de Sowjetrussische partijleider Bremjew om poli+ieke redenen tot vandaag
zijn uitgesteld. Hij liet echter ook blijken dat de problemen nu zijn opgelost.
De Sowjetrussische leider zegde
eergisteren eerst de gesprekken met
Giscard af en liet vervolgens ver
stek gaan op een balletvoorstelling
ter gelegenheid van zijn Franse
gast. Dit had tot gevolg dat er
veelvuldig werd gespeculeerd over
ruzie tussen de beide leiders en
over een plotselinge ziekte van
Breznjew.
Diplomatieke waarnemers opperden
ook de mogelijkheid van een belang
rijke bijeenkomst van de partij
top, temeer omdat de onderhande
lingen die de ministers Sauvagnar-
gues (buitenlandse zaken), Fourca-
de (financiën) en d'Ornano (indus
trie) met hun Sowjetrussische col
lega's zouden hebben gewoon door
gang vonden. De bijeenkomst van
de partijtop zou kunnen gaan over
de voorbereiding van het nieuw
vijfjarenplan 197-1980, waarbij er
moeilijkheden zouden zijn over de
deelneming van de verschillende
departementen en de plaats van de
economische samenwerking met
het buitenland.
Giscard zei gisteren tegen de ver
dat er vandaag een
Frans-Russisch document over po
litieke samenwerking al worden
ondertekend, waarin een aantal
nieuwe elementen van een ont-
spanningspolitiek staan. De ont
spanning is nu een blijvend oder-
deel va de Europee politiek, zo
voegde Giscard er aan toe. Eerder
op de dag hadden kringen rond de
president echter gewag gemaakt
van moeilijkheden bij het opstellen
van de tekst van het document. De
president zei in Kiew evenwel dat
men het over alle te tekenen docu
menten eens is.
STOCKHOLM (UPI) —Het Inter
nationaal instituut voor vredeson
derzoek SIPRI steunt de pogingen
van een aantal landen, napalm en
aanverwante verbrandingswapens
te verbieden,. 'Het enorme lijden
dat deze wapens veroorzaken, kan
onmogelijk gerechtvaardigd worden
met een beroep op militaire nood
zaak. 'In een aantal perioden van
de Vietnamese oorlog, aldus een
rapport van het SIPRI, werd de
meeste napalm overigens niet ge-
breuikt voor directe luchtsteun bij
militaire acties, maar kwam terecht
op het achterterrein, onder andere
op dorpen.
Napalm en de nu ontwikkelde 'che
mische vuurbollen' veroorzaken bij
overlevenden 'afschuwelijke ver
minkingen en littekens, die het de
'patiënt 'bijna onmogelijk maken
om een normaal leven te leiden',
schrijft het door het Zweedse par
lement opgerichte onafhankelijke
instituut. Later optredende gevol
gen zijn huldkanke;. en blijvende
schade aan longen, nieren en hart.
Amerika en zijn bondgenoten heb
ben in Indochina bijna 400.000 ton
napalm gebruikt. Het SIPRI noemt
dat een uitzonderlijk grote schaal
van toepassing.
NEWCASTLE, Zuid-Afrika (Reuter) Langs de stoffige we
gen tussen de zwarte dorpen en de blanke Zuidafrikaanse
stad, trekken duizenden mensen van het Zoeloe-volk moei
zaam van en naar hun werk voor sommigen is dat een
tocht van tegen de 50 kilometer.
Bussen met het opschrift 'slegs
vir swartes', in normale tijden
zo vol als een sardine-blikje,
maar nu zo goed als leeg, glijden
uitdagend langs de voortploete-
rende menigte.
'Azikhwel' (we gaan niet met de
bus) schreeuwen de zwarten en
de kreet echoot langs de rij.
'AsinamaU' (we hebben geen
geld). Ze boycotten de lokale
busonderneming vanwege een
prijsverhoging van ongeveer 17
cent per rit.
Hun protest is tegelijk een
schreeuw om hulp en een waar
schuwing dat de economische
crisis in Zuid-Afrika, zoals zo
veel In dit land van apartheid,
de zwarten veel harder treft dan
de blanken. In Newcastle, een
industriestad in het golvende
heuvelland van Natal, midden
tussen de goudvelden van Jo
hannesburg en de genoegens
van het strand van Durban, lijkt
de officiële blanke reactie op de
boycot verre van hoopgevend.
Kleine Afrikaanse ondernemin
gen, die autopools proberen te
organiseren van en naar de
zwarte nederzettingen, ontdek
ken dat de politie nu net dit
moment heeft uitgekozen om
steekproeven te houden om de
betrouwbaarheid van hun voer
tuigen te controleren. Honder
den gedeukte personenauto's en
vrachtwagens, volgepropt met
Afrikanen op weg naar hun
werk worden bij wegversperrin
gen tot stoppen gedwongen, na
gekeken en meestal onveilig be
vonden. De inzittenden stappen
uit en beginnen te lopen. Zelfs
taxi's (officieel gekendschetst
als tweede klas, hetgeen alleen
voor zwarten betekent) worden
van de weg gehaald. Zoals te
voorspellen, was er hier en daar
sprake van geweld.
Aanstekelijk
Onlusten in de zwarte nederzet
tingen Madadeni en Osizweni
hebben aan minstens twee men
sen hetleven gekost, terwijl er
velen gewond werden. De woede
is aanstekelijk. Ook zwarte' ar
beiders bij een groot ijzer- en
staalbedrijf, die op het terrein
van het bedrijf wonen en dus
geen bussen nodig hebben, kwa
men in opstand. Terwijl de boy
cot van de bussen de tweede
week inging, ondertekenden de
regering en de Industrie een
vrijwillige loon- en prijs-bevrie-
zing als onderdeel van een zes-
maandelijks versoberingspro
gramma om de inflatie tegen te
gaan.
In Madadeni, ongeveer 12 kilo
meter van Newcastle, wonen on
geveer 30.000 mensen. Gemid
deld wonen er in de vierkante,
volkomen uniforme huisjes met
vier kamers acht mensen.
Slechts één straat is verhard. Er
zijn volgens de Inwoners elf
scholen. De twee grote bierhal
len gingen ten onder bij de re
cente onlusten.
Osizweni. 24 kilometer van New
castle, is er veel slechter aan
toe. Hier wonen ongeveer 50.000
mensen, vaak in huizen met één
kamer. De bierhal is ook ver
woest. De politieke vertegen
woordiging geschiedt door mid
del van dorpsraden die aangewe
zen worden door het officiële
departement voor Bantoe-zaken.
Er zijn geen verkiezingen.
Maar het huren van een huls in
de nederzettingen is goedkoop,
minder dan ongeveer vijftien
gulden per maand voor een vier
kamerwoning. Verder wordt de
busdient zwaar gesubsidieërd.
Veel van de inwoners van de
nederzettingen leven beneden de
officiële armoedelijn. De uitga
ven voor de bus maken voor het
gemiddelde gezinshoofd in Osi
zweni ongeveer een vijfde van
zijn inkomen uit, en de busprij-
zen zijn de laatste twee jaar vier
maal zo hoog geworden.
Verborgen kosten
Het huidige streven bij zowel
bussen als treinen, is bedoeld als
poging de enorme subsidies op
het vervoer van Afrikanen te
verminderen. Deze kosten wor
den wel de 'verborgen kosten
van de apartheid' genoemd. De
subsidies komen voor uit heffin
gen op blanke lonen en uit be
lastingen.
Nationaal gezien is er weinig dat
er op wijst dat de Ionen van
zwarten en blanken dichter bij
elkaar komen te liggen. Blanken
in de mijnindustrie verdienen
bijvoorbeeld altijd nog acht keer
zo veel als zwarten. In de fabrie
ken, de bouw. en in de private
electrici te i'tsb edri j ven, verhou
den zich de lonen voor blanken
en zwarten als vijf staat tot één.
Wel is er de laatste tijd een
toenemende druk van de zijde
van de industrie en, nog niet zo
lang geleden, ook van de rege
ring om in ieder geval een deel
van de 'job-reservation' op te
heffen en een aantal beroepen
open te stellen voor geschoolde
Afrikanen. De blanke vakbon
den, en dan vooral die in de
belangrijke mijnbouw, zien dit
echter als een aantasting van
hun posities en bieden dan ook
grote tegenstand.
BUITENLAND TROUW/KWARTET
