Een op de vijf
gaat wel eens
naar 'genezer'
Voorlichting over onze voeding afgekraakt
Christelijk onderwijs acht de
vrijheid van onderwijs bedreigd
Drie zwaar gewapende
mannen vluchten voor
gewapende juwelier
Tom Mix
nmmentaar
Dit is de mens Dit is zijn leven
KIJK Dit is waar het om gaat
akantie in Spanje
Geneeskunde weet er niet goed weg mee
-jazekamp komt
horeca
et tegemoet
„Ik heb net'n Amro Spaarboekje bij ze
genomen. Ik zeg tegen m'n man: ik wil
ook eens serieus gaan sparen, ik ga een
spaarboekje nemen. Dus ik gelijk Fh"|
naar de Amro hier. Want als je 't IJÖJ
doet, moet je't ook goed doen. Goeie zet,hè?"
'Onvoldoende en verwarrend', zeggen drs. A. G. Fransen en prof. D. den Hartog
Per ongeluk
neergeschoten
Jongen beschoten
met een luchtbuks
JNDAG 13 OKTOBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
(ADVERTENTIE)
Ton Jacobs"(31 jaar) studeerde in '72 af als
landbouwkundig ingenieur. Scriptie:
de economie van Peru vóór en tijdens de
revolutie van de middenklasse.
In '66 Dominikaan geworden, leidt ir. Jacobs
nu samen met een groepje medebroeders
een landbouwvoorlichtingsprojekt in een
arme streek in Peru.
Waar hij de mensen leert zichzelf te helpen en
zo een goed bestaan op te bouwen in een
levende gemeenschap.
naar zijn film
vanavond om
tien voor tien
op KRO-tv
Ned. I.
Het is belangrijk, dat er nog mensen zijn
(missionarissen), die ons lastig blijven vallen
over het geluk en het recht van de mensen
ginds. Daarom brengt de KRO in de filmserie
"Mensen zonder grenzen" zes (van onze 7000)
missionarissen op de tv. Niet als "helden",
maar als mensen van vandaag. Die vanuit hun
religieuze inspiratie hun medemensen helpen.
Op weg naar een hoopvol samenleven waar
men niet leeft van brood alleen, maar waar dat
"brood" toch wel erg belangrijk is.
De serie "Mensen zonder grenzen" werd samen
met de hieronder genoemde organisaties voor
bereid. Dat Nederland zich mede-verantwoordelijk
weet voor zijn missionarissen, blijkt uit.de
belangstelling en de - onmisbare - steun
die deze organisaties krijgen. Ook van KRO
radio en televisie. Ook bij deze jubileum-aktie.
akli# Is een initiatief van de KRO samen mei de
isa, Mensen In Nood/Caritas, Miva, Pauselijke Missie-
en. Vaslenaklie en Week Nederlandse Missionaris.
MENSEN
ZONDER
GRENZEN
giro 1566Hilversum
oproep tot een toeristische boycot
Spanje zal wel niet zoveel effect
Jben. Wie het hele jaar in een
bmerdonkere fabriek zijn dagen
wil wel eens een veertien dagen
uc! en braden bij Torremolinos. Die
pioefte zal na de vertoning in
echt heus bij de meeste mensen
zijn weggenomen. En voorzover
zouden twijfelen, hebben de reis-
S^eau's ons inmiddels doen weten dat
t de kleine Spanjaard, die het toch
o zwaar heeft onder Franco, door
absentie getroffen zou worden,
je de meeste reisorganisatoren wil
iven, dan moet men juist erg veel
Spanje met vakantie gaan, tot
ist en versterking van de eenvou-
mensen langs de zonnekusten.
oe4nu, dit is een onware voorstelling
zaken. Het toerisme heeft het
36r imen van de arbeidende Spaanse
Diking nauwelijks doen stijgen. De
Dfflsten vloeiden vooral in de kas-
van grote ondernemingen, geld-
ïters, grootgrondbezitters en van
regering.
O ijn studie over dit onderwerp zegt
Amerikaanse hoogleraar Manuel
(The limits of economie
ijn wth in Spain) dat een kleine groep
kiers en industriëlen de Spaanse
lomie beheersen. Tussen hen en de
itgrondbezitters, die vooral politie-
ivloed hebben, bestaat een hechte
ntie. Deze groepen worden be
legd door een arbeidersbeweging,
ly steeds radicaler wordt.
topmensen in de economie staan
lirect contact met de leiding van
regeringsapparaat. Daar hebben
ipersoonlijke relaties en in vele
h Ilea bleken personen onderling
isselbaar. Wanneer de winsten uit
Ij toerisme iets zouden verminderen,
van opdrogen maar niet te spre-
dan zou de kern van de onder
kers in Spanje getroffen worden,
de kleine man in de eerste
ld
F! raard zullen deze topmensen,
hu positie verder bedreigd
0CLdt, hun druk op de bevolking
o« [roten. Doch er zijn tekenen dat
Ipanjaarden dit er voor over heb-
onder meer in de hoofdstad van
toerisme, Malaga,
de komende maanden voor de
da'issing komt te staan, waar hij de
intie zal doorbrengen, doet er
lijli-d aan, deze overwegingen bij zijn
e i uit te betrekken,
hes
r ei
Van onze redacteur wetenschappen
ZWOLLE Tussen tien en twintig procent van de Nederlandse g
bevolking gaat wel eens naar een niet-erkende genezer een krui-
dendokter, magnetiseur of wat dan ook. De 'officiële' geneeskunde "T T 1 in-tt
weet daar niet goed weg mee, vooral omdat deze stroom voor een V GI*lTUllZ6li LOGli Gil liU.
belangrijk deel terecht aan eigen falen kan worden toegeschreven.
iï
trei
een verslaggever
HAAG Staatssecretaris Ha-
tmp (economische zaken) is
ingegaan op de verzoeken van
horeca om de btw op dranken
ig te brengen van zestien naar
1 procent en de voorgestelde ac-
k® sverhoging op gedistilleerd en
per 1 januari 1976 ongedaan
Jnaken.
4nJeen brief aan de nationale bond
ondernemers in het horecabe-
Jf schrijft de staatssecretaris 'al-
^kjbegrip' te hebben dat de horeca
aangekondigde lastenverzwaring
Jijst. Hij kan op het eventueel
edaan maken van de accijns-
hoging echter niet Ingaan, mede
iat de opbrengsten van btw en
jnzen deel uitmaken van een
al uiterst gecompliceerd dek-
iplan van de regering,
de brief, die een antwoord is op
overleg dat op 25 september
d gevoerd tussen de staatssecre-
en delegaties uit de horecawe-
zegt de staatssecretaris dat de
Itie van de horecabedrijven hem
zorgen baart. Hij tracht dan
zoveel mogelijk daadwerkelijke
bj|P te geven, zoals door de inmid-
in werking getreden regeling
n e r overheidsbijdragen in de aan-
tosten van sanitaire accommo-
ter.le en brandveiligheidsvoorzie-
aalsen, alsmede door rentefacilitei-
zo schrijft hij.
oeïi
Se? 'et. maar op. Ellen
zich met parfum aan het
Opuiten.'
Het probleem wordt bij voorkeur
genegeerd. Maar de overkoepelende
artsenorganisatie KNMG heeft op
haar jaarilijkste congres zaterdag in
Zwolle, een behoedzame verkenning
gewaagd onder de titel 'De genees
kunde en haar randgebieden.'
Voor zover een verkenning ook een
gedachtenwlsselong inhoudt, is dat
grotendeels mislukt. In de sectie
vergadering over acupunctuur (de
Chinese naald prlktechniekbleek
daar geen tijd voor over te blijven,
in de sectie over antroposofische
geneeskunde was het zelfs niet eens
de bedoeling: daar werd alleen
maar informatie verschaft.
Toetsing
De derde sectie, over homeopathie,
leverde een concreet resultaat. De
homeopaten, aangevoerd door de
Amsterdamse privaatdocent Van 't
Riet, zegden medewerking toe aan
een wetenschappelijke toetsing van
hun resultaten. Principieel bleef
ook daar de situatie uitzichtloos.
Dokter Van 't Riet zette het
systeem uiteen hoe ziekteverschijn
selen homeopathisch aangepakt wor
den met minieme hoeveelheden
van een geneesmiddel dat in grote
re doses juist diezelfde verschijnse
len veroorzaakt.
En de Leidse farmacoloog prof. dr.
E. L. Noach demonstreerde dat dat
systeem wetenschappelijk en lo -
gisch volstrekt in de lucht hangt,
wat niet betekende dat het in de
praktijk niet soms verrassend goed
zou werken. Discussie ls bij een
dergelijke stand van zaken ook niet
goed mogelijk. Maar de resultaten
zullen dus nu systematisch worden
bekeken.
De beperkte keuze van in Zwolle
behandelde randgebieden was on
der andere bepaald door de om
standigheid dat op deze drie terrei
nen wel erkende artsen werkzaam
waren, zij het dat ze zich weinig
bezighouden met wat ze op de uni
versiteit hebben geleerd. Men kon
deze verkenningen uitvoeren in ei
gen kring, zonder al te omstreden
figuren te laten optreden
Pijnbestrijding
De enige niet-medicus was de Bel
gische acupuncturist Struelens, die
ook in Nederland heeft gewerkt, zij
het steeds onder medisch toezicht
en verantwoordelijkheid. Dat acu
punctuur als pijnbestrijding werkt,
staat vast. Er werd een indrukwek
kende demonstratiefidm gedraaid
van een amandeloperatie bij een
medisch student in Rotterdam
Maar het toepassingsgebied bij ope
raties zal zeer beperkt blijven,
meende ook Struelens zelf. De Chi
nese filosofie achter de acupunc
tuur, niet alleen voor pijnbestrij
ding maar voor de totale genees
kunde, bleef voor de buitenstaander
ook na de uiteenzetting van J. D.
van Buren volstrekt duister. Wel
kon de Amsterdamse prof. dr. P. E.
Voorhoeve voor acupunctuur als
pijnbestrijding wat openingen vin
den in de 'officiële' wetenschappe
lijke theorie over pijn. Dat ook die
moderne theorie het verschijnsel
pijn nog niet helemaal kan begrij
pen, maakt zulke openingen er in
ieder geval niet kleiner op.
In de antroposofische sectie ging
het bewust niet om confrontatie
maar om uiteenzettingen. De aan
hangers willen de mens als geheel
zien en bij ziekte het kennelijk
verstoorde evenwicht tussen de on
derdelen helpen herstellen. Wat
men zich daar praktisch bij moet
voorstellen, kwam niet duidelijk uit
de verf.
Buiten verzekering
De randgebieden van de genees
kunde vallen niet alleen buiten het
uiversitaire onderwijs (op Van
'tRiet als privaatdocent na), maar
book buiten de sociale verzekering.
Beide verschijnselen moeten nu
maar eens afgelopen zijn, vond
WD-Kamerlid dr. K. van Dijk in
een klassiek-liberaal betoog. Hijzelf
was overigens in een randgebied
probaat van zijn ischias af geholpen.
Zowel het betoog als het voorbeeld
leverden hem weinig sympathie op
van prof. dr. A. de Froe, die het
congres sloot met een 'filosofische
nabeschouwing.' Het uitoefenen van
de geneeskunst is in Nederland vol
strekt vrij, zei De Froe. Iedereen
mag het doen, en moet het soms
zelfs (bijvoorbeeld na een half ver
dronken iemand uit het water te
hebben gehaald). Er is maar één
Contrasten in vervoer. Dat was het motto dat de stichting 'Paard en Koets'
een optocht van de meest uiteenlopende vervoermiddelen in Amsterdam
meegaf. Op de foto: een oude verhuiswagen, bespannen met drie paarden,
en daarachter een moderne verhuisauto.
beperking: wie er zijn beroep van
wil maken, moet een diploma heb
ben. En zo moet het, ter bescher
ming van de patiënt maar liever
blijven.
En wat die ischias betreft, zo zijn
er honderden verhalen. En er zijn
ook honderden verhalen van mis
lukkingen. De geneeskunde heeft
zich ontwikkeld door zulke verhalen
met dergelijke methoden te onder
zoeken en in behoorlijke statistie
ken te toetsen, en dat is ook de
manier om verder te komen.
'De' geneeskunde, aldus prof. De
Froe, omvat alles wat zieke mensen
blijkt te helpen, onafhankelijk van
de vraag of we begrijpen waaróm
het helpt. 'Niemand heeft daarvan
ooit de grens aangegeven, en aan
zo iemand hebben we ook geen
behoefte.' Waarom bepaalde dingen
helpen, is niet alleen in de 'randge
bieden' onduidelijk, maar in heel
wat onderdelen van 'de' geneeskun
de ook. Wat de discussie met de
mensen uit de randgebieden zo on
mogelijk maakt, is dat achter hun
systemen vaak een theorie staat
met een kern van onaantastbaar
geworden geloof.
GIETHOORN De 72-Jarige T.
Schipper uit Giethoorn is zaterdag
uit een appelboom gevallen en over
leden. De bejaarde man was aan het
oogsten. Hij had bij de val onder
meer een schedelbasisfractuur opge
lopen.
Van een verslaggever
AMSTERDAM De 58-jarige juwelier A. M. A. Grimmon
uit de Kalverstraat in Amsterdam, heeft zaterdagmiddag drie
gewapende overvallers op de vlucht gejaagd door naar zijn
eigen automatisch pistool te grijpen dat schietklaar onder de
toonbank lag.
De drie mannen zijn gevlucht,
hoewel ze het wapen uit de han
den van de juwelier gristen
voordat er geschoten werd. Hun
verrassingseffect was echter ver
loren gegaan. De overval ging te
lang duren, en ze namen de
vlucht.
De heer Grimmon raakte in ge
vecht met de drie overvallers.
Tijdens de worsteling wist hij
het pistool te pakken maar dat
werd hem afgepakt. Het drietal
is er vandoor gegaan met als
buit alleen het automatische wa
pen. Bij hun overhaaste vlucht
lieten ze een tas in de winkel
achter waarin zich nog een gela
den geweer met verkorte kolf
bevond.
Het drietal verdween door een
van de stegen van de Kalver
straat naar het Roikin. Daar
stond een gestolen Sim ca, waar
in ze wisten te verdwijnen. De
wagen is korte tijd later terug
gevonden op de Gramburgwal.
Volgens ooggetuigen had een
van de overvallers een nylon
kous over het hoofd getrokken.
De andere zou een karabijn met
afgezaagde loop in de aanslag
hebben gehad waarmeee hij de
heer Grimmon bedreigde. Maar
de laatste liet zich niet intimi
deren. waarna het gevecht ont
stond.
Ondanks een onmiddellijk gesla
gen alarm, slaagdien de surveil
lance-auto's van de politie er
niet in de daders op te sporen.
Van onze onderwijsredactie
UTRECHT De minister van onderwijs zal er goed aan doen de
vrijheid van onderwijs niet teveel vanuit de actualiteit te inter
preteren, maar de vormgeving van hetgeen hij maatschappelijk
noodzakelijk acht, eerder moeten enten op het grondwettelijk recht
dat na honderd jaar zware strijd als een historische verworven
heid is verkregen.
Aldus het OHU-Kamerlid drs. Van
Leijenhorst zaterdag op de jaarver
gadering van de Vereniging voor
(ADVERTENTIE)
protestants-christelijke kleuter- en
basisonderwijs in Utrecht. Discus
sieonderwerp van deze vergadering,
die door minister Van Kemenade
van onderwijs werd bijgewoond,
van 'waarheen met ons christelijk
onderwijs?'. De Kamerleden Van
Leijenhorst en Hermes (KVP) leid
den de discussie In. Drs. Van Leij
enhorst zei dat het christelijk on
derwijs naar binnen en naar buiten
toe een gevecht moet leveren. Al
lerlei maatregelen van de overheid
kunnen een bedreiging vormen
voor de christelijke school. De in
breng van het bijzonder onderwijs
zal meer dan tot nu toe gebeurt
serieus genomen moeten worsen.
Daarnaast moet de regering eens
royaal over de brug komen om het
de landelijke onderwijsorganisaties
mogelijk te maken hun eigen ach
terban op gepaste wijze te vertegen
woordigen. De stortvloed van nota's
vraagt veel studie en tijd en daar
voor ontbreekt mankracht en geld.
Een andere bedreiging is de aange
kondigde verhoging van de stich
tingsnormen, waardoor het een
utopie wordt om in nieuwbouwwij
ken christelijke scholen te stichten.
Bedreigd
Van binnenuit wordt het christelijk
onderwijs bedreigd omdat tot dus
ver te weinig aandacht besteed is
aan de vraag 'wal is en wat wil het
christelijk onderwijs?'. De betrok
kenheid met het christelijk onder
wijs moet groter worden en over de
inhoud van het onderwijs moet veel
meer nagedacht worden, aldus drs.
Van Leijenhorst. Op dit terrein is
de christelijke school lelijk tekort
geschoten. Er is werk aan de win
kel om op alle terreinen het chris
telijk onderwijs reëel gestalte te
geven en misschien moet de tweede
schoolstrijd vooral hier gestreden
worden.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAG De voorlichting over onze voeding is onvoldoende en vaak verwar
rend (van de kant van de pers). Tot deze conclusie kwamen zaterdag enkele spre
kers op het door het Nederlands Zuivelbureau georganiseerde congres 'Voeding
en Gezondheid'.
Drs. A. G. Fransen, directri
ce van de Consumenten
bond, constateerde dat Ne
derland niet bepaald voorop
loopt met wettelijke regelin
gen, die de informatie aan
de consument garanderen.
Prof. dr. D. den Hartog,
voorzitter van de Voedings
raad, spuwde zijn gal over
de pers. Hij noemde als
voorbeelden van misleidende
voorlichting de volgende
uitspraken: 'Yoghurt is kan
kerverwekkend, meervoudig
onverzadigde vetzuren zijn
kankerverwekkend, melk is
schadelijk vanwege zijn lac
tose, vitamine C helpt tegen
verkoudheid enz. De voor
lichting moet hiertegen op
boksen en de gelanceerde
uitspraken tot normale pro
porties terugbrengen,' aldus
prof. Den Hartog.
Hij gaf ook de reclame een
veeg uit de pan: 'De recla
me doet er vaak een schepje
bovenop met overdrijving
als 'melk moet', 'suiker
maakt slank', hele of halve
onwaarheden en de arme
leek weet niet wat te doen
of te denken. Reclame
wordt over het algemeen
wel kritisch bezien en in
zekere mate gewantrouwd
artikelen worden vaak als
waar aangenomen (als het
niet waar ls, zouden ze het
toch niet mogen drukken, is
de reactie van het publiek).'
Gelaten
De professor vervolgde: 'On
rijpe artikelen, reclame en
antireclame (de schadelijk
heid van een voedingsmid
del vin een artikel) en voor
lichting tezamen kunnen zo
danig verwarrend werken
dat er een soort gelaten
stemming ontstaat, die
maakt dat een gewenst ge-
drags-(voedings) patroon
van de consument daardoor
niet gewijzigd wordt. Zeker
niet als ook nog huisarts,
consultatiebureau-arts en
specialist tegengestelde me
ningen op het gebied van de
voeding verkondigen.'
Professor Den Hartog had
vastgesteld dat bij discussie
groepen van hulsvrouwen,
die hij had mogen leiden
het bovenstaande steeds
naar voren kwam. Tijd
schriften als de Consumen
tengids en Koopkracht acht
te hij echter betrouwbaar en
prees hij als 'sterk corrige
rende' krachten.
Mej. Franssen, directrice
van de Consumentenbond,
merkte op dat uit onderzoek
is gebleken, dat het voe
dingspatroon afhankelijk is
van de gezinssituatiem 'Ge
zinnen bijvoorbeeld met.in
tellectuele werkende moe
ders, blijken vaak maar wat
aan te rommelen met de
voeding. De kinderen krij
gen vaak 's avonds geld voor
snacks of voor de Chinees',
aldus drs. Franssen.
Zij zei vervolgens: 'Ons hui
dig onderwijs is er niet op
gericht jongemensen op te
leiden voor hun rol als con
sument. Alleen in het huis-
houdonderwijs voor meisjes
wordt aandacht gegeven aan
het leren beoordelen en kie
zen van hetgeen men in
koopt en met name de kwa
liteit van de voeding komt
daar uitvoerig ter sprake.
Dit onderwijs echter bereikt
slechts dertig procent van
de vrouwelijke jeugd. Van
alle anderen, meisjes zowel
Drs. A. G. Fransen
als jongens, kan gezegd
worden dat hun gedrag als
consument zich ontwikkelt
vrijwel zonder formele scho
ling, en slechts op grond
van de ervaring die zij thuis
of elders In de praktijk van
het dagelijkse leven opdoen'.
De omvang van de voorlich
ting van het Voorlichtings
bureau voor de Voeding
noemde zij onvoldoende,
omdat deze 'in geen verhou
ding staat tot de vele tegen
gesteld werkende krachten
in de reclame.' 'Inperking
van de reclame voor pro-
dukten die, gezien hun
plaats in het voedselpakket
van de reclame-doelgroep,
gevaarlijk voor de gezond
heid kunnen zijn, lijkt me
in combinatie met een ster
ke intensivering van de
voorzichtig noodzakelijk.
Het verbieden van gezon-
heidsclaims en gezondheids-
suggesties voor levensmidde
len is daarnaast gewenst',
besloot mej. Franssen.
Het KVP-Kamerlid Hermes ging
met name in op het stimulerings
beleid. Hij waarschuwde ervoor dat
(SBD) zich met zaken gaan bezig
houden waar het onderwijs niets
mee te maken heeft, zoals de gezin
de schoolbegeleidingsdiensten
mee te maken heeft, zoals de gezins
omstandigheden van ouders. Een
SBD moet dienstverlenend zijn en
niet beleidsbepalend. Het doel van
stimulering moet zijn de leerkrach
ten zo deskundig te maken dat ze
straks zelf onderwijsvernieuwingen
kunnen uitvoeren.
Minister Van Kemenade zei in een
korte toespraak te hopen dat de
contourennota waarin hij een on
derwijsbeleid op langere termijn
heeft geschetst, door iedereen gele
zen wordt, niet alleen door onder
wijsmensen op bestuurlijk niveau,
maar door alle leerkrachten en ou
ders. Hij vertelde dat tot nu toe
meer dan de helft van de extra
leerkrachten die in het kader van
zijn stimuleringsbeleid aan de
scholen zijn toegewezen, wordt ge
bruikt om de klassen te verkleinen.
Een derde van de extra leerkrach
ten wordt voor specifieke steun,
zoals remedial teaching gebruikt.
En Van Kemenade vond dat dit
soort hulp onderwijskundig eigen
lijk zinvoller was en meer effect
sorteerde dan het verkleinen van
de klassen.
ROTTERDAM De 19-jarige H. J.
Mevburg uit Rotterdam is in een
bar aan de 's-Gravendijkwal per
ongeluk neergeschoten. Hij werd ge
troffen door een kogel toen een
andere bezoeker van de bar onvoor
zichtig met een pistool manipuleer
de. Het slachtoffer is geopereerd in
het Dijkzigtziekenhuis en is thans
buiten levensgevaar. De man die
schoot is gearresteerd.
ROTTERDAM De 14-jarige Jan
Soetens uit Rotterdam is slacht
offer geworden van een schutter die
met een luchtbuks schoot. De jongen
werd op de Kanaal weg getroffen
door een kogeltje van een wind
buks. Hij voelde een stekende pijn
in zijn borst en zag bloed door zijn
kleren komen.
De Jongen heeft toen aan voorbij
gangers gevraagd of ze hem naar
het Sophia kinderziekenhuis wilden
brengen. Daar heeft men de jongen
geopereerd. Er was een bukskogeltje
de borstkas binnengedrongen.
De jongen maakte het gisteravond
redelijk goed. De politie heeft de
schutter nog niet kunnen opsporen.
(ADVERTENTIE)
'n TIC-JE BETER
DU8BELE
JENEVER
50% besparing I ifc
'U gebruik i imrrietfi maar de
b#lf tlecD half borrelglaasje)
en .maakt dus 2x zoveel
longdrink'; uit een fles.
Dal betekent:perlongdrink
50% besparing in geld en
in alcohol-gebruik.
Twee nieuwe
producten.
