Medewerking regering
bouw Zuidafrikaanse
kernenergiecentrales
Otrivin
Neus verstopt?
Neem uzelf niet
bij de neus.
Motie over Neptune-vervanging verworpen
'Gedurende 5 jaar
geen loonstijging'
Minder interesse
foor Spanje-reizen
Teveel aandacht voor het
huisvesten van jongeren
in nota van Van Dam
Sluit uw camera niet op!
Anti-apartheidsbeweging Nederland
Prof. dr. Hans van den Doel
Wijntuin en Lachmon
„Een pure
rechtdoorzee
baai, zo is dat."
Regering moet in nota alsnog eventuele bezuinigingen aangeven
Coopvaert.
Pijptabak voor
professionals.
1,80®
Schmelzer verkiest
coalitie CDA-PvdA
Vrouw verongelukt
MERDAG 11 OKTOBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
AMSTERDAM Volgens de Anti-Apartheids weging Nederland (AABN) heeft de regering al in
ugustus j.l. een exportvergunning en kredietgarantie verstrekt aan een groep Nederlandse bedrij
nen, die willen deelnemen in de bouw van twee kernenergie-centrales voor Zuid-Afrika.
ilomenteel zou er echter onenigheid zijn ontstaan tussen premier Den Uyl en minister Pronk ener-
iijds en de rest van het kabinet anderzijds over verdergaande faciliteiten, die de Nederlandse combi-
ïatie van bedrijven van de regering vraagt, aldus de AABN.
^Behalve de toestemming tot uitvoer
de kredietgarantie verlangt de
^combinatie ook van de regering,
ardat zij bet bestaande export-finan-
1 %lerings a rr a n g em ent uitbreidt en
bf aanpast. Uitbreidt, omdat de om-
w vang van de huidige faciliteit on-
oo voldoende is om het project in
-^Zuid-Afrika te dekken en een aan
lassing, omdat het arrangement tot
,utnu toe alleen betrekking had op
•en ïafinanciering, terwijl de combina-
b ie van bedrijven nu voorfinancie
rt1 ring wenst.
depe Nederlandse combinatie vormt
bf amen met General Electric (VS)
ïgt en Brown-Boveri (Zwitserland) een
di consortium, dat met een Franse en
en WestdiuLtse groep naar de Zuld-
va Afrikaanse order dingt. Het Neder
landse aandeel in de groep bestaat
nomiet alleen uit Rijn-Schelde-Verol-
(2ïoals eerder werd bericht),
jmaar ook uit Ver. Bedrijven Brede-
o en Comprimo.
d2{De laatste is een Ingenieursbureau,
eeldat o.a. actief is op het gebied van
nejde kernenergie. Aandeelhouders in
eejcomprimo zijn: opnieuw Rijn-
ie: Schelde-Verolme, Steenikolen-Han-
no iels Vereniging, VMF, Shell en
301 Jhemico. Dit Nederlandse consorti-
3fum zal onder de naam Benuco een
iigen juridische vorm krijgen, aldus
de AABN.
■T)'e AABN maakt verder bekend, dat
met de Zuidafrikaanse order een
bedrag is gemoeid van 2,5 miljard
gulden. Het Nederlandse aandeel
daarin is 950 miljoen. De prijzen
zijn in 1974 vastgesteld en de
AABN acht het reëel, dat deze be
dragen gedurende de looptijd van
de leverantie (15 tot 17 jaar) met
40 procent zullen worden verhoogd.
Op grond van verschillende docu
menten meent de AABN te kunnen
aantonen dat het eerste verzoek
van Benuco om een uitvoervergun
ning en een kredietgarantie in de
ministerraadsvergadering in de
herfst van 1974 is afgewezen. Ech
ter, bij een volgende behandeling
ln de ministerraad werd opeens wel
toestemming verleend, mits aan de
voorwaarde werd voldaan, dat de
op Nederland rustende verplichtin
gen, voortvloeiend uit het Non-Pro-
liferatie Verdrag (tegen de ver
spreiding van kernwapens) zouden
kunnen worden nagekomen.
Ondanks de onenigheid in het ka
binet over de verdergaande facili
teiten, maar gezien de zeer welwil
lende houding van de betrokken
drie ministeries (Financiën, Econo
mische Zaken en Buitenlandse Za
ken) vreest de AABN dat de facili
teiten zullen worden verleend als
de order wordt gegund aan het
consortium General Electric,
Brown-Boveri en Benuco.
Op verzoek van het Afrikaanse Na
tionale Congres (ANC), de verbo
den oppositiepartij in Zuid-Afrika,
heeft de AABN zijn informatie
openbaar gemaakt, Het ANC pro
testeert dan ook ten sterkste tegen
de verleende goedkeuringen door de
Nederlandse regering. Zij stelt, dat
de geloofwaardigheid van de Neder
landse regering voor wat betreft
haar standpunt van oppositie tegen
de Apartheid, ernstig zal zijn aan
getast, indien de genomen beslui
ten niet worden herzien.
De AABN voegt hieraan toe. dat
Zuid-Afrika bij levering van de
twee kerncentrales en gezien de
innige samenwerking op wéten-
schappelijk en technologisch gebied
met West-Duiitsland tegen 1982-83
in staat zal zijn zelf uranium te
verrijken. De vervaardiging van
kernswapens is dan een betrekke
lijk eenvoudige stap.
Levering van de zogenaamde vreed
zame techniek door o.a. Nederland
se bedrijven zal Zuid-Afrika op
atoom-gebied onafhankelijk maken
van het buitenland, waardoor het
bewind ln Pretoria minder kwets
baar wordt voor Buitenlandse druk?
om haar politiek ten opzichte van
de zwarte bevolking te wijzigen,
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Prof. dr. Hans van den Doel, vroeger Tweede
Kamerlid van de PvdA, tegenwoordig hoogleraar aan de Am
sterdamse Gemeentelijke Universiteit, meent dat gedurende
minstens vijf jaar de lonen en salarissen niet zouden mogen
stijgen.
In radio-uitzendingen van de
KRO en de VPRO zei Van den
Doel gisterenavond in een reac
tie op de algemene beschouwin
gen van de Tweede Kamer, dat
de O-lijn voor 1 jaar een druppel
op de gloeiende plaat is in de
strijd tegen de werkloosheid. Hij
erkende, dat een vijf jaar duren
de nullijn niet is te verkopen
aan de vakbeweging, want, aldus
prof. Van den Doel, die komt
alleen maar op voor de lonen.
Zijn 'fundamentele kritiek' op
het kabinetsbeleid was dan ook
dat het alleen maar wil 'wat te
verkopen is aan de vakbewe
ging'.
Van den Doel was enthousiast
over het i^dee van KVP-fractie-
leider mr. F. H. J. J. Andriessen
die heeft geopperd volgend jaar
een lage prijscompensatie in
centen aan iedereen te geven.
Hij zei dat deze suggestie gaat in
de richting van een socialistisch
beleid en hij toonde zich er te
leurgesteld over dat het kabinet
en de PvdA-fractie dn de Tweede
Kamer er zo negatief op hebben
gereageerd.
Over de opmerkingen van PvdA-
leider drs. E. van Thljn over de
macht van de multd-naitionals
oordeelde Van den Doel zuinig
jes: Hij zei dat de macht van de
Internationale ondernemingen
in Nederland niets met de werk-
Prof. Hans van der Doel
loosheid te maken heeft. Uit een
onderzoek van de Amsterdamse
universiteit is volgens Van den
Doel gebleken dat de vier grote
multinationals die in Nederland
opereren, hier slechts vier pro
cent van de werkgelegenheid
voor hun rekening nemen.
(ADVERTENTIE)
[an een onzer verslaggevers
AbJImSTERDAM/ROTTERDAM In verband met de politieke toe-
|tand in Spanje heeft de Holland International-reisgroep besloten
ot nader order geen advertenties voor Spanje-reizen meer te
?0ilaatsen. Tot deze groep behoren onder meer FIT, Centouri en De
Magneet. De reisorganisaties blijven echter wel voor Spanje boe
ken. Wat de boekingen betreft is gisteren bekend geworden dat bij
k ie reisbureaus gemiddeld èen daling wordt geconstateerd van
wlntig a dertig procent vergeleken bij de winterperiode van vorig
aar.
anti-Spaanse betogingen en de on
zekere situatie in dat land, heeft
nog weinig invloed op de financiële
situatie van de reisbureaus. Als de
ze daling zich echter blijft voort
zetten, zal dit voor de reisorganisa-
toren wel catastrofale gevolgen
hebben. De hotels en de vliegtuigen
zijn voor het seizoen '76 al besteld
en betaald en de nieuwe folders
zijn al gedrukt.
Christoffel Reizen zou een van de
meest gedupeerden worden als de
daling zich niet alleen gaat beper
ken tot het winterseizoen. Dit reis
bureau met 110.000 boekingen per
jaar steunt voor ongeveer de helft
op de reizen naar Spanje. Christof
fel Reizen meldt momenteel een
daling van de Spanje-reizen van
vijftig procent.
De reisorganisaties hebben geen
meldingen ontvangen van vakan
tiegangers, die in moeilijkheden
zijn gekomen.
Wel in moeilijkheden kwam on
langs een Nederlander, die in een
handgemeen verwikkeld raakte met
de schoonzoon van Franco. De
man. afkomstig uit Haarlem, is in
middels na het betalen van de
borgsom toch op vrije voeten ge
steld.
RITA
en n hoeft de deur niet
open te houden voor mij.'
AMSTERDAM De Nota huisvesting alleenstaanden en tweeper
soonshuishoudens van staatssecretaris Van Dam is teveel gericht
op het huisvesten van jongeren en besteedt te weinig aandacht aan
andere groepen in de samenleving, die moeilijk voor woningtoewij
zing in aanmerking komen, zoals bijvoorbeeld oudere alleenstaan
den, samenwonenden en buitenlandse werknemers.
Dit is de voornaamste kritiek van
de verenigingen landelijk overleg
bijzondere huisvesting en landelijke
'Bij sommige reisorganisaties wordt
elfs voor de helft minder geboekt.
)e mensen, die hun reeds geboekte
eizen naar Spanje annuleren zijn
chter gering in aantal. Deze cij-
Jers blijken uit een overzicht van
Met aantal hoekingen van de afge
lopen twee weken.
Jog weinig invloed
)eze daling, een gevolg van de
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
Vakantie voorbij, camera de kast in?
Zonde van al die andere mooie, fijne, kleurrijke momenten.
Een Kodak filmpje hoort erbij.
De kleuren uit het gele doosje. Om nooit te vergeten.
Otrivin helpt direkt.
Even druppelen en u kupt
weer vrij ademhalen.
Otrivin prikkelt niet en
werkt urenlang.
Gezwollen neusslijm-
vliezen slinken.
U hebt een fijne neus
voor Otrivin.
verkrijgbaar bij apotheker en drogist1
als handige spray óf druppelflacon.
federatie bijzondere huisvesting
(ruim vijftig aangesloten instellin
gen) op de 'Nota-Van Dam', die op
4 november in de Tweede Kamer
zal worden behandeld.
De verenigingen zijn enerzijds blij
met het verschijnen van de nota,
omdat ze het recht erkent op
woonruimte voor iedereen vanaf 18
jaar.
Maar anderzijds betreurt men het,
dat de nota slechts de bouw van
kleine éénkamerwoningen bevor
dert, waarmee alleen jongeren ge
holpen zullen zijn. De nota dient
daarom volgens de verenigingen te
worden uitgebreid met een ruimer
toewijzings- en bouwdifferentiatie-
beleid (meer soorten kleine wonin
gen).
De beide verenigingen hebben be
cijferd dat de Nederlandse bevol
king binnen niet al te lange tijd
nog maar voor 35 procent uit ge
zinnen met kinderen zal bestaan.
De overige 65 procent zal dan uit
alleenstaanden en z.g. tweeper
soons-huishoudens bestaan. Wat nu
nog 'bijzondere' groepen zijn, zo
constateert men, zal dan in feite
een bevolkingsmeerderheid zijn.
Daarom zal het accent op de bouw
van eengezinswoningen ook moeten
verschuiven naar het bouwen van
meerdere soorten kleine en goedko
pere woningen, geïntegreerd in alle
mogelijke buurten, zodat concen
traties worden voorkomen. Met het
oog hierop vinden de beide vereni
gingen de 40.000 woningen voor
alleenstaanden, die de nota beoogt,
'een druppel op een goeiende plaat'.
Vervolg van pagina 1.
tenaren naar de VS afreizen om te
proberen vervangend zaaigoed te
kopen.
Dreiging gaat er ook uit van de
berichten over wapendiefstallen in
Paramaribo. Tot zelfs uit de maga
zijnen van de Tris (de troepen
macht in Suriname) zijn een aan
tal automatische wapens gestolen.
In deze sfeer moet ook begrepen
worden de open brief die zes Suri-
namers (twee van javaanse, twee
van creoolse, en twee van hindo-
staanse afkomst) naar de Neder
landse premier Den Uyl hebben ge
schreven en waarin zij 'als Neder
landers' zich het recht voorbehou
den te worden geëvacueerd als het
onverhoopt mocht komen tot een
eenzijdige uitroeping van de onaf
hankelijkheid door de regering-Ar-,'
ton.
Als illustratie van hun vrees over
de toekomstige ontwikkeling ver
wijzen de briefschrijvers naar -de
uiterst negatieve reactie die Harold
Braam, één van de regeringswoord
voerders in Paramaribo enige-Wé
ken geleden heeft gegeven 0$ het
bericht dat het comité christelijke
kerken onder voorzitterschap van
de r.k. bisschop van Paramaribo»,
mgr. A. Zichem wilde berpiddelen-
in de politieke moeilijkheden.
Deze reaqtie was zo kras en ook zo-:
duidelijk tegen de kerken en heli
christendom zelf gericht, dat dei-
briefschrijver zich bezorgd tonen
over de toekomstige ontwikkelingen.
mede omdat tot nu toe niemand'
namens de regering zich van deze[
uitlatingen beeft gedistantieerd. i
(ADVERTENTIE)
hartverovcrcnd
kijk-en leesboek
voor ieder die
van poezen houdt
alle foto's in kleurendruk
tijdelijk slechts
f gebonden
na 31-12-1975 f27,50
voorraad beperkt, dus snel
naar de boekhandel
Van onze parlementsredactie
DÉN HAAG De AR-fracie heeft de strijd om de Neptune-ver vanging voorlo
pig verloren. De Kamer stemde gisternacht, aan het eind van het debat over het
beleid voor 1976, met geringe meerderheid tegen een door de AR gesteunde mo
tie-Wiegel (VVD)Daarin werd op extra geld voor defensie aangedrongen om de
Neptunes langer in de lucht te houden en alvast met de vervanging te begin
nen.
Voor de motie s terpden
VVD, AR, CHU, DS'70, drie
KVP-kamerleden en de klei
ne rechtse partijen. Premier
Den Uyl had aangekondigd
dat de vervanging bestu
deerd zou worden in het ka
der van een studie over toe
komstige defensiebezuini
gingen. In afwachting van
die studie worden de Neptu
nes niet per 1 januari uit
dienst gesteld.
De extra uitgaven (21 mil
joen) daarvoor zullen bin
nen de defensiebegroting
worden opgevangen. Rege
ring en kamermeerderheid
vonden het onzin geld voor
de vervanging te reserveren
zolang die vervanging niet
zeker is. Zoals bekend zoekt
minister Vredeling naar een
tussenoplossing door over
neming van gebruikte West-
Duitse Atlantique-vliegtul-
gen.
Regering en Kamer gingen
wel akkoord met een motie
van aantjes (AR) om met
het parlement vooroverleg
te plegen over de toekomsti
ge defensiebezuinigingen. De
Kamer verwierp moties van
Wiegel (VVD) en Bakker
(CPN) voor respectievelijk
drastische verhoging en ver
laging van de defensie-uit
gaven.
Februari-nota
Aangenomen werd de KVP-
ARP-motie over eventuele
bezuinigingen in de uitga
ven voor 1976. De motie
vraagt de regering om In de
komende 'februari-nota'
over omvangrijke ombuigin
gen in de uitgavengroei van
de overheid na volgend jaar,
ook al aan te geven 'In hoe
verre nog in de begroting
voor 1976' bezuinigingen
kunnen worden doorgevoerd.
De regering verzette ich
niet tegen deze motie.
Wel wees minister Duisen-
berg van financiën op de
mogelijkheid dat het kabi
net in de februari-nota tot
.de conclusie komt dat bezui
nigingen al voor 1976 niet
juist of mogelijk zijn. Deze
uitleg van de moie werd
door KVP-leider Andriessen
aanvaard. Voor de motie
stemden KVP, ARP, CHU,
WD, DS'70 en de rechtse
snplin terpartijen.
De Kamer nam verder de
KVP-motie aan waarin mi
nister Duisenberg wordt op
gedragen de investeringsaf
trek niet af te schaffen,
voordat er een Kamerdebat
over is gehouden. Behalve
de rechtervleugel en DS'70
stemden oo D'66 en CPN
voor deze motie. Een motie-
Drees (DS'70) die nu al wil
vastleggen dat de AOW niet
mag zakken onder niveau
van het netto-minimum-
loon, werd verworpen; Van
de regeringspartijen stem
den PvdA en PPR echter
Gistermorgen vroeg werd eindelijk liet grote politieke
en financiële debat in de Tweede Kamer besloten.
Voor oppositieleider Wiegel (WD) een reden om een
vriendelijk gebaar te maken naar de minister-presi
dent.
voor deze motie.
Tegenbegroting
De VVD-moties voor uitga-
venverlaging in 1976 werden
allen verworpen. De rege
ringsfracties KVP en ARP
vielen hierbij het .kabinet
niet af, met uitzondering
van de KVP-er Bremen. Een
CHU-motle voor bezuinigin
gen in 1976 kreeg echter
nog van zes KVP'ers steun.
De VVD-tegenbegroting
kwam in het laatste deel
van het Kamerdebat niet
meer voor. Alleen minister
Duisenberg had er aandacht
aan besteed. De partijen in
de Kamer, oo KVP en ARP,
hebben er nauwelijks een
woord aan gewijd.
Een motie van Kruisinga
(CHU) over de onderwijs
vrijheid haalde geen meer
derheid. De 'meeste fracties
inclusief KVP en AR vonden
dat Kruisinga de dreigende
aantasting van de onder
wijsvrijheid niet hard had
kunnen maken. Premier
en Uyl zei het bijzonder
betreurenswaardig te vinden
dat Kruisinga zonder bewij
zen de suggestie wekte alsof
er op zo'n gevoelige zaak als
de onderwijsvrijheid gevaren
dreigen. Kruisinga meende
dat het beleid van minister
Van Kemenade wel degelijk
op gespannen voet staat met
die vrijheid.
Van de 19 moties waarover
de Kamer ln de vroege vrij
dagochtend heeft gestemd,
werden er uiteindelijk
slechts drie van KVP en
ARP aangenomen.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Oud-KVP-minostèr
drs. W. K. N. Schmelzer meent dat
een coalitie van het CDA met de
PvdA een betere constructie voor
het land is dan een kabinet van
het CDA en' de WD.
Drs. Schmelzer zegt dit in een
vraaggesprek dat is afgedrukt in
het oktober-nummer van het Gro
nings historisch tijdschrift 'Gro-
niek'.
Volgens drs. Schmelzer is een coali
tie van PvdA en CDA op zichzelf
best te realiseren. Persoonlijk zegt
hij niet te geloven dat het op het
ogenblik met de VVD per se betei
zal gaan. 'Er zijn nogal wat span-1
min gen met de VVD gegroeid, ter
wijl het denkbaar is dat de PvdA
een koers gaat varen, die het mo
gelijk maakt om tot een stuk gelij
kwaardigheid te komen', aldus drs;
Schmelzer. Hij deed deze uitspra-.
ken overigens voor het debat van
de afgelopen week, waarin enlgé
spanningen tussen de KVP en de
PvdA aan het licht traden.
MENSINGEEER Gistermiddag is
op de provinciale weg tussen Men-;
singeweer en Wehe den Hoorn de 27-
jarige A. A. Kok-de Jong udt Warf-'
fum tijdens een hagelbui op slag ge-*
dood.
Waarschijnlijk is de automobiliste
door de hagel in een slip terecht
gekomen waardoor ze met haar wa
gen tegen een boom botste en in een
sloot terecht kwam.
i
