Congres bijna eens over Sinaï-akkoord Drie officieren in Spanje gearresteerd Dvermoed kan communisten in Italië parten gaan spelen MPLA vreest inval van Zaire in Angola Volvo 66 De Nieuwe Middenklasse Misdrijf van twintig jongelui schokt Rome Amerikaanse technici kunnen gaan Nieuwe banden tussen Polen en West-Duitsland Sacharow om moed geprezen Spaans kabinet vandaag bijeen Het 'historische compromis' van Berlingue Artsen gezocht voor Cabinda Als u dóórdenkt IR IJ DAG 10 OKTOBER 1975 BUITENLAND TROUW/KWARTET WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) Nadat het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden met 341 tegen 69 stemmen zijn goed- keuring heeft gegeven aan het zenden van 200 Amerikaanse tech- nici naar de Sinaï-woestijn, is ook de Senaat gisteravond dit punt j dicht genaderd. iDat het gisteravond nog niet zover 'kwam was te wijten aan het feit dat het Huis van Afgevaardigden de tekst van een resolutie enigszins had gewijzigd. Het Huis had een amendement aangenomen waarin bepaald wordt dat president Ford geen 'extra' bevoegdheid krijgt troepen te gebruiken om de techni ci in geval van nood te redden. Men wilde hiermee duidelijk maken dat het Huis niet wil dat het ak koord over de technici zou kunnen leiden tot een oorlog, zoals destijds ls gebeurd In Vietnam ais gevolg yan de Congresresolutie inzake de Gold van Tonkin. Een amendement om het verblijf van de Amerikaanse waarnemers tot twee jaar te beper ken werd door het Huis verworpen. Senaat De Senaat is nu zover dat ze een amendement van de democratische senator uit Wisconsin, Hubert Humphrey, heeft aangenomen, waarin elke extra bevoegdheid president Ford, die verder iaat dan de bijzondere oorlogswet rordt uitgesloten. Deze wet be kt de macht van de president militair in het buitenland in te Ijpen. Humphrey achtte het van grootste belang dat het Congres iet eens werd om deze week nog de technici te sturen, nog voor dat de Egyptische president Anwar Sadat volgende week op bezoek naar Washington komt. Waarnemers achtten het echter waarschijnlijk dat het Huis en de Senaat na het tien-daags reces van het Congres verder zullen moeten onderhande len over verschillende amendemen ten. Inmiddels is er In Israël enige dei ning ontstaan over de uitspraken van de Amerikaanse minister Kis singer, die voor de Senaat heeft verkondigd dat de VS geen beloften heeft gedaan Israël militair te hel pen als het in zijn bestaan be dreigd wordt. Israël heeft gisteren besloten het sturen van voor Israël bestemde vracht door het Suez-kanaal uit te stellen tot 22 oktober of kort daar na. Dit om de kritiek vaniuit de Arabische wereld op president Sa- dat van Egypte te verlichten, zo hebben regeringskringen hl Tel Aviv bekendgemaakt. Het is het tweede uitstel binnen een maand. Op 19 september had een Grieks schip met een lading cement en landbouwwerktuigen voor Israël door het kanaal zullen varen, maar Israël hield dat op het laatste mom'ent tegen, toen volgens waarnemers onder druk van de VS. West-Duitsland en Polen hebben gisteren vier verdragen onderte kend waarin de betrekkingen tus sen beide landen nauwkeuriger worden geregeld. De overeenkom sten werden iri Warschau onderte kend door de Westduitse minister van buitenlandse zaken Genscher (links op de foto) en zijn Poolse collega Stefan Olzowki. Een be- langrijk punt uit de verdragen is de regeling voor de terugkeer van 120.000 Duitsers uit Polen naar West-Duitsland. De Westduitse re gering heeft hiervoor in totaal een miljard gulden aan krediet aan Po len verstrekt. Bovendien zal West- Duitsland diep in de beurs tasten om de pensioenrechten van Polen die in voormalige Duitse gebieden wo nen, te honoreren.De overeenkom sten werden afgelopen zomer in Helsinki bereikt tussen bondskan selier Schmidt en de Poolse partij leider Gierek. Vervolg van pagina 1. bekende Russische vrijdenker 6i dit. gisteravond in Moskou nadat 'esterse verslaggevers hem hadden erteld dat de Noorse parlementsle- en de vredesprijs dit jaar aan hem ebben toegekend. De 54-jarige ernfysicus Sacharow hoopte deze iderscheiding 'de strijd voor de echten van de mens' in de Sow- ït-Unie zal versterken, et is niet zeker of hij van de owjet-autoriteiten toestemming il krijgen om het land te verlaten. »t ministerie van buitenlandse za- si in Moskou wilde daarop g iste- ivond nog geen enkel commentaar Wen. In het verleden heeft Sacha- w zelf wel eens gezegd de Sowj et- liever niet te verlaten. Hij ■eesde toen dat de regering in !oskou hem zou beletten terug te eren naar de Sowjet-Unie. Over jn eventuele reis naar Oslo (in icemer) zei Sacharow gisteren: Js ik nu toestemming krijg te aan. krijg ik ook toestemming te lg te keren'. icharows vrouw, die momenteel in alië verblijft, zei dat de toeken- lng van de vredesprijs aan haar aan 'de politieke gevangenen in de «wjet-Unie en Oost-Europa' ze er zal helpen. >e in 1921 in Moskou geboren An- :el Sacharow wordt vaak de 'vader an de Russische waterstofbom' ge leemd. Als geleerde werkte hij maf 1948 aan de ontwikkeling jn kernwapens in de Sowjet-Unie. ■iji) grote internationale bekend heid heef t hij echter gekregen door zijn strijd voor meer politieke een geestelijke vrijheid in de Sowj et Unie. Door zijn wetenschappelijk werk en meer betrokken bij problemen raakte hij in de jaren zestig meer van ontwapening, Internationale samenwerking en de rechten van de mens. Hij kwam daarbij tot steeds grotere kritiek op de Sowj et- autoriteiten. Hij schreef in 1968 een belangrijk stuk over het ver band tussen internationale span ning en grotere vrijheid voor de individuele burgers. Daarmee plaat ste hij zich voorgoed onder de vij anden. Daarna werd hij door het Sowjet-regiem voorgoed tot de dis sidenten gerekend. Toen na de val van Ohroestsjew de liberalen in de Sowjet-Unie het harder te verduren kregen groeide Sacharow meer en meer uit tot hun belangrijkste woordvoerder. Door zijn grote repu tatie als geleerde kreeg hij een groot internationaal gehoor voor zijn pleidooien voor de politieke gevangenen in Moskou. De commissie uit het Noorse parle ment die hem de Nobelprijs (330.000 gulden) hebben toegekend, prijst Sacharow voor 'zijn strijd te gen misbruik van macht en schen ding van de menselijke waardig heid' en voor 'een staat die geba seerd is op het beginsel van recht vaardigheid voor allen'. Sacharows persoonlijke strijd zonder vrees ls een geweldige inspiratie voor allen die werkelijk streven naar vrede, aldus de Noorse parlementsleden. MADRID (Reuter UPI, AP) Terwijl de Spaanse regering zich gisteren voorbereidde op een ka binetszitting onder voorzitterschap van generaal Franco, die vandaag zal plaatsvinden, kondigde het legerhoofdkwartier in Barcelona de arrestatie aan van drie officieren, die verdacht worden van opstandige activiteiten tegen het Spaanse regiem. Het drietal, dat woensdagavond al werd aangehouden, stond in ver binding met een majoor en acht kapiteins van het leger die eind juli en begin augustus in Madrid op dezelfde gronden werden aangehou den. In verband met deze zaak waren de drie nu gearresteerden op 2 augustus al ondervraagd. De negen officieren in Madrid wor den vastgehouden in een militaire academie, terwijl het vooronderzoek nog gaande is. Volgens bronnen zijn tegen deze negen, evenals te gen de drie geen officiële aan klachten ingediend. De 12 officie ren waren lid van de zogeheten 'democratische militaire unie', die geregeld bijeen kwam om over de toestand in Spanje te praten. De nieuwe gevangenen zijn majoor Enrique Lopez Amor, kapitein Juan Diego Garcia en kapitein Arturo Gurrearen Granados. De democrati sche militaire unie telt volgens bronnen ongeveer 300 tot 500 leden onder de ongeveer 30.000 officieren van de Spaanse strijdkrachten. Oefeningen Volgens welingelichte kringen zal er vandaag tijdens de kabinetszit ting gepraat worden over de sugges tie het leger in te zetten bij de huidige anti-guerrilla-campagne van de Spaanse politie. De meest regio nale commandanten zouden hier echter tegen zijn met het argument dat de para-militaire guardla dvil en de politie dit moeten kunnen opknappen. Desondanks houden in Zuid-Spanje speciale legereenheden al oefeningen in de bestrijding van guerrilla-activiteiten. In een ver klaring van het leger werden het 'normale' manoeuvres genoemd. De regering heeft het in Barcelona verschijnende weekblad 'Mundo' voor vier maanden verboden en de hoofdredacteur een boete van on geveer 9000 gulden opgelegd. Het blad had op zijn omslag onder de kop 'wat niet over Baskenland kan worden gezegd' een Baskische nati onalistische vlag afgedrukt, een symbool dat ln Spanje bij de wet verboden is. Preken Drie Spaanse priesters zijn woens dag voor twee maanden de gevan genis ingegaan omdat zij een boete van tegen de 30.000 gulden niet hadden betaald. De boete was hen opgelegd nadat zij in hun preken waren ingegaan op de crisis ln Spanje. De preken waren geschreven door de hulpbisschop van Madrid, mgr. Alberto Iniesta, bekend om zijn kritiek tegen het Franco-regiem. De hulpbisschop ls maandag naar Rome vertrokken, wat volgens Va- ticaankringen beter voor zijn ge zondheid was. Gisteren heeft een commandogroep die zich de 'internatoinale brigade Juan Paredos Manot' noemt, de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag van woensdag op de plaatsvervangend militaire attaché van Spanje, kapitein Garcia, in Pa rijs. (Paredos Manot was een lid van de Baskische afscheidingsbewe ging ETA die op 27 september werd gefusilleerd.) In een verklaring zegt deze Franse revolutionaire groep dat de aanslag een logisch antwoord is op de moord op de twee kameraden van de ETA, en de drie leden van de Frap. De Oostenrijkse ambassadeur in Spanje is gisteren in Madris terug gekeerd. Zijn Canadese college zal een dezer dagen op zijn post terug keren. Voor de terugkeer van de Belgische is nog geen datum vast gesteld, zo heeft de Belgische mi nister van buitenlandse zaken. Van Elslande gisteren meegedeeld. —floor J. den Boef altijd al aanwezige vrees voor alles wat links is, neemt in Italië zienderogen toe, al blijft de Ie leider van de communistische partij (PCI)Enrico Berlinguer, zijn best doen om vriend en vijand van te overtuigen dat een volksfront ongewenst is, omdat dit het land in twee vijandige kampen öu verleden. van het zich eveneens onafhanke lijk opstellende Roemenië. Geruststelling 'üend en vijand, inderdaad. Want lerlinguer krijgt langzamerhand ok met partijgenoten te maken, ie het al enige jaren door hem «gestreefde 'historische com pro ps' (tussen communisten en oh ris- -democraten) achterhaald vin- en en tegelijkertijd een zo snel logelijk verwezenlijken van een olksfront propageren. Met grote edachtzaamheld van communisten, ie overmoedig geworden zijn door ïocfecente successen in regio's, pre facies en talrijke steden, kan een treep door de rekening van Beriin- €uer halen. -^Waarschuwing vrlge maand zag de PCI-chef zich I genoodzaakt, zijn al te enthousi- ®te volgelingen te waarschuwen egen overmoedigheid. Hij deed dat 1 Florence (dat sinds juni een Offlmunistische burgemeester leeft), waar het jaarlijkse feest l'Unitè, het dagblad van de Cl, werd gevierd. 'De geweldige Accessen van juni mogen ons niet toar het hoofd stijgen', aldus Ber- faguer tot enige honderdduizenden litbundige feestvierenden. Hij riep de strijd voort te zetten, maar zonder nervositeit en zonder on doordachte initiatieven'. Het is 4"ter de vraag, of met name de Ageren dae de PCI hun steun hebben gegeven het kunnen op brengen, zich rustig te houden tot de uiterlijk in juni 1977 te houden parlementsverkiezingen. Opvallend was volgens een verslag in het Westduitse weekblad Der Spiegel dat een Chileense volks groep, die als gast op het feest van l'Unita aanwezig was, groot enthou siasme bij de menigte deed ont staan toen zij zong: 'Venceremos, venceremos'. Prompt galmden uit de menigte de kreten: 'Vlnceremo, vinceremo' (Wij zullen overwin nen) en het was duidelijk dat de vele tienduizenden toen niet aan Chili dachten, maar aan Italië. Zul ke incidenten kunnen er toe lelden dat de geloofwaardigheid van Ber- ldnguers aanbod tot samenwerking met de christen-democraten meer en meer ln twijfel wordt getrokken. Want juist het mislukken van het marxistische experiment In Child deed Berlinguer destijds besluiten, geen volksfront te bepleiten, maar een 'historisch compromis' met de Democrazla Cristiana. Twee vragen Als de roep om een volksfront door communistische en socialistische demonstranten luider gaat worden, kan het niet uitblijven dat de n-iet- commiundstdsche partijen (en met name de DC) die toch al met het 'historische compromis' ln hun maag zitten zich twee dingen gaan afvragen: 1. of het streven van Berlinguer niet kan worden mis bruikt door militante communisten die zich enkele jaren rustig hebben gehouden om Berlinguers tactiek tenminste het voordeel van de twijfel te geven en 2. of Berlinguer - als de PCI eenmaal in Rome als regeringspartij zou zijn geaccep teerd - door zijn achterban wel in staat zal worden gesteld, de nu voorgestelde weg van overleg en samenwerking te blijven bewande len. Met Berlinguer aan de leiding ls de PCI er ln geslaagd onder de doem vandaan te komen, een partij te zijn die zich door Moskou de wet laat voorschrijven. Na de dood van Stalin in 1953 begon de partij on der leiding van Palmiro Togliatti zich al onafhankelijker op té stel len. Tot een grondige wijziging in de relatie tussen de communisti sche partij van Italië en de Sowjet- Unie kwam het na de neergeslagen Hongaarse opstand ln 1956 en in nog sterkere mate na 't met militaire middelen beëindigen van het libe- ralisatieproces in Tsjechoslowakije door de Sowjet-Unie en enkele an dere tot het Warschaupact beho rende landen - met uitzondering Het zou naief zijn te ontkennen dat de houding van de PCI tegeno ver de Sowjet-Unie heel veel te maken had en heeft met de pogin gen van deze partij, in Italië over te komen als een groepering die de democratische vrijheden hoog in haar vaandel heeft geschreven. Ook de kritiek van Berlinguer op de handelwijze van de Portugese com munisten ('Hun houding is in strijd met wat wij onder democratische vrijheden verstaan') was - na de grote verwarring die in de PCI was ontstaan - mede Ingegeven door de behoefte om de kiesgerechtigden die ie Juni naar de stembus zouden gaan, gerust te stellen. De reactie van Moskou op de kritiek van Ber linguer was echter zo fel, dat even min volgehouden kan worden, dat hij alleen maar lippendienst be wijst aan de parlementaire demo cratie. Al met al kan Berlinguer het met 't aan de man brengen van zijn 'his torische compromis' nog heel moei lijk krijgen, als men ln Moskou voortgaat met het propageren van een versnelde machtsovername, zo nodig met geweld, om de 'dictatuur van het proletariaat', te verwezen lijken. Er zullen vooral problemen voor hem ontstaan als degenen in de PCI, die het 'historische com promis' nooit voor mogelijk hebben gehouden en met niet minder dan een volksfront genoegen willen ne men. al dan niet onder invloed van Moskou uit de pas gaan lopen. Na delig voor het streven van Berlin guer kan ook het optreden zijn van Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM De MPLA (Volksbeweging voor de Bevrij ding van Angola, die op het ogenblik het grootste deel van de op 11 november onafhankelijk te verklaren Portugese kolonie bestuurt, maakt zich ernstige zorgen over een op handen zijn de rechtstreekse interventie van Zaïre om de mineraal schat rijke noordelijke provincie Cabinda van Angola af te snijden. Reeds op het ogenblik bestaat het door Zaire gesteunde Front voor de Nationale Bevrijding van Angola (FLNA), de grote rivaal van de MPLA, voor zestig percent uit Zaïrese militairen. Deze informatie geeft de Neder landse arts J. de Jong, die zo juist uit Angola is teruggekeerd van een 'verkenningsreis' ten behoeve van het Medisch Comité Angola. Hij heeft zowel de hoofdstad Loeanda als de om streden provincie Cabinda be zocht. De MPLA heeft al eerder aangekondigd dat zij op de dag waarop de soevereiniteitsover dracht was bedoeld, 11 novem ber, eenzijdig de onafhankelijk heid van het land zal uitroepen. De FLNA heeft zojuist, na een niet van de grond gekomen be middelingspoging van de Orga nisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAE) ln Kampala, een soortge lijke aankondiging gedaan. Dokter De Jong heeft eerder een jaar dlenstgedaan voor de PAIGC, de bevrijdingsbeweging voor Guinee-Bissau, die daar thans de regering van vormt. Hij heeft nu met name onderzocht ln welke medische hulp de MPLA het beste kan gebruiken. Hij komt terug met het verzoek aan het medisch comité om de hele gezondheidszorg voor de pro vincie Cabinda op zich te nemen. Uitdaging Om aan deze zware uitdaging te voldoen lanceert het comité op 9 november de actie 'Angola voor de Angolezen'. Daarbij gaat het om de fondsen die straks zonder twijfel nodig zijn wanneer het eerste doel ls gerealiseerd waar aan nu reeds wordt gewerkt: de werving van Nederlandse artsen voor dit gebied. De medische uit rusting van de provincie is het probleem niet in hun psycho- llgische oorlogvoering met de bevrijdingsbewegingen hebben de Portugezen de streek de laat ste Jaren redelijk goed bediend: er zijn 4 ziekenhuizen, 8 gezond heidscentra en 43 klinieken. Maar door de uittocht van Por tugese artsen zijn er thans ln Angola voor de zesmiljoen Inwo ners nog maar 65 artsen. Voor een deel zijn de Portugese art sen gerepatrieerd en voor een deel ingegaan op aantrekkelijke aanbiedingen van de staat Cabon. In Cabinda werken nu een Ne derlandse arts, een medische hulp en vier Portugese leger artsen die na de elfde november eveneens worden gerepatriëerd. Het Medisch Comité wil voor de provincie Cabinda op korte ter mijn ten minste vijf artsen te werven Op langere termijn hoopt het Comité in totaal voor Angola nog een veel breder sa mengesteld medisch kader aan ,te werven. De MPLA verwacht tevens medische hulp uit Cana da, Zweden en West-Duitsland. De oproer tot steun van de MPLA houdt een duidelijke poli tieke keuze in, namelijk voor de oudste bevrijdingsbeweging, die het diepst in de bevolking ge worteld is en tegen de inmen ging van buitenlandse belangen via de andere bewegingen zoals de FLNA en de Unita. De laatste opereert in een gebied waar Franse maatschappijen een be gerig oog op hebben geslagen. UNITA heeft van de secretaris van de Franse president Giscard d'Estaing Pierre Brasselet al de beste wensen voor de overwin ning meegekregen, maar het tobt hevig met gebrek aan kader en motivatie. Anderzijds begin nen zich in het door Zaire ge steunde FLNA steeds meer te genstellingen voor te doen. Journalisten die door de MPLA gevangen genomen FLNA-leden interviewden kregen te horen dat deze als vluchteling ln Zaire voor de keus gesteld waren de kogel te krijgen of met de FLNA Angola in te trekken. Volgens dokter De Jong wedden de Amerikanen, Fransen en Westduitsers die de rivalen van de MPLA steunen, duidelijk op verkeerde paarden en er zijn aanwijzingen dat de Westduit sers dit beginnen in te zien. Zware wapens De FLNA krijgt van Amerika en de Bondsrepubliek zware wapens geleverd via de luchtbasis Car- mona in Noord-Angola. Maar tot in de Zuidafrikaanse pers toe dringen berichten door over gro te spanningen en stammentwis ten binnen de FLNA. Dat de MPLA haar steun bij de Sowjet- Unie heeft gezocht is voor dok ter De Jong niets bijzonders tot wie moest zij zich anders wenden als NAVO-landen de wapens leverden aan de Portu gezen? Hij heeft de MPLA als een ln het algemeen linksgerlch- te volksbeweging leren kennen met een stevige organisatie maar verschillende politieke nu ances omvattend. Zij is verge lijkbaar met de PAIGC in Gui nee-Bissau. die echter op veel kleinere en overzichtelijker schaal kon werken. Uit de woorden van deze oogge tuige bleek overigens de zorg van de MPLA dat de zwaarste klappen voor Angola zeer bin nenkort nog moeten vallen. Op de vraag hoe veilig het dan voor het thans aan te werven me disch personeel in Cabinda wel zal zijn, antwoordde hij dat het grootste deel van hun werkter rein, waarheen allen eventueel kunnen worden teruggetrokken in Noord-Cabinda licht, ten noorden van de rivier Chikwon- ge, die een grote natuurlijke barrlere tegen invallen is. De actie van het Medisch Comité Angola te Amsterdam heeft als gironummer 2383300. ROME (Reuter) In Rome is grote opwinding ontstaan naar aanleiding van een misdaad, begaan tegen twee achttienjarige meisjes door circa twintig rijkelui's-zoontjes. Eén van die meisjes, die in een tijdsbestek van twaalf uur vele malen aangerand en gemarteld werden, heeft het niet over leefd. Bij haar begrafenis sprak de 72-jarige pastoor schande van de 'geprivilegeerde leeglopers beschermd door geld en fascistische rechters'. Die laatste opmerking sloeg op de ontdekking van de politie dat twee van de vier jongelui die op aanwijzingen van het overlevende meisje werden gegrepen al een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee jaar wegens aanranding hadden. Dit wordt door de publieke opinie in Rome als een staaltje van klassejustitie ervaren, waarvan nu deze twee meisjes het slachtoffer zijn geworden. De politie had de jongens ook reeds als fascis tische bruten bij allerlei confrontaties op straat leren kennen. De beide meisjes komen uit arme wijken van Rome, het omgekomen meisje was een van de acht kinderen uit een Siciliaans gezin dat naar Rome was gekomen om werk te zoeken. (ADVERTENTIE) Enrico Berlinguer: ...liever com promis dan volksfront. militairen in uniform, die met ge balde vuist demonstreren met links- extremistische grcepen, onder de leus 'Vandaag soldaten, morgen partdsanen'. Toetsen Naarmate de tijd verstrijkt en de onvermijdelijke parlementsverkie zingen naderen, zal het voor Ber linguer ook steeds moeilijker wor den, het 'historische compromis' een inhoud te geven, die voor de christen-democraten aanvaardbaar is. Deze laatsten zuilen er dan ook goed aan doen, als zij hun starre houding laten varen en vla onder handelingen gaan proberen, vast te stellen, inhoe verre er van samen werking tussen PCI en DC sprake kan zijn. Alleen op die wijze kan worden getoetst, of Berlinguer waar. wil (of kan maken, wat hij aan biedt. Het is hoog tijd vooreen nieuwe midden t klasse. Met een eigen gezicht, eigen hoge kwaliteit Daarom introduceert Volvo de Volvo 66. VOLVO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7