Het zijn steeds Jan, Henk en
Kees, die elkaar opbellen
ïi
Vandaag[
Kardinaal: durf over
Christus te praten
Hilversumse Grote
Kerk wordt herbouwd
Onze
adressen
Als provinciaal college toestemt
Vladimir Osipov
krijgt acht jaar
Kerk van Frenz blijft
haar bisschop trouw
Als Franco weg is,
verandert er niets
Zuidafrikaanse
delegatie naar
geref. synode
Westduits diakonaat
voor sterilisatie
gehandicapten
Beroepingswi
Telegrafische act»
van raad van kerk
VRIJDAG 10 OKTOBER 1975
KERK - BINNENLAND
door Aldert Schipper
Hier in het Westen is de cultuur agressief, materialistisch, prestatiegericht, mannelijk. Wij hebben
deze cultuur meestal met de beste bedoelingen 'geëxporteerd' naar de landen van de derde wereld,
zonder al te veel acht te slaan op de gevolgen. De gevolgen waren dat hele culturen op drift raak
ten en mensen verkreukeld werden tussen het nog niet begrijpen van de westerse gebruiken en het
niet meer aanvaarden van de eigen tradities.
In het ontwikkelingswerk heeft
men zich tot dusver sterk op de
economische ontwikkeling gestort,
minder op de maatschappelijke
ontwikkeling. Het gevolg is dat er
economische maatregelen genomen
worden, ziekenhuizen gebouwd, fa
brieken neergezet en wegen aange
legd, die niet of onvolkomen opge
nomen worden in de maatschappij
van een land in de derde wereld.
Onze hulp bereikt vaak de mensen
die het echt nodig hebben niet.
Vandaag en morgen komen op het
conferentiecentrum Kerk en We
reld in Driebergen een kleine der
tig vrouwen bijeen, die door hun
beroep of scholing op de hoogte
zijn van het falen van het ontwik
kelingswerk en die van plan zijn
een aantal punten op te stellen,
waar men bij dat werk eens wat
meer op moest letten. Het is waar
schijnlijk voor het eerst dat zo'n
groep vrouwen zich met de filosofie
van het ontwikkelingswerk van de
vrouw-uit gezien bezighoudt.
Een van de initiatiefneemsters is
mevrouw C. M. van Heemstra, staf
lid van het gereformeerde wereld-
diakonaat. Zij heeft zo'n vijftien
jaar ervaring in het ontwikkelings
werk en heeft kortgeleden een
boekje opengedaan over de vrouw
in de ontwikkelingslanden ('Je zult
maar vrouw zijn', uitgave Ten Ha
ve).
De manier van het ontwikkelings
werk is agressief, eenzijdig manne
lijk, vindt zij. De leiding bij het
ontwikkelingswrk, zowel hier als in
de dede wereld is in handen van
mannen en bovendien wordt er een
agressieve, viriele (overdreven
mannelijke) cultuur overgedragen.
In Europa en Amerika bevinden de
vrouwen zich aan het randje van
de maatschappij en dat is in de
derde wereld net zo, alhoewel het
daar vroeger vaak anders was.
Vrouwen komen over en weer te
weinig met elkaar in aanraking.
Dat vindt mevrouw Heemstra te
betreuren omdat de vrouwen in de
derde wereld aan de basis staan.
Daarom probeert zij nu alweer een
hele poos een relatie te leggen tus
sen vrouwen hier en in de ontwik
kelingslanden en dat te maken tot
een deel van de bestaande kanalen.
Zij vertelt dat als zij in een ont
wikkelingsland komt, ze na drie
dagen al in een gewoon huis is
geweest. 'Als vrouw heb je meer
toegang dan als man', is haar erva
ring. 'Ik kom in de keuken van de
mensen. In huis wordt geleden en
gelachen, daar gaan de mensen
dood. Daar kruipt het gehandicapte
kindje rond'.
Fiksen
De mensen van de grote hulpverle
ningsorganisaties zijn doorgaans
mannen, die een aanpak hebben
van 'kom op. we zullen het wel
even fiksen', die geloven in een
organisatorische oplossing van de
ontwikkelingsproblemen.
Dit veroorzaakt ongelukken aan de
basis van de maatschappij die heel
moeilijk hersteld kunnen worden.
Is dit dan geen reden om de hulp
verlening stop te zetten?
Mevrouw Van Heemstra: Dat is
idealisme. We kunnen niet anders
dan onze cultuur uitbreiden. Dat is
niet tegen te houden. Maar de ker
ken zouden een geweldige bijdrage
aan de ontwikkeling geven, als zij
dit agressieve aspect van onze cul
tuur veel kritischer zouden gaan
onderkennen en een doordachte vi
sie daar tegenover zouden stellen.
Die is absoluut afwezig.
Een culturele nieuwe levensstijl?
"Ja, we praten over een nieuwe le
vensstijl, maar het is nieuwe wijn
in oude zakken, doordat het veel te
veel materieel gedacht is. We doen
het als individuele mensen. We
moeten beter zijn, goed zijn, maar
kritiek op de eigen cultuur laten we
er buiten. We denken er niet over
na, hoe we gevangen zitten in ons
eigen denk- en gevoelspatroon.
Uw pleidooi voor voorzichtigheid en
respect voor de ander ligt erg dicht
bij het idee van liet moratorium,
het opschorten van de stroom ban
mensen en kapitaal.
Een kant van de moratoriumge
dachte is dat men meer geduld van
ons vraagt, uit respect voor de an
der. Die nieuwe visie kan binnen
de kerken ontstaan. En met die
nieuwe opvattingen zouden de ker
ken een werkelijke bijdrage leveren
aan een verbetering van de hulp
verlening in de derde wereld.
Hoe kunt u dat praktisch maken?
Ik praat hier voor mezelf, niet voor
de conferentie, die nog moet begin
nen. Maar ik kan me voorstellen,
dat de kerken veel meer vrouwen
inzetten voor het contact met de
derde wereld. Vrouwen zouden veel
meer moeten reizen.
De kerken hebben teveel mannelij
ke stafleden. Het proces om vrou
wen in de kerkelijke toporganen te
laten meedoen gaat bijzonder lang
zaam. Het zijn steeds Jan, Henk en
Kees. die elkaar opbellen. En als
Marietje (volgens mannelijke idee-
en) dan niet heel aardig is, dan
Mevrouw C. M. van Heemstra.
wordt zij niet opgebeld. Het is
trouwens de vraag of dat niet ook
aan de vrouwen zelf ligt. Het vrou
welijke element wordt in de kerk
veel te weinig als een creatieve
bijdrage geteld.
UIT
VAN LEZERS
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
PARIJS Kardinaal Marty, de rooms-katholieke aartsbisschop
van Parijs, heeft de priesters van de Franse hoofdstad opgeroepen
om over Christus te durven spreken, 'ook al zijn onze woorden
kwetsbaar en beperkt'.
CDA in discussie
Het CHU Eerste Kamerlid dr. K. de
Vries (die enige tijd in het buiten
land verbleef en daardoor onmoge
lijk eerder kon reageren) verzocht
ons mede te delen dat hem via
derden een uitnodiging bereikte
voor een bijdrage in de rubriek
'CDA in discussie'. Dit heeft aanlei
ding tot een misverstand gegeven.
Op een rechtstreeks verzoek van de
hoofdredactie zou hij zeker positief
hebben gereageerd.
Uiteraard verheugen wij ons hier
over.
Hoofdredactie
Verontrust (3)
Ik hoop van harte, dat de veront
rusten in de gereformeerde kerken
allen zo snel mogelijk zullen uittre
den. Dan zijn we van dat gezeur
af!
Delft
J. de Haan
Verontrust (4)
Hebben die drie predikanten al
eens een persoonlijk gesprek aan
gevraagd met Wiersinga en Kuitert
en hebben zij samen al eens gebe
den?
Andijk
Jac. Bakker
Verontrust (5)
Het valt mij op dat veel dominees
verontrust zijn over dingen, die te
gen de H. Schrift ingaan. Maar dat
er al veel eeuwen een onbijbelse
Doop wordt toegepast, daarover is
geen verontrusting. Wat is het ont
zettend te betreuren dat o.a. Luther
en Calvijn bij de Reformatie niet
zodanig hebben gereformeerd, dat
de Doop van kinderen niet als een
ballast werd meegenomen. Nu is die
doop ondergedompeld in allerlei le
ringen van mensen. Wisten deze
reformatoren dan niet dat de kin
derdoop door de R.K. kerk is inge
steld omdat deze kerk daarin een
prachtig middel zag om zich te
vermenigvuldigen? Doop en geloof
zijn een eenheid. Waar geloof is is
ook Doop. Kinderen kunnen niet
geloven Daarom zegende Jezus de
kinderen maar tot de volwassenen
zegt Hij ook nu: 'Wie geloofd zal
hebben en gedoopt zal zijn, die zal
zalig worden.
Ds Bilt
G. v.d. Hoeven
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9-11, Rotterdam
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
ZWOLLE/GRONINGEN:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Werkloosheid
Hoe men ook tegen de problemen
opgesomd op de voorpagina van
Trouw/Kwartet van 4 oktober kijkt,
zoals onder andere: te grote voor
raad en hoge loonkosten enz. drei
gen er bij het een of andere grote
bedrijf moeilijkheden dan springt
de regering in en eist bijvoorbeeld
fusie of, indien een te zware top
verkleining daarvan, of geeft subsi
die ter verbetering capaciteit zodat
de produktLe kan worden vergroot
en/of de kosten kunnen worden
verlaagd. Ik vraag mij af. hoe kan
men in een wereld waarvan het
grootste gedeelte der mensen op de
rand van het bestaan leeft en vele,
vele miljoen sterven, spreken van
genoemde moeilijkheden. Ons be
staan berust uitsluitend op produk
tie, deze te distribueren en te con
sumeren. De wereld heeft volgens
het I.L.O. driehonderd en twintig
miljoen werklozen, dat is bij een
wereldbevolking van vier miljard
waarvan dertig procent werknemer
is één tweetiende miljard, een werk-
lozenpercentage van dertig pro
cent. Dat is een manurenverlies
van twee en een half miljard uren
per dag en een inkomstenverlies
gerekend naar een modale werkne
mer van twintig duizend gulden per
jaar van zes viertiende biljoen per
jaar.
Ommen
H. Wezenaar
19de eeuws
Als de heer Aantjes meent dat hij
vanuit het evangelie een christelijk
plan tot verbetering van de toe
stand in de wereld moet ontwerpen
en dat tot uitvoering trachten te
brengen, is dat volgens ds. Zuur
mond een 'stukje burgerlijke 19e-
eeuwse filosofie' (Troiw 7-10-75).
Wat stelt ds. Zuurmond er echter
tegenover? Hij wacht tot hij een
teken van Gods handelen ziet en
zet zich daar dan ln. Een voorbeeld
van zon' teken vernemen we echter
niet. Integendeel, wanneer het op
concretisering aankomt weet ds.
Zuurmond alleen maar een voorlo
pig plan aan te geven. Ook een
plan! Evenals de heer Aantjes. En
dat voorlopig pogen bestaat dan in
het geven van een 'beetje tegen
druk tegen de verrechtsing'. De in
houd kennende die ds. Zuurmond
aan het woord 'burgerlijk' toekent,
meen ik te mogen aannemen dat
hij weigert dit ook als karakteris
tiek van zijn plan te accepteren.
Gezien zijn uitgangspunt heeft hij
weinig verweer tegen de aandui
ding '19e-eeuws'. Het enige verschil
tussen de opvatting van de heer
Aantjes en die van ds. Zuurmond is
dan dat de een 'burgerlijk' is en de
ander 'academisch.
Delft
De Grote Kerk aan de Kerkbrink te Hilversum, voordat deze door
brand verwoest werd. Nu staan alleen de toren en de gevel rechts
nog overeind.
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM Het hervormde college van kerkvoogden heeft
opnieuw besloten tot herbouw van de Grote Kerk, die in 1971 door
brand verwoest is.
De kardinaal stelde in zijn toe
spraak tot de priesters vast, dat
men tegenwoordig Christus' godde
lijke oorsprong ontdekt vanuit zijn
mensheid. Hij vroeg de priesters
God te zoeken door het beschouwen
van Jezus van Nazareth. Dan is het
niet nodig zich uit de wereld terug
te trekken om een innerlijk leven
te kunnen hebben. De evangelische
toetssteen van ons zoeken van God
is de aandacht voor de armsten,
aldus kardinaal Marty.
Hij noemde vier wezenlijke ken
merken van parochies en andere
geloofsgemeenschappende band
met Jezus Christus, de verbonden
heid met andere kerkgemeenschap
pen, de opdracht het evangelie te
verkondigen en het geworteld staan
als geloofsgemeenschap in de 'sa
menleving.
Vreemdelingen
In dertien jaar is het kerbezoek in
Parijs met 47 pet. gedaald. Tegelijk
ls echter het inwonertal van de
stad ook afgenomen en wel met
een half miljoen, ongeveer 18 pet.
De grote meerderheid van hen die
vertrokken zijn, was gedoopt. In
tussen heeft een half miljoen
vreemdelingen zijn intrek gènomen
in de hoofdstad, vopr het meren-
MOSKOU Redacteur Vladimir
Osipov van het Russische onder
grondse christelijke blad Wetsche,
die vorig jaar november gevangen
werd genomen, is veroordeeld tot
acht jaar gevangenisstraf. Hij zou
in zijn blad anti-sowjet-propagan-
da hebben gemaakt.
Kardinaal Marty
deel niet-christenen. De afname
van het aantal kerkbezoekers is ook
te wijten aan de toename van 'het
tweede huis' buiten de stad.
De kardinaal typeerde de toestand
van de kerk in Parijs als ernstig.
Als oorzaken zag hij de stadsver
nieuwing,' waardoor men nauwelijks
meer een band heeft met elkaar, de
liturgievernieuwingen en de geloofs
opvoeding, die minder de nadruk
legt op de noodzaak van het misbe
zoek.
ADVERTENTIE
C. Kalle
Aan een vorig besluit hiertoe was
door het provinciaal college van
toezicht in de hervormde kerk, en
in hoger beroep door het generaal
college van toezicht, goedkeuring
geweigerd. Toch hebben de Hilver
sumse kerkvoogden opnieuw tot de
herbouw besloten en dit besluit, in
overeenstemming met de bepalin
gen van de kerkorde, weer ter
goedkeuring voorgelegd aan het
provinciaal college van toezicht.
Het hernieuwde besluit is vooral
gegrond op het resultaat van een
financiële actie, die van particulie
re zijde gevoerd werd en bijna acht
honderdduizend gulden heeft op
geleverd.
(ADVERTENTIE)
Is de r.-k. kerk NU zoals Luther zich die wenste?
Kunnen wij dus met Rome samengaan bv. in het C.D. A.?
Een gedocumenteerd en getuigend antwoord op die vragen
vindt U in het boek:
HAND IN HAND MET ROME?
van Ds. H.J. HEGGER
Te bestellen bij
"in de Rechte Straat",
Postbus 131, Velp (Gld.l, tel. 085-13 49 59, giro 901000.
Prijs «nel. verzendkosten (16.75.
Daar dit geld uitsluitend voor de
herbouw van de Grote Kerk is uit
gegeven, komt het niet ter beschik
king, als de kerk niet herbouwd
wordt. Maar in dat geval moet wel
de Nieuwe Kerk in Hilversum een
grondige opknapbeurt ondergaan,
terwijl dan ook het slopen van de
muren van de Grote Kerk en het
afbouwen van de toren voor reke
ning van de kerkvoogdij komen.
Daarentegen zal bij herbouw van
de Grote Kerk de Nieuwe Kerk
verkocht kunnen worden. Een en
ander maakt, dat herbouwen van
de Grote Kerk nu goedkoper is
geworden dan niet-herbouwen.
SANTIAGO De kerk van de lu
therse bisschop Frenz in Chili blijft
hem als haar bisschop beschouwen,
ook al is zijn verblijfsvergunning
door de militaire junta ingetrok
ken. De leider van de Westduitse
sociaal-democraten, Willy Brandt
heevt beloofd stappen te onderne
men om de feitelijke uitwijzing van
Frenz ongedaan te maken.
Inmiddels zijn ook enkele leiders
van de afgescheiden lutherse kerk
uit Chill ln Duitsland aangekomen.
Een van hen, Julio Leajtoiy, heeft
dinsdag steun aan het Chileense
regeringsbesluit betuigd, Frenz uit
te wijzen.
Deze week in
Hervormd Nederland o.a.:
Karei van het Reve over het
communisme.
Opereren en dan sterven?
De jeugd in het jaar 2000.
Lutherse Kerk, klein maar
open.
Berichten uit de Goelag-
archipel.
9 Vestdijk in zijn kijk op
Jezus.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
van
Hervormd
Nederland.
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
TELEF.NR.:
ab.prijs ƒ51,per jaar.
Abonnementen kunnen elk
ogenblik Ingaan.
Bon ingevuld in BLOKLET-
TERS in envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland,
Antw.nummer 1776, Den Haag.
LUNTEREN Op uitnodiging van
de gereformeerde synode komt op
6 november een kerkelijke deputa
tie uit Zuid-Afrika naar ons land
De bedoeling daarvan is om. alvo
rens de problemen in zake het
fonds van het progrrmma ter be
strijding van het racisme van de
wereldraad van kerken en de daar
mee verband houdende zaken in de
synode opnieuw aan de orde ko
men. daar gezamenlijk een voorbe
spreking over te houden De syno
dale behandeling van deze zaak is
gepland op 19 november
Uit Zuid-Afrika hebben toegezegd
te zullen komen: dr F E O'Brien
Geldenhuis. directeur oecumenische
zaken en ds Beukes. moderator van
de Nederduits gereformeerde kerk
in Zuid-Afrika: ds. E. T. S. Buti en
ds. I. S. Letoka van de Nederduits
gereformeerde kerk in Afrika (Ban
tu) dr. H. N. Beets ends. I. J.
Mentor van de Nederduitse gerefor
meerde Sendingkerk in Afrika.
STUTTGART De afdeling diako
naat van' de evangelische kerk in
Duitsland heeft zich uitgesproken
ten gunste van sterilisatie zonder
leeftijdsgrenzen van geestelijk ge
handicapten.
In een openbare verklaring wijst
het diakonaat erop, dat ln de inge
diende ontwerpen ter hervorming
van het strafrecht niet wordt voor
zien in de mogelijkheid van sterili
satie van personen, die daar tegen-
gevolge van hun handicap zelf geen
toestemming toe kunnen geven.
Maar een dergelijke medische in
greep zou hun het uitoefenen van
hun recht op ontplooiing en deel
nemen aan het intermenselijk ver
keer kunnen bevorderen.
WAARMEE BEZIG? f
Tegenwoordig is de vraag wa«
de kerk zich bezig moet houd#
allerlei manier urgent gewordeP
meermalen kwamen wij hieil
recht bij de relatie kerk en po.a'
Een algemeen aanvaarde coni_
van de vele gesprekken ove E
probleem is zo langzamerhane j]
ze: een kerk doet ten allen
aan politiek, ook als ze er nie
doet. Zoals ook de burger diü|
afkeer voor politiek niet naaCl
stembus gaat toch mede de sak
stelling van kamer, staten of 3I
bepaalt. Urgent is ook een ai
vraag met betrekking tot wad
kerk moet doen, nl. moet zekn
ook met de leer bezig hot^
Merkwaardigerwijs loopt het a
loord op deze vraag parallel t
dat op de vorige. Iedere kerk i
hoe dan ook aan de leer, ooW
kerk die er niet aan doet. Al i
kende zijn wekelijks duize t
predikanten en voorgangers m
met de leer en ook hier: ook
die zg. ondogmatische preken,
schien daarin nog wel het
fanatiek. De kerk dient zich
te houden met het leefklimaa
de mensen: de politiek, de
schappij, de kerk dient zich,
zeer bezig te houden met dl
met wat er gepreekt moet wa
De vraag is natuurlijk: hoe i
dan moet doen. In het ve
leek een eenvoudige vergel
van problematische leringen n
tekst van de belijdenis void
om ongelijkheid te const
waarbij dan uiteraard de bell
gelijk had. In een tijd waar
recht een brede bezinning or
gekomen is over vragen als:
ben we het wel goed gezege
zeggen we het nog wel zo dl
vandaag datgene uitdrukt wl
geloven?, in zo'n tijd zal ma:
weg begaanbaar blijken nl. d!
'het eerlijke en open gespi
gemeenschappelijke gehoor
heid dat wil zeggen gehoor
aan de Schriften.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Ooltgensplaat: J..
Velden te Woerden; te Longei
(toez.): G. J. Ros kand. te I
stein.
Bedankt voor Wezep (toez.):
W. Koppenhol te Huizen;
Heemstede (toez.): T. Stehorn
Ni j verdal.
Afscheid op 12 oktober van
H. J. Oudhof ber. te Den B
van Eindhoven: C. J. G. K<
die in diezelfde dienst i.vun. b
rning tot directeur van de
afd. van het Centre de litéi
evangélique in Yaoundé in E
roen zal worden bevestigd als
voor buiiteng. wericz. bij de
kerk in haar geheel.
Intrede te Voorburg: G. J. de
voorheen leraar aan de chr.
lengem. Oosterholt te Dokkui
Bodegraven: J. de Vreugd uit
ten; te Kolderveen: kand. W
ink uit Hoogkerk; te OldebM
kand. J. Mak uit Amsterdam 11
tevens pred. van de geref. ke
van Oldeboonn).
GEREF. KERKEN
Beroepen te Blokzijl: D. Lof,
te Zwolle die dit beroep heeft
genomen.
Bevestiging te Zuidlaren
psych. ziekenhuis Dennenooird
Oosterhof f, voorheen geest,
van Groot Bronswijk te
gen.
GEREF. KERKEN (VRIJG. BI
Aangenomen naar Urk: J. St
Steen wijk.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Maassluis: J. 0
broek kand. te Apeldoorn.
Afscheid op 16 okt. van Maal
D. J. Klein Onstenk ber.
Jansklooster.
Intrede op 17 okt. te Hilversuf!
J. W. Maris uit Vlissingen. tjf
GEREF. GEMEENTEN Di
Beroepen te Bodegraven: Jy?:
Verwij te H.I. Ambacht.
Bedankt voor Oudemirdwm
Boogaard te Leiden.
Van onze redactie
AMERSFOORT De raad van v
ken heeft in zijn wekelijkse v k
dering besloten twee protes 1
grammen te doen uitgaan. Hexc
is bestemd voor generaal Pini
de leider van de junta in Chil 1'
andere voor partijsecretaris Bijte
jef van de Sow jet-Unie.
De raad van kerken spreekt
nover Pinochet zijn bezorgdhe
over de intrekking van de verl m
vergunning van bisschop H
Frenz. De missieve aan Bres
geldt de Nederlandse kerk
zorg over het lot van enkele
van Amnesty international, d
Moskou en Vilnius gevangen i
Als leden van Amnesty Interl
nal hebben zij, aldus de raad
werkt voor de humanitaire reiS
van, vanwege hun overtuiglni
vangen zittende personen buite*1
So wj et-Unie, geheel in ovct°
stemming met de fundanw
mensenrechten zoals die 'dctë.c
Verenigde Naties op allerlei 11
tot uitdrukking zijn gebracht.
Op basis van deze beginselen
nog pas zijn bevestigd door de
ligheidsconferentie te Hel I;
spreekt de Nederlandse raad
kerken Uit ervan overtuigd te
dat de humanitaire activiteiten
deze mensen in volledige ove
stemming zijn met de baslsnfl
van politieke en sociale recht
digheid zowel als met die vi
wetten van de Sowjet-Unie.
