Breukers 'Antholgie':
nettergek spektakel
Basie-band hoogtepunt
op sterren-avond
Dubbelkruis: abstracte
en concrete mime
[vanement-A'dam benemend'
het Van Goghmuseum
Hedendaagse muziek in
matig gevulde Doelen
Pablo Jazzfestival in Den Haag
Meer dan miljard
banen nodig in
de derde wereld
Franse arbeiders
bouwen enorm
hotel in Moskou
Jonge Kennedy
lijkt genezen
gMAANDAG 6 OKTOBER 1975
KUNST
TROUW/KWARTET 7
i door R. N. Degens
HSTERDAM Zoals te ver-
chten was, heeft Willem
met 'Anthologie' weer
avond theaterkolder bij el-
r verzonnen. Hij deed het
het scenario betreft met Lo-
jiewijk de Boer samen, en die
fetopte er heel wat recht-voor-
n-raap realistische voltreffers
waarmee hij destijds de serie
tie family tot een succes maak-
Vr ij dagavond ging Anthologie in
premiere in De Brakke Grond, en
het wordt er tot en met 11 oktober
gespeeld. Met een enorme vitaliteit
en een vaart waarin ovenmijdelijke
flauwieteiten en smakeloosheden
meestal overspoeld worden door
verrassende vondsten.
'Het Willem Breaker Koliektief
speelt, zingt en danst dwars dooi
de 30 jaar muziekgeschiedenis heen',
is het enige toelichtende houvast
dat het programmablaadje biedt.
Voor insiders is het wel pikant te
zien hoe componist-musicoloog dr.
Konrad Boehmer (die in 1065 pro
moveerde op 'Zur Theorie der offe-
nen Form in der neuen Musik')
hier in een soort SS-uniform de
'Ordnung' loopt te handhaven en
tegen bepaalde avant-garde compo
nisten en -stijlen fulmineert.
Hij doet ook geanimeerd mee in de
talloze lijfelijke gooi- en smijtpar
tijen, waarin trouwens iedereen,
potsierlijk aan- of uitgekleed wordt
betrokken. In en om het enorme
bed en de manshoge baby-box die
in het decor centraal staan en
waarin de spelers af en toe via een
lange peniskoker gedropt worden.
Nergens beter dan in het Brakke
Grond-theatertje kan zo'n spekta
kel tot zijn recht komen. In alle
hoeken en nissen, achter boven en
tussen het publiek zitten en lopen
de acteurs en de musici. Niet
nieuw, maar hier wel effectief toe
gepast.
Ep voortdurend worden muziekgen
res, van verstilde klassieke kamer
muziek tot lawaaiig-sentimentele
musical-smartlappen heel raak ge
persifleerd. En voortdurend neemt
Breuk er ook zijn eigen inbreng, het
stuk zelf, en het publiek op de hak.
Telkens loopt het schijnbaar uit de
hand, en dat is soms heel knap en
vermakelijk gedaan.
Beter dacht ik dan Breuker ooit in
soortgelijke pogingen tot 'totaal
theater presteerde.' Maar het blijft
in hoofdzaak wel de soort gein die
vooral aanslaat bij een publiek dat
al begint te lachen bij een paar
knetterende vloeken of wanneer ie
mand in z'n blootje over het toneel
rolt.
Voor dat speciale publiek kan Breu
ker niet gek genoeg doen. En dat
hij daar knap op inspeelt (als ac
teur en als muzikant) kan niet
ontkend worden. Het enthousiasme
in het uitverkochte zaaltje bewees
dat vrijdag weer.
Ella Fitzgerald
Dizzy Gillespie (links), Roy Eldridge (midden) en Clark Terry (rechts).
door Rud Niemans
DEN HAAG Sinds jazzimpre-
sario Norman Granz zijn Picas-
so-doeken verkocht, een nieuwe
jazzlabel (Pablo) begon en met
een artisten-stal van louter ge
vestigde, zij het ietwat vergrijs
de Vedetten terugkeerde in het
konsertcircuit, heeft hij een
welkome dimensie toegevoegd
•aan de 50er-jaren jazzrevival.
Dank zij Granz herleefde die niet
louter bij de gratie van de gram
mofoonplaat, maar ook door Dizzy,
Roy, Oscar en andere vitale 50-ers
wederom in een strakke dienstrege
ling festivalruimten en congrescen
tra in evenzovele 'philharmonics' te
laten herscheppen.
Zo voerden de aktiviteiten
van Granz, Acket en Mojo ons
na lange tijd weer eens naar Den
Haag, waar zaterdagavond jl. het
Pablo Jazzfestival twee totaal uit
verkochte edities beleefde.
Nu hadden de jazzprogramma's in
Hilversum ons al dermate met Pa-
blo-jazz geïndoctrineerd, dat er
nauwelijks meer iets mis kon gaan.
De strakke dienstregeling (Oscar
alleen. Oscar en Joe, Joe af, Zoot
en Eddie op etc.) voorzag erin, dat
iedereen volledig aan zijn trekken
kwam en zo hoort het ook.
De verwachtingsvolle, feestelijke
stemming in de Prins W. Alexan-
derzaal werd aangewakkerd door
door André Rutten
|en paar medewerkenden aan 'Anthologie'. V.l.n.r. Lida Lobo, Elsa
fibni en de pianist Leo Cutjpers.
bor Annemarie Lücker
[STERDAM Wie denkt dat
niets meer gebeurt in het ka-
|r van Het 'Jaar van de Vrouw'
ift het mis. De hele maand
>ber wordt in het Van Gogh-
;eum in Amsterdam een ma-
Eestatie gehouden georgani-
ird door de Federatieve Vrou-
Raad, gekoppeld aan een
irzichtstentoonstelling van de
1-jarige Fransman Jacques
Jenri Lartigue, fotograaf, schil-
sr en schrijver.
ït fotografische werk van Lar ti
le geeft het tijdsbeeld weer over
n periode van meer dan zeventig
ar. Al zeer jong, op negenjarige
iftdjd, maakte hij zijn eerste fo-
's. Hij was bezeten van de bewe
eg, van he(, voorbijgaande mo-
ant. Hij fotografeerde alles in
in omgeving: zijn familie, spelle-
"e vakantie en toevallige passan-
r~ Hij was gefascineerd door de
wangen van zijn tijd. Auto's, mo
ren, luchtvaart en races
)sse »ds terugkerende
orft zijn fotografie.
ind Q
anknopingspunt
niet hoe ze het moeten aanpakken,
of waar ze naar toe moeten. Aan
hen verstrekt het Gewestelijk Ar
beidsbureau informatie over part
time werk, over herscholing en over
bijscholing. Er zijn films en elke
woensdagmiddag geeft het vrouwen
orkest 'de Muzen', onder leiding
van Harm Kuiper, van half elf tot
half een, een concert. Een deel van
de tentoonstelling is gewijd aan
vrouwelijke componisten, hun mu
ziek is te horen in de luisterhoek.
Timmeren
Op maandagmiddag -kan men met
een kapotte strijkbout of een de-
SCHEVENINGEN Peter van lende jaren achter elkaar ieder
der Linden maakt al verschil- jaar een mime-programma,
eerst samen met Carol Linssen,
daarna met alle spelers van de
toneelgroep De Appel, die hij
mee opgericht heeft, nu samen
met alleen RDobert Prager. Zij
noemen het 'Dubbelkruis', een
teken dat in de muziek een ver
hoging met twee keer een halve
toon aangeeft.
Misschien suggereert dat iets t.a.v.
hun programma. Maar wat?
'Algemeen menselijke gevoelens
hebben wij geprobeerd via ons ei
gen gevoel voor u duidelijk te ma
ken', schrijven zij in de program
ma-folder. Aanvankelijk lijkt wat
zij doen het middendeel van
hun lichaam gewikkeld in verband
gaas nogal abstract, weinig her
kenbaar. Zij gebruiken er een soort
beweegbare spiegels bij ('Is de
strijd tussen mensen echt of zijn
het spiegelgevechten?').
Naarmate het anecdotischer wordt,
wordt het niet alleen grappiger
maar ook gemakkelijker herken
baar. Dan is er voor het geheel ook
zoiets als een gemeenschappelijke
noemer te ontdekken: het voortdu
rend tegen elkaar opbotsen van
fecte stekker in de werkhoek ko
men, om daar zelf onder leiding de
eenvoudige mankementen te repa
reren. Iedere dinsdagmiddag vertelt
de plantendokter wat te doen met
zieke planten, moeilijke tuinen en
daktuinen; kortom over alles wat
met groen te maken heeft. Dagelijk
kan met zijn agressie wegtdmmeren
op een houten balk met dikke spij
kers, maar donderdag wordt er echt
getimmerd. Wie meer wil weten
over de dagelijkse programma's kan
het speciale evenement nummer
bellen: 020-727361.
Kinderen hoeven zich niet te ver
velen, voor hen is er een hoek met
een grote kist vol lectuur aanwezig.
zijn
onderwerpen
prachtige foto's over vrouwen
hl men een belangrijke plaats in op
aa ze expositie. Ze zijn het aankno-
ee tgspumt van 'Evanement- A'dam-
idif nemend'. Iedereen die nu eens op
age i duidelijke manier voorgelicht
3 e 1 worden over wat de vrouwen
me Weging in Nederland wil en doet.
gee Q allerlei informatie vinden aan
aan grote* leestafel die tijdens deze
oei nifestatie voortdurend wordt
ta e ngevuld en vernieuwd. Dagelijks
,t e grviewt hier een vrouwelijke
1 ttnalist een werkende vrouw, op
lvu terdag wordt een man geïnter-
vriewd die'al dan niet samen met
ïvij 0 vrouw het huishouden doet.
ïrei is veel aandacht besteed aan de
bl inlichting door middel van boek-
oi" en pamfletten; zo vindt men de
iifc mistellingen van 'Man Vrouw
ees tótschappij', van 'Dolle Mina', dc
;nti Schillende vrouwenbonden en
v3 Wegroepen zoals 'Blijf van m'n
bbe l'waar iedereen wel van ge-
jivi'frtd heeft maar niet precies weet
sap11 bet inhoudt, overzichtelijk bij
elft :aar-
zijn genoeg vrouwen die iets
!ra "en doen, maar vaak weten ze
mensen, i nkomische en in tragi
sche zin, letterlijk en figuurlijk.
Het lange begin, waarin ér o.a. een
poosje gespeeld wordt met bewust-
lelijke maskers en twee plastic
speelgoedkarretjes, die als maar in
e muit een koffer gehaald worden,
doet soms wel iets vermoeden,
maar blijft duister als je niet het
citaat van Rilke, dat ook in het
programma-blad staat, onthouden
hebt, en dat zo begint: 'En je hebt
niemand en niets en reist de we
reld rond met een koffer.Hier
zijn er dus twee mannen, die ron
dreizen met één koffer. En daarbij
tegen elkaar opbotsen. De abstracte
indruk, die het begin maakt, blijkt
dus een literaire herkomst te heb
ben.
Er komen later meer koffers te
voorschijn, een paar keer zelfs in
grote hoeveelheden, waarom en
waardoor en waarmee er ook weer
botsingen ontstaan tussen mensen
soms op een zeer vindingrijke
manier met snalle vermommingen
uitgewerkt. Met nogmaals een lite
raire ondergrond, ontleend aan Ril
ke: 'Wij bemerken wel, dat wij de
rol niet kennen, wij zoeken een
spiegel, wij zouden ons graag willen
afschminken en de schijn afleggen
en waarachtig zijn. Maar ergens
kleeft aan ons nog een stuk ver
momming, dat wij vergeten'.
Dat wil wel zeggen dat beide spe
lers in hun communicatie met het
publiek halverwege zijn blijven ste
ken, omdat zij hun persoonlijke ge-
voelsreacties te literair vertalen en
zich onvoldoende realiseren dat zij
ook voor niet Rilke-kenners her
kenbaar theater zouden moeten
maken. Toneelmakers zitten fout
als Je hun voorstelling pas kunt
begrijpen via wat zij er van opge
schreven hebben.
Eén van de foto's van de Fransman Jacques Henri Lartigue, die de hele maand oktober exposeert in
het Amsterdamse Van Goghmuseum.
GEèVE De ontwikkelings
landen moeten zorgen voor
meer dan 1.1 miljard banen
in de komende 25 jaar om
werkloosheid te voorkomen.
Dat is de verwachting van
Francis Blancard, de direc
teur-generaal van de Interna
tionale arbeidsorganisatie (I-
LO). Op het ogenblik hebben
in de ontwikkelingslanden
drie honderd miljoen mensen
geen werk of te weinig werk,
aldus Blanchard. Tussen nu
en het eind van de eeuw zul
len daar nog acht honderd
miljoen mannen en vrouwen
bij komen, zo verwacht de
directeur-generaal. Overigens
maken de rijke industrielan
den met bijna twintig mil
joen werklozen volgens hem
de meest kritieke toestand
sinds de tweede wereldoorlog
door.
veel, inderdaad vaak voortreffelijke
muziek. Om te beginnen speelde
Oscar Peterson mooi 'stride' solopi
ano in 'Sweet Georgia Brown',
waarna meteen het weerzien met
meesterbassist Ray Brown plaats
vond, die, murw gepraat door
Granz, weer tot diens frontlinies
terugkeerde.
Olifantenswing
Met Joe Pass het lijkt soms wel
of er geen andere gitaristen meer
leven bracht het O.P.-trio enkele
welluidende muziekjes, waarin de
fraaie doorklinkende toon en zui
verheid van Brown volop tot hun
recht kwamen. Toen vibrafonist
Milt Jackson na het opdoeken
van het MJQ ineens weer een op
gewekte swinger geworden en
drummer Louie Bellson zich bij
voornoemd gezelschap kwamen
voegen, ging er iets mis. Het luch
tige, inspiratiezwangere ritme
maakte, door toedoen van de pia
nist en Bellson, plaats voor een
soort, olifanten-swing, waar Bags
zich desondanks dapper doorheen
ploegde, inclusief een rommelig,
ongelijk slotje in 'Get Happy'.
Jackson af, tijd voor de blowers
Lockjaw Davis en Zoot Sims, één
van die Brothers die geen kwaad
bij me kunnen doen. En merkwaar
dig: toen Zoot nog maar één cho
rus geblazen had, waren de olifan
ten verdienen. Zeer swingende
muziek kregen we toen. met prach
tige lineaire Lester-arabesken van
Sims en een ruige handvol Bostic-
licks van Lockjaw, die soms elegant
door zijn blanke broeder werd weg
gespeeld.
Hierna kregen we de 'Trumpet-
kings' in Granz' konserten was
en is alles gerangschikt in hoofd
stukken en subtitels Dizzy, Clark
Terry en padre Roy Eldridge. Na
een handvol Ip's en live optredens
zitten hun emsemble'tjes er geheid
in. Alle zorg kon derhalve aan de
soli worden besteed, waarbij Eldrid
ge zich prima weerde tussen de
elkaar met soms adembenemende
chorussen bestokende Gillespie en
Terry. Dizzy had alle showmanship
voorlopig bij baas Norman moeten
inleveren én ik had het gevoel, dat-
ie er eigenlijk maar weinig aan
vond.
Basie-band
De grootste surprise beleefden de
kenners na de pauze aan de weder
opstanding van de 18-mans Basie-
band. De boze droom van het zwak
ke Ahoy-optreden 2 jaar geleden
werd op overtuigende wijze door
een ook Ella Fitzgerald begelei
dende explosieve band uitgewist.
Niet alleen de precisie in het sec-
fciewerk. de bijtende attaque van
het koper was teruggekeerd, maar
in het ritmeteam de basis van
het Basle-oeuvre zat gitarist
Green weer vooraan en zette de
blonde drummer Charlie Miles met
rake meppen er zódanig de beuk in,
dat het orkest er soms door leek te
worden opgetild.
Juist'was de verrassing van de her
wonnen kwaliteit tot ons doorge
drongen, of er bleken ook uitste
kende solisten in het orkest te hui
zen, waaronder trombonist Al Grey
en een tenorist (Dixon?)i die een
fraaie ode aan Hawkins bracht. Het
niveau van de band herinnerde bij
tijd en wijle aan de Roulette-opna
men uit oktober '57, getuige ook de
op het repertoire genomen Neal
Hefti-werken 'Whirly Bird" en 'Lil'
Darlin", dat laatste opgesierd door
het beroemde trompet-obligato en
de knorrende bariton van Charlie
Fowlkes.
Tenslotte zorgde een goed gedispo
neerde Ella Fitzgerald voor een
boeiend, zij het uitgekiend sluitstuk
vol show, humor en zang, waarbij
extraverte uitbundigheid haar
sterkste kant lijkt./ De preferentie-
volgorde Sarah (Vaughan)-Cleo
(Laine)-Ella is eén subtiele kwestie
van persoonlijke smaak. En dat was
dan Pablo, de alles verpletterende
promotion van een jazz-label. Wie
volgt?
door W. H. Wolvekamp
ROTTERDAM Van de verschillende series concerten die het
Rotterdams Philharmonisch Orkest geeft is er ook dit seizoen één
van vijf waarin voornamelijk aandacht wordt gevraagd voor eigen
tijdse muziek. Het vrijdag gespeelde, programma voor een nog niet
voor de helft gevulde Doelenzaal (de andere series zijn praktisch
allen uitverkocht)bracht vier werken van uiteenlopend karakter.
Begonnen werd met de Variazioni groot kabaal, waarvan de notatie
volgens de programmatoelichting
de componist ontzettend veel in
spanning heeft gekost. Had hij die
notenlawine maar niet geschreven.
Moge Reinbert de Leeuws afscheid
(van het groot symfonieorkest) van
blijvende aard zijn.
MOSKOU Franse arbeiders be
ginnen het komende voorjaar met
de bouw van het eerste buitenland
se hotel in Moskou. Het krijgt 1820
kamers en is in de eerste plaats
bedoeld voor de huisvesting van
bezoekers van de Olympische Spe
len die in 1980 in de hoofdstad van
de Sowjet-Unie worden gehouden.
De bouwkosten worden op 120 mil
joen dollar geraamd. De Franse re
gering verleent een krediet tot
tachtig procent van dat bedrag.
Al het personeel dat voor de bouw
nodig is, circa 750 man, zal uit
Frankrijk komen.
SPRINGFIELD (UPI) De been-
derkanker, die in 1973 de artsen
dwong tot amputatie van het rech
terbeen van de jonge Edward Ken
nedy, lijkt tot staan te zijn ge
bracht. Dit heeft de arts die des
tijds de operatie uitvoerde vrijdag
verklaard. De 14-jarige Edward
Kennedy, zoon van de bekende Se
nator van diezelfde naam. onder
ging een gecombineerde behande
ling. bestaande uit de amputatie,
toediening van chemische middelen
en bestraling. Volgens de arts zijn
er geen tekenen, die er op wijze dat
de 7'°-kte nog zou doorwerken.
van Luigi Dallapiccola, oorspronke
lijk een pianocompsoitie maar eni
ge jaren na het ontstaan door de
componist in een orkestraal gewaad
gestoken. Elf korte stukken op een
twaalftonenreeks, waarin diverse
kunstgrepen worden toegepast, o.a.
canon in tegenbeweging en in
kreeftgang, brengen een lang niet
onsympathiek aandoend klank
beeld, dat zelfs meermalen boeien
de aspecten biedt.
Van geheel andere aard waren de
Trois Poèmes d'Henri Michaux van
Witold Lutuslawski, uitgevoerd door
een blazersgroep met toevoeging
van een harp en het Nederlands
Covaal Ensemble. Edo de Waart
dirigeerde het instrumentale, Mari-
nus Voorberg het vocale gedeelte.
Hoewel men respect moet hebben
voor de grote zorg waarmede de
uitvoering kennelijk was voorbe
reid, heeft deze compositie, die
nogal eeris aan Penderecki's Luka
passion herinnert, ons weinig kun
nen bekoren.
Fluitconcert
Zeer fraaie muziek bevatte het in
1926 door de Deen Carl Nielsen
gecomponeerde fluitconcert, waarin
de als eerste fluitist aan het orkest
verbonden Ruud Maas met veel
technische beheersing en voortref
felijke voordracht de solopartij ver
tolkte. Nielsens uit 1926 daterend
concert beweegt zich nogal geheel
binnen de totaliteit, maar verraadt
niettemin een grote muzikale per
soonlijkheid. De vele grillige inval
len van de componist doen nergens
geforceerd aan. De solopartij is zeer
dankbaar voor de fluit geschreven
en instrumentatie en themaverwer
king zijn boven alle lof verheven.
Tot besluit - van dit concert 'Ab-
schied' van Reinbert de Leeuw.
Voor het enige jaren geleden ge
componeerde symfonische gedicht
voor groot orkest hebben we geen
góed woord. Achttien minuten
