Spaanse politie schiet
op Baskische betogers
Storm van
protest na
executies
Fraude
Grote meerderheid
achter Aantjes
op AR partijraad
Nieuwe Haaöse Courant en me
t Nieuwe Leidsc Courant
r>
Zogezegd
Grote onrust na vijf executies
Jos Hermens
pakt nu wel
uurrecord
Olieprijs wakkert
inflatie aan - pag. 4
Het onderwijs
vraagt
Brand in Spaanse ambassade
P]aatg-
Welkomstvo ordeel. W
rro
I i v..r hoort bii li.
Trouw heeft altijd wel wat.
Doe er iets mee.
AVO-protest tegen
ezuiniging marine
*letere bescherming
consument
Op het Utrechtse Domplein de
monstreerden zaterdagmiddag
naar schatting vijftienduizend
mensen tegen de executies in
Spanje. Ook in veel andere
plaatsen werden betogingen ge
houden. Meer over deze demon
straties in het commentaar op
pagina 3.
Wij willen vechten voor een an
der Spanje, het Spanje van vrij
heid, cultuur en menselijkheid
waarop de Spanjaarden recht
hebben.
Minister-president Den Uyl
MADRID (Reuter, UPI, AP) De Spaanse politie heeft gisteravond het vuur geopend op hon
derden demonstranten, die in een voorstad van de Baskische stad Bilbao betoogden tegen de
terechtstelling zaterdagmorgen van vijf verzetsmensen, onder wie twee leden van de ETA, de
Baskische afscheidingsbeweging. Bij de schietpartij werden zes mensen gewond. Ook in andere
delen van Spanje was het gisteren onrustig.
De vijf Spanjaarden werden zater
dagmorgen om half acht door een
vuurpeloton geëxecuteerd. In de ka-
Van onze parlementsredactie
ROTTERDAM Het partijbestuur van de ARP heeft zaterdag
enige duidelijke toezeggingen moeten doen aan de partijraad,
voordat zijn resolutie ongeschonden werd aangenomen.
De partijraad nam de ontwerp-re-
solutie van het partijbestuur onge
wijzigd over, inclusief de alinea
waarin wordt gezegd dat volgend
voorjaar, bij de beslissing over het
al of niet vormen van een onge
deelde CDA-lijst bij de algemene
verkiezingen, wordt verondersteld
dat voldoende eenheid van visie
over het functioneren van de
grondslag zal zijn bereikt.
In de eerstvolgende vergadering
van het dagelijks bestuur van het
CDA, donderdagavond, zal van de
kant van de ARP aan beide andere
partners van de federatie om een
nieuw gesprek worden gevraagd
over de werking van de grondslag,
het punt waarover op het CDA-
congres een meningsverschil ls
ontstaan. In dat gesprek zal het
volgens een ter AR-vergadering op
voorstel van oud-minister ir. W. F.
Schut aanvaarde motie ook gaan
om het gezamenlijk formuleren van
een beginselprogramma van het
CDA
Vrijdag had de fractieleider van de
KVP in de Tweede Kamer, mr, F.
H. J. J. Andriessen, gezegd dat.
wanneer de AR de resolutie zou
aanvaarden, binnen het CDA een
kritieke situatie zou ontstaan en
dat de KVP in dat geval zou moe
ten overwegen als christen-demo
cratische partij de volgende verkie
zingen in te gaan Ook verklaarde
hij toen nog dat de discussie over
de werking van de grondslag van
het CDA sinds het CDA-congres als
afgesloten moet worden beschouwd.
KVP-beraad
De leiders van KVP en CHU heb
ben de AR-vergadenng van begin
tot eind bijgewoond, maar onthiel-
zerne van Hoyo de Manzahares
werd het doodvonnis voltrokken
van de drie leden van het anti
fascistisch en patriottisch front
ETiAP, de 21-jarige Jose Sanchez
Bravo Sollas, de 27-jarige Ramon
Garcia Sanz en de 25-jarige Jose
Umberto Baena Alonso. De 21-jari
ge Juan Pardedes Manot, één van
de ETA-leden werd in Barcelona
terechtgesteld en de andere Bask, r ctmilielcden
de 33-jarige Angel Otaegui werd in
Burges gefusilleerd.
door verstikking. De executies wer
den niet uitgevoerd door soldaten
van het Spaanse leger maar door
veiligheidstroepen, vermoedelijk de
Guardia Civil. Volgens een in Lis
sabon voorgelezen verklaring hadden
de vijf nog een beroep gedaan op
hun kameraden 'om de strijd tot
het einde toe voort te zetten'.
De terechtstellingen vonden plaats
ondanks Internationale druk uit
heel de wereld. De enige concessie,
die generaal Franco aan de inter
nationale publieke opnie leek te
willen doen was het niet gebruiken
van de wurgpaal, waardoor de nek
wordt gebroken of de dood volgt
den zich na kort beraad van com
mentaar. Later verluidde dat ver
scheidene KVP-bestuurders bereid
zouden zijn, wat meer aan het AR-
standpunt tegemoet te komen,
maar dat met name KVP-voorzitter
Vergeer zou willen vasthouden aan
de lijn die hij de laatste weken
heeft gevolgd. De komende weken
zullen verscheidene KVP-vergade-
ringen worden gehouden: vanavond
van bewindslieden, leden van de
Eerste- en Tweede Kamerfractie en
van partijbestuurders, morgenavond
van het dagelijks en woensdagavond
van het partijbestuur.
Ook de leiding van de CHU beraadt
zich nog, al werd uit deze kring al
betrekkelijk spoedig vernomen dat
zij zich niet zal willen onttrekken
aan een gesprek, zoals dat nu door
het AR-bestuur zal worden aange
vraagd.
Zowel mr. W. Aantjes als AR-voor-
zitter drs. J. de Koning heeft ont
kend dat de resolutie een nieuwe
beperkende voorwaarde voor de
vorming van een CDA-lijst inhoudt.
'In de resolutie wordt een poging
gedaan, ruimte te vragen en te
geven voor een nieuw gesprek. Wat
de CDA-lijst betreft scheppen wij
geen voorwaarde, maar het is ook
niet verantwoord het zo voor te
stellen alsof de ene lijst er onge
acht wat dan ook moet komen', zei
Aantjes. En De Koning: 'Wij zijn
er niet op uit. gelijk te krijgen,
formuleringen af te dwingen of het
gesprek te belasten met nieuwe
voorwaarden, hypotheken of dreige
menten. Als wij niet in gesprek
zouden kunnen komen, is het CDA
op zand gebouwd.'
Zie verder pagina 3.
Van onze sportredactie
AMSTERDAM Jos Hermens
is gisteren geslaagd, waar hij
twee weken geleden op het
nippertje nog faalde. De beste
Nederlandse atleet slaagde er
op de kunststofbaan van Pa
pendal in het werelduurrecord
en het wereldrecord op de 20
kilometer te verbeteren. Her
mens nam de records over
van de Belg Gaston Roelants
die in 1972 de toptijden had
verwezenlijkt.
Hermens had in eerste in
stantie zaterdag willen lopen,
maar toen bleek het te slecht
weer. Gistermorgen belde hij
met de meteorologische
dienst op Schiphol en deze
voorspelde voor de namiddag
uitstekend weer. De voorspel
ling kwam uit. Hermens liep
onder uitstekende omstandig
heden. Hij werd voortreffelijk
gesteund door Gerard Tebro-
ke, die, naar nu wat verou
derde Nederlandse begrippen,
ook dicht bij het werelduur
record kwam.
Jos Hermens is van plan het
lopen van recordwedstrijden
en de normale ontmoetingen
ook komend jaar zoveel mo
gelijk gescheiden te beoefe
nen. Van de aanvallen op de
wereldrecords die hij nu ves
tigde, wil hij een jaarlijks
terugkerende gebeurtenis
gaan maken.
De guerrilla's kregen vrijdagavond
laat toestemming om familieleden
te ontvangen voor een laatste ont
moeting. De drie leden van het
FRAP brachten de hele nacht met
verwanten in him cellen door. De
moeder en zuster van één van hen
vertrokken zaterdagmorgen vroeg
hullend en roepend en vrienden
moesten hen dwingen in een auto
te stappen.
De twee Basken zijn gisteren be
graven. De begrafenis van Otaegoul
vond plaats in een klein dorpje bij
San Sebastian en die van Manot op
een begraafplaats in Barcelona. Bij
beide plechtigheden waren alleen
naaste familieleden aanwezig. In
San Sebastian vonden zaterdag al
enkele proteststakingen plaats en
volgens Baskische bronnen worden
met ingang van vandaag gedurende
twee dagen in vier Baskische pro
vincies eén algemene staking ge
houden cm tegen de terechtstellin
gen te protesteren.
In Madrid maakte de politie giste
ren een einde aan een betoging
tegen de executies. Verscheidene
demonstranten zijn aangehouden.
De betoging ontstond na een dienst
in de San Isidrokathedraal. waar
meer dan tweeduizend mesen aan
wezig waren. Tijdens de mis werd
twintig minuten stilte in acht ge
nomen. Toen de kerkgangers naar
bulten kwamen begonnen enkele
honderden van hen 'vrijheid' en
'nee tegen de doodstraf te roepen
èn trok men vervolgens door de
oude stadswijk van Madrid. Het
was de eerste betoging tegen de
doodvonnissen in Madrid. Op grond
van de nieuwe wet op de terreur
kunnen de gearresteerden tot
maximaal twaalf jaar worden ver
oordeeld.
De Spaanse kranten hebben ver
deeld gereageerd op de executies en
de reacties van het buitenland. Het
regiem schijnt elke gedachte aan
politieke hervormingen te hebben
begraven', aldus Ya 'Wij worden
thans gesteld voor een voorbeeld
van buitenlandse inmenging in de
binnenlandse aangelegenheden van
Spanje en de regering kan een
dergelijke belediging van onze on-
afhankelijkheid niet tolereren'
schreef het Francogezinde Arriba
over de reacties in het buitenland.
33e JAARGANG No. 9637 - MAANDAG 29 SEPTEMBER 1975
rouw
Advertenties voor deze belangrijke
rubriek moeten uiterlijk op
donderdag (eerste post) in ons bezit
rGAVE TROUW/KWARTET B.V. HOOFDREDACTEUR J. TAMMINGA DIRECTEUR ING O POSTMA NIEUWE ZIJDSVOORBURGWAL 276-280, AMSTERDAM POSTBUS 859 TELEFOON 020-220383
ONNEMENT 13,52 PER MAAND 40,55 PER KWARTAAL 160,00 PER JAAR POSTGIRO 91133 BANK N.M.B. REKENINGNUMMER 69.74.64.148 GEMEENTEGIRO X 260 LOSSE VERKOOPPRIJS 0,50
IN DEZE KRANT
Binnenland
Fondsen klagen apo
theker aan 3
Gezinszorg tegen
nieuwe opzet 4
Hijken hoe de wereld in
elkaar zit en een nieuw
beeld samenstellen dat aan
sluit bij het verleden, zo zie
ik mijn taak als architect'.
Dat vertelde Herman Hertz
berger in een gesprek met
Fred Lammers. Hertzberger
woont niet in een zelfont
worpen woning maar in een
rijtjeshuis in de Amster
damse Pijp. Zie pagina 6.
Buitenland
Victor Stern over lot
van Russische Joden 5
Kerk
Gathsa Buthelezi's
moeilijke keus 2
Straat:.
Opgegeven door: BetaaIt Per kwartaal
Nflnnv
Adres:.
Plaats:.
Ik ontvang graat:
O I fraaie zwart-kun* tiert eren onderzetters met zilver bedrukte ouder*
«else locomotief modellen. Werkelijk een sieraad op u» tafel.
O Praktische, kleurrijke eeuwigdurende rlemkatender. Modern, orl-
elneel. Voor de kinderkamer, de keuken of «aar dan ook. k
O Tekening IJ l O Tekening IJt O Tekening IJ 3 O Tekening IJ 4
De nieuwe abonnee krijgt een welkomst-voordeel. Hij betaalt Jf v
(na twee weken gratis ter kennismaking de krant te hebben (y
ontvangen) zes gulden minder voor de eerste termijn. v/
Schrijf op de envelop: De Christelijke Pers,'antwoordnummer
2792, Amsterdam.
Een postzegel is niet nodig. Die betalen wij.
Ivo.j
Van onze verslaggevers
DEN HAAG —AMSTERDAM—UTRECHT Een storm van pro
testen is in ons land opgestoken na de executie van de vijf ver
zetsstrijders in Spanje. In enkele tientallen plaatsen werden grote
demonstratieve optochten gehouden. In het gebouw van de Spaan
se ambassade werd zondagmorgen brand gesticht.
Na de brand in de ambassade in
den Haag werd een molotow-cock-
tail gevonden: er werden geen
mensen gewend. Ook gebouwen van
reisbureaus die nog reizen naar
Spanje organiseren, werden be
stookt, onder meer het gebouw van
Neckermann in Den Haag. waar ook
twee molotow-cock tails gevonden
werden. Ook werd brand gesticht in
het huis (in Soest) van de zuster
van de Nederlandse ambassadeur in
Madrid. Onbekenden hebben zondag
morgen tevergeefs getracht het ge
bouw van de Spaanse bank 'Pastor
Representacion' in Rotterdam in
brand te steken.
Ook officiële instanties in ons land
hebben onmiddellijk gereageerd op
de executies. Zo hebben de vakbon
den besloten aanstaande donderdag
een korte werkonderbreking te or
ganiseren in alle Nederlandse be
drijven, waar massaal geprotesteerd
zal worden tegen de gang van za
ken in Spanje. Diezelfde dag is
door het Europees vakverbond uit
geroepen als 'boycot-dag' van
Spanje. Op deze dag zal zal dit land
geruime tijd verstoken zijn van alle
telefoon- post- en ander verkeer.
NW-voorzitter Wim Kok heeft de
werkgevers, opgeroepen een stand
punt te bepalen in verband met de
houding van ons land tegenover
Spanje.
'Niet naar Spanje'
Op de grote demonstratieve bijeen
komst, die door het kabinet zater
dag georganiseerd was in Utrecht
en waar van zo'n 15.000 mensen
deelnamen, zei een duidelijk bewo
gen premier Den Uyl, dat geen
enkele Nederlander nog met vakan
tie naar Spanje moet gaan zolang
daar nog een regime heerst dat zijn
tegenstanders ter dood brengt.
Behalve Nederland, dat als eerste
Europees land, zijn ambassadeur uit
Spanje heeft teruggeloepen, hebben
ook Denemarken, Engeland, West-
Duitsland, de DDR, Noorwegen,
België en Zweden deze maatregel
genomen. De Spaanse regering
heeft hier onmiddellijk op gerea
geerd door haar ambassadeurs terug
te trekken uit ons land, Noorwegen,
de DDR en Vaticaanstad.
Verschillende politieke partijen
hebben ook gereageerd op de
Spaanse vonnissen: de ARP, de
KVP. de CHU de PSP. de PvdA. de
PPR. de VVD en de CPN hebben
allemaal verklaringen uitgegeven
waarin ze zeggen met afschuw te
hebben gehoord van de executies
Alleen de fractievoorzitter van de
RKPN (Rooms Katholieke Partij
Nederland). Klaas Beuker heeft in
een telegram aan minister-presi
dent Den Uyl geprotesteerd tegen
het terugroepen van de ambassa
deur. De heer Beuker is bang dat de
belangen van de Nederlanders, die
in Spanje wonen, daardoor worden
geschaad. De terechtstelling is vol
gens hem een Spaanse aangelegen
heid.'
Mr. J. H. O. Insinger, Neder
lands ambassadeur in Madrid,
kwam op Schiphol aan nadat
hy door de regering teruggeroe
pen was.
De gezondheidszorg is weinig overzichtelijk, zegt de
voorzitter van een ziekenfonds. Ze hebben alweer een
fraudegeval, ert een WJna-fraudegeval, en een paar
medici die ook erg veel verdienen. Het moet nu echt
anders. Trouw hoort hem. En rapporteert. Goud
eerlijk.
Nieuwe abonnee:.
Kunst
Orkestbezoek uit
Moskou 6
Kunst-tiendaagse 6
Commentaar 3
Radio en tv 4
Puzzelen 4
Strips, feuilleton 4
Weer 5
Mink van Rijsdijk 1
N HAAG De NAVO heeft dit
ekeinde officieel protest aange-
;end tegen de bezuinigingen die
derland wil doorvoeren op de ma-
e. De kruiser 'De Zeven Provin-
n', die volgens de plannen buiten
nst gesteld zal worden, is volgens
NAVO de ruggegraat van de Ne-
landse zeestrijdkrachten. Verder
len er, als de Neptune-vliegtui-
i uit dienst genomen worden, nog
ar twee verkenningsvliegtuigen
>r de marine overblijven en die
:n dan nog dienst op de Neder-
idse Antillen, aldus de NAVO.
Opklaringen
Eerst veel bewolking met van
het zuiden uit regen, later ook
enkele opklaringen. Zwakke
tot matige wind uit uiteenlo
pende richtingen, later matige
tot vrij krachtige wind uit zuid
tot zuidwest. Maximumtempe-
tuur circa 18 graden.
MORGEN EN OVERMORGEN:
Opklaringen, ook enkele buien
en in het algemeen iets koeler.
Morgen zon op: 06.38
onder: 18.22
maan op: 00,23
onder: 15.42
maar een vraag meneer agent
