QG moet betrekkingen
iet Spanje bevriezen'
Ian Smith krijgt felle
kritiek partijgenoten
Israël heeft dollars
van Amerika broodnodig
Ion en Gromiko
fdden ontmoeting
Sara Moore blij dat
Ford niet dood is
Senaat VS
wil 'busing'
beperken
ins kabinet bespreekt vandaag doodvonnissen
ïlische delegatie in Moskou
jzelingszaak
Tsjaad
lert oplossing
De GROTE
WINKLER
PRINS
INCYCLOPEDIE
in 20 delen
Gewoonweg
de beste
IRA-top roept op
tot harde actie tegen
Britse militairen
Schlesinger probeert tank uit
Burgeroorlog
Libanon eist
al 1280 levens
Na opmerkingen over 'zwarte premier'
Noorse premier
gaat aftreden
MPLA: troepen uit
Zaire in Angola
Sinaï-akkoord erg belangrijk voor economie
Formatie Italiaanse
jagers neergestort
26 SEPTEMBER 1975
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
IpURG, MADRID (Reuter, UPI, AP) Het Europese parlement wil dat de Europese Gemeen-
.Jïe bestaande betrekkingen met Spanje bevriest zo lang in dat land niet een aantal vrijheden'
frsteld. Het parlement nam gisteren een socialistische resolutie aan die onder meer werd ge
ldoor de communisten en een aantal christen-democraten onder wie de Nederlander Schuyt.
lement deed een beroep op testen 'ongewenste Inmenging'
binnenlandse aangelegenheden
A nse autoriteiten de onlangs
elf Spanjaarden gevelde
nissen in te trekken. Be-
is wanneer en op welke
de Europese Gemeenschap
j Spaanse regering op gratie
h ter dood veroordeelden zal
de gen. Een openbaar protest
sri 'negen' is mogelijk moeilijk
j aar voor de Spaanse over-
ikan een averechtse uiitwer-
alt bbön-
.ije zijn gisteren alle buiten
ga jrotesten tegen de doodvon-
'an de hand gewezen. Anto-
ria de Orial. voorzitter van
van state, noemde de pro-
Verdeeld
Gisteren kwam de Spaanse regering
bijeen aan de vooravond van de
officiële kabinetszitting van van
daag. Tijdens deze vergadering zal
de Spaanse regering de doodvon
nissen tegen de elf moeten bekrach
tigen.
De geruchten dat het kabinet ver
deeld is over de tenuitvoerlegging
van de vonnissen worden steeds
sterker, hoewel ze gisteren door of
ficiële regeringswoordvoerders 'on
gegrond' zijn genoemd. Een deel
OU, WASHINGTON (Reuter, UPI, AFP) De Israëlische
>01 er van buitenlandse zaken Allon heeft gisteren in New York
al spreking gehad met zijn Sowjetrussische collega Gromiko.
7jet-Unie verbrak in 1967 de diplomatieke betrekkingen met
Intussen is een officieuze politieke delegatie uit Israël gis-
;r<| begonnen aan een bezoek aan de Sowjet-Unie. Het is het
PJ bezoek van Israëlische politici sinds de oktoberoorlog van
OJ
sprek tussen Allon en Gro-
21 lad plaats op initiatief van
ëli en duurde drie uur. Een
che woordvoerder zei dat ver-
w ne aspecten van de situatie
v. Midden-Oosten aan de orde
iweest. Bij het gesprek was
er Israëlische VN-ambassadeur
aanwezig. Onmiddellijk na
sprek deden reeds geruchten
v de dat de beide landen van
w ijn de diplomatieke betrek-
te herstellen.
vijf personen bestaande Is-
1 he delegatie, die een tiendaags
aan de Sowjet-Unie is be-
x. i vertelde gisteren dat iedere
M ner apart is uitgenodigd. De
V1 bestaat uit twee leden van
,n,aëlische parlement, de leider
en nieuwe linkse partij en
Dumalisten. Allen behoren zij
n comité, dat zich beijverd
herstel van de diplomatieke
Pfkingen. Premier Rabin en
3 er Allon hebben hun Lnstem-
betuigd met het bezoek.
gend beroep
"Amerikaanse president Ford
gisteren een dringend beroep
sy op het Congres akkoord te
met het beschikbaar stellen
200 burgertechnici voor het
ninen van de waarnemingssta-
ln de Sinaiwoestijn. Een snel-
jjplissing is uiterst belangrijk
anders het tussentijds ak-
over de Slnal in gevaar
MENA (TSJAAD) (UPI)
afgezant van de Franse rege-
ïeeft donderdag in Tsjaad ge
en met de rebellen die het
echtpaar Claustre in gij ze
iouden. Van diplomatieke zijde
gezegd dat overeenstemming
iden is over een ruil van de'
igenen tegen een som geld en
loeveelheid uitrusting. In Tou-
is donderdagmiddag een mili-
transportvliegtuig opgestegen,
laar men aanneemt de uitrus-
naar de rebellen vervoerde
m ze gevraagd hebben als
van de losprijs. Een groep
aan se diplomaten heeft op
ek van Frankrijk in Toulouse
nateriaal bekeken om de grond
itnemen aan de beschuldiging
Tsjaad dat Frankrijk de rebel-
nodeme wapens zou verstrek-
ADVERTENTIE)
Premier Rabin
komt, aldus Ford in een gesprek
met leiders van beide Congresfrac
ties. Hij beloofde alle documenten,
die op het akkoord betrekking heb
ben beschikbaar te zullen stellen.
De senaatscommissie voor buiten
landse zaken had dit eergisteren
geëist.
Ongeveer tienduizend Egyptische
boeren hebben gisteren in Cairo
een demonstratie gehouden, waar
bij zij steun betuigden aan de poli
tiek van president Sadat met be
trekking tot de Sinai. Het was de
tweede grote demonstratie ten gun
ste van Sadat binnen een week.
Enkele dagen geleden waren het
duizenden arbeiders, die daarbij
leuzen tegen de Palestijnse leider
Arafat meevoerden. De Syrische
president Assad heeft in een Koe-
weits blad zijn college Sadat ge
vraagd het akkoord met Israël over
de Sinai te verbreken.
van het kabinet zou zich achter de
terechtstellingen aan de wurgpaal
willen stellen om een 'voorbeeld te
geven' en het politieapparaat 'te
vreden te stellen.' Een aantal poli
tiemensen zijn door de gevonnlsten
leden van de uiterst linkse be
weging FRAP en twee afscheidings
bewegingen doodgeschoten.
Andere ministers zouden de te
rechtstelling niet willen laten door
gaan of op z'n minst uitstellen
vanwege de storm van protesten en
de verheviging van de tegenstellin
gen in Spanje die het gevolg zou
zijn van de voltrekking van de dood
vonnissen. Een 'tussenoplossing' voor
de Spaanse regering is volgens
waarnemers een deel van de elf
veroordeelden terecht te stellen en
de doodstraf van de anderen om te
zetten ln levenslang.
Mocht de Spaanse regering van
daag besluiten alle of een deel van
de terechtstellingen te laten door
gaan, dan kan alleen generaal
Franco het leven van de veroor
deelden sparen. Hij alleen kan
binnen twaalf uur na de kabinets
zitting gratie verlenen
Protesten
DUBLIN (Reuter) De IRA. het
ondergrondse Ierse republikeinse
leger, heeft haar eenheden op
dracht gegeven de Britse militai
ren en de politie in Noord-Ierland
hard aan te vallen. Ook is opgeroe
pen tot acties in Engeland. De lei
ding van de IRA heeft Groot-Brit-
tannlë ervan beschuldigd dat het
sinds februari van kracht zijnde
bestaftd heeft gebroken door de op
dracht van minister Rees (Noord-
Ierse zaken) om harder op te tre
den tegen IRA-leden.
De leider van de politieke vleugel
van de IRA Roy O'Brady zei giste
ren tijdens een persconferentie dat
een Brits terugtrekken uit Noord-
Ierland onvermijdelijk is en hij
vroeg de Britse regering de bereid
heid daartoe formeel bekend te
maken. O'Brady zei dat over het
tijdstip van de terugtocht overlegd
kan worden. De IRA-lelder bena
drukte dat hij bereid is tot bespre
kingen met de Noordierse paramili
taire organisaties.
De Amerikaanse minister van defensie James Schlesinger probeert een Britse Chieftain Tank
uit. Hij bracht een bezoek aan het trainingscentrum in het Britse Bovington.
Inmiddels gaan de protesten tegen
de doodvonnissen door. Vier man
nen op motorfietsen sloegen gister
ochtend in Parijs de ruiten van de
'Banco Espagnol' in en gooiden 'n
brandbom naar binnen. De hier
door ontstane brand richtte grote
schade aan. De daders wisten te
ontkomen De aanslag maakte deel
uit van een reeks protestacties in
Frankrijk naar aanleiding van de
recente doodvlnnlssen ln Spanje.
Woensdagavond drongen ongeveer
10 gemaskerde jongeren een
Spaans cultureel centrum in Tou
louse binnen, dat vervolgens ln
brand werd gestoken. Franse ha
venarbeiders hebben besloten tot 3
oktober alle Spaanse schepen te
boycotten uit protest tegen de
doodvonnissen. Ook in Italië wordt
een dergelijke actie gevoerd.
BEIROET (Reuter, DPA) De
burgeroorlog in Libanon heeft de
afgelopen zes maanden aan zeker
1280 mensen het leven gekost. Meer
dan 2.500 personen werden gewond
en de economische schade loopt in
de miljarden guldens. De politie
geeft toe dat het aantal slachtoffers
veel hoger zou kunnen zijn. Het
pro-Palestijnse dagblad 'Al Mohar-
rer' schat het aantal doden tussen
de 2.000 en 3.000 en zegt dat meer
dan tienduizend personen gewond
zijn geraakt. Het blad raamt de
schade op ruim 13 miljard gulden.
Beiroet, een handelscentrum met
veel banken en dienstverlenende be
drijven, heeft een bevolking van
700.000 mensen. Honderden winkels
zijn vernield door bomaanslagen.
Van zowel rechter als linker zijde
wordt gebruik gemaakt van raket
ten en mortieren en soms zelfs van
artillerie. De 'commissie voor de-
redding van het land' waarin verte
genwoordigers van alle partijen in
Libanon zitting hebben, is gisteren
in het presidentiële palels in Bei
roet voor het eerst bijeengekomen.
Men wacht met spanning af of de
vertegenwoordigers van de traditio
nele falangisten en rechtse christe
nen en de linkse groeperingen een
gemeenschappelijke basis zullen
kunnen vinden voor de beëindiging
van de nu al weken lang durende
burgeroorlog.
TTMTALI (Reuter) Voorzitter Des Frost van de blanke regeringspartij in Rhodesië heeft donder
dag scherpe kritiek geuit op uitlatingen van premier Ian Smith, in een zaterdag gepubliceerd inter
view.
Frost acht het schadelijk voor het
imago van Rhodesdat Smith
heeft gezegd dat op den duur een
deling van de macht tussen blank
en zwart logisch zou zijn. Op zekere
dag is het mogelijk dat Rhodesië
een zwarte premier, en een multi-
raciale (samengesteld uit meerdere
rassen) kabinet heeft, aldus Smith
in het omstreden interview. Die
verklaring zo zegt Frost, heeft het
Rhodesische Front (de regerings
partij) geschokt, en een groot deel
van het volk de indruk gegeven dat
een zwart bewind onvermijdelijk is.
Sprekende op de openingszitting
van de jaarvergadering van het
Rhodesische Front zei Fr ast: 'Ik
hoop dat de premier opheldering
zal verschaffen over zijn verkla
ring, niet alleen voor dit congres,
maar voor de openbaarheid, omdat
grote schade is toegebracht aan het
imago van Rhodesië in binnen- en
buitenland en in Zuid-Afrika. Ik
moet mijn standpunt, en dat van
mijn plaatsvervanger, duidelijk
stellen: wij kunnen en zullen geen
zwart bewind aanvaarden over
blank gebied in Rhodesië'. aldus
Frost. Die uitlating wekt de indruk
dat Frost steun wil geven aan
plannen om Rhodesië te verdelen
ln een blanke en zwart gebied,
verenigd in een statenbond naar
Zwitsers model. Dat plan. dat over
eenkomsten vertoont met de Zuid-
afrikaanse Bantoestan-politiek, zal
formeel worden ingediend op het
congres.
Aan Frosts aanval op premier
Smith wordt veel betekenis toege
kend; Frost geldt als een zeer ge
zaghebbend persoon in het Rhode
sische front. Waarnemers verwach
ten een stormachtig congres in
Umtali. Een belangrijke stroming
in bet Rhodesische front toont
groeiende ontevredenheid over de
pogingen van Smith onderhande
lingen te voeren met zwarte natio
nalisten
Voorzitter Frost verklaarde voorts
dat 'we tot mijn spijt harder zullen
moeten optreden' tegen de guerrilla
van Afrikaanse nationalisten ln het
noordoosten van Rhodesië. Daarvan
zullen volgens hem ook onschuldi-
gen onontkoombaar het slachtoffer
worden. Hij keerde zich fel tegen
de Afrikaanse Nationale Raad
(ANC) de overkoepelende organisa
tie van Afrikaanse nationalisten.
De leiders daarvan noemde hij een
'waardeloze bende die niet meer
vertegenwoordigt dan een handje
vol machtsbeluste mensen, die niets
beters te doen weten dan elkaar
onderling te bestrijden en betaalde
vakantiereisjes over de wereld te
maken, zonder aandacht te hebben
voor diegenen die zij zeggen te
vertegenwoordigen'. De guerrillabe-
strijding dient volgens Frost meer
aandacht te krijgen.
Eén op de acht
WASHINGTON (DPA) Een
meerderheid van de Amerikaanse
senaat heeft woensdag besloten tot
een maatregel doe de rassenintegra
tie op de scholen zou kunnen be
perken. Volgens de senatoren dient
het vervoer van schoolkinderen met
bussen, waarbij de opzet is tot een
evenwichtige verdeling van blank
en zwart in de klassen te komen,
alleen plaats te vinden naar nabij
gelegen scholen. Het besluit werd
met 51 tegen 44 stemmen genomen.
In verscheidene steden, vooral ln
Boston, is het massavervoer van
kinderen naar 'lntegtatiescholen'
sinds het begin van het schooljaar
op 2 september op heftig verzet
gestuit van blanken die de scholen
van hun kinderen blank willen
houden. Het kwam daarbij tot ge
vechten en de autoriteiten waren
genoopt de nationale garde te hulp
te roepen. Aangezien het senaats
besluit nog door het huis van afge
vaardigden beoordeeld moet worden
zijn er nog geen directe gevolgen
van te verwachten.
OSLO (Reuter) De Noorse pre
mier Trygve Bratteli zal in januari
aftreden om plaats te maken voor
de fractieleider van zijn sociaal
democratische partij ln het parle
ment, Odvax Nordli. Bratteli heeft
dit gisteren op een partijcongres
bekendgemaakt.
De 65-jarige Bratteli werd ln maart
1971 premier. In oktober van het
daaropvolgende jaar trad hij af,
nadat de Noren in een volksstem
ming het lidmaatschap van de Eu
ropese Gemeenschap hadden afge
wezen. In september 1973 kreeg hij
echter weer de leiding over een
regering. Hij staat nu aan het
hoofd van een minderheidskabinet.
Er was al enige tijd sprake van dat
hij zich zou terugtrekken vóór de
volgende verkiezingen ln 1977.
LOEANDA (AFP) Zairese troe
pen met oorlogsmateriaal zijn bin
nengedrongen in de Noord-Angole
se provincie Loeanda. zo heeft de
generale staf van de Angolese be
vrijdingsbeweging MPLA donderdag
bekendgemaa k t.
door James Dorsey
Bij haar beslissing om het nieuwe tussentijds akkoord met Egypte
te aanvaarden en toe te geven aan de wensen van de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken, Henry Kissinger, werd de Israë
lische regering hoogst waarschijnlijk beïnvloed door het vooruit
zicht van een financiële katastrofe in eigen land. In het licht van
een enorm tekort op de handelsbalans en een snel afnemende
voorraad buitenlandse valuta betekende de door de Verenigde Sta
ten aangeboden financiële hulp voor de Israëlische leiders hetzelf
de als een reddingsboei voor iemand, die dreigt te verdrinken.
ROME (UPI) Vier Italiaanse
straaljagers van het type F104 zijn
gisteren kort na hun start van het
Westduitse Bitburg met elkaar in
botsing gekomen. De vier piloten
zijn om het leven gekomen.
Een woordvoerder van het Italiaan
se ministerie van defensie verklaar
de dat men over de oorzaak van
het ongeluk ln het duister tast. Hij
zei het wel vreemd te vinden dat
een hele formatie tegelijk met el
kaar in botsing is kunnen komen.
De Italiaanse en Westduitse autori
teiten onderzoeken de mogelijkheid
yan sabotage. De wrakstukken la
gen over een gebied van een kilo
meter verspreid. Volgens de politie
zaten de piloten nog In hun stoe
len.
LOS ANGELES (Reuter, AP) Mevrouw Sara Moore, beschuldigd van een
poging president Ford te vermoorden, heeft in een vraaggesprek met het
blad Los Angeles Times gezegd blij te zijn dat de president niet dood is.
'Ik wilde niemand doden', aldus de 45-jarige ex-tipgeefster van het FBI,
de Amerikaanse federale recherche'. Maar er komt een moment dat je
alleen nog maar een revolver kan pakken om je verstaanbaar te maken'.
Sara Moore omschreef haar daad als 'een soort allerlaatst en wanhopig
protest tegen het systeem'. Ze zei voorts dat ze vervreemd was geraakt
van haar radicale vrienden toen ze openlijk had toegegeven dat ze een tip-
geefster van het FBI was geweest. 'Ik merkte dat ik steeds meer geïsoleerd
raakte van mijn vrienden. Het FBI heeft mij uit het raam en voor de
honden geworpen'.
Mevrouw Moore vertelde ook nog dat ze, toen ze maandag haar revolver
ging halen, voortdurend gehoopt had dat de politie haar zou aanhouden en
oppikken. 'Ik wilde dat men mij zou tegenhouden. Ik dood niet graag
mensen'.
Hierbij 's de prijs voor deze steun,
zelfs waar deze belangrijke conces
sies aan Egypte inhield misschien
niet eens de hoofdzaak. Nu men
al bezig is de overeenkomst
tussen Egypte en Israël uit te
werken, is de Amerikaanse regering
begonnen haar beloften in te los
sen en heeft zij toestemming aan
het Amerikaanse congres gevraagd
om Israël met een bedrag van 2.3
miljard dollar een som die neer
komt op duizend dollar per hoofd
van de Israëlische bevolking te
steunen. Men zou verwachten dat
dit bedrag meer dan voldoende ls
om de problemen van de Israëli
sche economie op te lossen. Doch
de schijn bedriegt. Tweederde van
dit bedrag zal aan wapens worden
besteed, terwijl met een groot deel
van het overblijvende geld door
Israël olie gekocht zal moeten wor
den, als de olievelden in de Sinaï
aan Egypte zijn teruggegeven. Er
zal dus niet veel overblijven om de
stagnerende Israëlische economie
nieuw leven ln te blazen.
Enorm tekort
Israël kan, haar Indrukwekkende
ontwikkelingsprojecten ten spijt,
niet in haar eigen behoeften voor
zien. De Israëlische Import zal de
export ln 1975 met de onvoorstel
bare som van 3.6 miljoen dollar
overtreffen De verwachtingen voor
1976 zijn, dat dit handelstekort de
4 miljard dollar zal overschrijden.
Dit tekort valt gedeeltelijk te ver
klaren door Israël's militaire uitga
ven, maar wordt ook door de on
doelmatigheid van de Israëlische
economie een mengeling van
socialisme en kapitalisme, waarvan
critici beweren, dat het de slechtste
eigenschappen van belde stelsels
verenigt veroorzaakt.
Hoe zal Israël dit enorme tekort op
de handelsbalans kunnen dekken?
Ten dele met behulp van de Ameri
kaanse steun. Ook de particuliere
grote steun zal met enkele honder
den miljoenen dollars haar bijdrage
leveren. Maar zelfs deze kolossale
bedragen zullen het probleem niet
oplossen. Israël, dat nu al de groot
ste buitenlandse schuld per hoofd
van de bevolking ter wereld heeft,
zal nieuwe leningen bij buitenland
se banken en internationale finan
ciële instellingen moeten sluiten.
Niemand weet hoe men deze lenin
gen ooit terug zal kunnen betalen
en in de tussentijd zal het land
onder economisch toezicht van deze
internationale financiële instellin
gen komen te staan. Nu is Israël's
handelsbalans niet de enige plaats
waar de schoen wringt.
Inspanningen
Door werkelijk grootse Inspannin
gen Is het de regering gelukt om de
inflatie te bestrijden. Terwijl verle
den jaar de prijzen met meer dan
50 procent stegen, bedragen de
prijsstijgingen ln 1975 niet meer
dan 20 procent. Maar voor deze
tijdelijke stabiliteit werd een hoge
prijs betaald. In de overheidsbegro
ting wordt rekening gehouden met
een tekort van 1 miljard dollar
voor het huidige financiële jaar.
Het ontbreken van inkomsten
dwingt de regering om nieuw geld
te vervaardigen. Dit nieuwe geld en
de honderden miljoenen Israëlische
ponden, die de economie binnen
stromen wegens een pas doorge
voerde hervorming van het belas
tingstelsel zullen de inflatledruk
doen stijgen, terwijl er tekenen
zijn dat een nieuwe golf van werk
loosheid zich aankondigt.
Chronisch
De economische problemen van Is
raël zijn chronisch en het lijkt
alsof minister van financiën, Je-
hoshua Rabinowitsch er geen Idee
vam heeft hoe deze aan te pakken.
In regeringskringen in Israël wórdt
overwogen om naar een ouderwets
middel .te grijpen, namelijk de ver
laging van de levensstandaard. Dit
betekent hogere belasting op de
consumptiegoederen en mogelijker
wijs stopzetten van de subsidies op
Het Israëlische dagblad Ma'ariv bracht de betekenis van de financiële as
pecten van het Sinaï-akkoord met dit cartoon ln beeld.
primaire goederen. Het Israëlische
pond, waarvan de officiële waarde
40 cent bedraagt, maar dat ln feite
een kwart minder waard Is, zal
misschien opnieuw ln waarde wor
den verlaagd, waardoor de prijzen
van goederen uit het buitenland
zullen stijgen. Door die stijgende
prijzen gaan de arbeiders loonsver
hoging als compensatie eisen. De
regering lijkt hierbij een hard be
leid te volgen en heeft al vele
malen stakende arbeiders gedwon
gen naar hun werk terug te keren.
Kortom, de Israëlische leiders blij
ven de drukkende oorlogseconomie
handhaven, ten koste van de Israë
lische loontrekkers.
Sociale protesten
Afgewacht moet worden of de Is
raëlische arbeiders dit zullen aan
vaarden. Heftige sociale protesten
en misschien zelfs het ontstaan van
nieuwe radicale krachten, die de
huidige conservatieve machthebbers
bestrijden, lijken een reëel per
spectief voor Israël ln 1976, mits
het aan Israël's grenzen rustig
blijft. Wanneer de huidige vredes
pogingen de spanning tussen Israël
en de Arabische staten verminde
ren. zal het niet makkelijk zijn om
de economische vrede te handha
ven met een beroep op de vader
landsliefde van de Israëlische be
volking. Ook het rechtvaardigen
van toepassing van de uitzonde
ringswetten om stakingen ln bedrij
ven te breken door te wijzen op de
buitenlandse bedreiging, zal ln de
handen van het Israëlische esta
blishment geen effectief wapen
meer zijn. Dit alles bij elkaar helpt
misschien het paradoxale feit ver
klaren, dat in Israël de linkse vleuJ
gel het beleid van de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger toejuicht.
