Huwelijk en gezin blijven
(met wijzigingen) nog lang
dichtbij
Joorlichter
iarine aan
;ant gezet
pmmentaar Conclusie uit onderzoek van Wageningse socioloog;
Dtlvon nissen
Neptune-incident
Waarom
gebruiken ze in
een quiz juist
de Grote
Winkler Prins
Encyclopedie?
...omdat-ie
gewoonweg
de beste is!
Ook boeren ontdekken 'chinees'
het weer
Herfstachtig
weerrapporten
met de trein of met de bus?
niet schieten
miljoenen
Wat je zegt
ben je zelf
ERDAG 25 SEPTEMBER 1975
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 5
is niet voldoende, als de landen
West-Europa volstaan met het
(of eisen) van gratie voor de
Spanjaarden, die de laatste tijd ter
zijn veroordeeld. De voornaam-
moet op het ogenblik inder-
zijn, dat de doodstraffen worden
lerd in vrijheidsstraffen. Maar
-IMJat is gebeurd, is er nog niets
^svjehlijk veranderd.
"egime van generaal Franco moet
zware druk worden geplaatst
Ide 'anti-terreur-wet' in te trekken,
schil ^et mogelijk maakt, vijwel alle
ïke verzet al dan niet gepaard
TikJ geweld met terechtstellingen af
[en. De Fransen, die in Madrid
geprobeerd de aandacht op het
>bal£cht in Spanje te vestigen, hebben
verjjm uitvoering van de doodvonissen
1 wi'oorkomen dan ook niet om
jh - ade voor de ter dood veroordeel-
be) gevraagd, maar om respect voor
tfeondregelsvan de justitie in Span-
r de Euopese Unie van christen-
iocraten, die in Ziirich bijeen is
!St, heeft felle kritiek geuit op
van kracht worden van de 'anti-
wet'/ waarmee de burgerlijke
iten in/ Spanje worden aangetast
x het voorwendsel van bestrijding
het terrorisme'. Ook de democra-
I^ie partijen van Spanje worden er-
mr gefroffen, omdat zij niet onder-
nds meer werken en onmiddellijk
5 de nieuwe wetgeving in conflict
len komen, als zij doorgaan met
veelzijdige politieke activiteiten,
is een tijd geweest dat het zin leek
lebben om er van uit te gaan, dat
het overlijden van Franco een
re tijd, voor de Spanjaarden zou
kreken.' Na de gebeurtenissen in
tugal, die er mede toe leidden dat
ipanje de klok een heel eind werd
ggezet lijk* die hoop voorlopig?
jeefs te zijn geweest. Daarom mo
de gebeurtenissen in Spanje, die
felle kritiek op de uitgesproken
[vonnissen hebben geleid, niet be-
blijven tot protesten tegen niid-
iu\^3 aandoende straffen.
N HAAG Minister Vredeling
ft het plaatsvervangend hoofd
de marine-voorlichtingsdienst,
tenant ter zee D. L. R. L.. uit
functie ontheven in verband
t de Neptune-affaire.
Vredeling neemt het de luite-
;t L. kwalijk dat deze de avond
irdat de vijf Neptunes-jagers
vlucht boven Den Haa£ maak-
als protest tegen de opheffing
i het Neptune-squardron van de
rine Luchtvaartdienst, in be
tte kring liet. blijken op de
jgte te zijn van de komende
eurtenissen zonder daarover de
lister daarover te hebben inge-
it. Officieel geeft de marine op.
r L. in zijn functie 'onzotgvuldig-
len, heeft begaan',
igens L zelf was hij inderdaad
oren op de hoogte dat er geoe-
d zou worden met de Neptunes,
ar niet dat dit boven Den Haag
i gebeuren. De luitenant zal een
lere functie in de marine krij-
1.
maatregel van minister Vrede-
g staat los van het onderzoek
ir de achtergronden van de de-
nstratiev lucht dat momenteel
rdt ingesteld. Ook wordt getracht
achterhalen, hoe de geplande
iuinigingen in zo een vroeg sta
an konden uitlekken,
e Kamerleden hebben gisteren
i brief van de belangenvereni-
igen van het marine-personeel
tvangen, waarin nog eens tegen
bezuinigingen wordt geprotes-
rd.
fADVERTENTIE
met als gratis
premie de 816 blz. tellende
CULINAIRE
ENCYCLOPEDIE
door Cisca Dresselhuys
WAGENINGEN 'Huwelijk en
gezin zijn als instellingen be
hoorlijk taai. Je vervangt ze
niet zomaar door iets anders.
Ook al lijkt het tegenwoordig
mischien wel eens of beide in
stituten een beetje op hun re
tour zijn door de opkomst van
het ongetrouwd-samenwonen,
communes en dergelijke, toch
blijken huwelijk en gezin voor
verreweg de meeste mensen nog
de enige vorm van samenleving
te zijn. Wel ziet het er naar uit.
dat beide instellingen enkele in
grijpende veranderingen zullen
ondergaan: het gesloten karak
ter van huwelijk en gezin zal
gaan wijzigen in een naar bui
ten openstaan en de man en
vrouw zullen steeds meer als
volkomen gelijkwaardige part
ners beschouwd gaan worden.'
Tot deze conclusie is de Wage
ningse socioloog dr. ir. W. H. Dou-
ma gekomen in zijn proefschrift
'Het ,'etin tussen verleden en toe
komst', waarop hij gistermiddag ge
promoveerd is. Aan dit proefschrift
liggen twee onderzoeken ten
grondslag: in 1960 ondervroeg de
heer Douma alle gezinnen met kin
deren in de leeftijd tot twintig jaar
in de twee dorpen Arkel en Kedi-
chem (beide vlakbij Gorkum).
Twaalf jaar later herhaalde hij dit
onderzoek og eens in dezelfde dor
pen.
Een van de eerste dingen, die bij
dit herhaalde onderzoek opviel, was
dat men eigenlijk niet meer goed
uit de voeten kon met de vragen
van twaalf jaar geleden. Er waren
intussen zoveel dingen veranderd
en nieuwe dingen bijgekomen, die
tevoren nog onbekend waren (bij
voorbeeld de pil, crèches, commu
nes, Dolle Mina Man-Vrouw-Maat
schappij en dergelijke dat er nieu
we vragen aan de lijst toegevoegd
moesten worden.
Een belangrijke conclusies is, dat
zich sinds de jaren zestig zoveel
heeft voorgedaan met betrekking
tot seks, huwelijk en gezin, dat het
onderscheid, dat in de sociologie
lange tijd gemaakt is tussen tradi
tionele en moderne gezinnen, on
voldoende is geworden om de ver
anderingen te beschrijven Er is,
volgens de heer Douma, een derde
gezinstype in wording, dat hij het
'postmoderne' gezin noemt.
'Nieuwe' gezin
opener tegenover
de maatschappij
van betekenis geworden. Wel kan
gezegd worden dat het aantal ken
nissen per gezin wat is toegenomen.
Onkerkelijken
Dr. ir. W. H. Douma
WAGENINGEN Uit het proefschrift van dr. ir. W. H. Douma ook
deze mededeling dat ook de boeren 'de chinees' ontdekt hebben. Chi
nees eten gebeurt regelmatig door 81 procent van de Arkelse gezin
nen en door 70 procent van de Kediehemers.
'Open'
Kenmerken van dit 'nieuwe' gezin
zijn: het verhoudt zich soepeler en
open tegenover de maatschappij en
ook ten opzichte van de interne
verhoudingen in het gezin is het.
flexibele Volgens dr. Douma zal
dit nieuwe gezinstype, dat bevor
derd lijkt te worden door het on
kerkelijk zijn of het niet langer
traditioneel godsdienstig zijn, van
groot belang zijn voor de verbete
ring van de positie van de vrouw.
In dit post-modeme gezin ligt het
namelijk niet meer zonder meer
vast. dat de vrouw huisvrouw is en
verder niets. Man en vrouw zijn
hier veel meer eikaars partners, die
over alle beslissingen overleggen.
Overigens wil dr. Douma met deze
conclusie niet beweren, dat alle Ar
kelse en Kedichemse gezinnen, die
hij ondervraagd heeft, onder de
noemer 'het postmoderne gezin' te
plaatsen zijn Zeker niet. Hij wil
alleen zeggen, dat hij een dergelijke
trend ziet, die zich de komende
jaren aarschijnlijk nog versterkt
zal voortzetten.
In het eerste onderzoek (van 1960)
bleken Arkel en Kedicbem nog
voornamelijk te bestaan uit gezin
nen, die de overgang van 'traditio
neel, naar 'modern'^ aan het door
maken waren, waarbij het meer
verstedelijkte Arkel voorop liep.
Het meer geïsoleerde, kleinere Ke-
dichem. waar de bevolking boven
dien nog voor een groter deel uit - -
behoudende boeren bestond, liep
op dit punt duidelijk achteraan.
Niet weer in isolement
Bij het onderzoek in 1972 in beide
gemeenten waren heel duidelijke
verschillen te constateren met
twaalf jaar geleden. Belangrijk was.
dat beide gemeenten, maar vooral
Arkel. in deze tijd betere verbin
dingen mei de buitenwereld had
gekregen (door directe aansluitin
gen op de grote rijkswegen), waar
door een stuk isolement was ver
dwenen. Aan de andere kant waren
beide plaatsen slechter bereikbaar
geworden met het openbaar ver
voer, vanwege het opheffen van
verschillende busdiensten. Maar
omdat dit teruglopen in voorzienin
gen van openbaar vervoer gelijk op
ging me* de enorme toeneming van
eigen vervoer (in de helft van de
gezinnen zijn nu één of meer
brommers aanwezig en in twee van
de drie gezinnen is minstens één
auto aanwezig) zijn de plaatsen
niet opnieuw in een isolement ge
raakt.
Privacy
Andere opmerkelijke verschillen met
de situatie van iwaalf jaar geleden:
de gezinsprlvacy is veel belangrij
ker geworden voor de meeste men
sen (dat bleek uit het afwijzende
oordeel over het inwonen van ou
ders of getrouwde kinderen): men
heeft minder contact met de eigen
ouders: de wens om geheel afhan
kelijk ie zijn van de eigen familie
werd Nee! vaak uitgesproken (de
familie bleek inderdaad veel min
der vaak in. te springen dan voor
heen en men doel veel eerder een
beroep op een officiële hulpinstan
tie dan op de eigen familie)
Ook het gewone dagelijkse buren-
contact en - verkeer is minder
Wat betreft de#positie van het ge
zin ten opzichte' van de kerk. kwam
dr. Douma tot de conclusie dat de
percentages onkerkelijken in beide
dorpen sterk zijn gestegen, waarbij
het meer traditioneel gebonden.
Kedichem nog 'kerkser' blijkt te
zijn dan Arkel. De percentages on
kerkelijken in beide gemeenten be
dragen nu 23 procent en dertien
procent. De rooms-katholieke en
gereformeerde gemeente blijken
ongeveer even groot te zijn geble
ven: de toegenomen onkerkelijk
heid heeft vooral de hervormde
kerk getroffen.
Karakter
Op de vraag., waarop men bij het
zoeken naar een huwelijkspartner
vooral op zou letten, kwam als
voornaamste antwoord naar voren,
dat men op persoonlijke karakte
reigenschappen. zoals flinkheid, zou
letten Ook de opleiding bleek een
vaak genoemde voorwaarde te zijn.
Pas op de derde plaats werd 'liefde
genoemd.
Opvallend hierbij vond dr. Douma,
dat men in ieder geval meer ge
neigd is op persoonlijke eigen
schappen te letten, dan zoals
vroeger op zakelijke omstandig
heden. Toen trouwde een zoon van
een boer met tien koeien niet met
een meisje van dri-^ koeien.
Stand was toen heel belangrijk.
Het gedwongen huwelijk blijkt in
Arkel 'en Kedichem. ondanks een
sterke daling, toch nog enorm veel
voor te komen (de percentages lig
gen. vooral in Kedichem. aanzien
lijk hoger dan het landelijk gemid
delde). In Kedichem is dertig pro
cent van alle huwelijken gedwon
gen (landelijk is dat ongeveer vijf
tien procent) Het kindertal is ook
hier sterk afgenomen de laatste ja
ren: van gemiddeld ongeveer vier
tot gemiddeld twee kinderen pet-
gezin.
Wat het volgen van een voortgezet
te opleiding na de lagere school
betreft, blijkt dat de meeste kinde
ren uit Arkel een opleiding op MA-
VO-niveau volgen: die uit Kedi
chem blijven op dit gebied duide
lijk nog wal achter: hier gaan de
meeste kinderen nog naar het huis
houdelijk- en technisch onderwijs.
Vrouwen lezen meer
De wasmachine en de stofzuiger
zijn nu wel gemeengoed in alle
gezinnen, de elektrische koffiemo
len komt in driekwart van de- ge
zinnen voor. In de leesgewoonten is
niet veel verandering gekomende
vrouwen lezen meer dan de man
nen, de burgers meer clan de boe
ren. maar over het algemeen wor
den er nog maar weinig boeken
gelezen.
Van onze weerkundige medewerker
De depressie die gisteravond met
985 millibar in de kern ten westen
van Ierland/Schotland lag, krijgt
wat gemakkelijker invloed op het
weer in onze omgeving dan de
voorafgaande minima. Door het wat
verder oostwaarts doorlopen van de
westelijke circulatie boven de
oceaan bijna 220 km/u op 11.000
meter hoogte kan de depressie
het noordelijk deel van de Noordzee
bereiken. Uitlopers ervan, eerst een
warmtefront en pas later een kou-
ront.produceren regenvandaag
vergezeld van een krachtige tot
stormachtige (vooral in de kustge
bieden) zuidwestelijke wind. Aan
de voorzijde van het oceaanmini
mum blijft het weer de eerstko
mende dagen aan de zachte kant.
Gisteren was het grote werk op de
Britse eilanden al begonnen. In het
uiterste noordwesten van Ierland
viel 18 mm regen in circa vijftien
uurbij winduit schieters van
stormkracht. De barometer daalde
er gisteravond nog steeds door.
Meer neerslag nog kregen de He-
biiden. te weten 12 mm gisteren
overdag in Benbecula en vooral Ti-
ree 28 mm. O 19 uur werd daar
voor het actuele weer als codecijfer
65 doorgegeven, wat inhoudt: onaf
gebroken zware regen. Claremorris
in noordwesl-lerand tekende 20
mm aan. Het zag ernaar uit. dat de
Hebriden in de aanlooproute van
de depressie liggen, hoewel de
luchtdrukdaling in drie uur op het
eiland dan toch nog iets groter was.
namelijk 5 millibar. En die bleef
weer beneden die van een station
in noordooost-Schotland, te weten
6.5 mb. In Londen en omgeving
was tot gisteravond nog weinig of
geen regen gevallen De tempera
tuur is gisteren vooral in het bin
nenland nog tol 19 a 20 graden
Wecrrapporte» van gisteravond 19 uur
(weer, maximumtemperaturen en neerslag
7—19 uur):
Amsterdam zwaar bewolkt 19 O
De Bilt zwaar bewolkt 2'« O
Deeien zwaar bewolKt 19 0 3
Eel de geheel bewolkt 19 0
Eindhoven zwaar bewolkt 30 0
Den pel der geheel bewolkt 18 0
Luchth. Rtd zwaarbewolkt 19 0
Twente zwaarbewolkt 19 0
Vlissingen geheel bewolkt 19 0
Zd.-Limburg geheel bewolkt 18 0 4
Aberdeen regen 13 0 1
Athene onbewolkt 30 0
Barcelona half bewolkt 24 0
Berlijn zwaarbewolkt 19 0
Bordeaux onbewolkt 24 0
Brussel zwaarbewolkt 18 0.5
Frankfort licht bewolkt 20 0
Genève licht bewolkt 23 0
Helsinki licht bewolkt 16 0
Innsbriick halt bewolkt 23 0
Kopenhagen geheel bewolkt 18 0
Lissabon onhewolkt 25 0
Locarno hair bewolkt 23 0
Londen zwaarbewolkt 19 0
Luxemburg half bewolkt 17 0
Madrid onbewolkt 28 0
Malaga onbewolkt 26 0
Mallorca half bewolkt 27 0
München half bewolkt 21 0
Nice onbewolkt 24 0
Oslo zwaarbewolkt 16 0
Parijs zwaarbewolkt 23 0
Rome licht bewolkt 26 0
Split onbewolkt 27 0
Stockholm licht bewolkt 17 O
Wenen licht bewolkt 24 0
Zürleh licht bewolkt 22 O
Casa Blanca onbewolkt 24 0
Las Palmas onbewolkt 26 0
New York regen
Tel Avlv licht bewolkt 28 0
Tunis zwaar bewolkt 27 1
Celsius opgelopen, in Duitsland '20
tot 22. Oostenrijk 23 tot 24 gr C.
Die gebieden liggen meer onder
bescherming van een hogedrukzone
van de Azoren via de Alpen naar de
Oekraïne.
Hoewel droge perioden af en toe
mogelijk zijn. verwachten wij in de
eerste paar dagen toch aanhouden
van het depression aire weer in onze
omgeving met de grootste winds-
snelheden vóór de passage van een
of ander storingsfront
De Waddeneilanden zijn in de me
teorologische zomer (juni. juli en
augustus) het zonnigst geweest.
Schiermonnikoog registreerde 825
zonuren. vat nogal afstak bij de
645 uur van Roermond. Gemiddeld
scheen de zon per dag twee uur
minder. Curieus is verder dat Eelde
een zonniger zomer heeft gehad
aan die van 1947 en 1959.
Het aantal zonnevlekken was giste
ren zeer gering, namelijk elf. tege
nover dinsdag 28 en maandag 79.
De waarde ran de 'solar flux' (10
cm-straling) was echter iets meer.
namelijk 76 [daags tevoren 75). Die
10 cm-straling is in feite het be
langrijkst voor het radioverkeer op
lange afstand op aarde.
-V~h- ZONNIG
dlTi» REGEN
^n>l»r\
■/k.
IIOÜG WATER voor vrijdag 26 september;
Vllsingen 4.58—17.10. Haringvlletsluizen
6.35—18.51. Rotterdam 7.42—19.46. Sche-
veningen 5.58—1817. IJmutden 6-42—
19.01. Den Hclrtei 10 39—22 45. Harllngen
0.46 -13 03. Den/I)! 2.54—15.08.
onder redactie van loessmit
Ja. hier. zei de bejaarde man. en
hij duwde een beetje zenuwach
tig zijn vrouw in de aangewe
zen richting. Luidruchtig waren
ze de restauratiewagen binnen
gekomen in de algemene race
om een plaatsje te bemachtigen.
Hun uiterlijk verborg hun leef
tijd. Ze waren 65 plus. dat was
duidelijk, maar ze konden net zo
goed 95 als 75 zijn: 'onschat
baar'.
Hij met een iets te grote, iets te
rode. dooraderde neus; zij een
beetje verschrompeld, met kraaie-
pootjes rondom de ooghoeken
Zij had een klein gehoorappa-
raatje bij zich. Dat zal de reden
zijn geweest van het luidruchti
ge praten van de man. Hij sprak
op een manier die aan duidelijk
heid niets te wensen overliet.
Kennelijk al vele jaren gewend
om hele dagen te schreeuwen,
kraakte zijn gebarsten stem vier
compartimenten ver. Maar deze
opmerkelijke prestatie scheen
hem niet de minste moeite te
kosten.
Hoe geheel anders was zii. De
tantwoorden kwamen bijna
fluisterend van haar lippen. Ik
zag alleen aan het geprevel dat
ze iels zei.
Je kan hier iets bestellen,
schreeuwde de man. terwijl hij
zijn onderarmen op de groene
serveertafel legde.
De lippen van zijn echtgenote
gingen even op en neer. waarna
de man herhaalde: Ik zei dat je
hier wat kan bestellen!
Hilariteit onder de medereizi
gers.
'Had u wat gehe willen heb
ben?' kwam de kelner tussenbei
de.
Ja!, schreeuwde de man. ik wil
wat bestellen!
Nou. dat ken meneer, antwoord
de de kelner, maar niet teveel
tegelijk alsjeblieft, want m'n
keukentje zit een beetje krap op
de heupen.
Gelach van dc reizigers, die
niets anders te doen hadden dan
aretig te luisteren.
Er volgde een bestelling die
D;t drie jaar oude knaapje ui'.
Vernon (Connecticut. VS), deed
wat schietoefeningen bij de
school vun zijn grotere broer.
Hij was te vroeg bij het gebouw,
en moest wachten lot de school
uitging.
Hij kortte 'de tijd met het weg
schieten van steentjes, maar
stuitte bij die onderneming op
protesten van politieman Henry
Boucher, die de kleine man hier
aan hel verstand probeert te
brengen dat het niet aangaat
om ruilen stuk te schieten.
langzaam, maar zeer nadrukke
lijk tot stand kwam. Nee. toch
maar geen soep. Daar is het de
tijd van de dag niet voor.
Koffie dan?
Ja. tenminste, als u geen thee
hebt. want als u wel thee hebt,
dan liever thee!
Het werd koffie met saucijze-
broodjes.
Na een minuut of vijf werd het
neergezet.
Weet jij nou wat daar in zit!?
vroeg de man nadat hij een hap
van zijn broodje had genomen.
De lippen van zijn echtgenote
gingen op en neer.
Gehakt!?
Nogmaals geflapper van de lip
pen.
Oh. je weet het ook niet.' De
man nam een tweede hapen zei
toen met volle mond: 'Ik zit
liever in de trein dan in de bus!
Een van de medereizigers, die in
de overvolle trein benauwd op
een punt van de bank zat. zei:
Nou meneer, als ik nou kiezen
mag. dan blijf ik liever thuis, al
kreeg ik hier gebraden haantjes-
Ad Interim
Zeven-uur diensten
Twee plaatjes van cartoonist Len
Munnik. Het éne is het vignet dat
hij maakte voor de zogenaamde
seven-o'clock-diensten, die elke
laatste zondagavond van de
maand in Breda worden gehou
den. Het andere tekende hij spe
ciaal voor de dienst van aan
staande zondagavond in de Grote
Kerk. die tegelijk de slotmanifes
tatie van de vredesweek betekent
en waar dr. A. H. van den Heuvel,
de secretaris-generaal van de her
vormde kerk, spreekt over: 'Wat
je zegt dat ben je zelf'.
Er is zondagavond nóg een ker
kelijke secretaris-generaal in de
Bredase Grote Kerk. nl. dr. Jean
Kotto uit Kameroen. Ook hij zal
wat zeggen (en vertaald worden).
Dit alles, zo meldt de werkgroep
seven-o'clock (die doende is on
der de paraplu van de werkge
meenschap van kerken in Breda)
naar aanleiding Handelingen 10
vers 1 tot 37.
Sinds de uitvinding van de auto
(laten we zeggen omstreeks het
begin van onze eeuw), zijn door
toedoen van dit voertuig vijf en
twintig miljoen mensen om het
leven gekomen
Dit heeft het hoofd van de Ame
rikaanse dienst voor het wegver
keer. Norbert Tiemann, in Parijs
gezegd op een conferentie over
de verkeersveiligheid. Aan deze
conferentie nemen twaalf lan
den deel. Als het aantal gewon
den gesteld kan worden op een
veelvoud van het aantal doden,
dan komt men in de onvoorstel
bare cijfers.
Wat je zegt dat ben Je zelf
Simpkins!
